GOSPODARKA REGIONALNA

Prezentacja na temat: "GOSPODARKA REGIONALNA"— Zapis prezentacji:

1 GOSPODARKA REGIONALNA
PIOTR BARTOSZEWSKI

2 1. Podstawy teoretyczne 1.1. Definicja przedmiotu
Gospodarka regionalna = Gospodarowanie regionalne = Polityka gospodarcza w regionie = Polityka regionalna w kontekście ekonomicznym Cel gospodarki regionalnej: Rozwój regionalny

3 1.2. Region, zasoby i rozwój regionalny
1. Podstawy teoretyczne 1.2. Region, zasoby i rozwój regionalny ŻRÓDŁO: Zbigniew Strzelecki: Polityka Regionalna. W: Zbigniew Strzelecki (wyd.): Gospodarka regionalna i lokalna, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2008, Strony:

4 Nie ma obiektywnego podziału regionalnego, który byłby zamknięty i usystematyzowany. Spotykamy więc kategorie regionów geograficznych, etnicznych, socjologicznych, politycznych, administracyjnych i innych. Region ekonomiczny to obszar o określonej specjalizacji gospodarczej, będącej wynikiem wykorzystania endo- i egzogenicznych czynników rozwoju. Dla polityki regionalnej, szczególnie jako działalności praktycznej, kluczowe znaczenie ma pojęcie regionu w sensie administracyjnym, gdyż to władza administracyjna zarządza instrumentami polityki regionalnej. Region

5 Region Wymień województwa w Polsce
Wymień powiaty w Województwie Zachodniopomorskim Białogardzki, choszczeński, drawski, goleniowski, gryficki, gryfiński, kamieński, kołobrzeski, koszaliński, grodzki Koszalin, łobeski, myśliborski, policki, pyrzycki, sławieński, stargardzki, grodzki Szczecin, szczecinecki, świdwiński, grodzki Świnoujście, wałecki (21) Region

6 ZASOBY to rzeczy bądź wartości intelektualne wykorzystywane do produkcji dóbr i usług w regionie a więc: ZIEMIA, PRACA (zasoby ludzkie), KAPITAŁ (dobra inwestycyjne), TECHNOLOGIA (wiedza, jak zasoby mogą być łączone w produktywny sposób) oraz PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ. Jakie zasoby były kluczowe kiedyś a jakie są dzisiaj dla rozwoju regionalnego ? Zasoby

7 Rozwój regionalny to po pierwsze proces wszelkich zmian zachodzących w regionie, w dużej mierze proces ekonomiczny – transformacja czynników i zasobów regionalnych (endo– i egzogenicznych) w dobra i usługi. Po drugie, jest to podstawa zmian w sposobie, poziomie i jakości życia mieszkańców regionu, a zatem również proces społeczny. Po trzecie, to postęp technologiczny i techniczny mający ma celu pełniejsze, racjonalne wykorzystywanie czynników i zasobów regionu. Po czwarte jest to proces wymiany między człowiekiem a środowiskiem, określany mianem rozwoju ekologicznego. Rozwój regionalny

8 Czynniki rozwoju regionalnego
Siła robocza / kapitał ludzki Uniwersytety i instytuty badawcze Pejzaż naturalny kształtujący warunki życia Infrastruktura transportowa Usługi i polityczny klimat działalności gospodarczej Korzyści aglomeracyjne Czynniki rozwoju regionalnego

9 Bariery rozwoju regionalnego
Bariery ekonomiczne Bariery społeczne Bariery techniczne Bariery technologiczne oraz ekologiczne Bariery rozwoju regionalnego

10 1.3. Teorie lokalizacji działalności gospodarczej
1. Podstawy teoretyczne 1.3. Teorie lokalizacji działalności gospodarczej ŻRÓDŁO: Zbigniew Strzelecki: Polityka Regionalna. W: Zbigniew Strzelecki (wyd.): Gospodarka regionalna i lokalna, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2008, Strony:

11 Teorie lokalizacji wyjaśniają i prognozują rozmieszczenie różnych kategorii działalności gospodarczej w regionach (szczegółowo w R. Domański: Gospodarka Przestrzenna. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2006) Etapy rozwoju teorii lokalizacji w czasie: Teorie lokalizacji produkcji rolnej, Teorie lokalizacji przemysłu, Teorie bazy ekonomicznej Teorie ośrodków centralnych Teorie gospodarki przestrzennej Teorie lokalizacji

12 Teorie lokalizacji Teorie ośrodków centralnych:
Teoria miejsc centralnych Alfreda Christallera Teoria sieci rynkowej A. Loescha Teoria biegunów wzrostu Francois Perroux Teoria geograficznych centrów wzrostu Alberta Hirschmana Teoria mechanizmu błędnego koła Gunnara Myrdala Koncepcja centrum i peryferii Johna Friedmana Teoria sieci Manuela Castells’a Teorie lokalizacji

13 1.4. Teorie wzrostu i rozwoju
1. Podstawy teoretyczne 1.4. Teorie wzrostu i rozwoju ŻRÓDŁO: Zbigniew Strzelecki: Polityka Regionalna. W: Zbigniew Strzelecki (wyd.): Gospodarka regionalna i lokalna, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2008, Strony:

14 Teorie wzrostu i rozwoju
Wyróżnić można dwa rodzaje teorii wzrostu i rozwoju: Teorie egzogeniczne (rozwoju od góry) Modele neoklasyczne, model Keynesowski, modele fazowe i strategie rozwoju zrównoważonego i niezrównoważonego oraz teorie polaryzacji Teorie endogeniczne (rozwoju od dołu) Teorie strategii potrzeb podstawowych, rozwoju autocentrycznego i selektywnej separacji oraz koncepcje niezależnego rozwoju regionalnego Teorie wzrostu i rozwoju

15 2. POLITYKA REGIONALNA NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ
Zniwelować różnice gospodarcze i społeczne Unia Europejska obejmuje 27 państw członkowskich, które tworzą wspólnotę i wewnętrzny rynek liczący 493 miliony obywateli. Tym samym jednak, różnice gospodarcze i społeczne pomiędzy państwami i ich 271 regionami pogłębiły się. PKB (Produkt Krajowy Brutto) na jednego mieszkańca, w co czwartym regionie wynosi mniej niż 75% średniej UE27. Być solidarnym i pozostać konkurencyjnym Celem europejskiej polityki regionalnej jest skonkretyzowanie solidarności Unii poprzez dążenie do spójności gospodarczej i społecznej, zmniejszając różnice poziomu rozwoju poszczególnych regionów. Dzięki szczególnemu podejściu, europejska polityka regionalna zapewnia działaniom prowadzonym w terenie „wartość dodaną”. Polityka regionalna pomaga sfinansować konkretne projekty na rzecz regionów, miast i ich mieszkańców. Ideą jest stworzenie warunków, by regiony mogły w pełni odegrać swoją rolę w dążeniu do rozwoju i konkurencyjności oraz mogły równocześnie wymieniać między sobą pomysły i „dobre praktyki”. Taki jest właśnie cel nowej inicjatywy regiony, aktorzy zmian gospodarczych. Całość polityki regionalnej uwzględnia priorytety określone przez Unię Europejską na rzecz wzrostu i zatrudnienia Odpowiedzieć na wielkie wyzwania XXI wieku “Jakiej Europy chcemy – dla nas samych i dla przyszłych pokoleń? Dynamicznej Europy, która zajmuje czołowe miejsce na świecie w dziedzinie nauki i technologii? Wydajnej Europy, gdzie każdy ma pracę? Opiekuńczej Europy, gdzie chorzy, starsi i niepełnosprawni mają zapewnioną opiekę? Sprawiedliwej Europy, gdzie nie ma dyskryminacji i każdy ma równy dostęp do zatrudnienia i edukacji? Czystej, ekologicznej Europy, która dba o własne środowisko i pomaga również sprostać globalnym wyzwaniom? Europy wartości, które podzielamy i o które dbamy? Chcę tego wszystkiego i poza tym uważam, że jest to w naszym zasięgu.” Fragment przemówienia komisarz Danuty Hübner w Warszawie, dnia 17 października 2006 r. ŻRÓDŁO: oficjalne strony www Unii Europejskiej

16 2. POLITYKA REGIONALNA NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ
2.1. PRIORYTETY EUROPEJSKIEJ POLITYKI REGIONALNEJ

17

18 Istotą celu Konwergencja jest propagowanie warunków sprzyjających wzrostowi oraz czynników prowadzących do rzeczywistego zniwelowania zapóźnień w najsłabiej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach. W Unii Europejskiej liczącej 27 państw, cel ten – na terytorium17 państw członkowskich – obejmuje 84 regiony o ludności liczącej 154 milionów, w których poziom PKB przypadający na głowę jest niższy od 75 % przeciętnej europejskiej, a także 16 regionów o populacji 16,4 milionów, gdzie poziom PKB nieznacznie tylko przewyższa ów próg, objętych wygasającą pomocą przejściową w związku z efektem statystycznym rozszerzenia UE. Fundusze dostępne w ramach celu „konwergencja” wynoszą 282,8 miliardów EUR, co stanowi 81,5 % ogółu środków; podział tych funduszy przedstawia się następująco: 199,3 miliardów EUR dla regionów konwergencji, przy zastrzeżeniu 14 miliardów EUR rezerwy dla regionów objętych wygasającą pomocą przejściową oraz 69,5 miliardów EUR na Fundusz Spójności obejmujący 15 spośród państw członkowskich. Konwergencja

19 Regiony należące do poziomu NUTS 2, których PKB (Produkt Krajowy Brutto) na jednego mieszkańca jest niższy niż 75% średniej unijnej są objęte celem Konwergencja. Bułgaria: całe terytorium Republika Czeska: Střední Čechy, Jihozápad, Severozápad, Severovýchod, Jihovýchod, Střední Morava, Moravskoslezsko Niemcy: Brandenburg-Nordost, Mecklenburg-Vorpommern, Chemnitz, Dresden, Dessau, Magdeburg, Thüringen Estonia: całe terytorium Grecja: Anatoliki Makedonia, Thraki, Thessalia, Ipeiros, Ionia Nisia, Dytiki Ellada, Peloponnisos, Voreio Aigaio, Kriti Hiszpania: Andalucía, Castilla-La Mancha, Extremadura, Galicia Francja: Guadeloupe, Guyane, Martinique, Réunion Węgry: Közép-Dunántúl, Nyugat-Dunántúl, Dél-Dunántúl, Észak-Magyarország, Észak- Alföld, Dél-Alföld Włochy: Calabria, Campania, Puglia, Sicilia Łotwa: całe terytorium Litwa: całe terytorium Malta: cała wyspa Polska: całe terytorium Portugalia: Norte, Centro, Alentejo, Região Autónoma dos Açores Rumunia: całe terytorium Słowenia: całe terytorium Słowacja: Západné Slovensko, Stredné Slovensko, Východné Slovensko Zjednoczone Królestwo: Cornwall and Isles of Scilly, West Wales and the Valleys Cel Konwergencja

20 Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie
Poza regionami konwergencji, cel Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie zmierza do umocnienia konkurencyjności i atrakcyjności regionów, jak również do zwiększenia zatrudnienia. Czyni to w dwojaki sposób: po pierwsze, programy rozwoju, pomagające regionom w przewidywaniu i propagowaniu przemian gospodarczych poprzez innowacje i promowanie społeczeństwa opartego na wiedzy, przedsiębiorczości i ochrony środowiska, a także poprawę dostępności tych regionów. Po drugie, wsparcie posłuży zwiększeniu liczby i poprawie jakości miejsc pracy dzięki przystosowaniu pracowników do zmian i inwestycjom w kapitał ludzki. W UE liczącej 27 państw do objęcia pomocą zakwalifikuje się łącznie 168 regionów o ludności liczącej ogółem 314 milionów mieszkańców. Wśród nich, trzynaście regionów zamieszkałych przez 19 milionów ludności stanowi obszary stopniowo dochodzące do pełnych płatności, które otrzymują specjalne przydziały finansowe w związku z ich dotychczasowym statusem regionów objętych Celem 1. Kwota 55 miliardów EUR, – z czego 11,4 miliardów przeznaczono na regiony stopniowo dochodzące do pełnych płatności – stanowi zaledwie 16 % ogółu wyasygnowanych nakładów. Celem tym objęte są regiony położone w 19 z państw członkowskich. Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie

21 Cel konwergencja Cel konkurencyjność i zatrudnienie

22 Europejska współpraca terytorialna
Cel Europejska współpraca terytorialna ma w zamierzeniu umocnienie współpracy transgranicznej w drodze wspólnych inicjatyw na szczeblu lokalnym i regionalnym, współpracy międzynarodowej służącej zintegrowanemu rozwojowi przestrzennemu oraz międzyregionalnej współpracy i wymiany doświadczeń. Ludność żyjąca w strefach nadgranicznych liczy 181,7 milionów ludzi (37,5 % ogółu populacji UE), podczas gdy wszystkie regiony i wszyscy obywatele Unii objęci są jednym z 13 istniejących obszarów współpracy międzynarodowej. 8,7 miliardów EUR (2,5 % ogółu) nakładów przeznaczonych na ten cel zostanie podzielone następująco: 6,44 miliardów EUR na działania transgraniczne, 1,83 miliardów EUR na międzynarodowe, i 445 milionów EUR na współpracę międzyregionalną. Cel ten opiera się na doświadczeniu dawnej inicjatywy wspólnotowej: INTERREG. Europejska współpraca terytorialna

23 2. POLITYKA REGIONALNA NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ
2.2. INSTRUMENTY EUROPEJSKIEJ POLITYKI REGIONALNEJ

24 Fundusz Spójności pomaga państwom członkowskim, których Dochód Narodowy Brutto (DNB) na jednego mieszkańca jest niższy od 90% średniej unijnej, w zmniejszaniu opóźnienia w rozwoju gospodarczym i społecznym oraz w ustabilizowaniu gospodarki. Wspiera działania w ramach celu „Konwergencja”. Podlega zatem tym samym zasadom programowania, zarządzania i monitorowania co EFS i EFRR. W latach pomoc z Funduszu Spójności skierowana jest do Bułgarii, Cypru, Estonii, Grecji, Węgier, Łotwy, Litwy, Malty, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Rumunii, Słowacji i Słowenii. Hiszpania jest objęta pomocą przejściową, ponieważ jej DNB na jednego mieszkańca jest niższy od średniej UE15. Fundusz Spójności finansuje działania obejmujące następujące dziedziny: Transeuropejskie sieci transportowe, a mianowicie priorytetowe projekty o znaczeniu europejskim określone przez Unię; Środowisko naturalne. Z tego tytułu Fundusz Spójności może współfinansować projekty związane z energią czy transportem pod warunkiem, że stanowią one wyraźną korzyść dla środowiska: efektywność energetyczną, stosowanie energii odnawialnych, rozwój transportu kolejowego, wspieranie intermodalności, wzmocnienie transportu publicznego... Pomoc finansowa z Funduszu Spójności może zostać zawieszona na podstawie decyzji (podjętej kwalifikowaną większością głosów) Rady w przypadku, kiedy państwo członkowskie osiąga zbyt duży deficyt budżetowy i nie podjęło żadnych działań lub jeśli podjęte działania w jego zredukowania okazały się nieodpowiednie. Fundusz Spójności

25 Państwa, których DNB (Dochód Narodowy Brutto) jest niższy od 90% średniej unijnej mogą korzystać z Funduszu Spójności. Są to wszystkie regiony następujących państw: Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Grecja, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry, Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja. Fundusz Spójności

26 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Celem EFRR jest zwiększenie spójności gospodarczej i społecznej w Unii Europejskiej, likwidując nierówności pomiędzy regionami. Krótko mówiąc, EFRR finansuje: Bezpośrednie wsparcie inwestycji realizowanych w przedsiębiorstwach (w szczególności w MŚP) w celu utworzenia trwałych miejsc pracy; Infrastruktury związane z badaniami i innowacją, telekomunikacją, ochroną środowiska, energią i transportem; Instrumenty finansowe (fundusze kapitału wysokiego ryzyka, fundusze rozwoju lokalnego,...) w celu wsparcia rozwoju regionalnego i lokalnego oraz ułatwienia współpracy między miastami i egionami; Narzędzia pomocy technicznej. EFRR może działać w ramach trzech nowych celów polityki regionalnej: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

27 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Konwergencja W regionach objętych celem „Konwergencja” EFRR skupia się na modernizacji i dywersyfikacji struktur gospodarczych oraz na utrzymaniu lub tworzeniu trwałych miejsc pracy, prowadząc działania w następujących dziedzinach: Badania i rozwój technologiczny (RDT), Innowacja i przedsiębiorczość; Społeczeństwo informacyjne; Środowisko; Zapobieganie ryzyku; Turystyka; Kultura; Transport; Energia; Edukacja; Zdrowie; Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

28 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach W przypadku celu Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach priorytety skupiają się wokół trzech punktów: Innowacyjność i gospodarka oparta na wiedzy: zwiększenie regionalnych możliwości w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego, stymulacja innowacyjności i przedsiębiorczości oraz wzmocnienie inżynierii finansowej, szczególnie w przypadku przedsiębiorstw związanych z gospodarką opartą na wiedzy; Ochrona środowiska i zapobieganie ryzyku: rehabilitacje skażonych terenów, stymulowanie efektywności energetycznej, promowanie ekologicznych publicznych środków transportu oraz opracowanie planów w celu zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnymi i technologicznymi; Dostęp do usług transportowych i telekomunikacyjnych o ogólnym znaczeniu gospodarczym. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

29 Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)
Europejska współpraca terytorialna W przypadku celu „Europejska współpraca terytorialna” EFRR skupia swoją pomoc na trzech punktach: Rozwój transgranicznych działań gospodarczych i społecznych Stworzenie i rozwój współpracy ponadnarodowej, w tym współpracy dwustronnej pomiędzy regionami nadmorskimi. Zwiększenie skuteczności polityki regionalnej poprzez promowanie i współpracę międzyregionalną, tworzenie sieci i wymianę doświadczeń pomiędzy władzami regionalnymi i lokalnymi. Specyfika terytorialna Poza tym EFRR szczególną uwagę przywiązuje do specyfiki terytorialnej. EFRR próbuje złagodzić występujące w miastach problemy gospodarcze, środowiskowe i społeczne. Obszary o niedogodnych warunkach naturalnych (regiony wyspiarskie, górskie lub słabo zaludnione) są traktowane w sposób uprzywilejowany. Obszary ultra peryferyjne korzystają także ze specjalnej pomocy EFRR, która ma skompensować skutki ich oddalenia. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

30 Europejski Fundusz Społeczny (EFS)
Celem EFS jest poprawa miejsc pracy i możliwości zatrudnienia w Unii Europejskiej. EFS działa w ramach celów Konwergencja oraz Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach. EFS wspiera działania państwa w następujących dziedzinach: Przystosowanie pracowników i przedsiębiorstw: systemy nauki przez całe życie, opracowanie i rozpowszechnienie nowatorskich organizacji pracy; Dostęp do zatrudnienia dla poszukujących pracy, osób nieaktywnych, kobiet i emigrantów. Integracja społeczna osób pokrzywdzonych przez los i walka z dyskryminacją na rynku pracy; Wzmocnienie kapitału ludzkiego poprzez reformę systemów kształcenia oraz utworzenie sieci placówek edukacyjnych. Europejski Fundusz Społeczny (EFS)

31 2. POLITYKA REGIONALNA NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ
2.3. ZASADY EUROPEJSKIEJ POLITYKI REGIONALNEJ

32 Zasady 2007-2013 Zasada komplementarności Zasada spójności
Zasada koordynacji Zasada zgodności Zasada dodatkowości Zasada programowania Zasada pomocniczości Zasada niedyskryminacji Zasada zrównoważonego rozwoju Earmarking funduszy (nowa!) Zasada interwencji proporcjonalnej Zasady

33 2. POLITYKA REGIONALNA NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ
2.4. KLASYFIKACJA JEDNOSTEK TERYTORIALNYCH NUTS

34 NUTS: Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do celów Statystycznych; Nomenclature des Unites Territoriales Statistique, Nomenclature of Units for Territorial Statistics Podstawowym celem klasyfikacji NUTS jest rozwiązanie problemu różnorodności podziałów administracyjnych krajów członkowskich UE i nieuniknionych zmian tych podziałów co zagraża dostępności i porównywalności danych statystycznych w przestrzeni i czasie. Podział NUTS nie zawsze odpowiada więc podziałowi administracyjnemu kraju. NUTS

35 Wyróżniono 3 poziomy NUTS, z których najważniejsze są NUTS 2 oraz NUTS 3 - służące identyfikacji obszarów kwalifikujących się do wsparcia w ramach polityki strukturalnej UE. Na poziomie NUTS 2 wspierane są obszary problemowe o niskim poziomie rozwoju, a na poziomie NUTS 3 - obszary wymagające restrukturyzacji oraz regiony przygraniczne. Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji NUTS określa następujące minimalne i maksymalne progi populacji dla jednostek poszczególnych poziomów: Poziom Minimum Maksimum NUTS 1 3 miliony 7 milionów NUTS miliony NUTS NUTS

36 NUTS Na terytorium Polski jednostki NUTS wyglądają następująco:
NUTS 1 - makroregiony (grupujące województwa) (6), NUTS 2 - regiony (województwa) (16), NUTS 3 - podregiony (zgrupowanie kilku powiatów) (66, do 2007 roku było ich 45), NUTS 4 - powiaty i miasta na prawach powiatu (379), NUTS 5 - gminy (2478) NUTS

37 NUTS Ile jest w UE regionów ?
Zidentyfikuj 10 regionów w Unii Europejskiej o najniższym PKB na jednego mieszkańca? Zidentyfikuj 10 regionów w Unii Europejskiej o najwyższym PKB na jednego mieszkańca? Jak wypadaWojewództwo Zachodniopomorskie w statystykach EUROSTATU? Czy na podstawie statystyk EUROSTATU można przeanalizować, czy różnice w PKB dziesięciu najsłabszych i dziesięciu najsilniejszych regionów w ciągu ostatnich lat powiększyły się czy zmniejszyły? NUTS

38 3. GOSPODARKA REGIONALNA Z POZIOMU WŁADZ CENTRALNYCH
3.1. PODZIAŁ KOMPETENCJI POMIĘDZY WŁADZE CENTRALNE A WŁADZE LOKALNE 3.2. NARODOWY PLAN ROZWOJU 3.3. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU

39 3. GOSPODARKA REGIONALNA Z POZIOMU WŁADZ CENTRALNYCH
3.1. PODZIAŁ KOMPETENCJI POMIĘDZY WŁADZE CENTRALNE A WŁADZE LOKALNE

40 Sejmik województwa (potocznie: sejmik wojewódzki) jest organem stanowiącym i kontrolnym samorządu województwa, który tworzą radni, wybierani w wyborach bezpośrednich. Jego kadencja trwa cztery lata, licząc od dnia wyborów. Sejmik jest przede wszystkim odpowiedzialny za rozwój cywilizacyjny w skali regionu, a więc za politykę regionalną. Sejmik województwa

41 Sejmik województwa Struktura sejmiku
Sejmik województwa wybiera ze swojego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących, którzy nie mogą wchodzić w skład zarządu województwa, a więc w skład organu wykonawczego. Przewodniczący sejmiku województwa organizuje pracę tego sejmiku i prowadzi jego obrady. Może on powierzyć wykonywanie tych czynności jednemu z wiceprzewodniczących sejmiku. Przewodniczący sejmiku nie ma uprawnień do reprezentowania województwa na zewnątrz. Pełniona przez niego oraz przez wiceprzewodniczących funkcja ma charakter społeczny. W skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie: trzydziestu w województwach liczących do mieszkańców, oraz po trzech radnych na każde kolejne rozpoczęte mieszkańców. Sejmik województwa

42 Sejmik województwa Kompetencje sejmiku
Sejmik stanowi akty prawa miejscowego, w tym statut województwa (jest on uchwalany po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów), zasady gospodarowania mieniem wojewódzkim, a także zasady i tryb korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Sejmik uchwala strategię rozwoju województwa oraz wieloletnie programy wojewódzkie. Do wyłącznej właściwości sejmiku należy również uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego. Sejmik uchwala także programy wojewódzkie służące realizacji ponadlokalnych i regionalnych celów publicznych. Do wyłącznej właściwości sejmiku należy podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej, podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa. Sejmik uchwala również budżet województwa i określa zasady udzielania dotacji z budżetu województwa. Rozpatruje sprawozdania z wykonania budżetu, sprawozdania finansowe województwa oraz sprawozdania z wykonania wieloletnich programów województwa. Podejmuje uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu. Sejmik wybiera ponadto i odwołuje zarząd województwa, rozpatruje sprawozdania z jego działalności oraz powołuje i odwołuje, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa. Sejmik województwa

43 Zarząd województwa jest organem wykonawczym samorządu województwa
Zarząd województwa jest organem wykonawczym samorządu województwa. W jego skład, liczący 5 osób, wchodzi marszałek województwa (jako przewodniczący), wiceprzewodniczący i członkowie. W pracach zarządu uczestniczy także, z głosem doradczym, skarbnik województwa. Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organach gminy i powiatu, a także z zatrudnieniem w administracji rządowej oraz mandatem posła lub senatora. Marszałek województwa jest wybierany przez sejmik bezwzględną większością głosów. Następnie sejmik wybiera wicemarszałków oraz pozostałych członków zarządu wyłącznie na wniosek marszałka zwykłą większością głosów w głosowaniu tajnym Marszałek kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje je na zewnątrz. Marszałek, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu mogą być wybrani spoza składu sejmiku województwa. Zarząd jest organem kolegialnym, uchwały podejmuje zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy składu zarządu w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy ustawy przewidują głosowanie tajne. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos marszałka województwa. Skarbnik województwa uczestniczy w pracach zarządu i ma jedynie głos doradczy. Szczegółowe zasady i tryb działania zarządu określa statut województwa. Zarząd Województwa

44 Zarząd Województwa Kompetencje zarządu województwa
Zarząd województwa jest uprawniony do wykonywania tych zadań samorządu województwa, które nie zostały zastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Do kompetencji zarządu wymienionych w przepisach ustawy o samorządzie województwa należą: wykonywanie uchwał sejmiku województwa, gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwo, przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa, przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie, organizowanie współpracy ze strukturami samorządów regionalnych, także w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi, kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników, uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego (organu pomocniczego marszałka województwa), odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie budżetu. Zarząd Województwa

45 Marszałek województwa
Marszałek województwa – przewodniczący zarządu województwa, organu wykonawczego samorządu województwa; urząd utworzony 1 stycznia 1999 ustawą z w ramach reformy administracyjnej. Marszałek województwa organizuje pracę zarządu oraz urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje je na zewnątrz. Jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego oraz zwierzchnikiem służbowym jego pracowników, a także kierownikiem wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Ma kompetencję do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Wybierany jest przez sejmik województwa bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku, a odwoływany większością 3/5 głosów. Stanowisko to może zajmować także osoba spoza składu sejmiku. Marszałek województwa

46 Pozycję organizacyjno-prawną wojewody reguluje obecnie (maj 2009) Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z r. Nr 31, poz. 206). "Art. 3. Wojewoda jest: 1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie; 2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie; 3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie; 4) organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2; 5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji; 6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach; 7) organem wyższego stopnia w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.2)). Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej. Wojewoda

47 "Art. 22. Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności: dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań; zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach; dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu oraz - w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach - koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań, dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy; wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw; przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa; wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów." Wojewoda

48 3. GOSPODARKA REGIONALNA Z POZIOMU WŁADZ CENTRALNYCH
3.2. NARODOWY PLAN ROZWOJU

49 Narodowy Plan Rozwoju NPR jest dokumentem programowym,
przygotowanym przez dane państwo członkowskie. Stanowi on podstawę planowania poszczególnych działań interwencyjnych z funduszy strukturalnych, a także wieloletnich programów o charakterze horyzontalnym i regionalnym. Jest to dokument, na podstawie którego państwo członkowskie prowadzi uzgodnienia z Komisją Europejską w zakresie Podstaw Wsparcia Wspólnoty. CELEM STRATEGICZNYM NARODOWEGO PLANU ROZWOJU JEST ROZWIJANIE KONKURENCYJNEJ GOSPODARKI OPARTEJ NA WIEDZY I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, ZDOLNEJ DO DŁUGOFALOWEGO, HARMONIJNEGO ROZWOJU, ZAPEWNIAJĄCEJ WZROST ZATRUDNIENIA ORAZ POPRAWĘ SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ, EKONOMICZNEJ I PRZESTRZENNEJ Z UNIĄ EUROPEJSKĄ NA POZIOMIE REGIONALNYM I KRAJOWYM. W świetle tych założeń przyjęto pięć podstawowych celów cząstkowych NPR na lata : 1. Wspomaganie osiągnięcia i utrzymania w dłuższym okresie wysokiego wzrostu PKB, 2. Zwiększanie poziomu zatrudnienia i wykształcenia, 3. Włączenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej, 4. Intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej, rozwój technologii społeczeństwa informacyjnego, 5. Wspomaganie udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych wszystkich regionów i grup społecznych w Polsce. Narodowy Plan Rozwoju

50 na koniec roku bazowego (2001) wartość wskaźnika na koniec roku 2006
Nr wskaźnika Cele Wskaźniki Wartość na koniec roku bazowego (2001) Zakładana wartość wskaźnika na koniec roku 2006 1. Cel generalny PKB na mieszkańca, (UE 15=100) 40,0 42,0-43,0 2. Cel 1: Wspomaganie osiągnięcia i utrzymania w dłuższym okresie wysokiego wzrostu gospodarczego Średnioroczne tempo wzrostu PKB, (rok poprzedni =100) 1,0 6,0 3. Cel 2: Zwiększenie poziomu zatrudnienia i wykształcenia Wskaźnik zatrudnienia ludności (w wieku lata) 52,7% 54-55% 4. Stopa bezrobocia (BAEL) 19,9 15,0 5. Poziom wykształcenia (podstawowe/średnie/wyższe) 17,6/70,8/11,6 (2000) 15,0/72,0/13,0 6. Cel 3: Włączenie Polski w europejskie sieci infrastruktury transportowej i informacyjnej Autostrady/drogi ekspresowe (km) 398/206 940/399 7. Zmodernizowane linie kolejowe (km) 300 2.434 8. Dostęp do internetu (liczba hostów /100 mieszkańców) 1,2 (2002) 3,4 9. Cel 4: Intensyfikacja procesu zwiększenia w strukturze gospodarki udziału sektorów o wysokiej wartości dodanej Udział pracujących w sektorach gospodarki [1] (I/II/III) 19,1/30,5/50,4 17,5/30,5/52,0 Narodowy Plan Rozwoju

51 3. GOSPODARKA REGIONALNA Z POZIOMU WŁADZ CENTRALNYCH
3.3. STRATEGIA ROZWOJU KRAJU

52 Strategia Rozwoju Kraju
Strategia rozwoju kraju jest to podstawowy dokument strategiczny, w którym określone zostają cele i priorytety polityki rozwoju w perspektywie najbliższych lat oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić. Jest to nadrzędny dokumentem strategiczny, opracowany na wiele lat. Strategia Rozwoju Kraju stanowi punkt odniesienia dla innych strategii i programów rządowych oraz dla programów i strategii opracowywanych przez jednostki samorządu terytorialnego. 29 listopada 2006 r. Rada Ministrów przyjęła Strategię Rozwoju Kraju opracowaną na lata Przyjęcie tego dokumentu oznacza zmiany w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju. Strategia Rozwoju Kraju Wikipedia.pl

53 Strategia Rozwoju Kraju
Główny cel SRK Rola jaką ma spełniać SRK jest koordynowanie reform instytucjonalno- regulacyjnych z działaniami finansowanymi ze środków UE. Chodzi tu o wypracowanie efektu synergii, aby te dwa obszary przynosiły możliwie największy efekt prorozwojowy. Głównym celem strategii jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. Przez podniesienie poziomu życia rozumiemy wzrost dochodów w sektorze gospodarstw domowych, ułatwienie dostępu do edukacji i szkolenia, co prowadzi do podwyższenia poziomu wykształcenia społeczeństwa i podnoszenia kwalifikacji obywateli, wzrost zatrudnienia i wydajności pracy, skutkujące zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej oraz poprawę zdrowotności mieszkańców Polski. Przez podniesienie jakości życia rozumiana jest istotna poprawa stanu i wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli, możliwość korzystania z funkcjonalnej i łatwo dostępnej infrastruktury technicznej i społecznej, życie w czystym, zdrowym i sprzyjającym środowisku przyrodniczym, uczestnictwo w życiu demokratycznym, uczestnictwo w kulturze i turystyce, przynależność do zintegrowanej, pomocnej wspólnoty lokalnej, umożliwiającej lepszą harmonizację życia rodzinnego i zawodowego oraz aktywność w ramach społeczeństwa obywatelskiego. Strategia Rozwoju Kraju Wikipedia.pl

54 Strategia Rozwoju Kraju
Priorytety SRK Priorytetami strategicznymi są: 1. Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki. 2. Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej. 3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości. 4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa. 5. Rozwój obszarów wiejskich. 6. Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej. Strategia Rozwoju Kraju Wikipedia.pl

55 Strategia Rozwoju Kraju
Finansowanie SRK Realizacja Strategii Rozwoju Kraju finansowana jest ze środków krajowych i zagranicznych. Środki krajowe pochodzić będą ze źródeł publicznych (budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów sektora finansów publicznych) i prywatnych. Strategia Rozwoju Kraju Wikipedia.pl

56 Strategia Rozwoju Kraju
Jakie są zakładane wartości wskaźników na lata 2010 i oraz jaki procentowy wzrost w porównaniu do roku w Strategii Rozwoju Kraju dla: Tempo wzrostu PKB Stopa inflacji Dług publiczny Stopa bezrobocia Nakłady ogółem na działalność badawczą i rozwojową (B+R) w % PKB Wydajność pracy na 1 pracującego (UE25=100) Eksport towarów na 1 mieszkańca –tys. EUR Łączna długość dróg ekspresowych (km) Łączna długość autostrad (km) Odsetek mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków Turyści zagraniczni (przyjazdy w mln osób) Absolwenci na kierunkach matematycznych, przyrodniczych i technicznych (% absolwentów szkół wyższych ogółem) Strategia Rozwoju Kraju Wikipedia.pl

57 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

58 Rodzaje planów przestrzennych w Polsce
1. Plan krajowy – obejmuje opracowanie koncepcji zagospodarowania przestrzennego całego kraju oraz założenie oddziaływania rządu na rozwój regionów w ramach ogólnej polityki ekonomicznej: a) duże miasta połączone infrastrukturą drogową, b) wewnątrz nich zlokalizowany jest przemysł, c) pomiędzy – obszary rolnicze. Rodzaje planów przestrzennych w Polsce

59 2.Plan regionalny – sporządzany na szczeblu województwa, w oparciu o koncepcję polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; a) sporządza się studia przestrzennego zagospodarowania województwa określające uwarunkowania, cele i kierunki polityki przestrzennej państwa na danym obszarze.

60 3.Plan miejscowy –powstaje na szczeblu powiatowym i gminnym i realizowany jest przez władze samorządowe, a dotyczy powiatów, gmin lub tylko ich części; a) warunkiem ich zatwierdzenia jest zgodność z planem regionalnym i krajowym.

61 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
1. Stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. 2. Może być podstawą do wydania decyzji administracyjnej. 3.Sporządzany dla części terytorium, przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, uchwalany przez radę gminy, radę miasta. 4. Składa się z dwóch części: tekstowej i graficznej. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

62 5. Jest on nie tylko wyrazem polityki gminy, ale przede wszystkim jej prawem miejscowym. Jego zapisy mają moc ustaw. 6. Jest podstawą działań każdej gminy. 7. Jest bardzo ważnym źródłem informacji dla gminy i dla potencjalnych inwestorów.

63 8. Jego zapisy decydują m. in
8. Jego zapisy decydują m.in. o tym, czy dana działka budowlana może być zabudowana czy też nie. 9. Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym określa, co powinno znaleźć się w planie.

64 1. Informacje o przeznaczeniu terenów (np
1.Informacje o przeznaczeniu terenów (np. pod budownictwo jednorodzinne albo pod usługi), 2.Liniach rozgraniczających ulice, drogach publicznych, liniach zabudowy, granicach terenów chronionych (np. parków krajobrazowych), 3. Zasady i warunki podziału terenów na działki budowlane. 4. Powinien wybiegać w przyszłość - musi np. przewidzieć, w jakim rejonie może rozwijać się zabudowa mieszkaniowa, gdzie będą tereny rekreacyjne, a także gdzie powinien być bezwzględny zakaz zabudowy. Co musi zawierać plan?

65 1.Z opisu, czyli tekstu planu zawartego w uchwale rady gminy,
2.Rysunku planu. 3.Każdy plan jest podzielony na tereny o różnym przeznaczeniu. 4.Tereny te są oznaczone różnymi kolorami i symbolami. Z czego się składa plan?

66 a) informacje na temat zieleni,
b) miejsca objęte ochroną konserwatorską, c) strefy uciążliwości , d) obszary chronionego krajobrazu.

67 1. Rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia MPZP,
2. Ukazuje się w prasie ogłoszenie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o przystąpieniu do planu i możliwości składania wniosków do planu, 3. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta zwraca się z do organów i instytucji zewnętrznych z prośbą o przesyłanie wniosków do projektu planu, Kolejności wykonywania Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego

68 4. Dla danego terenu zostaje opracowana dokładna, wielobranżowa analiza stanu istniejącego oraz zebrane zostają uwarunkowania, 5. Przygotowanie projektu planu. 6. Opracowanie prognozy wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze, 7. Akceptacja wójta, burmistrza lub prezydenta miasta i skierowanie projektu planu do opiniowania i uzgodnień,

69 8. Opinie - władz gmin sąsiednich oraz gminnej (miejskiej) komisji urbanistyczno-architektonicznej,
9. Uzgodnienia - ponad 30 instytucji (urząd wojewódzki, zarządca dróg gminnych (miejskich), policja, wojsko, straż pożarna itd), 10. Opracowanie analizy skutków ekonomicznych realizacji planu,

70 11. Wyłożenie planu do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni,ogłoszenie w prasie lokalnej i krajowej, 12.W czasie wyłożenia oraz przez 2 tygodnie po nim zbierane są uwagi do planu, 13. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta rozpatruje uwagi do planu, które wpłynęły w trakcie wyłożenia, a następnie przekazuje do rady gminy (miasta) projekt planu wraz z nieuwzględnionymi uwagami,

71 14. Rada gminy (miasta) na sesji podejmuje uchwały,
15. Rada gminy (miasta) uchwala MPZP, 16. Wojewoda ocenia zgodność podjętej uchwały z prawem, 17. MPZP zostaje ogłoszony w dzienniku urzędowym właściwego województwa i wchodzi w życie jako prawo miejscowe po 30 dniach od ogłoszenia.

72 Plan ma charakter: 1. planu struktury, 2. planu selektywnego,
3. planu długookresowego, 4. planu strategicznego, 5. planu działania. Plan ma charakter: