WCZESNOSZKOLNE NAUCZANIE JĘZYKÓW OBCYCH – ZARYS PROBLEMATYKI

Prezentacja na temat: "WCZESNOSZKOLNE NAUCZANIE JĘZYKÓW OBCYCH – ZARYS PROBLEMATYKI"— Zapis prezentacji:

1 WCZESNOSZKOLNE NAUCZANIE JĘZYKÓW OBCYCH – ZARYS PROBLEMATYKI
Oprac. dr Anna Jaroszewska Instytut Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego

2 PLAN WYKŁADU:

3 Cele nauczania języków obcych według zaleceń Rady Europy
Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych w Polsce – podstawy prawne Planowanie i organizacja nauczania języka obcego dzieci w młodszym wieku szkolnym Koncepcja imersji/CLIL Specyfika nauczania języka obcego w systemie kształcenia zintegrowanego Ocenianie we wczesnoszkolnym nauczaniu języka obcego

4 Cele nauczania języków obcych według zaleceń Rady Europy
Ważniejsze dokumenty Komisji Europejskiej z zakresu polityki językowej UE Lista celów/działań Najważniejsze problemy dotyczące wczesnoszkolnego nauczania języków obcych Główne postulaty dotyczące wczesnoszkolnego nauczania języków obcych

5 (1a) Ważniejsze dokumenty Komisji Europejskiej z zakresu polityki językowej UE:

6 Nazwa skrócona dokumentu
Rok Nazwa skrócona dokumentu 2008 „Wielojęzyczność: atut dla Europy i wspólne zobowiązanie” „Konkluzje Rady z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie wielojęzyczności” 2007 „Grupa Wysokiego Szczebla ds. Wielojęzyczności – Sprawozdanie końcowe” „Ramy europejskiego badania na temat kompetencji językowych” 2006 „Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kluczowych kompetencji w uczeniu się przez całe życie” 2005 „Nowa strategia ramowa w sprawie wielojęzyczności” „Europejski wskaźnik kompetencji językowych” 2003 „Wspieranie nauki języków obcych i różnorodności językowej: Plan działania 2004−2006” „Sprawozdanie Parlamentu Europejskiego zawierające skierowane do Komisji zalecenia w sprawie europejskich języków regionalnych i rzadziej używanych − języków mniejszości w UE − w kontekście rozszerzenia i różnorodności kulturowej” 2002 „Edukacja w Europie: różne systemy kształcenia i szkolenia - wspólne cele do roku Program prac dotyczący przyszłych celów systemów edukacji” „Rezolucja Rady z dnia 14 lutego 2002 r. w sprawie wspierania różnorodności językowej i nauki języków obcych w ramach realizacji celów Europejskiego Roku Języków 2001” 2001 „Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 13 grudnia 2001 r., zalecająca środki wspierające różnorodność językową i naukę języków obcych” 2000 „Decyzja nr 1934/2000/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 lipca 2000 r. w sprawie Europejskiego Roku Języków 2001” 1995 „Biała księga w sprawie edukacji i szkolenia: Nauczanie i uczenie się − w kierunku społeczeństwa nauki” Źródło:

7 (1b) Lista celów/działań:

8 pogłębianie wzajemnego zrozumienia między obywatelami Europy,
poszanowanie różnorodności kultur i sposobów życia, ochrona różnorodności językowej i kulturowej, rozwój wielojęzyczności jako efektu uczenia się trwającego całe życie, zachęcanie do nauki języków obcych i promowania różnorodności językowej w społeczeństwie; nauczanie co najmniej dwóch języków obcych począwszy od bardzo młodego wieku, akcentowanie potrzeby indywidualnego rozwoju osoby uczącej się języków obcych, propagowanie rozwoju umiejętności samodzielnego uczenia się języków obcych,

9 dążenie do stworzenia przejrzystych i spójnych programów nauczania języków obcych,
poprawa systemu kształcenia nauczycieli, wspieranie koncepcji zintegrowanego nauczania przedmiotowo-językowego (CLIL), jasne określenie kompetencji i kwalifikacji językowych w celu zapewnienia mobilności społeczeństwa, promowanie wielojęzycznej gospodarki, publikowanie badań nad najlepszymi praktykami w zakresie wczesnej edukacji językowej, zapewnienie dostępu obywatelom do prawodawstwa, procedur oraz informacji dotyczących Unii Europejskiej w ich własnym języku.

10 (1c) Najważniejsze problemy dotyczące wczesnoszkolnego nauczania języków obcych:

11 ograniczanie się do nauczania lingua franca,
brak spójności programowej pomiędzy poszczególnymi etapami kształcenia, nieuwzględnianie wiedzy uczniów, niedobór właściwie wykształconych nauczycieli, ekonomiczna recesja.

12 Główne postulaty dotyczące wczesnoszkolnego nauczania języków obcych:

13 przygotowanie instrumentów pomiarowych służących ocenianiu wiedzy/umiejętności, z którą uczniowie rozpoczynają szkolną edukację, opracowanie i wdrożenie linearnej koncepcji nauczania języków obcych obejmującej okres od wczesnego dzieciństwa do zakończenia obowiązku szkolnego, opracowanie materiałów dydaktycznych, uwzględnianie kontekstu międzynarodowego oraz międzykulturowego, wspieranie działań edukacyjnych multimediami, realistyczne oczekiwania.

14 Wczesnoszkolne nauczanie języków obcych w Polsce – podstawy prawne
Wprowadzenie obowiązkowego nauczania języka obcego nowożytnego od klasy I Nowa podstawa programowa

15 (2a) Wprowadzenie obowiązkowego nauczania języka obcego nowożytnego od klasy I:

16 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

17 główne założenia znowelizowanej podstawy programowej pozostają niezmienne:
Działalność edukacyjna szkoły nadal jest określona przez szkolny zestaw programów nauczania, program wychowawczy szkoły oraz program profilaktyki, które powinny tworzyć spójną całość. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem tak szkoły jako instytucji, jak i każdego nauczyciela. Kształcenie w klasach I-III szkoły podstawowej ma być łagodnym przejściem od wychowania przedszkolnego do edukacji w systemie szkolnym. Zachowuje ono charakter zintegrowany. Zajęcia edukacyjne prowadzi nauczyciel bądź nauczyciele według ustalonego przez siebie planu, dostosowując czas zajęć i przerw do aktywności uczniów. Zajęcia powinny uwzględniać ciągłość nauczania i doskonalenia podstawowych umiejętności.

18 novum w znowelizowanej podstawie programowej jest przeniesienie obowiązku nauczania języka obcego w szkole podstawowej z klasy IV do I od roku szkolnego 2008/2009, w kształceniu zintegrowanym wskazane jest takie zorganizowanie procesu dydaktyczno - wychowawczego, aby w każdym tygodniu wystąpiły zajęcia z języka obcego nowożytnego, których łączny tygodniowy wymiar powinien wynosić 2 godziny, nauka języka obcego powinna rozpoczynać się od stopniowego rozwijania umiejętności rozumienia ze słuchu i reagowania na język gestem lub słowem. W dalszej kolejności powinny być rozwijane sprawność mówienia przez powtarzanie pojedynczych zdań i zwrotów. Elementy czytania, a następnie pisania, wprowadzane winny być jako ostatni etap na poziomie wyrazu i zdania, zajęcia z języka obcego powinny zawierać treści nauczania obejmujące podstawowe słownictwo odnoszące się do zakresów tematycznych realizowanych w kształceniu zintegrowanym.

19 Nowa podstawa programowa:
(2b) Nowa podstawa programowa:

20 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

21 konsekwencje prawne: zgodnie z § nową podstawę programową w klasach I szkoły podstawowej stosuje się od roku szkolnego 2009/2010, zgodnie z § w pozostałych klasach szkoły podstawowej, do zakończenia cyklu kształcenia stosuje się dotychczas obowiązującą podstawę programową, zgodnie z § dopuszcza się, aby w latach 2009/2010 – 2013/2014 za zgodą dyrektora szkoły i po uzyskaniu pozytywnej opinii rady pedagogicznej, także w klasach IV-VI szkoły podstawowej stosować nową podstawę programową dla takich przedmiotów, jak: język obcy nowożytny, wychowanie fizyczne i etyka, wraz z uprawomocnieniem się nowej podstawy programowej traci moc Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późn. zm.).

22 główne założenia nowej podstawy programowej:
kształcenie ogólne w szkole podstawowej uznano za fundament wykształcenia. Zasadniczym zadaniem szkoły jest łagodne wprowadzenie uczniów w świat wiedzy, przy jednoczesnym zachowaniu dbałości o ich harmonijny rozwój intelektualny, etyczny, emocjonalny, społeczny oraz fizyczny, zdefiniowanie zakresu wiadomości i umiejętności, które uczeń będzie zdobywał w szkole podstawowej w oparciu o Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2008/C111/01) służyć ma zachowaniu przejrzystości i jednocześnie spójności podstawy programowej w zakresie poszczególnych etapów nauczania.

23 edukacja wczesnoszkolna:
określa ją zestaw celów kształcenia i powiązanych z nimi ogólnych zadań szkoły oraz wykaz wiadomości i umiejętności odpowiednio dla ucznia kończącego klasę I i ucznia kończącego klasę III, wyodrębnienie klasy I ma ułatwić zachowanie ciągłości procesu edukacji zapoczątkowanego już w przedszkolu, rozdzielenie zakresu wiadomości i umiejętności pozwala ponadto na uwzględnienie możliwości rozwojowych ucznia klasy I, które różnią się od tych posiadanych przez uczniów z klas starszych, ów rozdział sprzyja tym samym właściwemu rozmieszczeniu treści nauczania w ramach I etapu edukacyjnego, edukacja wczesnoszkolna obejmuje trzyletni okres nauczania tzn., że wiadomości i umiejętności zdobywane przez ucznia w klasie I będą powtarzane, pogłębiane i rozszerzane w klasie II i III, zakres wiadomości i umiejętności dla całego cyklu nauczania uwzględnia pracę z uczniami o przeciętnych możliwościach, warunkowo dopuszcza się rozszerzenie materiału nauczania, wiadomości i umiejętności zdobyte w klasach I-III stanowią fundament dla nauki w klasach IV-VI szkoły podstawowej.

24 podstawowe zadania szkoły:
realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, zachowanie trójpodmiotowości oddziaływań wychowawczych i kształcących: uczeń-szkoła-dom rodzinny, rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka, kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki i wzbudzanie ciekawości w poznawaniu otaczającego świata, poszanowanie godności dziecka, zapewnienie przyjaznych i bezpiecznych warunków do nauki i zabawy, do działań indywidualnych i kooperacji, do rozwijania autonomii i odpowiedzialności, do ekspresji plastycznej, muzycznej i ruchowej, aktywności badawczej, a także działalności twórczej, wyposażenie dziecka w umiejętności potrzebne w różnych sytuacjach szkolnych i w życiu pozaszkolnym, zagwarantowanie dziecku dostępu do różnych źródeł informacji i możliwości korzystania z nich, sprzyjanie rozwojowi cech osobowości dziecka koniecznych do aktywnego i etycznego uczestnictwa w życiu społecznym.

25 język obcy w klasie I szkoły podstawowej:
W zakresie języka obcego uczeń kończący klasę I powinien: rozumieć proste polecenia i właściwie na nie reagować, nazywać obiekty w najbliższym otoczeniu, recytować wierszyki i rymowanki, śpiewać piosenki z repertuaru dziecięcego, rozumieć sens opowiedzianych historyjek, gdy są wspierane obrazkami, gestami, rekwizytami.

26 język obcy w klasie III szkoły podstawowej:
W zakresie języka obcego uczeń kończący klasę III powinien: być świadomym wielojęzyczności i wielokulturowości, reagować werbalnie i niewerbalnie na proste polecenia nauczyciela, rozumieć wypowiedzi ze słuchu tzn. rozróżniać znaczenie wyrazów o podobnym brzmieniu, rozpoznawać i posługiwać się zwrotami stosowanymi na co dzień, rozumieć ogólny sens krótkich opowiadań i baśni przedstawianych także za pomocą obrazów i gestów, rozumieć sens prostych dialogów w historyjkach obrazkowych (audio/video), czytać ze zrozumieniem wyrazy i proste zdania, zadawać pytania i udzielać odpowiedzi w ramach wyuczonych zwrotów, recytować wiersze, rymowanki i śpiewać piosenki, nazywać obiekty z otoczenia i opisywać je, brać udział w mini przedstawieniach teatralnych, przepisywać wyrazy i zdania, korzystać ze słowników obrazkowych, książeczek, multimediów, współpracować z rówieśnikami w trakcie nauki.

27 inne przedmioty w klasach I-III szkoły podstawowej:
W nowej podstawie programowej następuje wyraźna gradacja przekazywanych treści nauczania oraz kształtowanych umiejętności w kolejnych latach nauki. Wzrost kompetencji małego ucznia w zakresie innych przedmiotów ściśle powiązany jest ze wzrostem kompetencji w zakresie języka obcego. Rozwój intelektualny oraz fizyczny, zwiększający się zasób wiedzy i doświadczeń życiowych czy w końcu przyrost kompetencji społecznych oraz technicznych pozwalają na stopniową reorganizację procesu nauczania języka obcego.

28 Wypis zaleceń :

29 zalecenie nr 1: Dla zapewnienia ciągłości wychowania i kształcenia, nauczyciele uczący w klasie I szkoły podstawowej powinni znać podstawę programową wychowania przedszkolnego.

30 zalecenie nr 2: Należy zadbać o adaptację dzieci do warunków szkolnych, w tym o ich poczucie bezpieczeństwa. Czas trwania okresu adaptacyjnego określa nauczyciel, biorąc pod uwagę potrzeby dzieci.

31 zalecenie nr 3: Sale lekcyjne powinny składać się z dwóch części: edukacyjnej (wyposażonej w tablicę, stoliki itp.) i rekreacyjnej (odpowiednio do tego przystosowanej). Zalecane jest wyposażenie sal w pomoce dydaktyczne i przedmioty potrzebne do zajęć (np. liczmany), sprzęt audiowizualny, komputery z dostępem do Internetu, gry i zabawki dydaktyczne, kąciki tematyczne (np. przyrody), biblioteczkę itp. Uczeń powinien mieć możliwość pozostawienia w szkole części swoich podręczników i przyborów szkolnych.

32 zalecenie nr 4: Wskazane jest, aby edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób.

33 zalecenie nr 5: Edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej realizowana jest w formie kształcenia zintegrowanego. Ze względu na prawidłowości rozwoju umysłowego dzieci, treści nauczania powinny narastać i rozszerzać się w układzie spiralnym, tzn., że w każdym następnym roku edukacji wiadomości i umiejętności nabyte przez ucznia mają być powtarzane i pogłębiane, a potem rozszerzane.

34 zalecenie nr 6: W klasach I-III szkoły podstawowej edukację dzieci powierza się jednemu nauczycielowi. Prowadzenie zajęć z zakresu edukacji muzycznej, plastycznej, wychowania fizycznego, zajęć komputerowych i języka obcego nowożytnego można powierzyć nauczycielom posiadającym odpowiednie kwalifikacje. Zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej mogą być realizowane z udziałem specjalisty z zakresu zdrowia publicznego lub dietetyki, pielęgniarki lub higienistki szkolnej.

35 zalecenie nr 11: Zajęcia komputerowe należy rozumieć dosłownie jako zajęcia z komputerami, prowadzone w korelacji z pozostałymi obszarami edukacji. Należy zadbać o to, aby w Sali lekcyjnej było kilka kompletnych zestawów komputerowych z oprogramowaniem odpowiednim do wieku, możliwości i potrzeb uczniów. Komputery w klasach I-III szkoły podstawowej są wykorzystywane jako urządzenia, które wzbogacają proces nauczania i uczenia się o teksty, rysunki i animacje tworzone przez uczniów, kształtują ich aktywność (gry i zabawy), utrwalają umiejętności (programy edukacyjne na płytach i w sieci), rozwijają zainteresowania itp. Uczniom klas I-III należy umożliwić korzystanie ze szkolnej pracowni komputerowej. Zaleca się, aby podczas zajęć uczeń miał do swojej dyspozycji osobny komputer z dostępem do Internetu.

36 zalecenie nr 12: Zalecane jest organizowanie dzieciom również pozalekcyjnych form nauki języka obcego nowożytnego, np. zajęć w szkolnym klubie, spotkań czytelniczych w bibliotece, seansów filmowych w świetlicy szkolnej itp.

37 zalecenie nr 17: Każde dziecko jest uzdolnione. Nauczyciel ma odkryć te uzdolnienia i je rozwijać. W trosce o to, aby dzieci odczuwały satysfakcję z działalności twórczej, trzeba stwarzać im warunki do prezentowania swych osiągnięć, np. muzycznych, wokalnych, recytatorskich, tanecznych, sportowych, konstrukcyjnych.

38 zalecenie nr 18: Odpowiednio do istniejących potrzeb szkoła organizuje: zajęcia opiekuńcze zapewniające dzieciom interesujące spędzanie czasu, przyjazną atmosferę i bezpieczeństwo, zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów zdolnych oraz uczniów mających trudności w nauce.

39 Planowanie i organizacja nauczania języka obcego dzieci w młodszym wieku szkolnym
Kompetencje nauczycieli Zaplecze organizacyjno-dydaktyczne Współpraca z rodzicami

40 (3a) Kompetencje nauczycieli

41 Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (z późn. zm.), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 września 2004r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 czerwca 2006r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli w kolegiach nauczycielskich i nauczycielskich kolegiach języków obcych (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 30 sierpnia 2006r. w sprawie wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę (z późn. zm.).

42 Do nauczania j. o. na pierwszym etapie edukacyjnym uprawnia co najmniej ukończenie:
1) studiów magisterskich na kierunku pedagogika w zakresie nadającym kwalifikacje do pracy w przedszkolach lub klasach I-III szkół podstawowych, lub 2) studiów wyższych zawodowych: na kierunku pedagogika w zakresie nadającym kwalifikacje do pracy w przedszkolach lub klasach I-III szkół podstawowych, lub b) w specjalności nadającej kwalifikacje do pracy w przedszkolach lub klasach I-III szkół podstawowych, albo 3) zakładu kształcenia nauczycieli w specjalności nadającej kwalifikacje do pracy w przedszkolach lub klasach I-III szkół podstawowych. W każdym przypadku wymagane jest świadectwo znajomości danego języka obcego w zakresie minimum podstawowym oraz ukończone studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu wczesnoszkolnego nauczania danego języka obcego.

43 Do nauczania j. o. na pierwszym etapie edukacyjnym uprawnia także ukończenie:
1) studiów magisterskich na kierunku filologia w specjalności danego języka obcego lub lingwistyka stosowana w zakresie danego języka obcego, lub 2) studiów wyższych zawodowych: na kierunku filologia w zakresie danego języka obcego, lub w specjalności danego języka obcego lub lingwistyki stosowanej w zakresie danego języka obcego, lub 3) nauczycielskiego kolegium języków obcych w specjalności odpowiadającej danemu językowi obcemu, albo 4) studiów magisterskich lub wyższych zawodowych na dowolnym kierunku (specjalności) i świadectwo państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia II lub świadectwo znajomości danego języka obcego w zakresie zaawansowanym lub biegłym, lub

44 5) zakładu kształcenia nauczycieli w dowolnej specjalności oraz:
a)  świadectwo państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia I lub II, lub b)  świadectwo znajomości danego języka obcego w zakresie co najmniej zaawansowanym, lub świadectwo dojrzałości i świadectwo państwowego nauczycielskiego egzaminu z danego języka obcego stopnia I lub II. W każdym z ww. przypadków wymagane jest przygotowanie pedagogiczne lub kwalifikacje w zakresie prowadzenia zajęć z dziećmi w młodszym wieku szkolnym. Świadczy o nim dyplom lub inny dokument wydany przez szkołę wyższą czy zakład kształcenia nauczycieli, lub świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego.

45 Cechy osobowościowe nauczyciela:
pozytywne nastawienie do dzieci i swojej pracy, wysoka kultura osobista, umiejętność radzenia sobie ze stresem, cierpliwość, wyrozumiałość zdolność empatii, opiekuńczość, pogodne usposobienie, poczucie humoru, postawa twórcza, postawa energiczna.

46 Kompetencje nauczyciela:
merytoryczne, dydaktyczno - metodyczne, psychologiczno - pedagogiczne, komunikacyjne, w zakresie planowania i projektowania, diagnostyczne, w zakresie kontroli i oceny osiągnięć uczniów, medialne i techniczne, krajo- i kulturoznawcze (kompetencja międzykulturowa), moralne i wychowawcze, autoedukacyjne, innowacyjno-kreatywne.

47 Kompetencje – wybór

48 Kompetencje merytoryczne:
dobre przygotowanie językowe mające zastosowanie w typowych sytuacjach dnia codziennego oraz w rytuałach klasowych, bardzo dobra fonetyka, zorientowanie w aktualnych publikacjach dotyczących wczesnoszkolnego nauczania języków obcych, gruntowna wiedza na temat predyspozycji dzieci do nauki języków obcych i dziecięcych stylów uczenia się.

49 Kompetencje dydaktyczno-metodyczne:
Nauczyciel posiada wiedzę o metodach i zasadach realizacji procesu kształcenia mających zastosowanie we wczesnoszkolnym nauczaniu języków obcych. Potrafi: planować, organizować, definiować cele edukacyjne i wychowawcze, dobierać odpowiednio materiały, techniki i metody, dokonywać oceny, adaptacji i ewaluacji materiałów, motywować uczniów.

50 Kompetencje dydaktyczno-metodyczne:
Nauczyciel posiada ponadto: znajomość różnorodnych tekstów: bajek, historyjek, wierszyków, piosenek, rymowanek itp., i umiejętność ich dydaktyzacji, umiejętność opowiadania historyjek i bajek z zastosowaniem prostego słownictwa, odpowiedniej intonacji, mimiki, gestów.

51 Kompetencje krajo- i kulturoznawcze:
Nauczyciel posiada gruntowną wiedzę na temat realiów społeczno-kulturowych tj. norm, zwyczajów i wartości kultury obszaru języka będącego przedmiotem nauczania.

52 Kompetencja międzykulturowa:
Nauczyciel uwrażliwia dzieci na postrzeganie inności kulturowej i interpretowanie reprezentowanych przez nią znaczeń, wartości, symboli. Inicjuje ponadto u dzieci postawy otwartości, szacunku, zrozumienia, tolerancji i akceptacji dla innych kultur. Dba przy tym o ochronę kulturowej i narodowej tożsamości uczniów.

53 (3b) Zaplecze organizacyjno-dydaktyczne

54 - sprzęt audio, video, komputery, - elementy realioznawcze,
Klasopracownia przystosowana do możliwości i potrzeb psychofizycznych małych uczniów Część edukacyjna: - tablica, - ustawienie stołów: w podkowę, grupy stolików, - sprzęt audio, video, komputery, - elementy realioznawcze, - ekspozycja prac uczniów.

55 - kącik czytelniczy, książeczki w języku obcym,
Klasopracownia przystosowana do możliwości i potrzeb psychofizycznych małych uczniów Część rekreacyjna: - kącik czytelniczy, książeczki w języku obcym, - wykładzina, poduszki do siedzenia, - zabawki, rekwizyty, gry, kartki, kredki, przybory plastyczne, - instrumenty, - miejsce na przechowywanie prac i części podręczników uczniów

56 Do dyskusji…

57

58

59 (3c) Współpraca z rodzicami

60 Prawa i obowiązki rodziców w oświacie – podstawy prawne:
Polskie akty normatywne: Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r., Ustawa z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (z późn. zm.), Ustawa z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2000r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

61 Prawa i obowiązki rodziców w oświacie – podstawy prawne:
Akty normatywne i dokumenty o zasięgu międzynarodowym: Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona w Paryżu przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 10 grudnia 1948 roku, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności przyjęta przez Radę Europy w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 roku, Deklaracja Praw Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 listopada 1959 roku, Uchwała Parlamentu Europejskiego o Wolności Wychowania we Wspólnocie Europejskiej z dnia 14 marca 1984 roku, Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 listopada 1989 roku, Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców ogłoszona i przyjęta przez Europejskie Stowarzyszenie Rodziców (European Parents Association) w Brukseli w grudniu 1992 roku.

62 Europejska Karta Praw i Obowiązków Rodziców ogłoszona i przyjęta przez Europejskie Stowarzyszenie Rodziców (European Parents Association) w Brukseli w grudniu 1992 roku.

63 Punkt 1: „Rodzice mają prawo do wychowywania swoich dzieci w duchu tolerancji i zrozumienia dla innych, bez dyskryminacji wynikającej z koloru skóry, rasy, narodowości, wyznania, płci oraz pozycji społecznej. Rodzina ma obowiązek wychowywać swe dzieci w duchu odpowiedzialności za siebie i za cały ludzki świat.”

64 Punkt 2: „Rodzice mają prawo do uznania ich prymatu jako "pierwszych nauczycieli" swoich dzieci. Rodzice mają obowiązek wychowywać swe dzieci w sposób odpowiedzialny i nie zaniedbywać ich.”

65 Punkt 3: „Rodzice mają prawo do pełnego dostępu do formalnego systemu edukacji dla swoich dzieci, z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości i osiągnięć. Rodzice mają obowiązek zaangażowania się jako partnerzy w nauczanie ich dzieci w szkole.”

66 Punkt 4: „Rodzice mają prawo dostępu do wszelkich informacji o instytucjach oświatowych, które mogą dotyczyć ich dzieci. Rodzice mają obowiązek przekazywania wszelkich informacji szkołom, do których uczęszczają ich dzieci, informacji dotyczących możliwości osiągnięcia wspólnych (tj. domu i szkoły) celów edukacyjnych.”

67 Punkt 5: „Rodzice mają prawo wyboru takiej drogi edukacji dla swoich dzieci, która jest najbliższa ich przekonaniom i wartościom uważanym za najważniejsze dla rozwoju ich dzieci. Rodzice mają obowiązek dokonania świadomego wyboru drogi edukacyjnej, jaką ich dzieci powinny zmierzać.”

68 Punkt 6: „Rodzice mają prawo do domagania się od formalnego systemu edukacji tego, aby ich dzieci osiągnęły określoną wiedzę duchową i kulturową. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w poszanowaniu i akceptowaniu innych ludzi i ich przekonań.”

69 Punkt 7: „Rodzice mają prawo wpływać na politykę oświatową realizowaną w szkołach ich dzieci. Rodzice mają obowiązek osobiście włączać się w życie szkół ich dzieci i stanowić istotną część społeczności lokalnej.”

70 Punkt 8: „Rodzice i ich stowarzyszenia mają prawo do wydawania opinii i przeprowadzania konsultacji z władzami odpowiedzialnymi za edukację na wszystkich szczeblach zarządzania oświatą. Rodzice mają obowiązek tworzyć demokratyczne, reprezentatywne organizacje na wszystkich poziomach. Organizacje te będą reprezentowały rodziców i ich interesy.”

71 Punkt 9: „Rodzice mają prawo do pomocy materialnej ze strony władz publicznych, eliminującej wszelkie bariery finansowe, które mogłyby utrudniać dostęp ich dzieci do edukacji. Rodzice mają obowiązek poświęcać swój czas i uwagę swoim dzieciom i ich szkołom, tak aby wzmocnić ich wysiłki skierowane na osiągnięcie określonych celów nauczania.”

72 Punkt 10: „Rodzice mają prawo żądać od odpowiedzialnych władz publicznych wysokiej jakości usług edukacyjnych. Rodzice mają obowiązek poznać siebie nawzajem, współpracować ze sobą i doskonalić swoje umiejętności "pierwszych nauczycieli" i partnerów w kontaktach szkoła- dom.”

73 Jak przeciwdziałać rozczarowaniu rodziców?
położyć nacisk na współpracę i niezakłócony przepływ informacji pomiędzy nauczycielem-szkołą a uczniem i jego rodzicami (we wszystkich możliwych konfiguracjach), przedstawić uwarunkowania i specyfikę nauczania języka obcego w klasach I-III, angażować rodziców w pomoc w nauce języka obcego przez ich dzieci, umożliwić rodzicom udział w zajęciach otwartych.

74 Pierwsze spotkanie i list do rodziców:
przywitanie rodziców, autoprezentacja nauczyciela, zapoznanie rodziców z możliwościami, jakie daje dobrze wyposażona klasopracownia, krótkie omówienie założeń politycznych Rady Europy w kontekście wielojęzyczności oraz wielo- i międzykulturowości, odniesienie się do założeń podstawy programowej dla etapu kształcenia zintegrowanego, w tym do zmian, jakich dokonano w podstawie w zakresie nauczania języka obcego nowożytnego, dokonanie krótkiej charakterystyki ucznia w młodszym wieku szkolnym w kontekście jego możliwości oraz ograniczeń w zakresie uczenia się/nauczania go języka obcego, omówienie specyfiki wczesnoszkolnego nauczania języka obcego z wyjaśnieniem przyczyn i celowości wykorzystania określonych technik i metod nauczania,

75 wskazanie na możliwe wyniki/osiągnięcia dzieci w zakresie uczenia się języka obcego i stanowcze „ostudzenie” związanych z tym nadto wygórowanych oczekiwań i ambicji rodziców, przedstawienie programu nauczania oraz podręcznika do nauki języka obcego, z których nauczyciel i uczniowie będą korzystać, omówienie korzyści płynących z pracy z portfolio językowym dla uczniów w wieku 7-10 lat i zaproponowanie wykorzystania tego narzędzia, wskazanie na możliwość przygotowania uczniów do ich pierwszego egzaminu językowego, a więc do uzyskania certyfikatu na poziomie biegłości językowej A1 według ESOKJ (np. do egzaminu Fit in Deutsch 1, w przypadku języka niemieckiego), podkreślenie znaczącej roli, jaką mogą odegrać rodzice szczególnie w zakresie podnoszenia motywacji dziecka do uczenia się języka obcego,

76 zwrócenie uwagi na postawy i zachowania rodziców, które należy wyeliminować lub ograniczyć, aby nie obniżać samooceny dziecka, a tym samym jego motywacji, omówienie ustawowych praw i obowiązków rodziców w kontekście formalnej edukacji (w tym językowej) ich dziecka, zaproponowanie i omówienie fakultatywnych możliwości uczenia się bądź nauczania języka obcego dzieci, przedstawienie harmonogramu kolejnych spotkań z rodzicami i ewentualne określenie ich tematyki/zakresu, przeznaczenie czasu na pytania rodziców oraz na odpowiedzi nauczyciela, pożegnanie się.

77 Koncepcja imersji/CLIL

78 Cechy: język obcy nie jest sam w sobie celem nauczania, - język obcy jest środkiem, służącym do nauczania innych przedmiotów.

79 Imersja całkowita: Możliwa jest w prywatnych szkołach podstawowych, gdzie językiem wykładowym jest np. język niemiecki, angielski czy francuski.

80 Imersja częściowa: Koncepcja imersji częściowej jest realizowana w klasach I-III w szkołach podstawowych wtedy, gdy następuje implementacja elementów języka obcego do funkcjonującego już zintegrowanego programu nauczania. Nauczycielem prowadzącym jest wychowawca klasy - nauczyciel kształcenia zintegrowanego.

81 Zalety stosowania częściowej imersji w kształceniu zintegrowanym:
integralna część zajęć szkolnych, integracja wszystkich treści przekazywanych uczniowi w procesie nauczania, idea przekazywania dzieciom całościowego obrazu świata, zbudowanie podstaw do dalszego kształcenia językowego, kształtowanie zachowań i postaw prospołecznych, stopniowe rozwijanie wielokulturowej (wielojęzycznej) świadomości uczniów.

82 CLIL – Content and Language Integrated Learning:
Nazywane także: zintegrowanym kształceniem przedmiotowo-językowym kształceniem dwu- lub trójjęzycznym nauczaniem przedmiotu w języku docelowym

83 Definicja: Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe (CLIL) to nauczanie różnych przedmiotów objętych programem nauczania za pomocą co najmniej dwóch języków. Pierwszy jest zazwyczaj językiem urzędowym kraju, w którym odbywa się nauczanie. Drugi język to język obcy lub język regionalny/język mniejszości narodowej.

84 Cechy: CLIL, podobnie jak inne formy kształcenia dwujęzycznego czy też nauczanie przez zanurzenie (immersję) mają cechy wspólne. Przede wszystkim umożliwiają zintensyfikowaną naukę języków bez konieczności przeznaczania na to dodatkowego czasu w planie zajęć. Ponadto każdą z tych form nauczania realizuje się według zbliżonych zasad metodycznych.

85 Cele edukacyjno-wychowawcze:
umożliwienie uczniom zdobycia wiedzy stricte przedmiotowej, rozwój kompetencji w języku obcym nie będącym przedmiotem nauczania, przygotowanie do studiów na zagranicznej uczelni, przygotowanie do życia w społeczeństwie wielu języków i kultur, zapewnienie lepszych perspektyw na rynku pracy, kształtowanie postaw tolerancji i akceptacji dla innych kultur.

86 Teoria a rzeczywistość:
Choć idea CLIL nie jest ideą nową i w krajach europejskich propagowana jest już od dziesięcioleci, to jednak w szkolnictwie podstawowym realizowana jest w sposób marginalny. Stosunkowo dużą popularnością cieszy się ona głównie w krajach mających kilka języków urzędowych. Kraje jednojęzyczne rozwiązanie to wprowadzają na etapie szkół gimnazjalnych bądź w szkolnictwie średnim. Jeśli CLIL występuje w tych krajach w szkolnictwie podstawowym, to najczęściej odnosi się do nauczania w językach regionalnych lub mniejszości narodowych.

87 w Polsce: Zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe w Polsce realizowane jest w dwóch wariantach: w języku regionalnym lub mniejszości narodowej (kaszubskim, łemkowskim, białoruskim, litewskim, niemieckim, słowackim, ukraińskim, romskim) w szkolnictwie podstawowym oraz średnim, lub w języku obcym (francuskim, hiszpańskim, niemieckim, angielskim, włoskim) w szkolnictwie średnim. Wyjątki stanowią płatne szkoły prywatne.

88 Nauczyciele a CLIL: Nauczyciele prowadzący zintegrowane kształcenie przedmiotowo-językowe posiadają zazwyczaj pełne kwalifikacje wymagane na jednym lub kilku poziomach, na których nauczają. Zazwyczaj specjalizują się w zakresie jednego lub kilku przedmiotów lub mają dwie specjalności: przedmiot językowy i przedmiot pozajęzykowy.

89 Nauczyciele a CLIL: Zaleca się, aby nauczyciel:
był rodzimym użytkownikiem języka, którym naucza, odbył studia w tym języku, ukończył stosowny kurs doskonalenia zawodowego, posiadał certyfikat znajomości języka urzędowego kraju, w którym jest zatrudniony jako nauczyciel.

90 Bariery w realizowaniu CLIL:
CLIL prowadzony w docelowych językach obcych stawia przed organizatorami znacząco większe wymagania niż nauczanie języków w formie tradycyjnej.

91 Główne bariery utrudniające powszechne wdrożenie CLIL:
restrykcyjne przepisy prawne, niedobór odpowiednio wykwalifikowanych nauczycieli, brak odpowiednich materiałów dydaktycznych, wysokie koszty organizacyjne.

92 Specyfika nauczania języka obcego w systemie kształcenia zintegrowanego
Dlaczego warto rozpoczynać naukę języka obcego w okresie wczesnoszkolnym? Metodyka nauczania języka obcego w kształceniu wczesnoszkolnym

93 (5a) Dlaczego warto rozpoczynać naukę języka obcego w okresie wczesnoszkolnym?

94 Argumenty fizjologiczne:
plastyczność mózgu, plastyczność aparatu słuchowego, plastyczność aparatu artykulacyjnego.

95 Argumenty psychologiczne:
otwartość dziecka w stosunku do nowego języka, pozytywne nastawienie do uczenia się, gotowość do naśladowania, brak lęku przed popełnianiem błędów, chęć eksperymentowania, pozytywny wpływ na rozwój sprawności intelektualnych.

96 Argumenty pedagogiczne:
rozwijanie kompetencji językowej i kulturowej, rozbudzanie szacunku i zrozumienia dla inności językowo-kulturowej, rozwój języka ojczystego oraz świadomości językowej u dzieci ze środowisk, w których poziom rozwoju językowego jest niski.

97 Argumenty społeczne, ekonomiczne, polityczne:
przygotowanie do międzykulturowej (ponad granicami) wymiany i komunikacji, przygotowanie do międzynarodowej współpracy naukowej i gospodarczej, przygotowanie do wymiany kulturalnej i artystycznej, przygotowanie do lepszego startu zawodowego na europejskim/światowym rynku pracy, umożliwienie wprowadzenia drugiego i trzeciego języka obcego na kolejnych szczeblach edukacji.

98 (5b) Metodyka nauczania języka obcego w kształceniu wczesnoszkolnym

99 Katalog metod stosowanych w kształceniu zintegrowanym:
metody podająco-ilustracyjne – stwarzają uczniom możliwość zdobywania wiedzy już opracowanej, metody badawcze – skierowane są na procesy poszerzania wiedzy podczas rozwiązywania problemów zarówno teoretycznych, jak i praktycznych, metody praktyczne – kształtują użytkowe umiejętności zarówno w kontekście funkcjonowania jednostki, jak również współżycia społecznego, metody eksponujące – dotyczą sfery uczuciowej, przede wszystkim zaś umiejętności wyrażania własnego stosunku do różnych zjawisk znajdujących źródło tak w najbliższym, jak i dalszym, dotychczas nieznanym otoczeniu dziecka; co więcej usprawniają procesy wartościowania oraz oceniania tych zjawisk, a ponadto w pewnym zakresie kształtują też późniejsze zachowania i postawy ucznia.

100 metoda reagowania całym ciałem (TPR):
Przykłady metod stosowanych we wczesnoszkolnym nauczaniu języka obcego: metoda naturalna: – osłuchiwanie dziecka z wypowiedziami obcojęzycznymi, – wypowiedzi powinny być naturalne bądź zbliżone do takich, interesujące dla dziecka, – nie przymuszanie ucznia do mówienia, – w pierwszej fazie nauczania rezygnacja z poprawiania błędów. metoda bezpośrednia: – rozwijanie sprawności mówienia poprzez konwersację, – rezygnacja z poprawiania błędów. metoda reagowania całym ciałem (TPR): – wykorzystanie ruchu fizycznego, – ruch powiązany z treścią przekazywaną przez nauczyciela, – polecenia, którym towarzyszy ruch fizyczny, – metoda służy przyswajaniu struktur gramatycznych i zasobów słownikowych.

101 Techniki nauczania stosowane najczęściej:
(dydaktyzowane) gry i zabawy, piosenki, praca z tekstem narracyjnym, praca z pacynką, prace plastyczne, stacje, drama, eksperyment, metoda projektu, symulacje, wykorzystanie gier i programów multimedialnych … .

102 Zasada poglądowości nauczania:
bezpośrednie poznanie rzeczywistości oparte na obserwacji, słowo nie powinno zastępować rzeczywistości, korzystanie z rekwizytów, ilustracji, kart obrazkowych, techniki video itp.

103 Zasada przystępności w nauczaniu:
dobór metod, technik i materiału nauczania dostosowany do psychofizycznego rozwoju uczniów i ich możliwości percepcyjnych, stopniowalność trudności, rozpoczynanie od słownictwa bliskiego dzieciom, stosowanie pracy z pacynką będącą pośrednikiem językowym i kulturowym oraz mediatorem.

104 Zasada trwałości w nauczaniu:
program szkolny oferuje 2 x 45 min., zmiana aktywności co 5-7 minut pozwala utrzymać uwagę uczniów na osobie prowadzącego, przeplatanie ćwiczeń wymagających aktywności fizycznej z ćwiczeniami wymagającymi skupienia, nie na każdej lekcji wprowadzany jest nowy materiał, tempo dostosowane do możliwości uczniów, powtarzanie (warto angażować rodziców, gdyż dzieci najwięcej zapominają w pierwszych dwóch dniach po prezentacji materiału), w pracy z nowym materiałem wprowadza się maksymalnie 5-9 nowych elementów, stopień trudności tekstów narracyjnych nieco wyższy od umiejętności uczniów, proste polecenia stosowane w klasie formułowane są w języku obcym, rytuały klasowe, przy nowych treściach dopuszcza się tłumaczenie na język polski.

105 Zalecenia metodyczne:
stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, chwalenie uczniów, nauczanie przez zabawę, uwzględnianie wszystkich zmysłów uczniów, prawo dzieci do ciszy, pierwszeństwo słuchania przed mówieniem, pierwszeństwo rozwijania sprawności rozumienia ze słuchu i mówienia przed czytaniem i pisaniem, stosowanie języka obcego i komunikacji niewerbalnej, pielęgnowanie rytuałów klasowych, stosowanie różnorodnych ćwiczeń na każdej lekcji, stosowanie dłuższych tekstów narracyjnych, dbałość o wystrój klasopracowni tak, aby odzwierciedlał zagadnienia omawiane na lekcji, dbałość o każdorazowe przygotowanie nauczyciela do lekcji.

106 6. Ocenianie we wczesnoszkolnym nauczaniu języków obcych

107 Podstawy prawne: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (z późn. zm.).

108 Poprawne ocenianie: powinno informować ucznia o tym, co już potrafi, nad czym musi jeszcze popracować i jak blisko jest osiągnięcia wyznaczonego celu nauczania, powinno uwzględniać możliwości poszczególnych uczniów zgodnie z ich indywidualnym rozwojem, powinno uwzględniać postępy ucznia, powinno aktywizować ucznia do działania, powinno motywować do dalszej nauki, nie powinno etykietować uczniów, nie powinno pełnić funkcji nagrody/kary.

109 Ocenianie czterech sprawności językowych:
rozumienie ze słuchu, mówienie, rozumienie tekstu czytanego, pisanie. Ocenianie pracy na lekcji

110 Rozumienie ze słuchu - przykłady:
Uczeń potrafi: dopasować obrazek do usłyszanego tekstu, ułożyć obrazki zgodnie z treścią wysłuchanego tekstu, pokolorować obrazek zgodnie z usłyszanym tekstem, określić, który obrazek nie pasuje do wysłuchanego tekstu, … .

111 Mówienie - przykłady: Uczeń potrafi: nazwać przedmioty z najbliższego otoczenia, stosować wyuczone zwroty (dzień dobry, jak się masz?...), zaśpiewać wyuczone piosenki , recytować wierszyki i rymowanki, odegrać swoją rolę w mini-dialogu, ... .

112 Rozumienie tekstu czytanego - przykłady:
Uczeń potrafi: odczytać wybrane słówka, dobrać tekst do obrazka, dopasować „dymki” do osób, znaleźć nie pasujące do tekstu obrazki, sporządzić rysunek zgodnie z tekstem, ... .

113 Pisanie - przykłady: Uczeń potrafi: wstawić do wyrazów brakujące litery, przepisywać wyrazy i krótkie zdania, uzupełnić zdania brakującymi wyrazami, rozwiązywać krzyżówki obrazkowe, ... .

114 Etapy oceniania:

115 Etap I - obserwacja: pamiętnik nauczyciela, arkusz obserwacji dla nauczyciela, arkusz oceny dla ucznia (co mi się podoba, czego się nauczyłem?).

116 Etap II Portfolio - droga do samooceny:
paszport językowy, biografia językowa, dossier.

117 Etap III: zespołowe prace projektowe Etap IV: konferencja – otwarta rozmowa uczniów w języku polskim na temat uczenia się języka obcego, trudności z tym związanych, oczekiwań Etap V: międzynarodowe egzaminy