PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO

Prezentacja na temat: "PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO"— Zapis prezentacji:

1 PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
PRIORYTET XII BEZPIECZEŃSTWO ZDROWOTNE I POPRAWA EFEKTYWNOŚCI SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

2 Hierarchia Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) –
Instytucja Zarządzająca (IZ) ( Ministerstwo Zdrowia (MZ) – Instytucja Pośrednicząca (IP) ( Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ) - Instytucja Wdrażająca (IW)/Pośrednicząca II stopnia (IP II) (

3 Cele XII Priorytetu POIiŚ
Ogólny: wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia ludzi zdolnych do pracy Szczegółowe: obniżenie poziomu śmiertelności oraz skutków powikłań po różnego rodzaju wypadkach zwiększenie dostępności i jakości specjalistycznych oraz wysokospecjalistycznych świadczeń zdrowotnych

4 Wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia ludzi zdolnych do pracy
Poprzez: Zapewnienie skuteczności działania w stanach zagrożenia zdrowotnego Zapewnienie odpowiedniego standardu wyposażenia w sprzęt medyczny Inwestycje w poprawę infrastruktury ochrony zdrowia

5 Wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia ludzi zdolnych do pracy
zapewnienie udzielania świadczeń zdrowotnych na wysokim poziomie na terenie całej Polski wyposażenie jednostek ratownictwa medycznego w odpowiednie środki transportu sanitarnego oraz w odpowiedni sprzęt odpowiednią dyslokację zespołów ratownictwa medycznego

6 Stworzenie systemu zintegrowanego ratownictwa medycznego
wspólna sieć łączności procedury ratownicze sprzęt medyczny

7 Poprawa infrastruktury ochrony zdrowia
Inwestycje w rozbudowę, przebudowę, remont oraz wyposażenie obiektów infrastruktury ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym Większa dostępność i jakość świadczeń Rozszerzenie możliwości diagnostyczno-leczniczych

8 Efekty realizacji osi priorytetowej
zapewnienie osobie w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego możliwości niezwłocznego przybycia na miejsce zdarzenia właściwych służb ratowniczych zapewnienie niezwłocznego przewiezienia i przyjęcia do najbliższego zakładu opieki zdrowotnej, udzielającego świadczeń zdrowotnych we właściwym zakresie utrzymanie zasady „złotej godziny” i odpowiedniej dyslokacji zespołów ratownictwa medycznego poprawa stanu infrastruktury ochrony zdrowia zapewniającej dostępność oraz wysoką jakość specjalistycznych i wysokospecjalistycznych świadczeń zdrowotnych.

9 Priorytet XII w ramach POIiŚ
Działania: 12.1. Rozwój systemu ratownictwa medycznego 12.2. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym

10 12.1. Rozwój systemu ratownictwa medycznego
Cel: Obniżenie poziomu śmiertelności oraz skutków powikłań powstających w wyniku wypadków i innych stanów nagłego zagrożenia zdrowotnego.

11 Wsparcie w ramach działania otrzymają:
projekty infrastrukturalne w zakresie ratownictwa przedszpitalnego oraz szpitalnego (szpitalne oddziały ratunkowe oraz zespoły ratownictwa medycznego – istniejące lub planowane do utworzenia zgodnie z wojewódzkim planem działania systemu, centra urazowe) projekty polegające na doposażeniu tych jednostek w wysokiej jakości specjalistyczne środki transportu sanitarnego – ambulanse!!! (na potrzeby specjalistycznych i podstawowych zespołów ratownictwa medycznego) projekty związane z rozbudową, przebudową, remontem i doposażeniem Zakładów Opieki Zdrowotnej dla potrzeb systemu ratownictwa medycznego, w tym zakup wyrobów medycznych niezbędnych do diagnostyki i leczenia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego projekty związane z budową i remontem lądowisk dla helikopterów służących dostępności do szpitalnych oddziałów ratunkowych

12 OCZEKIWANY EFEKT WSPARCIA
Zachowanie zasady „złotej godziny”, czyli uzyskanie pomocy medycznej w odpowiednio krótkim czasie, co pozwoli poszkodowanym na zachowanie zdrowia lub życia – co więcej – umożliwi szybszy powrót do aktywności zawodowej.

13 PRZYKŁADOWE RODZAJE PROJEKTÓW
Zakup specjalistycznych środków transportu sanitarnego (ambulansów) wraz z wyposażeniem na potrzeby specjalistycznych i podstawowych Zespołów Ratownictwa Medycznego (minimalna wartość projektów – 280 tyś zł.) Przebudowa, rozbudowa i remont obiektów związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia w zakresie ratownictwa medycznego (szpitalne oddziały ratunkowe istniejące lub planowane do utworzenia zgodnie z wojewódzkim planem działania systemu) w taki sposób, aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa (minimalna wartość projektu – 1 mln. zł. )

14 PRZYKŁADOWE RODZAJE PROJEKTÓW c.d
Zakup wyrobów medycznych służących do diagnostyki lub terapii, z wyłączeniem wyrobów medycznych jednorazowego użytku, w tym dostosowanie stanu technicznego istniejącej infrastruktury do użytkowania zakupionych wyrobów (minimalna wartość projektu tyś. zł.) Budowa i remont lądowisk dla helikopterów służących dostępności do szpitalnych oddziałów ratunkowych (minimalna wartość projektu – 200 tyś. zł.)

15 BENEFICJENCI Niepubliczne oraz publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, udzielające świadczeń zdrowotnych w zakresie ratownictwa medycznego, posiadające umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartą z wojewódzkim oddziałem NFZ albo udzielające świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych na podstawie innych tytułów, lub ich organy założycielskie

16 BENEFICJENCI c.d. Zakres wsparcia powinien odpowiadać zakresowi działalności podmiotu w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej

17 12.2. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym
Cel: Zwiększenie dostępności i jakości specjalistycznych i wysokospecjalistycznych świadczeń zdrowotnych

18 Wsparcie w ramach działania otrzymają:
Projekty z zakresu inwestycji w infrastrukturę ochrony zdrowia polegające na przebudowie, rozbudowie, remoncie oraz wyposażeniu publicznych zoz o znaczeniu ponadregionalnym, w tym dotyczące zakupu nowoczesnego sprzętu diagnostycznego i terapeutycznego spełniającego aktualne standardy

19 OCZEKIWANY EFEKT WSPARCIA
Poprawa stanu infrastruktury ochrony zdrowia zapewniającej specjalistyczne i wysokospecjalistyczne świadczenia zdrowotne, co pośrednio doprowadzi do zwiększenia liczby „zdrowych lat pracy społeczeństwa”

20 PRZYKŁADOWE RODZAJE PROJEKTÓW
Przebudowa, rozbudowa, remont obiektów związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia o znaczeniu ponadregionalnym w taki sposób, aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa (minimalna wartość projektu – 1 mln. zł.) Zakup aparatury obrazowej (minimalna wartość projektu – 400 tyś zł.)

21 PRZYKŁADOWE RODZAJE PROJEKTÓW c.d.
Zakup wyrobów medycznych służących do diagnostyki lub terapii, z wyłączeniem wyrobów i produktów jednorazowego użytku, w tym dostosowanie stanu technicznego do istniejącej infrastruktury – do użytkowania zakupionych sprzętów (minimalna wartość projektu – 400 tyś. zł.)

22 BENEFICJENCI Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej o znaczeniu ponadregionalnym, świadczące usługi medyczne, utworzone przez ministra lub centralny organ administracji rządowej, publiczną uczelnię medyczną lub publiczną uczelnię medyczną prowadzącą działalność dydaktyczną i badawczą w dziedzinie nauk medycznych, z wyłączeniem zakładów lecznictwa uzdrowiskowego, lub ich organy założycielskie

23 Akty prawne i inne dokumenty z którymi warto się zapoznać przed przystąpieniem do pisania projektu
Szczegółowy opis priorytetów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (wersja z 25 stycznia 2008 r.) Obowiązujące wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na stronie: Wniosek o dofinansowanie + instrukcja do wniosku, aktualna wersja na stronie: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

24 Zasady kwalifikowania wydatków w ramach PO IiŚ

25 Akty prawne i dokumenty regulujące kwalifikowalność wydatków w PO IiŚ
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 (rozporządzenie ogólne) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 (rozporządzenie wykonawcze) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 ustanawiające Fundusz Spójności Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

26 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju
PO Infrastruktura i Środowisko, zaakceptowany przez Radę Ministrów i KE Uszczegółowienie Programu wydane przez Ministra Rozwoju Regionalnego Krajowe wytyczne dotyczące kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania , wydane przez MRR Inne ustawy i rozporządzenia właściwe do stosowania Wytyczne MRR należy stosować opierając się na odpowiednim prawodawstwie krajowym

27 Minister Rozwoju Regionalnego wydał „Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO IiŚ”
Wytyczne z 19 grudnia 2007 r. obowiązują od dnia 31 grudnia r. Są dostępne na stronie internetowej pod adresem: w zakładce Obowiązujące wytyczne MRR, Wytyczne szczegółowe (pod tabelą), Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko: Stronie internetowej Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia: w zakładce FUNDUSZE STRUKTURALNE (strona w przygotowaniu)

28 Cel i zakres obowiązywania Wytycznych
Cel: określenie zasad dotyczących kwalifikowania wydatków w projektach współfinansowanych z EFRR i EFS w ramach PO IiŚ. W przypadku XII Priorytetu współfinansowanie pochodzi jedynie z EFRR. Zakres obowiązywania: dotyczą wszystkich wydatków ponoszonych przez beneficjentów w ramach współfinanowania krajowego jak i środków wspólnotowych,

29 Cel i zakres obowiązywania Wytycznych c.d.
Wytyczne skierowane są do wszystkich instytucji uczestniczących we wdrażaniu PO IiŚ oraz beneficjentów i wszystkie te podmioty zobowiązane są do ich znajomości oraz stosowania się do ich zapisów, Beneficjent może wnioskować o refundację poniesionych wydatków kwalifikowanych do kwoty określonej w umowie o dofinansowanie z nim podpisanej.

30 Instytucje uczestniczące we wdrażaniu XII Priorytetu PO IiŚ
Komisja Europejska Instytucja Zarządzająca: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucja Pośrednicząca: Ministerstwo Zdrowia Instytucja Wdrażająca: Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia: przyjmuje wnioski o dofinansowanie, podpisuje umowę o dofinansowanie, przyjmuje wnioski o płatność, dokonuje kontroli Beneficjent

31 Jedynie wydatki zgodne z postanowieniami umowy o dofinansowanie i zgodne z Wytycznymi mogą być uznane za kwalifikowalne

32 Niektóre najważniejsze pojęcia w Wytycznych ważne dla XII Priorytetu
Beneficjent, w rozumieniu art.5 ust.1 ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju: osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, realizująca projekty finansowane z budżetu państwa lub ze źródeł zagranicznych na podstawie decyzji lub umowy o dofinansowanie Cross-financing, ułatwia wdrażanie jednofunduszowych programów operacyjnych, zapewnia możliwość finansowania w ramach zakresów interwencji EFRR i EFS komplementarnych działań wchodzących w zakres drugiego funduszu do 10% na poziomie Priorytetu (nie dotyczy XII Priorytetu PO IiŚ) Duży projekt, projekt o całkowitym koszcie>25 mln € w przypadku środowiska i 50 mln € w przypadku innych dziedzin (nie dotyczy XII Priorytetu PO IiŚ) Nieruchomość niezabudowana, część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności (grunty) z wyłączeniem budynków, budowli, obiektów małej architektury oraz tymczasowych obiektów budowlanych

33 Wydatek kwalifikowalny to:
Nieruchomość zabudowana, część powierzchni ziemskiej stanowiąca odrębny przedmiot własności (grunty) jak również budynki, budowle, obiekty małej architektury jeżeli są trwale związane z gruntem. Umowa o dofinansowanie, umowa zawarta z beneficjentem, na podstawie której beneficjent realizuje projekt współfinansowany z PO IiS. Wydatek kwalifikowalny to: wydatek lub koszt poniesiony przez beneficjenta (lub podmiot upoważniony do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych wskazany w umowie o dofinansowanie), w związku z realizacją projektu w ramach PO IiŚ, zgodnie z zasadami obowiązującymi w Wytycznych, który kwalifikuje się do refundacji ze środków przeznaczonych na realizację PO IiŚ w trybie określonym w umowie o dofinansowanie. Wydatek niekwalifikowalny, wydatek niekwalifikujący się do refundacji ze środków przeznaczonych na realizację PO IiŚ

34 Kiedy oceniana jest kwalifikowalność projektu, a kiedy kwalifikowalność wydatku?
Ocena kwalifikowalności projektu odbywa się podczas oceny wniosku o dofinansowanie – ocena potencjalna kwalifikowalności wydatków. To, że projekt kwalifikuje się do wsparcia nie oznacza, że wszystkie wydatki poniesione w trakcie jego realizacji będą uznane za kwalifikowalne. We wniosku o dofinansowanie należy określić wszystkie wydatki: kwalifikujące się do wsparcia, jak i niekwalifikowalne.

35 Potwierdzenie wysokości planowanych do poniesienia wydatków kwalifikowalnych następuje w umowie o dofinansowanie. Ocena kwalifikowalności wydatków dokonywana jest podczas oraz po zakończeniu realizacji projektu przez beneficjenta, który składa do IW wnioski o płatność. Wnioski są weryfikowane i w wyniku weryfikacji przyznawane są środki na refundację poniesionych wydatków, o czym beneficjent jest informowany na piśmie.

36 Gdzie, kiedy i jak? GDZIE?: projekt współfinansowany z PO IiŚ musi być realizowany na terytorium RP. KIEDY?: w okresie kwalifikowalności wydatków, czyli od r. do r., ale ostateczny termin kwalifikowania wydatków dla danego projektu zostanie określony w umowie o dofinansowanie, nie późniejszy niż r. Końcowa data kwalifikowalności może zostać zmieniona: W uzasadnionym przypadku, Na pisemny wniosek beneficjenta, Za zgodą instytucji podpisującej umowę, W formie aneksu do umowy.

37 JAK?: zgodnie z przepisami krajowymi, unijnymi, Wytycznymi, umową o dofinansowanie itd.
UWAGA: Możliwe jest finansowanie w ramach PO IiŚ projektów częściowo lub w całkowicie zrealizowanych w momencie przyznania dofinansowania, jeżeli: Wydatki zostały poniesione w okresie kwalifikowania wydatków. Projekt spełnia wszystkie zasady obowiązujące dla projektów, których realizacja nie została rozpoczęta przed podpisaniem umowy o dofinansowanie.

38 …., kiedy i jak? Kwoty zatrzymane w kontraktach na roboty
Wydatek stanowiący zwrot kwot zatrzymanych na rzecz Wykonawcy przez Zamawiającego (beneficjenta PO IiŚ) dokonany po terminie określonym w umowie o dofinansowanie będzie wydatkiem niekwalifikowalnym.

39 Jak uniknąć problemu kwot zatrzymanych?
Należy tak określić termin realizacji projektu we wniosku o dofinansowanie, aby w okresie kwalifikowania wydatków w umowie uwzględniony był okres gwarancyjny, po którym następuje zwrot kwot zatrzymanych lub można posłużyć się gwarancją instytucji finansowej, tj. wykonawca otrzymuje zwrot kwoty zatrzymanej w zamian za przedstawienie ww. gwarancji, wówczas wydatek zostanie faktycznie poniesiony.

40 Wydatki a koszty Jedynie wydatek faktycznie poniesiony może zostać uznany za kwalifikowalny, czyli taki, który został zrealizowany w znaczeniu kasowym (faktyczny rozchód środków pieniężnych z rachunku beneficjenta lub innego podmiotu upoważnionego do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych). Koszty związane z wkładem niepieniężnym lub amortyzacją, w zakresie zgodnym z Wytycznymi, również mogą zostać uznane za kwalifikowalne.

41 Wkład niepieniężny Wkład niepieniężny wniesiony przez beneficjenta w postaci dóbr lub usług może stanowić koszt kwalifikowalny, jeśli: polega na wniesieniu nieruchomości, urządzeń lub materiałów, ekspertyz lub nieodpłatnej pracy wykonywanej przez wolontariuszy, jego wartość może zostać w niezależny sposób wyceniona lub zweryfikowana, wskazano poszczególne pozycje wkładu we wniosku o dofinansowanie oraz umowie o dofinansowanie. Kwota dofinansowania nie może przekroczyć sumy kosztów kwalifikowalnych, pomniejszonych o wkład niepieniężny: Kwota dofinansowania ≤ wydatki kwalifikowalne - wkład niepieniężny

42 I jeszcze kilka zasad… Zasada trwałości: nie poddanie projektu tzw. znaczącej modyfikacji przez okres 5 lat od okresu realizacji projektu. Konsekwencją niezastosowania zasady trwałości może być obowiązek zwrotu środków. Zasada efektywności: za art.35, ust.3, pkt.1, „…z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów”, za kwalifikowalny może zostać wydatek efektywny, zapewniający osiągnięcie najlepszego efektu przy możliwie najniższych kosztach. Gwarantować może to stosowanie ustawy Pzp.

43 Zasada przejrzystości i dokumentowania: wydatki kwalifikowalne muszą być oparte na prawnie wiążących umowach, porozumieniach i dokumentach. Beneficjent jest zobowiązany do prawidłowego przechowywania wszelkich dokumentów związanych z realizowanym projektem. Zasada zgodności z przepisami krajowymi i UE: tylko wydatki poniesione zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa: krajowymi, głównie w zakresie Upz, ochrony środowiska, ochrony przyrody, pomocy publicznej i rachunkowości oraz wspólnotowymi. Zakaz podwójnego finansowania: niedozwolone jest zrefundowanie całkowite lub częściowe danego wydatku dwa razy ze środków publicznych.

44 Podwójne finansowanie
Podwójnym finansowaniem jest: zrefundowanie tego samego wydatku w ramach dwóch różnych projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności, zrefundowanie poniesionego podatku VAT z funduszy strukturalnych lub FS, a następnie odzyskanie tego podatku z budżetu państwa w oparciu o ustawę o VAT, zakupienie środka trwałego z udziałem dotacji, a następnie zrefundowanie kosztów amortyzacji tego ŚT w ramach funduszy strukturalnych lub FS.

45 Kto? Beneficjentem może zostać tylko podmiot określony w w PO IiŚ oraz szczegółowym opisie Priorytetów PO IiŚ (XII Priorytetu) …ale to już było! Tylko wydatki poniesione przez beneficjenta lub inny podmiot upoważniony w umowie o dofinansowanie mogą zostać uznane za kwalifikowalne. Beneficjent to podmiot, który ponosi wydatki lub podmiot, który jest właścicielem majątku wytworzonego w związku z realizacją projektu. Podmiot upoważniony przez beneficjenta do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych musi być wówczas właścicielem majątku wytworzonego.

46 Beneficjent może wskazać inny podmiot, który będzie mógł ponosić wydatki kwalifikowalne i wówczas:
dołącza do wniosku o dofinansowanie porozumienie z tym podmiotem lub kopię porozumienia, poświadczonego za zgodność z oryginałem, przedstawia strukturę własności majątku wytworzonego, przedstawia strukturę przepływów finansowych, przedstawia sposób zapewnienia trwałości projektu. Wskazanie innego podmiotu nie zwalnia beneficjenta od odpowiedzialności za prawidłowość realizacji projektu w najszerszym tego słowa pojęciu.

47 W sytuacji, gdy inny niż beneficjent podmiot poniósł część wydatków związanych z projektem (przygotowanie i realizacja) i beneficjent nie wskazał tego podmiotu jako upoważnionego do ponoszenia wydatków, to wydatki poniesione przez ten podmiot mogą zostać uznane jako kwalifikowalne, jeśli wydatki te zostały poniesione zgodnie z zasadami kwalifikowania i beneficjent przyjmuje na siebie odpowiedzialność za poprawność poniesienia tych wydatków (załączy stosowne oświadczenie do wniosku o płatność) oraz opisze strukturę majątku i sposób zapewnienia trwałości projektu.

48 Zmiana podmiotu upoważnionego do dokonywania wydatków kwalifikowalnych w podpisanej umowie o dofinansowanie może być dokonana: na uzasadniony wniosek beneficjenta, za zgodą instytucji, będącej stroną umowy, w formie aneksu do umowy.

49 Komu może płacić beneficjent, żeby wydatek był uznany za kwalifikowalny?
Na podstawie umowy dotyczącej realizacji kontraktu, beneficjent dokonuje płatności na rzecz Wykonawcy. Wykonawca może dokonać cesji płatności należnych lub mających stać się należnymi na rzecz instytucji finansowej (np. towarzystwa ubezpieczeniowego) udzielającej gwarancji. Wówczas wydatki poniesione przez beneficjenta na rzecz instytucji finansowej będą uznane za kwalifikowalne.

50 Wykonawca, za zgodą beneficjenta, może dokonać cesji płatności na rzecz podwykonawców lub beneficjent może dokonywać płatności bezpośrednio na rachunek podwykonawcy - taki wydatek będzie uznany za kwalifikowalny, jeśli: zostały zachowane pozostałe zasady, beneficjent nie dokonał dwukrotnej płatności za ten sam zakres wykonanych robót.

51 Wydatek poniesiony przez beneficjenta na rachunek bankowy komornika, w sytuacji, gdy komornik zajmie płatność na rzecz wykonawcy, może zostać uznany za kwalifikowalny, jeżeli został poniesiony zgodnie z pozostałymi zasadami dotyczącymi kwalifikowalności wydatków.

52 Co jest oceniane w trakcie realizacji projektu?
Czy wydatki są zgodne z postanowieniami umowy o dofinansowanie? Czy wydatki nie naruszają prawa krajowego lub wspólnotowego? Czy wydatki wynikają z umów, porozumień lub innych dokumentów prawnie wiążących? Czy wydatek jest właściwie udokumentowany? Czy wydatek jest niezbędny? Czy wydatek jest efektywny? Czy prace/usługi/dostawy zostały faktycznie wykonane? Czy wydatki są poniesione i udokumentowane we właściwym terminie?

53 Co z dochodem z projektu?
zdyskontowane przychody operacyjne zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna projektu DOCHÓD Suma dochodów z projektu pomniejsza wydatki kwalifikowlane, jeżeli wydatki związane z uzyskaniem dochodu są kwalifikowalne.

54 Jak postępować z karami umownymi?
W przypadku, gdy Wykonawca płaci beneficjentowi karę umowną w związku z niewywiązania się z zapisów umowy zawartej w związku z realizacją realizacją projektu, to kara ta stanowi dochód incydentalny. Można wówczas postąpić dwojako: karę odjąć od wydatków kwalifikowalnych, a ewentualne nowe wydatki związane z niewywiązaniem się Wykonawcy z postanowień umowy uznać za koszty kwalifikowalne, dokonać rozliczenia kary i dodatkowych wydatków i wynik uwzględnić we wniosku o dofinansowanie. Należy dochować staranności dokumentowania wydatków.

55 Czy można zmienić projekt?
MOŻNA, ale: tylko w formie aneksu do umowy, za zgodą instytucji będącej stroną w umowie o dofinansowanie, tylko wydatki związane z nowym lub rozszerzonym zakresem projektu, poniesione po aneksowaniu umowy będą mogły być zawarte we wniosku o płatność i uznane za kwalifikowalne.

56 Kategorie wydatków kwalifikowalnych w projektach infrastrukturalnych
Aby prawidłowo wypełnić wniosek o dofinansowanie, czyli np. poprawnie przyporządkować kategorie wydatków kwalifikowalnych do kategorii wskazanych w Tabeli H.1 wniosku o dofinansowanie, należy: zapoznać się z Wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków PO IiŚ, zapoznać się z Instrukcją wypełniania wniosku, która jest załącznikiem do Wytycznych w zakresie sprawozdawczości, Zapoznać się z Podręcznikiem dla beneficjenta przygotowanym przez IP

57 Co może być wydatkiem kwalifikowalnym?
Przygotowanie projektu Zarządzanie projektem Nabycie nieruchomości do 10% kosztów kwal. Budowa i montaż Sprzęt i wyposażenie Działania informacyjne i promocyjne VAT Niezbędne opłaty Wydatki operacyjne Inne niezbędne wydatki

58 Co nie jest wydatkiem kwalifikowalnym na 100%?
Odsetki od zadłużenia Zakup nieruchomości > 10% wydatków kwalifikowalnych Mieszkalnictwo Podlegający zwrotowi VAT Wydatek poniesiony na środek trwały, który był współfinansowany z publicznych środków krajowych lub wspólnotowych w okresie 7 lat poprzedzających datę zakupu danego środka trwałego przez beneficjenta

59 Przygotowanie projektu
Za kwalifikowalne mogą zostać uznane wydatki na przygotowanie niezbędnych dokumentów, np.: Dokumentacji projektowej, technicznej i przyrodniczej, Studium wykonalności z analizą finansowo-ekonomiczną, Raportu oddziaływania na środowisko, Dokumentacji przetargowej, Master planu oraz wydatki na opłaty związane z koniecznością uzyskania niezbędnych decyzji administracyjnych na etapie PRZYGOTOWANIA projektu.

60 Gdy przygotowanie projektu jest częścią projektu inwestycyjnego wydatki planowane do poniesienia na ten cel należy wskazać we wniosku o dofinansowanie oraz w umowie o dofinansowanie. Tylko wówczas mogą być uznane za kwalifikowalne! Jeżeli beneficjent wnioskuje o zmianę umowy o dofinansowanie i wiąże się to z poniesieniem wydatków na dokumentację, to wydatki te muszą zostać wskazane jako integralna część nowego zakresu projektu, znaleźć się w aneksie do umowy i jeśli instytucja będąca stroną umowy zaakceptuje wniosek o zmianę i aneksuje umowę, wówczas wydatki te mogą zostać uznane za kwalifikowalne.

61 Przygotowanie WNIOSKU
WYDATKI PONIESIONE NA WYPEŁNIENIE FORMULARZA WNIOSKU O DOFINANSOWANIE NIE SĄ WYDATKAMI KWALIFIKOWALNYMI

62 Zarządzanie projektem
Są to wydatki poniesione na niezbędne działania towarzyszące realizacji projektu, które nie są kosztami przygotowania projektu.Wydatki te muszą zostać opisane we wniosku o dofinansowanie oraz ujęte w umowie o dofinansowanie. Mogą to być: Wydatki związane z nadzorem nad robotami budowlanymi, Wydatki związane z wdrażaniem projektu, Koszty ogólne, Wydatki osobowe, Wydatki związane z zakupem i instalacją informatycznych systemów wspomagających zarządzanie i monitorowanie.

63 Nadzór nad robotami budowlanymi
Wydatki na nadzór nad robotami budowlanymi mogą zostać uznane za kwalifikowane: gdy zawarto odrębny kontrakt na nadzór, gdy nadzór realizowany jest przez pracowników beneficjenta posiadających odpowiednie kwalifikacje. Wydatki na nadzór autorski nad robotami budowlanymi przez projektanta w zakresie zgodnym z prawem i niezbędnym dla realizacji projektu również mogą zostać uznane za kwalifikowalne.

64 Wydatki związane z wdrażaniem
Wydatki poniesione przez beneficjenta, zarówno w trakcie przygotowywania, jak i wdrażania projektu mogą zostać uznane za kwalifikowalne. Są m.in. takie wydatki na takie cele jak: niezbędne ekspertyzy, porady prawne, doradztwo finansowe lub techniczne, usługi obce (również umowy cywilno-prawne), Szkolenia w zakresie związanym z realizacją projektu, audyty, jeśli są wymagane, prowadzenie rachunkowości projektu, w zakresie wymaganym przez prawo, adaptację powierzchni biurowej dla pracowników uczestniczących w przygotowaniu lub realizacji projektu, zarządzanie projektem przez podmiot zewnętrzny

65 Koszty ogólne Do kosztów tych zalicza się, zgodnie z ustawą o rachunkowości, koszty, których nie można przyporządkować konkretnemu produktowi lub usłudze. Są to więc takie koszty jak: koszty administracyjne, czynsze za wynajem, koszty energii, ogrzewanie. Koszty te mogą zostać uznane za kwalifikowalne, jeśli: kalkulacja tych kosztów oparta jest na rzeczywistych kosztach związanych z realizacją danego projektu lub projektu tego samego typu, koszty te zostały wyodrębnione zgodnie z należycie uzasadnioną, rzetelną i bezstronną metodologią, koszty opłat czynszowych są należycie udokumentowane i okresowo weryfikowane.

66 Wydatki osobowe Aby wydatki na wynagrodzenia osób zatrudnionych na umowę o pracę były kwalifikowalne pracownik musi: być zatrudniony jako „nowy” do realizacji zadań związanych z przygotowaniem lub realizacją projektu, być wcześniej oddelegowanym (pisemnie) do realizacji nowych zadań związanych z przygotowaniem lub realizacją projektu.

67 Wydatki osobowe mogą być kwalifikowalne w proporcji, w jakiej dany pracownik poświęca czas na działania związane z projektem, również pracownika, który wypełnił wniosek o dofinansowanie projektu. Do wniosku o płatność, który zawiera wydatki osobowe należy dołączyć OŚWIADCZENIE, że wydatki osobowe dotyczą pracy związane z przygotowaniem lub realizacją projektu oraz prowadzić odpowiednią dokumentację potwierdzającą, że dana osoba wykonuje zadania związane z przygotowaniem lub realizacją projektu o danym zakresie (np. opis stanowiska pracy).

68 Zakup i instalacja informatycznych systemów wspomagających zarządzanie i monitorowanie
muszą być wskazane we wniosku i umowie o dofinansowanie, są niezbędne do realizacji dużych projektów, muszą być instalowane we wczesnym stadium przygotowania lub realizacji projektu, należy do nich stosować zasady Wytycznych dotyczące środków trwałych zakupionych lub wytworzonych na czas realizacji projektu.

69 Ile można przeznaczyć na zarządzanie projektem?
wydatki na wdrażanie + koszty ogólne + wydatki osobowe + wydatki związane z zakupem i instalacją informatycznych systemów wspomagających zarządzanie i monitorowanie = X oraz X  250 tys PLN + 3% wydatków kwalifikowalnych projektu X  20% wydatków kwalifikowalnych projektu

70 Nabycie nieruchomości
zakup nieruchomości, przejęcie nieruchomości za odszkodowaniem zgodnie z przepisami ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji w zakresie dróg publicznych, wydatki związane z nabyciem prawa wieczystego użytkowania. Wydatki na te cele nie mogą przekroczyć 10% całkowitych wydatków kwalifikowalnych.

71 Nabycie nieruchomości niezabudowanej jest kwalifikowalne, gdy:
nieruchomość jest bezpośrednio niezbędna i wykorzystywana do realizacji projektu, wydatek nie przekracza wartości rynkowej, wartość nieruchomości potwierdzona jest operatem szacunkowym, wydatek został przewidziany we wniosku o dofinansowanie i uwzględniony w umowie o dofinansowanie.

72 Nabycie nieruchomości zabudowanej jest kwalifikowalne gdy:
nieruchomość zabudowana jest bezpośrednio niezbędna i wykorzystywana do realizacji projektu, wydatek nie przekracza wartości rynkowej, wartość nieruchomości potwierdzona jest operatem szacunkowym, wydatek został przewidziany we wniosku o dofinansowanie i uwzględniony w umowie o dofinansowanie, budynki są dostosowane i wykorzystywane do potrzeb projektu lub będą wyburzane, wówczas kosztem kwalifikowalnym będzie koszt wyburzenia ale nie koszt zakupu budynków.

73 Wydatki związane z zakupem nieruchomości
Jeśli wydatek na zakup nieruchomości jest kwalifikowalny, kwalifikowalne mogą być również wydatki na: sporządzenie map, wynagrodzenie rzeczoznawcy, opłaty notarialne, opłaty związane z decyzją o wywłaszczeniu, jeśli występują (wycena, pomoc prawna, umowa dzierżawy, odszkodowanie), wydatki na uzyskanie dostępu do terenu budowy, wydatki związane z odszkodowaniami za utracone zbiory, naprawą szkód, opłatami/odszkodowaniami za czasowe zajęcie części nieruchomości w trakcie realizacji projektu.

74 Wydatki na nabycie prawa wieczystego użytkowania
Są to wydatki na pierwszą opłatę za oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste oraz opłaty roczne wnoszone przez okres wieczystego użytkowania zgodny z okresem kwalifikowalności wydatków i mogą być uznane za kwalifikowalne, jeśli: nieruchomość jest bezpośrednio niezbędna i wykorzystywana do realizacji projektu, wartość nieruchomości nie przekracza wartości rynkowej, wartość nieruchomości została potwierdzona operatem szacunkowym, nabycie prawa wieczystego użytkowania zastało przewidziane we wniosku i umowie o dofinansowanie.

75 Budowa i montaż Niezbędne wydatki na przygotowanie placu budowy i budowę mogą zostać uznane za kwalifikowalne jeśli: w przypadku zlecenia – zlecenie jest zgodne z zasadą efektywności, w przypadku samodzielnego wykonania – wydatki dokonywane są w oparciu o przejrzysty i oddzielny system rozliczania projektu prawidłowo dokumentowany. Mogą zostać uznane za kwalifikowalne również: wydatki na działania kompensacyjne, Wydatki na przebudowę urządzeń obcych, jeśli są niezbędne i zamieszczono informację o tym we wniosku o dofinansowanie.

76 Budowa przyłączy kanalizacyjnych i wodociągowych
Wydatki związane z budową przyłączy kanalizacyjnych i wodociągowych mogą być uznane za kwalifikowalne, jeżeli będą własnością beneficjenta lub podmiotu upoważnionego do ponoszenia wydatków kwalifikowalnych w ramach projektu.

77 Odtworzenie nawierzchni drogi
Wydatki na odtworzenie pasa drogowego w zakresie wynikającym z zezwolenia na zajęcie pasa drogowego (również poza pasem prowadzonych robót) mogą zostać uznane za kwalifikowalne, jeśli zostaną poniesione zgodnie z pozostałymi zasadami dotyczącymi kwalifikowania wydatków w PO IiŚ.

78 Wykonanie robót dodatkowych
Roboty dodatkowe muszą odnosić się do zakresu rzeczowego projektu, a wydatki na nie poniesione mieścić w kwocie wydatków kwalifikowalnych określonej w umowie o dofinansowanie aby mogły zostać uznane za kwalifikowalne. W przypadku, gdy zakres projektu będzie zmieniany aneksem, wydatki związane z nowym zakresem projektu mogą zostać uznane za kwalifikowalne po podpisaniu aneksu do umowy o dofinansowanie.

79 Sprzęt i wyposażenie w realizacji projektu:
Środki trwałe stanowiące część wydatków inwestycyjnych zainstalowane na stałe w ramach projektu, Przenośne środki trwałe stanowiące część wydatków inwestycyjnych, Środki trwałe zakupione/wytworzone na czas realizacji projektu, Wartości niematerialne i prawne, Amortyzacja, Zakup używanego sprzętu, Leasing, Inne techniki finansowania.

80 Środki trwałe stanowiące część wydatków inwestycyjnych zainstalowane na stałe w ramach projektu
Mogą stanowić wydatek kwalifikowalny, gdy spełniają łącznie następujące warunki: środki będą włączone w rejestr środków trwałych beneficjenta, będzie to wydatek traktowany jako inwestycyjny zgodnie z zasadami rachunkowości.

81 Przenośne środki trwałe stanowiące część wydatków inwestycyjnych
Wydatki na zakup przenośnych środków trwałych (np. specjalistyczny sprzęt komputerowy) może być uznany za wydatek kwalifikowalny po spełnieniu następujących warunków: jest niezbędny dla realizacji projektu lub poprawnego funkcjonowania wytworzonego projektu, będzie wykorzystywany tylko dla celów w ramach danego projektu,

82 Warunki kwalifikowalności przenośnych środków trwałych c.d.
zostanie bezpośrednio wskazany we wniosku o dofinansowanie wraz z uzasadnieniem konieczności zakupu, zostanie wskazany w umowie o dofinansowanie projektu, środek będzie włączony w rejestr środków trwałych beneficjenta oraz wydatek ten będzie traktowany jako inwestycyjny zgodnie z zasadami rachunkowości.

83 Środki trwałe zakupione/wytworzone na czas realizacji projektu
Mogą być traktowane jako koszt kwalifikowalny: w wysokości odpowiadającej odpisom amortyzacyjnym w okresie, w którym były wykorzystywane dla realizacji projektu, gdy bezpośrednio zostaną wskazane we wniosku o dofinansowanie projektu wraz z uzasadnieniem, gdy bezpośrednio zostaną wskazane w umowie o dofinansowanie projektu.

84 Wartości niematerialne i prawne
Wydatki mogą być uznane za kwalifikowanle gdy wartości te są konieczne dla realizacji projektu. W przypadku WNiP zakupionych na czas realizacji projektu, wydatki z ich zakupem będą uznane za kwalifikowalne na zasadach opisanych w pkt 3 dotyczącym środków trwałych zakupionych /wytworzonych na czas realizacji projektu.

85 Amortyzacja Odpisy amortyzacyjne stanowią koszt kwalifikowalny gdy spełnione są następujące warunki: dotyczą środka trwałego, który jest niezbędny do realizacji projektu i bezpośrednio wykorzystywany do jego wdrażania, zakup środka trwałego nie był finansowany ze środków dotacji krajowej ani wspólnotowej, kwalifikowalna wartość odpisów amortyzacyjnych odnosi się wyłącznie do okresu realizacji danego projektu, wartość odpisów amortyzacyjnych została obliczona zgodnie z ustawą o rachunkowosci.

86 Amortyzacja cd. W przypadku gdy dane wyposażenie wykorzystywane jest także w innych celach niż realizacja projektu, kwalifikowalna jest ta część odpisu amortyzacyjnego, która odpowiada proporcji wykorzystania go w celu realizacji projektu.

87 Zakup używanego sprzętu
Wydatek będzie kwalifikowalny pod następującymi warunkami: sprzedawca musi dostarczyć oświadczenie stwierdzające pochodzenie sprzętu potwierdzające, że w okresie 7 lat sprzęt ten nie był nabyty z udziałem dotacji krajowych i wspólnotowych, cena sprzętu nie może przekraczać jego wartości rynkowej i nie może być wyższa od ceny podobnego, ale nowego sprzętu, sprzęt posiada cechy wymagane dla eksploatacji projektu i spełnia odpowiednie normy.

88 Leasing – formy leasingu
Leasing finansowy (zgodnie z MSSF) – to umowa leasingu, w ramach której ryzyko oraz pożytki z tytułu leasingu są przeniesione na Leasingobiorcę (czyli beneficjenta). To czasowe przekazanie w użytkowanie określonego dobra a umowa zawiera „opcję nabycia” lub też przewiduje „minimalny okres leasingowy odpowiadający okresowi użytkowania” aktywów, będących przedmiotem leasingu. W przypadku wystawienia tylko jednej faktury przez Leasingodawcę w dniu zawarcia umowy, dowodem poniesienia wydatku będzie harmonogram spłat wraz z informacją o płatnościach i wyciągiem bankowym.

89 Leasing – formy leasingu
Leasing operacyjny (zgodnie z MSSF) – to umowa leasingu, w ramach której ryzyko oraz pożytki z tytułu posiadania przedmiotu leasingu nie są zasadniczo w całości przeniesione na beneficjenta współfinansowanego projektu. Czyli jest to czasowe przekazanie w użytkowanie danego dobra, przy czym czas ten nie może być krótszy niż okres gospodarczej używalności przedmiotu leasingu.

90 Leasing – formy leasingu
Leasing zwrotny (zgodnie z MSSF) –istotą jest powiązanie tej umowy z poprzedzającą ją umową sprzedaży. Leasingobiorca sprzedaje posiadany środek trwały firmie leasingowej i równocześnie uzyskuje prawo do jego dalszego użytkowania, na warunkach ustalonych w umowie leasingu. Podmiot, który sprzedał dany środek trwały leasingodawcy, nadal z niego korzysta, płacąc raty leasingowe związane z jego użytkowaniem. W ww. umowie leasingowej kwalifikowalne mogą być uznane raty leasingowe zapłacone przez Leasingobiorcę (w trakcie obowiązywania umowy o dofinansowanie) natomiast współfinansowanie wspólnotowe nie może posłużyć do ponownego nabycia danego środka trwałego.

91 Leasing – wydatki kwalifikowalne
część opłaconej raty leasingowej związana ze spłatą kapitału leasingowanego aktywa. Tylko ta kwota może być uwzględniona we wniosku o płatność; wydatki związane z ratami leasingowymi przypadającymi do zapłaty i rzeczywiście zapłaconymi w terminach określonych w umowie o dofinansowanie; refundacja wydatków faktycznie poniesionych następuje po przedstawieniu dokumentów potwierdzających wysokość raty leasingowej wraz z dokumentem potwierdzającym jej opłacenie. Refundacja wydatków może zostać skierowana wyłącznie na rzecz beneficjenta (leasingobiorcy); maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych nie może przekroczyć rynkowej wartości przedmiotu leasingu czyli kwota kwalifikowalna do współfinansowania nie może być wyższa niż kwota na dowodzie zakupu wystawionym leasingodawcy, przez dostawcę współfinansowanego aktywa.

92 Leasing – wydatki niekwalifikowalne
podatek związany z umową leasingu (w przypadku gdy jest możliwe jego odzyskanie) marża finansującego, odsetki od refinansowania kosztów, koszty ogólne, opłaty ubezpieczeniowe.

93 Inne techniki finansowania
Wydatki związane z zastosowaniem innych technik finansowania mogą stanowić wydatek kwalifikowalny po spełnieniu następujących warunków: ww. wydatki zostaną wskazane we wniosku o dofinansowanie, beneficjent wykaże, iż zastosowanie innych technik finansowania jest najbardziej efektywną metodą pozyskania danego wyposażenia, ww. wydatki zostaną wyszczególnione w umowie o dofinansowanie projektu.

94 Podatek od towarów i usług (VAT) –wydatek kwalifikowalny
Podatek od towarów i usług (VAT) może być wydatkiem kwalifikowalnym, tylko wtedy gdy: zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem krajowym, beneficjentowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (czyli beneficjent nie ma prawnych możliwości), nie podlega zwrotowi w określonych przypadkach (nie jest możliwe jego odzyskanie przez beneficjenta).

95 Podatek od towarów i usług (VAT) –wydatek niekwalifikowalny
Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje beneficjentowi w przypadku, kiedy spełnione są dwa warunki (wg ustawy o VAT): 1) beneficjent jest podatnikiem VAT, 2) zakupione przez beneficjenta towary i usługi wykorzystywane są przez niego do wykonywania czynności opodatkowanych. Jeśli jest spełniony jeden z wymienionych warunków wówczas VAT zawarty w dokonywanych zakupach przez beneficjenta będzie stanowił wydatek niekwalifikowalny.

96 Podatek od towarów i usług (VAT) –częściowe odliczenie
Gdy podmiot dokonuje zarówno transakcji zwolnionych jak i opodatkowanych VAT, powinien przyporządkować naliczony VAT w ramach dokonywanych przez siebie zakupów do 3 grup: naliczonego VAT wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi- podatek w całości podlega odliczeniu (nie może być wydatkiem kwalifikowalnym); naliczonego VAT wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z czynnościami nieopodatkowanymi –podatek w całości nie podlega odliczeniu (może być uznany jako wydatek kwalifikowlny); naliczonego VAT związanego zarówno z czynnościami, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT, jak również z czynnościami , w związku z którymi takie prawo nie przysługuje. Wtedy beneficjent powinien:

97 Podatek od towarów i usług (VAT) –częściowe odliczenie
wyodrębnić część kwoty podatku naliczonego VAT, która może podlegać odliczeniu, jeżeli jest to możliwe, lub jeśli takie wyodrębnienie nie jest możliwe , określić kwotę podatku naliczonego VAT podlegającego odliczeniu stosując tzw. Współczynnik sprzedaży (art. 90 Ustawy o VAT) Jeśli beneficjent nie będzie w stanie w sposób jednoznaczny określić kierunków wykorzystania inwestycji, VAT nie będzie mógł zostać uznany za wydatek kwalifikowalny.

98 Podatek od towarów i usług (VAT) –wydatek kwalifikowalny i obowiązki beneficjenta
Beneficjent, który uzna podatek VAT za kwalifikowalny zobowiązany jest do: przedłożenia „oświadczenia o kwalifikowalności VAT” jako załącznika do wniosku o dofinansowanie a później do umowy o dofinansowanie, przedstawienia we wniosku o dofinansowanie szczegółowego uzasadnienia zawierającego podstawę prawną wskazującą na brak możliwości obniżenia VAT należnego o VAT naliczony (zarówno na dzień sporządzenia wniosku o dofinansowanie, jak również mając na uwadze planowany sposób wykorzystania w przyszłości majątku wytworzonego w związku z realizacją projektu).

99 Beneficjent będzie związany podpisanym przez siebie „oświadczeniem o kwalifikowalności VAT” w okresie od dnia złożenia do IP/IW wniosku o dofinansowania projektu w ramach PO IiŚ, przez okres realizacji projektu oraz przez okres trwałości projektu tj. do dnia upływu 5 lat od końcowej daty okresu kwalifikowania wydatków dla projektu określonej w umowie o dofinansowanie.

100 Inne obciążenia, podatki i opłaty
Za wydatki kwalifikowalne mogą być uznane: wydatki poniesione na obowiązkowe ubezpieczenia oraz obowiązkowe gwarancje bankowe, jeśli zostały przewidziane w dokumentach przetargowych przygotowanych przez Zamawiającego w ramach zamówienia publicznego; wydatki związane z otwarciem i prowadzeniem odrębnego rachunku bankowego dla celów realizacji projektu oraz opłaty pobierane od dokonywanych transakcji finansowych, których dokonanie jest niezbędne dla realizacji projektu; wydatki związane z obsługą instrumentów zabezpieczających realizację umowy o dofinansowanie; wydatki poniesione na opłaty administracyjne, których poniesienie jest niezbędne dla realizacji projektu, jeśli zostały ostatecznie poniesione przez beneficjenta.

101 Inne obciążenia, podatki i opłaty
Za niekwalifikowalne uważane są: 1) odsetki od długów (np. kredytów, pożyczek); 2) koszty wymiany walut; 3) ujemne różnice kursowe; 4) wydatki na grzywny, kary finansowe, wydatki związane ze sprawami sądowymi oraz koszty realizacji ewentualnych postanowień wydanych przez sąd. Wyjątkiem są wydatki związane z odzyskiwaniem kwot nienależnie wypłaconych (po akceptacji IZ PO IiŚ).

102 Pozostałe wydatki Wydatki ponoszone w fazie eksploatacji inwestycji nie są kwalifikowalne. Wyjątkiem są wydatki poniesione na: szkolenia dla personelu obsługującego, testowanie projektu i jego wyposażenia, mogą być uznane za kwalifikowalne na zasadach określonych we wniosku o dofinansowanie i w umowie o dofinansowanie projektu.