Tadeusz Gudaszewski, Wojciech Gudaszewski Wojciech Wasilewski

Prezentacja na temat: "Tadeusz Gudaszewski, Wojciech Gudaszewski Wojciech Wasilewski"— Zapis prezentacji:

1 Kontrakty terminowe i opcje na WIG20 - zastosowanie w hedgingu i spekulacji
Tadeusz Gudaszewski, Wojciech Gudaszewski Wojciech Wasilewski PRMIA Polska Wrocław, 28 stycznia 2004

2 Agenda Kontrakty terminowe – przypomnienie Opcje – przypomnienie
Kontrakty terminowe a opcje – podobieństwa i różnice Wykorzystanie kontraktów terminowych i opcji w spekulacji i hedgingu

3 KONTRAKTY TERMINOWE -przypomnienie

4 Kontrakty terminowe - przypomnienie
Czym jest kontrakt terminowy? Kontrakt terminowy - jest to umowa, w której dwie strony zobowiązują się do zawarcia w ustalonym okresie w przyszłości transakcji po ustalonej cenie dotyczącej przyszłej wartości instrumentu bazowego (np. indeksu, akcji, waluty)

5 Kontrakty terminowe - przypomnienie
Strony w kontrakcie terminowym Izba rozrachunkowa (gwarantuje rozliczenia) Kupujący (pozycja długa) Sprzedający (pozycja krótka) symetria zobowiązań

6 Kontrakty terminowe - przypomnienie
Pozycje inwestora na rynku futures Otwarcie pozycji: kupno kontraktu terminowego (pozycja długa) sprzedaż kontraktu terminowego (pozycja krótka) Zamknięcie pozycji: przyjęcie pozycji odwrotnej na tej samej serii kontraktu

7 Kontrakty terminowe - przypomnienie
Pozycja długa w kontrakcie futures inwestor zarabia na wzroście instrumentu podstawowego inwestor traci na spadku instrumentu podstawowego Liniowy profil wypłaty! zysk strata instrument podstawowy (np. WIG20)

8 Kontrakty terminowe - przypomnienie
Pozycja krótka w kontrakcie futures inwestor zarabia na spadku instrumentu podstawowego inwestor traci na wzroście instrumentu podstawowego Liniowy profil wypłaty! zysk Instrument podstawowy (np. WIG20) strata

9 Kontrakty terminowe - przypomnienie
Cechy kontraktów futures miejsce występowania – rynek giełdowy (ryzyko w kontrakcie w większości przejmuje giełda) instrument standaryzowany zależność ceny kontraktu od ceny instrumentu podstawowego możliwość zamknięcia pozycji w dowolnym momencie lub przytrzymania kontraktu do czasu wygaśnięcia depozyty zabezpieczające marking-to-market (codzienne rozliczanie pieniężne) dzienny limit zmian cen

10 OPCJE -przypomnienie

11 Opcje - przypomnienie Czym jest opcja? Opcja jest to instrument dający nabywcy prawo do: kupna (opcja call) lub sprzedaży (opcja put) w przyszłym, określonym z góry, terminie po określonej z góry cenie wykonania instrumentu podstawowego dla tej opcji (np. akcji, indeksu, waluty, towaru)

12 Opcje - przypomnienie Czym jest opcja? Nabywca opcji za swoje prawo płaci sprzedawcy opcji (wystawcy) premię opcyjną (cenę opcji) W zamian za premię wystawca przyjmuje zobowiązanie do: sprzedaży instrumentu podstawowego (w przypadku opcji call) kupna instrumentu podstawowego (w przypadku opcji sprzedaży) na żądanie posiadacza opcji

13 Opcje - przypomnienie Rozliczenie opcji Rozliczenie wykonania opcji może następować przez: dostawę instrumentu podstawowego lub rozliczenie różnicy między ceną instrumentu podstawowego (cena rozliczeniowa) a ceną wykonania; wypłatę kwoty rozliczenia Instrumentem podstawowym w opcjach na WIG20 jest indeks WIG20 Opcje na indeks rozliczane są pieniężnie

14 Wykonanie w dniu wygaśnięcia jest automatyczne
Opcje - przypomnienie Opcje na WIG20 Opcje na GPW są opcjami typu europejskiego (mogą być wyłącznie wykonane w dniu wygaśnięcia) Wykonanie w dniu wygaśnięcia jest automatyczne

15 wystawienie opcji tej samej serii, gdy wcześniej opcja została nabyta
Opcje - przypomnienie Opcje na WIG20 Opcje są przedmiotem obrotu giełdowego, więc można zamknąć swoją pozycję w dowolnym dniu do dnia wygaśnięcia włącznie poprzez zawarcie transakcji przeciwstawnej, tzn: wystawienie opcji tej samej serii, gdy wcześniej opcja została nabyta nabycie opcji tej samej serii, gdy wcześniej opcja została wystawiona

16 Opcje - przypomnienie Premia opcyjna cena jaką musi zapłacić nabywca opcji jej wystawcy w zamian za prawo, które posiada w wyniku nabycia opcji stanowi wynagrodzenie wystawcy za przyjęcie na siebie zobowiązania PREMIA OPCYJNA STANOWI: maksymalny możliwy zysk wystawcy opcji maksymalną możliwą stratę nabywcy opcji

17 Opcje - przypomnienie Premia opcyjna Indeks WIG20 podawany jest w punktach, więc notowanie opcji również odbywa się w punktach. Premia opcyjna jest ceną opcji wyrażoną w złotych. Cena opcji (premia opcyjna) = Kurs Opcji * 10 zł (mnożnik) np. kurs opcji = 18 pkt. cena opcji na GPW = 180 zł (tyle płaci nabywca za opcję z kursem 18 pkt.)

18 Strony w kontrakcie opcyjnym
Opcje - przypomnienie Strony w kontrakcie opcyjnym Nabywca (strona długa) Nabywcą może być każdy inwestor Nabywca nie musi wnosić depozytu zabezpieczającego Nabywca z góry wie ile może najwięcej stracić Wystawca (strona krótka) Wystawcą może być również każdy inwestor Wystawca musi wnieść depozyt zabezpieczający Wystawca nie wie ile może najwięcej stracić, zna tylko swój maksymalny zysk płaci premię opcyjną nabywa prawo otrzymuje premię opcyjną przyjmuje na siebie zobowiązanie

19 Pozycje w kontrakcie opcyjnym
Opcje - przypomnienie Pozycje w kontrakcie opcyjnym Inwestorzy mają do dyspozycji cztery rodzaje pozycji na rynku opcji: Nabycie opcji call Wystawienie opcji call Nabycie opcji put Wystawienie opcji put Wystawianie opcji jest bardziej ryzykowne!

20 Prawa i obowiązki stron transakcji
Opcje - przypomnienie Prawa i obowiązki stron transakcji OPCJA CALL OPCJA PUT NABYWCA Prawo do kupna Prawo do sprzedaży Zobowiązanie do sprzedaży Zobowiązanie do kupna WYSTAWCA ASYMETRIA ZOBOWIĄZAŃ!

21 Opcje - przypomnienie wartość WIG20 > kurs wykonania opcji S>X
Nabywca opcji call nabywca opcji call wykonuje opcję tylko wtedy gdy w dniu wygaśnięcia: otrzymuje wtedy od wystawcy opcji call sumę pieniężną równą: wartość WIG20 > kurs wykonania opcji S>X wartość WIG20 – kurs wykonania opcji S-X

22 Nabywca opcji CALL zarabia na wzroście indeksu WIG20
Opcje - przypomnienie Nabywca opcji call Nabywca opcji CALL zarabia na wzroście indeksu WIG20

23 + - Opcje - przypomnienie Nieliniowy profil wypłaty!
Nabycie opcji call dochód dla nabywcy opcji call Nieliniowy profil wypłaty! zysk + X X+P S - strata Oznaczenia: X – kurs wykonania opcji P – premia opcyjna S – wartość indeksu WIG20 -P

24 Opcje - przypomnienie Przykład opcji call DZIŚ DZIEŃ WYGAŚNIĘCIA
Wartość indeksu WIG20 – 1750 pkt. Inwestor nabywa opcję call na indeks WIG20 z kursem wykonania 1800 pkt. Kurs opcji – 60 pkt. Inwestor płaci premię w wysokości 600 zł. DZIEŃ WYGAŚNIĘCIA 1) Wartość indeksu WIG20 – 1900 pkt. Nabywca opcji call wykonuje opcję. Otrzymuje od wystawcy: S-X = (1900 pkt– 1800 pkt)*10zł = 1000 zł. Zwrot z inwestycji w opcję = ( )/600 = 66,6% Tymczasem indeks WIG20 wzrósł zaledwie o 8,5% 2) Gdyby w dniu wygaśnięcia wartość indeksu WIG20 znalazła się poniżej 1800 pkt. (tj. poniżej kursu wykonania opcji), np pkt. , wtedy nabywca nie wykonałby opcji. Zwrot z inwestycji w opcję = -100% Nabywca traci premię (czyli całość zainwestowanego kapitału) Wystawca zatrzymuje premię i nie musi nic płacić nabywcy

25 wartość WIG20 – kurs wykonania opcji
Opcje - przypomnienie Wystawca opcji call jeśli nabywca opcji call w dniu wygaśnięcia zdecyduje się wykonać opcję, to wystawca wypłaci nabywcy kwotę pieniężną równą: jeśli nabywca nie wykona opcji wystawca nic nabywcy nie płaci wartość WIG20 – kurs wykonania opcji S-X

26 Wystawca opcji CALL zarabia jeśli indeks WIG20 nie wzrasta
Opcje - przypomnienie Wystawca opcji call Wystawca opcji CALL zarabia jeśli indeks WIG20 nie wzrasta

27 Wystawienie opcji call
Opcje - przypomnienie Wystawienie opcji call dochód dla wystawcy opcji call Nieliniowy profil wypłaty! P + zysk X X+P S - strata Oznaczenia: X – kurs wykonania opcji; P – premia opcyjna S – wartość indeksu WIG20

28 Właściwości opcji call
Opcje - przypomnienie Właściwości opcji call Maksymalna strata jaką może ponieść nabywca opcji call jest równa premii zapłaconej za opcję Próg rentowności (breakeven point) zarówno dla kupującego i wystawiającego opcję call jest równy sumie ceny wykonania i premii za opcję Potencjalny zysk dla nabywcy opcji call jest nieograniczony Potencjalna strata dla wystawiającego opcję call jest nieograniczona Posiadacz opcji call wykona ją, jeśli cena instrumentu podstawowego przekroczy cenę wykonania Największy zysk dla wystawiającego opcję call jest równy premii za opcję Suma zysków nabywcy i wystawiającego opcję call jest zawsze równa zero

29 Opcje - przypomnienie kurs wykonania opcji > wartość WIG20 X>S
Nabywca opcji put nabywca opcji put wykonuje opcję tylko wtedy gdy w dniu wygaśnięcia: otrzymuje wtedy od wystawcy opcji call sumę pieniężną równą: kurs wykonania opcji > wartość WIG20 X>S kurs wykonania opcji - wartość WIG20 X-S

30 Nabywca opcji PUT zarabia na spadku indeksu WIG20
Opcje - przypomnienie Nabywca opcji put Nabywca opcji PUT zarabia na spadku indeksu WIG20

31 + - Opcje - przypomnienie Nieliniowy profil wypłaty!
Nabycie opcji put dochód dla nabywcy opcji put Nieliniowy profil wypłaty! + zysk X-P X S - strata -P Oznaczenia: X – kurs wykonania opcji; P – premia opcyjna S – wartość indeksu WIG20

32 kurs wykonania opcji - wartość WIG20
Opcje - przypomnienie Wystawca opcji put jeśli nabywca opcji put w dniu wygaśnięcia zdecyduje się wykonać opcję, to wystawca wypłaci nabywcy kwotę pieniężną równą: jeśli nabywca nie wykona opcji wystawca nic nabywcy nie płaci kurs wykonania opcji - wartość WIG20 X-S

33 Wystawca opcji PUT zarabia jeśli indeks WIG20 nie spada
Opcje - przypomnienie Wystawca opcji put Wystawca opcji PUT zarabia jeśli indeks WIG20 nie spada

34 + - Opcje - przypomnienie Nieliniowy profil wypłaty!
Wystawienie opcji put dochód dla wystawcy opcji put Nieliniowy profil wypłaty! P + zysk X-P X S - strata Oznaczenia: X – kurs wykonania opcji P – premia opcyjna S – wartość indeksu WIG20

35 Opcje - przypomnienie Właściwości opcji put Maksymalna strata jaką może ponieść nabywca opcji put jest równa premii zapłaconej za opcję Próg rentowności (breakeven point) zarówno dla kupującego i wystawiającego opcję put jest równy różnicy ceny wykonania i premii za opcję Maksymalny możliwy zysk zarówno dla posiadacza opcji put jak i jej wystawcy jest ograniczony Posiadacz opcji put wykona ją, jeśli cena instrumentu podstawowego będzie niższa niż cena wykonania Największy zysk dla wystawiającego opcję put jest równy premii za opcję Suma zysków nabywcy i wystawiającego opcję put jest zawsze równa zero

36 Opcje - przypomnienie instrumentem podstawowym - WIG20
Opcje na WIG20 instrumentem podstawowym - WIG20 asymetria ryzyka płynność obrotu standaryzacja bezpieczeństwo obrotu marking to market niskie koszty transakcyjne rozliczenie pieniężne praktycznie pozbawione ryzyka kredytowego

37 KONTRAKTY TERMINOWE A OPCJE - podobieństwa i różnice

38 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice W kontrakcie terminowym występuje symetria zobowiązań strona krótka (sprzedający) ma zobowiązanie również strona długa (kupujący) ma zobowiązanie W opcji występuje asymetria zobowiązań strona krótka (wystawca) ma zobowiązanie natomiast strona długa (nabywca) ma prawo

39 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice W kontraktach terminowych (zarówno dla strony długiej jak i strony krótkiej) straty mogą przekroczyć kwotę zainwestowanego kapitału (wysokość depozytu) W przypadku opcji tylko wystawca (strona krótka) może stracić więcej niż zainwestował (wysokość depozytu) Maksymalna strata jaką może ponieść nabywca opcji (długa strony) to wielkość zainwestowanego kapitału (wielkość premii opcyjnej)

40 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice W przypadku kontraktów terminowych depozyty zabezpieczające wnoszą: strona krótka (sprzedający) strona długa (kupujący) W przypadku opcji depozyty zabezpieczające wnosi jedynie: strona krótka (wystawca)

41 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice zarówno kontrakty terminowe (pozycje długie i krótkie) jak i opcje (pozycje krótkie) podlegają procesowi MARKING-TO-MARKET. Marking-to-market - codzienne dopisywanie zysków i odpisywanie strat na rachunku depozytowym, wynikających ze zmiany ceny kontraktu terminowego lub opcji

42 Kontrakty terminowe a opcje Podobieństwa i różnice
Marking-to-market Wzrost ceny kontraktu Spadek ceny kontraktu Długa pozycja Zysk (+) Strata (-) Krótka pozycja Kontrakty futures Wzrost ceny opcji Spadek ceny opcji Wystawca opcji call Wystawca opcji put Strata (-) Zysk(+) Zysk (+) Strata(-) Opcje zyski i straty dopisywane są na zamknięcie sesji rozliczenie pieniężne w dniu wykonania opcji wylicza się w stosunku do ostatecznej ceny rozliczeniowej

43 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice Obliczanie zysków i strat na zamknięcie na przykładzie kontraktu Futures na WIG20 Cena kontraktu Posiadacz długiej pozycji Posiadacz krótkiej pozycji 1450 pkt 1 kontrakt 1500 pkt (50 pkt) * 10 = zł (-50 pkt) * 10 = zł 1400 pkt (-100 pkt) * 10 = zł (100 pkt) * 10 = +1000zł

44 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice Inwestor nabył kontrakt terminowy (pozycja długa) na WIG20 po kursie 1450 pkt Kurs zamknięcia depozyt wstępny (8,1%) depozyt właściwy (5,8) saldo konta depozytowego (margin account) Dzień 0 1450 pkt 1174,5 zł 841 zł Dzień 1 1500 pkt - 870 zł 1674,5 zł Dzień 2 1400 pkt 812 zł 674,5 zł Inwestor zobowiązany jest uzupełnić depozyt do wysokości min. 1174,5 zł

45 Kontrakty terminowe a opcje
Podobieństwa i różnice Dzienne zmiany kursów kontraktów terminowych podlegają ograniczeniom W przypadku opcji nie obowiązują ograniczenia wahań kursów

46 SPEKULACJA -przykłady

47 Spekulacja na kontraktach terminowych
Spekulacja polega na przejęciu ryzyka od zabezpieczających się Spekulanci zajmują pozycję w oczekiwaniu, iż w przyszłości ceny kontraktów zmienią się w sposób zapewniający im zysk Gdy oczekujesz wzrostu indeksu Zajmij pozycję długą (kup kontrakt) Gdy oczekujesz spadku indeksu Zajmij pozycję krótką (sprzedaj kontrakt)

48 Spekulacja na kontraktach terminowych
Spekulacja wiąże się z oczekiwaniem ponadprzeciętnych dochodów przy ponoszeniu ponadprzeciętnego ryzyka (efekt tzw. DŹWIGNI FINANSOWEJ) Przy stosunkowo niskich nakładach własnych kapitału (tylko depozyt zabezpieczający) możliwe jest osiągnięcie zwielokrotnionych zysków i poniesienie olbrzymich strat

49 Spekulacja na kontraktach terminowych
Dla każdego kontraktu terminowego dźwignia finansowa jest stała (zależy wyłącznie od wysokości depozytu zabezpieczającego) 100% df = DZ (%) Np. dla kontraktu na WIG20 - Dz=6.7%, więc dźwignia df=14.9 x

50 Spekulacja na kontraktach terminowych
Przykład. Indeks WIG20 wzrósł o 2.5% podczas jednej sesji. Zajmując długą pozycję w kontrakcie futures na WIG20 można było osiągnąć stopę zwrotu równą 2.5% * 14.9x = 37.25%

51 Spekulacja na kontraktach terminowych
Futures WIG20 zysk na Futures WIG20 zysk na WIG20 1700 1750

52 Wystawianie opcji call
Spekulacja na opcjach Wybór opcji zależy od oczekiwań zmian cen akcji na giełdzie CALL PUT Wzrost cen Kupno opcji call Wystawianie opcji put Spadek cen Wystawianie opcji call Kupno opcji put

53 W przypadku opcji również działa dźwignia finansowa
Spekulacja na opcjach W przypadku opcji również działa dźwignia finansowa Dla opcji dźwignia finansowa nie jest stała, jej wysokość zależy od tego czy opcja ma wartość wewnętrzną (zależy od wartości indeksu WIG20) Największą dźwignią charakteryzują się opcje out-of-the-money

54 Spekulacja na opcjach Ceny opcji na WIG 20 są bardziej zmienne niż wartość samego indeksu Opcje ze względu na swoja niesymetryczność są bardziej atrakcyjne od kontraktów terminowych Nabywca opcji z góry zna maksymalny poziom strat, jest to wielkość zapłaconej premii, natomiast zyski są nieograniczone

55 Spekulacja na opcjach Wystawca opcji z góry zna zysk, który jest ograniczony do wysokości otrzymanej premii od nabywcy, natomiast wysokość potencjalnych strat jest nieograniczona Wystawcy opcji ponoszą takie samo ryzyko jak uczestnicy kontaktu terminowego futures

56 Przykład 1 Spekulacja w dłuższym terminie
Załóżmy, że w dniu dzisiejszym cena spot i futures indeksu WIG20 wynosi: S=1700 pkt F=1700 pkt Oczekujemy wzrostu indeksu Rozważymy strategie spekulacyjne przy wykorzystaniu kontraktów terminowych i opcji

57 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 1. Zakup kontraktu futures (t=90 dni) Depozyt na futures na WIG20 = 6.7% Wielkość depozytu = 6.7% * 1700 pkt * 10 (mnożnik) = 1139 zł. (tyle dziś inwestujemy)

58 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 1. –c.d. Po 3 miesiącach: St=1750 pkt Ft=1750 pkt Zysk na 1 kontrakcie = (1750 pkt – 1700 pkt) * 10 = 500 zł Stopa zwrotu z inwestycji = 500 zł / 1139 zł = 43.9%

59 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 1. –c.d. wartość indeksu w dniu wygaśnięcia (pkt) 1750 1800 1850 1900 zysk na kontrakcie futures (%) 43.9% 87.8% 131.7% 175.5% zysk na indeksie (%) 2.9% 5.9% 8.8% 11.7%

60 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 2. Zakup opcji call (rozważymy kursy wykonania X=1600,1700,1800) Czas do wygaśnięcia opcji równy jest 90 dni Pozostałe parametry: σ=25%; r=4%; δ=0%

61 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 2. – c.d. X=1600 pkt (opcja jest IN-THE-MONEY) Kurs tej opcji = pkt Płacimy za opcję = zł. Czekamy do dnia wygaśnięcia. Otrzymujemy wtedy kwotę rozliczenia. Np. gdy St=1800 pkt, wtedy otrzymujemy: ( )*10= 2000 zł

62 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 2. – c.d. wartość indeksu w dniu wygaśnięcia (pkt) 1750 1800 1850 1900 zysk na opcji in-the-money (%) -1.22% 31.7% 64.6% 97.5% zysk na indeksie (%) 2.9% 5.9% 8.8% 11.7%

63 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 2. – c.d. X=1700 pkt (opcja jest AT-THE-MONEY) Kurs tej opcji = pkt; Płacimy za opcję = zł. wartość indeksu w dniu wygaśnięcia (pkt) 1750 1800 1850 1900 zysk na opcji at-the-money (%) -45.8% 8.3% 62.4% 116.6% zysk na indeksie (%) 2.9% 5.9% 8.8% 11.7%

64 Przykład 1- c.d. Spekulacja w dłuższym terminie
Strategia 2. – c.d. X=1800 pkt (opcja jest OUT-OF-THE-MONEY) Kurs tej opcji = pkt; Płacimy za opcję = zł. wartość indeksu w dniu wygaśnięcia (pkt) 1750 1800 1850 1900 zysk na opcji out-of-the-money (%) -100% -2.2% 95.4% 193.1% zysk na indeksie (%) 2.9% 5.9% 8.8% 11.7%

65 Przykład 2 Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Inwestor gra na zwyżkę indeksu. Realizuje strategię krótkookresową – otwiera i zamyka pozycję w ciągu tej samej sesji Załóżmy, że: So=1700 pkt; S1=1750 pkt; F0=1710 pkt; F1=1760 pkt;

66 Przykład 2 – c.d. Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Strategia 1. Inwestor kupuje kontrakt terminowy na WIG20 po kursie 1710 pkt Wnosi depozyt zabezpieczający w wysokości: 6.7% * 1710 pkt * 10 = zł Po godzinie zamyka pozycję po kursie 1760 pkt. Zysk z transakcji = ( )*10 = 500 zł Stopa zwrotu z inwestycji wynosi: 500zł/ zł = 43.6% Indeks WIG20 w tym samym czasie wzrósł zaledwie o 2.9%

67 Przykład 2 – c.d. Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Strategia 2. Inwestor kupuje opcję call na WIG20 o kursie wykonania 1700 pkt. OPCJA JEST AT-THE-MONEY. Do wygaśnięcia opcji pozostały 2 miesiące. Kurs tej opcji to Inwestor płaci 742 zł. Po godzinie (gdy WIG20 wzrósł do 1750 pkt) kurs opcji wynosi pkt. Inwestor sprzedaje opcje za zł Stopa zwrotu z inwestycji = ( zł/742 zł) – 1 = 40.5 %

68 Przykład 2 – c.d. Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Strategia 3. Inwestor kupuje opcję call na WIG20 o kursie wykonania 1800 pkt. OPCJA JEST OUT-OF-THE-MONEY. Do wygaśnięcia opcji pozostały 2 miesiące. Kurs tej opcji to Inwestor płaci zł. Po godzinie (gdy WIG20 wzrósł do 1750 pkt) kurs opcji wynosi pkt. Inwestor sprzedaje opcje za zł Stopa zwrotu z inwestycji = (540.2 zł/349.8 zł) – 1 = %

69 Przykład 2 – c.d. Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Strategia 4. Inwestor kupuje opcję call na WIG20 o kursie wykonania 1600 pkt. OPCJA JEST IN-THE-MONEY. Do wygaśnięcia opcji pozostały 2 miesiące. Kurs tej opcji to pkt. Inwestor płaci 1358 zł. Po godzinie (gdy WIG20 wzrósł do 1750 pkt) kurs opcji wynosi pkt. Inwestor sprzedaje opcje za zł Stopa zwrotu z inwestycji = ( zł/1358 zł) – 1 = 29.6 %

70 Przykład 2 – c.d. Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Podsumowanie. Zestawienie rentowności inwestycji: Opcja na WIG20 (out-of-the-money) 54.4% Kontrakt futures na WIG % Opcja na WIG20 (at-the-money) 40.5% Opcja na WIG20 (in-the-money) 29.6% Indeks WIG %

71 Przykład 2 – c.d. Spekulacja w krótkim okresie - Daytrading
Wniosek: W krótkich terminach najwyższe stopy zwrotu uzyskuje się grając na opcjach OUT-OF-THE-MONEY.

72 HEDGING -przykłady

73 Hedging - jest to działanie polegające
na zabezpieczaniu portfela (złożonego z akcji wchodzących w skład indeksu WIG20) przed spadkiem jego wartości.

74 Przykłady Hedging Mamy portfel akcji wchodzących w skład indeksu WIG20 o wartości zł. Obawiamy się krótkoterminowych spadków na rynku akcji. Z pewnych przyczyn nie chcemy pozbywać się portfela akcji (np. ze względu na duże koszty transakcyjne - zbyt drogie byłoby ponowne nabycie koszyka akcji z WIG20). Możemy się zabezpieczyć przed spadkiem wartości portfela zajmując krótką pozycję w kontrakcie futures lub nabywając opcję put.

75 Hedging przy użyciu kontraktów futures Załóżmy, że: S0=1650 pkt.
Przykłady Hedging Strategia 1. Hedging przy użyciu kontraktów futures Załóżmy, że: S0=1650 pkt. F0=1660 pkt. depozyt dla futures na WIG20=6.7%

76 Strategia 1. –c.d. Przykłady Hedging
Należy sprzedać „N” kontraktów futures: N= (wartość portfela) / (kurs kontraktu * depozyt wstępny % * 10) = zł / (1660 pkt * 10 zł) ~ 6 kontraktów. Co się stanie gdy po czasie „t” kurs indeksu spadnie do 1550 pkt?

77 Przykłady Hedging Strategia 1. –c.d.
Rynek spot: strata= [( )/1650] = % Strata wartości portfela akcji = -6.06%* zł = zł. Załóżmy, że na rynku futures Ft=1560 pkt. zysk = (1660 pkt-1560 pkt) * 10 * 6 szt = 6000 zł. Zysk z kontraktu futures i strata z portfela akcji równoważą się. Tak jest dla każdego poziomu kursu indeksu WIG20.

78 Przykłady Hedging Hedging przy użyciu kontraktu futures Dochód
Long Spot Short Futures

79 Przykłady Hedging Główną wadą zabezpieczania portfela przy użyciu kontraktów terminowych jest niemożność korzystania z potencjału wzrostowego portfela akcji Strategia zabezpieczająca dla każdego poziomu indeksu WIG20, daje dochód równy zeru lub bliski zeru.

80 Hedging przy użyciu opcji
Przykłady Hedging Strategia 2. Hedging przy użyciu opcji PROTECTIVE PUT = PORTFEL AKCJI Z WIG NABYCIE OPCJI PUT Załóżmy, że: S0=1600 pkt Inwestor nabywa opcje put o kursie wykonania 1600 pkt Jedna opcja opiewa na 1600 pkt * 10 zł = zł delta opcji = -0.44

81 Strategia 2. –c.d. Przykłady Hedging Ilość opcji jakie nalęży nabyć:
( zł /16000 zł) * 1/delta = 14.2 ~ 14 opcji put kurs 1 opcji put = pkt koszt zakupu 14 opcji = * 10 * 14 szt = zł

82 Przykłady Hedging Co się stanie, gdy po czasie „t” (np. miesiąc)
kurs indeksu spadnie do 1500 pkt? Rynek spot: strata= [( )/1600] = % Strata wartości portfela = -6.25%* zł = zł. Kurs opcji put = pkt Zysk na zakupie opcji: 14 szt * 10 * ( ) = 6430 zł. Zysk z opcji i strata z portfela akcji w przybliżeniu równoważą się.

83 Przykłady Hedging Teraz załóżmy, że inwestor utrzymuje strategię
do dnia wygaśnięcia. SCENARIUSZ 1 - w dniu wygaśnięcia St = 1500 pkt. Rynek spot: strata= [( )/1600] = % Strata wartości portfela = -6.25%* zł = zł. Rynek opcji: opcja put ma wartość wewnętrzną gdyż S<X. Wypłata z 1 opcji wynosi: (1600 pkt – 1500 pkt)*10 = 1000 zł. Zakupiliśmy 14 opcji, więc opcje wypłacają zł. Za opcje zapłaciliśmy: zł. Dodając dodatnie i ujemne przepływy pieniężne: zł.

84 Przykłady Hedging SCENARIUSZ 2 - w dniu wygaśnięcia St = 1900 pkt.
Rynek spot: zysk= [( )/1600] = 18.75% Wzrost wartości portfela = 18.75%* zł = zł. Rynek opcji: opcja put nie ma wartości wewnętrznej, wygasa niewykonana. Koszt zakupu opcji: zł. Dodając dodatnie i ujemne przepływy pieniężne otrzymujemy: zł

85 wartość portfela bez zabezpieczenia
PROTECTIVE PUT wartość portfela bez zabezpieczenia Dochód Protective Put Wartość WIG20 X Zapłacona premia Long put Próg rentowności S=X+P

86 PROTECTIVE PUT Ubezpieczenie portfela ucina straty, lecz pozwala rosnąć zyskom nieograniczenie Maksymalna strata związana z ubezpieczeniem portfela to koszt premii opcji put Zyski będą osiągane gdy wartość indeksu przekroczy cenę wykonania oraz premię S>X+P Ubezpieczenie portfela daje taki sam profil zysku jak opcja long call

87 Od czego zależy wartość kontraktu terminowego i opcji ?

88 Czynniki wpływające na wartość kontraktu futures
cena instrumentu podstawowego (wysokość indeksu WIG20) stopa procentowa wolna od ryzyka czas do wygaśnięcia

89 Wycena kontraktu terminowego
Wycena kontraktu futures (tzw. fair value - cena teoretyczna) – model „cost-of-carry” Ffair = S·ert Oznaczenia: F – cena kontraktu futures (z rynku terminowego) S – cena instrumentu podstawowego (z rynku kasowego) e – podstawa logarytmu naturalnego (~2,71) r – stopa wolna od ryzyka t – termin pozostały do wykonania kontraktu (w latach)

90 Wycena kontraktu terminowego
Cena Futures (F) jest z reguły wyższa od ceny spot (S), wynika to ze zmienności wartości pieniądza w czasie. BAZA = S-F Stan rynku na którym baza jest ujemna (F>S) nazywa się BACKWARDATION

91 Czynniki wpływające na wartość opcji
cena wykonania (wartość stała) cena instrumentu podstawowego (wysokość WIG20) czas do wygaśnięcia zmienność (volatility) stopy procentowe na rynku (stopa wolna od ryzyka) stopa dywidendy

92 Model BSM (Blacka-Scholesa-Mertona)
Wycena opcji Cena wykonania Model BSM (Blacka-Scholesa-Mertona) Wartość indeksu Wartość teoretyczna opcji Czas do wygaśnięcia Zmienność Stopa procentowa minus stopa dywidendy

93 Wycena opcji Zgodnie z modelem BSM wartość opcji call wynosi:
Wartość opcji put jest natomiast równa: gdzie: S-kurs WIG20 X –cena wykonania opcji r – stopa wolna od ryzyka σ - zmienność indeksu T – czas do wygaśnięcia opcji N(•) – dystrybuanta rozkładu normalnego

94 Dziękujemy za uwagę! PRMIA Chapter Wrocław

95