Organizacja ratownictwa medycznego - podstawy prawne

Prezentacja na temat: "Organizacja ratownictwa medycznego - podstawy prawne"— Zapis prezentacji:

1 Organizacja ratownictwa medycznego - podstawy prawne

2 Główne cele wdrażania zabiegów pierwszej pomocy
ochrona ludzkiego życia ograniczanie skutków obrażeń lub choroby przygotowanie do dalszego postępowania lekarskiego

3 Kodeks Karny art. 162 § 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

4 Kodeks Karny art. 162 § 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.

5 USTAWA z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym
Art. 4. Kto zauważy osobę lub osoby znajdujące się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego lub jest świadkiem zdarzenia powodującego taki stan, w miarę posiadanych możliwości i umiejętności ma obowiązek niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do skutecznego powiadomienia o tym zdarzeniu podmiotów ustawowo powołanych do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

6 Prawo cywilne (kodeks cywilny- Dz U Nr 16, póz. 93 z póz. zm
Prawo cywilne (kodeks cywilny- Dz U Nr 16, póz. 93 z póz. zm. ) opisuje udzielanie pierwszej pomocy jako: „nie zlecone wykonanie zadania”. Art mówi, że: „Kto w celu odwrócenia niebezpieczeństwa grożącego drugiemu ratuje jego dobro, może żądać od niego zwrotu uzasadnionych wydatków, chociażby jego działanie nie odnosiło skutku i jest odpowiedzialny tylko za winę umyślną lub rażące niedbalstwo”. Wykonawca, jak więc z tego wynika, nie zleconego zadania odpowiada za szkody powstałe w wyniku nie właściwie wykonanych czynności jedynie wówczas, gdy te szkody są następstwem rozmyślnego lub wyraźnie niedbałego wykonania zadania.

7 Świadek zdarzenia CPR – Centrum Powiadamiania Ratunkowego (dyspozytor medyczny)‏ Jednostka współpracująca z Systemem PRM ZRM – Zespół Ratownictwa Medycznego SOR – Szpitalny Oddział Ratunkowy Świadek zdarzenia → CPR → ZRM → SOR

8 USTAWA z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym
Art. 5. 1. Osoba udzielająca pierwszej pomocy, kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz podejmująca medyczne czynności ratunkowe korzysta z ochrony przewidzianej w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.2)) dla funkcjonariuszy publicznych. 2. Osoba, o której mowa w ust. 1, może poświęcić dobra osobiste innej osoby, inne niż życie lub zdrowie, a także dobra majątkowe w zakresie, w jakim jest to niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia osoby znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

9 Bezpieczeństwo własne, poszkodowanego, miejsca zdarzenia

10 Zestawy ratownicze, dezynfekcja sprzętu

11 ZESTAW Butla z tlenem Ssak przenośny Dren do tlenu i maska tlenowa
Zestaw do intubacji Worek samorozprężalny z rezerwuarem Sprzęt pomocniczy

12

13

14

15 Sposoby wzbogacania oddechu tlenem Kaniula donosowa Maska twarzowa
Maska twarzowa bezzwrotna Wentylacja dodatnim ciśnieniem Worek samorozprężalny Worek samorozprężalny - rurka intubacyjna Wentylator transportowy (FROPVD)

16 Elementy anatomii i fizjologii, ocena poszkodowanego, badanie wstępne oraz szczegółowe

17 UKŁAD KRĄŻENIA

18

19 ANATOMIA GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH
Jama nosowo - gardłowa odchodzi po kątem prostym Język jest połączony z nagłośnią Ucisk na chrząstkę pierścieniowatą zamyka przełyk

20

21

22 Poszkodowany nieprzytomny
Nie reaguje na bodźce z zewnątrz

23 Bezpieczeństwo ratownika jest priorytetem w działaniach!
Oceń miejsce zdarzenia, wypadku Czy Jest Bezpiecznie? Bezpieczeństwo ratownika jest priorytetem w działaniach!

24 A B C A – (airway) czy drogi oddechowe są drożne
B - (breathing) czy chory oddycha C – (circulation)‏ czy są oznaki krążenia

25 Oznaki krążenia Oddech – popatrz, posłuchaj, poczuj Kaszel
Pacjent poruszył się

26 Co dalej …? Rozpoznanie zagrożenia Pacjent przytomny
Pacjent nieprzytomny Oddycha Nie oddycha

27 Łańcuch przeżycia dostęp do medycznych służb ratunkowych
wczesne wdrożenie podstawowych czynności ratowania życia wczesna defibrylacja w celu przywrócenia rytmu serca wczesne wdrożenie zaawansowanych czynności ratowania życia

28 Czy pacjent odpowiada? TAK (przytomny)‏
Szukaj ran i urazów Ponów ocenę świadomości Wezwij pomoc

29 Czy pacjent odpowiada? NIE (nieprzytomny)‏
Zawołaj o pomoc Udrożnij drogi odedchowe Sprawdź czy oddycha

30 Czy pacjent oddycha? NIE
Zadzwoń 112 / 999

31 Co powiedzieć dyspozytorowi CPR
Miejsce zdarzenia Co się stało Stan pacjenta (przytomny/nieprzytomny, oddycha tak/nie, alkohol tak/nie), znane okoliczności Jeżeli wypadek – ile poszkodowanych, w jakim stanie Swoje nazwisko i telefon Odpowiadaj na pytania dyspozytora spokojnie Wykonuj polecenia dyspozytora Nigdy pierwszy nie odkładaj słuchawki, poczekaj aż dyspozytor potwierdzi przyjęcie wezwania

32 Udrożnienie dróg oddechowych

33 UDROŻNIENIE DRÓG ODDECHOWYCH
Uniesienie bródki Uniesienie żuchwy Zmodyfikowane wysunięcie żuchwy

34 Rękoczyn podwójny

35 Rękoczyn II (Esmarcha)
1. Odgięcie głowy do tyłu. 2. Przemieszczenie żuchwy ku przodowi tak, aby zęby żuchwy wysunęły się przed zęby szczęki. 3.Przyciśniecie żuchwy w uzyskanej jej nowej pozycji do szczęki przy utrzymanej pozycji odgięcia głowy.

36 Usunięcie ciał obcych z jamy ustnej
tylko wtedy, gdy na pierwszy rzut oka widać ciała obce w jamie ustnej (np. wymiociny, sztuczne zęby, wodorosty, )

37 OCENA DROŻNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH
Widzieć, słyszeć i czuć Słyszalny oddech świadczy o drożności dróg oddechowych Czy objętość oddechowa jest prawidłowa? Częstość i jakość oddechu Obecność lub brak szmerów oddechowych Pacjent agresywny i splątany jest niedotleniony, aż do wykluczenia niedotlenienia

38 BŁĘDY Nierozpoznanie:
Potrzeby udrożnienia dróg oddechowych lub odessania Potrzeby wspomagania oddychania Nieprawidłowo założona rurka udrażniająca Przesunięcie się rurki udrażniającej

39 PODSUMOWANIE Anatomia i fizjologia
Sprzęt do utrzymania drożności dróg oddechowych Ocena dróg oddechowych Udrażnianie dróg oddechowych Stabilizacja kręgosłupa szyjnego

40 Resuscytacja (dorosły, dziecko, niemowlę, noworodek, sytuacje szczególne)

41 Resuscytacja Resuscytacja – zespół czynności ratunkowych (oddech zastępczy, pośredni masaż serca, elektroterapia, farmakoterapia) mająca na celu utrzymanie lub przywrócenie transportu tlenu do tkanek, w wyniku których u poszkodowanego powróciła spontaniczna czynność serca i spontaniczna (lub wspomagana ) czynność oddechowa

42 Oceń bezpieczeństwo Oceń przytomność Wołaj o pomoc
Udrożnij dr. oddechowe Oceń oddech Zadzwoń 112 2 oddechy ratownicze 30 uciśnięć

43 Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosłych
Nie reaguje Zawołaj o pomoc Udrożnij drogi oddechowe Brak prawidłowego oddechu Oddech prawidłowy Zadzwoń pod 999 lub 112 Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej 30 uciśnięć klatki piersiowej 2 oddechy ratownicze Regularnie oceniaj oddech

44 Udrożnienie dróg oddechowych
Połóż dłoń na czole poszkodowanego Drugą dłoń oprzyj na częściach kostnych żuchwy Delikatnie odchyl głowę poszkodowanego do tyłu

45 Oceń oddychanie Popatrz na ruchy klatki piersiowej
Posłuchaj strumienia powietrza Poczuj Czas trwania 10 sekund

46 Czy pacjent oddycha? NIE
Wezwij ratownictwo medyczne 999/112 Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej

47 Pośredni masaż serca

48 Pośredni masaż serca 100/min 4-5 cm

49 Wykonaj dwa oddechy ratownicze
Objętość 0,5 - 0,7 l Czas wdechu 1 sekunda

50 (Technika usta - usta)‏
Zaciśnij skrzydełka nosa pacjenta Podtrzymuj brodę Nabierz powietrza Zachowaj szczelność wdechu

51 (Technika usta - usta)‏
Wykonaj wdech Obserwuj uniesienie klp. Podtrzymuj brodę, “odłącz” usta, zwolnij skrzydełka nosa Obserwuj opadanie klp.

52 Oddychanie usta - nos Gdy oddychanie usta - usta jest trudne technicznie Duży uraz ust pacjenta Podtopiony Resuscytacja prowadzona przez dziecko Przyczyny estetyczne

53 Jeżeli klatka piersiowa nie unosi się
Sprawdź zawartość jamy ustnej Popraw drożność dróg oddechowych Ponów powyższą próbę maksymalnie 2 razy

54 pośredni masaż serca + oddechy ratownicze
Kontynuuj pośredni masaż serca + oddechy ratownicze 30 : 2 jeden ratownik dwóch ratowników

55 Prowadź resuscytację do:
Przejęcia jej przez specjalistyczny zespół ratunkowy Pojawienia się oznak krążenia‏ Wyczerpania sił ratownika

56 Czy pacjent oddycha - TAK Czy jest przytomny - NIE
Ułóż go w pozycji bezpiecznej Zadzwoń 112 lub 999 Ponawiaj ocenę co 1 min. Odwróć na drugi bok po 30 min.

57 Pozycja bezpieczna 1 ruch

58 Pozycja bezpieczna 2 ruch

59 Pozycja bezpieczna 3 ruch

60 Pozycja bezpieczna -ułożenie docelowe

61

62 Według wytycznych ERC 2005 dla BLS / ALS
WIEK Niemowlę – poniżej 1 r.ż. Dziecko – 1 r.ż. do okresu pokwitania

63 Oddech usta - usta

64 Oddech usta – usta nos

65 Masaż serca u niemowląt
1/3 dolna część mostka

66 Masaż serca jedną ręką

67 Technika masażu klp u niemowląt i dzieci
pojedynczy ratownik: dwa palce dwóch ratowników – dwa kciuki plus objęcie klatki piersiowej, sekwencja 30:2, drugi ratownik wykonuje oddechy ratownicze

68

69 BLS - odmienności Ciąża
pozycja półboczna na lewym boku, wyższe niż normalnie ułożenie rąk podczas PMS, nie ma przeciwwskazań do AED

70 BLS ograniczony do pośrednigo masażu serca
Brak umiejętności i / lub trudności wykonania sztucznego oddychania Sam PMS lepszy od braku BLS Zawsze spróbuj udrożnić drogi oddechowe Jak najszybciej wezwij pomoc specjalistyczną

71 BLS - odmienności Tonięcie
unikamy wchodzenia do wody, wyciąganie z wody w pozycji poziomej, jak najszybciej oddechy ratownicze (przez 1 min), potem sprawdź oddech: jeżeli nie oddycha - w zależności od odległości od brzegu: < 5 min holowania – kontynuować oddechy podczas holowania > 5 min holowania – oddechy kolejna 1 min, potem holowanie bez oddechów

72 BLS - odmienności Tonięcie
nie usuwać wody z dróg oddechowych, po wydobyciu z wody ocena oddechu, tętna (szkoleni) – jeżeli nie oddycha – natychmiast uciskanie klp, masaż w wodzie jest nieefektywny Jeżeli jest AED – dołączyć. Jeżeli pacjent w hipotermii < 30st – max 3 wyładowania, jeżeli temp > 30 st – BLS standardowy jeżeli wymioty – ułożenie na boku, przy przekręczaniu głowa, szyja i tułów w jednej linii

73 Uraz rdzenia kręgowego?
Zachowaj wyjściowe położenie lub w jednej linii głowę, szyję i kl.p. Pomoc drugiego ratownika podczas udrażniania dróg oddechowych Udrożnienie d.o. poprzez wysunięcie żuchwy Minimalne odgięcie głowy, tylko jeśli konieczne

74 Najczęstsze błędy przy resuscytacji
Uginanie łokci Za mocne lub za słabe uciśnięcia Błąd relaksacji Odrywanie rąk od klatki piersiowej Złe ułożenie dłoni na klatce piersiowej Za słabe lub za mocne wdechy Uciskanie z nieprawidłową częstotliwością

75 Zasady defibrylacji poszkodowanego metodą półautomatyczną i automatyczną

76 AED

77 AED zastosuj tak szybko jak to możliwe
włącz aparat i podłącz elektrody; gdy jest więcej niż jeden ratownik, RKO powinna być prowadzona do chwili zakończenia tych działań, postępuj zgodnie z poleceniami głosowymi/wizualnymi, AED sam rozpozna czy defibrylacja jest wskazana

78 Rytm defibrylacyjny

79 AED jeżeli wyładowanie jest wskazane: upewnij się, że nikt nie dotyka poszkodowanego bezpieczeństwo ! naciśnij przycisk defibrylacji zgodnie z poleceniem (automatyczne AED samoistnie wykonuje wyładowanie), postępuj zgodnie z dalszymi poleceniami głosowymi/wizualnymi. Można stosować powyżej 1 r.ż.

80

81 Wstrząs Występuje w momencie dysproporcji między zapotrzebowaniem a zaopatrzeniem w tlen poszczególnych tkanek i narządów, zwykle na skutek ostrej niewydolności krążenia.

82 Wstrząs Objawy: - silne uczucie osłabienia - lęk, niepokój
- bladość skóry - zimne poty - przyspieszony i płytki oddech - przyspieszone, słabo wyczuwalne tętno - utrata przytomności

83 Wstrząs hipowolemiczny
Rodzaj wstrząsu będący wynikiem zbyt małej objętości krwi krążącej w naczyniach, która nie jest w stanie zaspokoić zapotrzebowania tkanek w tlen

84 Wstrząs hipowolemiczny
Postępowanie: - stała kontrola ABC - jeśli to możliwe usunięcie przyczyny wstrząsu - pozycja przeciwwstrząsowa - zapobieganie utraty ciepła - wezwanie ZRM - wsparcie psychiczne - obserwacja do czasu przyjazdu ZRM

85 Wstrząs kardiogenny Niewydolność pracy serca jako pompy – niewydolność hemodynamiczna

86 Wstrząs kardiogenny Częste przyczyny: - zawał mięśnia sercowego
- zaburzenia rytmu pracy serca - zator tętnicy płucnej Często dotyczy osób już leczonych z powodu chorób serca

87 - ułożenie w pozycji półsiedzącej - uspokojenie poszkodowanego
Wstrząs kardiogenny Postępowanie: - stała kontrola ABC - ułożenie w pozycji półsiedzącej - uspokojenie poszkodowanego - wezwanie ZRM

88 Wstrząs kardiogenny W tym rodzaju wstrząsu nie zaleca się stosowania pozycji przeciwwstrząsowej (obciążenie serca)‏

89 Wstrząs anafilaktyczny
Wstrząs anafilaktyczny jest ostrą, zagrażającą życiu reakcją alergiczną całego organizmu, występującą nagle po kontakcie z alergenem.

90 Wstrząs anafilaktyczny
Przyczyny: - leki - preparaty krwi - jad owadów (szerszenie)

91 Wstrząs anafilaktyczny
Objawy: - zaczerwienienie skóry, świąd, obrzęk - nudności, wymioty - niepokój - zawroty głowy - duszność związana z obrzękiem krtani i/lub skurczem oskrzeli - szybkie, słabo lub niewyczuwalne tętno - blada, zimna, spocona skóra - niepokój, zdezorientowanie - utrata przytomności

92 Wstrząs anafilaktyczny
Postępowanie: - natychmiastowe przerwanie kontaktu z alergenem, - stała kontrola ABC - ułożenie poszkodowanego w odpowiedniej pozycji (przeciwwstrząsowej, bezpiecznej) zależnie od stanu pacjenta‏ - wezwanie ZRM - w przypadku ukąszenia w okolice gardła – podanie kostek lodu do ssania lub zimny napój do picia - podanie domięśniowo adrenaliny

93 Inne stany nagłe - drgawki, cukrzyca, zawał mięśnia sercowego, udar mózgowy, zatrucia, podtopienie

94 OZW OSTRY ZESPÓŁ WIEŃCOWY
Zawał mięśnia sercowego - jest martwica pewnego obszaru mięśnia sercowego na wskutek niedotlenienia, które może być spowodowane zamknięciem światła naczynia wieńcowego

95 ozw

96 ozw Podstawowe czynniki ryzyka Nadciśnienie tętnicze Cukrzyca Otyłość
Palenie tytoniu Podwyższony poziom tłuszczów we krwi

97 OZW Objawy: ból (różnicowanie)‏ zlewne poty duszność nudności, wymioty
lęk, niepokój

98 ozw Postępowanie Kontrola ABC Wezwanie ZRM
Pozycja półsiedząca (leżąca)‏ Maksymalne ograniczenie ruchów Nie podawać doustnie płynów ani pokarmów Rozluźnić ubranie Zapewnić dostęp powietrza Wsparcie psychiczne Monitorowanie do czasu przyjazdu karetki

99 OZW (plus inne stany zagrożenia życia)‏
Jeżeli stan „stabilny” - obserwuj do czasu przyjazdu ZRM Jeżeli stan chorego ulega pogorszeniu - Reaguj stosownie do sytuacji Jeżeli brak oznak krążenia - RKO Pamiętaj o AED jeżeli dostępne

100 Udar mózgu Nagłe ogniskowe lub uogólnione zaburzenie czynności mózgu > 24 godziny. Podział - udar niedokrwienny, - udar krwotoczny,

101 mózg

102 Unaczynienie mózgu

103 Udar mózgu Udar niedokrwienny (ok. 80%) – gwałtowne ograniczenie lub zatrzymanie dopływu krwi do mózgu Zakrzep tętniczy Zator Zapalenie naczyń Choroby krwi Zakrzepica żylna „mały rzut”

104 Udar mózgu Udar krwotoczny (ok. 15%) –przedostanie się krwi poza naczynie mózgowe i w konsekwencji destrukcja tkanki mózgowej w tym rejonie Nadciśnienie tętnicze (pękanie drobnych tętnic mózgowych)‏ Malformacje naczyniowe (tętniak, naczyniak i inne.)‏

105 Udar mózgu Objawy Opadnięty kącik ust Niedowład, najczęściej połowiczy
Zaburzenia czucia Zaburzenia widzenia Zaburzenia mowy Zaburzenia równowagi, zawroty głowy

106 Udar mózgu Inne objawy Nagły, silny ból głowy Wymioty
Zaburzenia świadomości Śpiączka Drgawki Zespół zaniedbywania

107 Udar mózgu Postępowanie Wezwanie ZRM
Odpowiednia pozycja (leżąca, boczna) – ochrona przed zachłyśnięciem Nie podawać doustnie płynów ani pokarmów Wsparcie psychiczne (jeżeli potrzeba)‏ Monitorowanie do czasu przyjazdu karetki

108 Udar mózgu

109 Drgawki Choremu grozi niebezpieczeństwo
zachłyśnięcia oraz urazu głowy. Postępowanie: - ocena ABC - zabezpieczenie głowy - odsunięcie od chorego niebezpiecznych przedmiotów - pozycja bezpieczna - kontrola parametrów życiowych - jeżeli potrzeba (pierwszy napad drgawek w życiu, miejsce publiczne, przedłużający się atak - wezwanie ZRM

110 Drgawki Nie wolno hamować drgawek ani wkładać osobie mającej atak niczego do ust !!!

111 Utrata przytomności Nieprzytomny – oddycha – pozycja bezpieczna
Nieprzytomny – nie oddycha - RKO

112 Omdlenie Krótkotrwała utrata świadomości na
skutek chwilowego niedoboru tlenu w mózgu Częste przyczyny: przebywanie w słabo wentylowanych pomieszczeniach zadziałanie silnych negatywnych bodźców np. widok krwi bardzo silny ból hiperwentylacja

113 Omdlenie Objawy poprzedzające: mroczki przed oczami zimny pot
osłabienie blada skóra szum w uszach

114 Omdlenie Postępowanie zapewnić dostęp świeżego powietrza
pozycja leżąca – kończyny dolne uniesione do góry monitorowanie parametrów życiowych jeżeli po kilku minutach brak poprawy – wezwać ZRM

115 Urazy mechaniczne i obrażenia - złamania, zwichnięcia, skręcenia, krwotoki, obrażenia klatki piersiowej, brzucha, kręgosłupa, głowy i kończyn

116 Poprawnie przeprowadzić wstępne badanie BTLS
2. Jak w ciągu 2 minut zakwalifikować chorego do kategorii „załaduj i jedź”, jeśli istnieje taka konieczność 3. Jak i kiedy zastosować główne interwencje terapeutyczne

117 OCENA MIEJSCA ZDARZENIA
ZABEZPIECZENIE SIĘ PRZED PŁYNAMI USTROJOWYMI NA MIEJSCU CZY JESTEM BEZPIECZNY? CZY SĄ INNI POSZKODOWANI? CZY POTRZEBNA DODATKOWA POMOC? CZY BĘDZIE KONIECZNY FACHOWY SPRZĘT? JAKI JEST MECHANIZM URAZU? - ogólny - miejscowy - zagraża życiu poszkodowanego OCENA MIEJSCA ZDARZENIA

118 A B C WSTĘPNA OCENA DROGI ODDECHOWE ODDECH KRĄŻENIE
JAKIE OGÓLNE WRANŻENIE SPRAWIA CHORY? STAN ŚWIADOMOŚCI (AVPU/PGBN) Powiedz np. Jestem ratownikiem. Co się stało? A B C DROGI ODDECHOWE ODDECH KRĄŻENIE

119 A DROGI ODDECHOWE B ODDECH C KRĄŻENIE CZY DROGI ODDECHOWE SĄ DROŻNE?
CZY NIE MA W NICH WYDZIELINY? B ODDECH CZY CHORY ODDYCHA? JAKA JEST CZĘSTOTLIWOŚĆ I GŁĘBOKOŚĆ ODDECHÓW? Każdemu choremu z zaburzeniami oddychania, świadomości, objawami wstrząsu oraz z poważnymi obrażeniami ciała należy podać tlen. W przypadku hipowentylacji (liczba oddechów <12/min lub oddech bardzo płytki albo wysiłkowy) należy zlecić wspomaganie oddychania. Hiperwentylację stosuje się jedynie u głęboko nieprzytomnych chorych po urazach głowy, u których stwierdzono objawy wgłobienia. C KRĄŻENIE JAKA JEST CZĘSTOTLIWOŚĆ I JAKOŚĆ TĘTNA NA TĘTNICY PROMIENIOWEJ (jeśli tętno na tętnicy promieniowej jest niewyczuwalne, szukaj go na tętnicy szyjnej)? CZY STWIERDZA SIĘ OZNAKI ZEWNĘTRZNEGO KRWAWIENIA? JAKI JEST KOLOR, WILGOTNOŚĆ I UCIEPLENIE SKÓRY CHOREGO?

120 DECYZJA odma masywny krwotok CZY JEST SYTUACJA KRYTYCZNA? load and go!
CZY ZACHODZI KONIECZNOŚĆ ZASTOSOWANIA INTERWENCJI TERAPEUTYCZNYCH? n.z.k odma masywny krwotok

121 SZYBKIE BADANIE URAZOWE

122 GŁOWA I SZYJA KLATKA PIERSIOWA BRZUCH MIEDNICA UDA PODUDZIA KOŃCZYNY GÓRNE PLECY

123 GŁOWA I SZYJA KLATKA PIERSIOWA Czy są widoczne rany?
Jakie jest wypełnienie żył szyjnych? Czy tchawica znajduje się w linii środkowej? Czy stwierdza się tkliwość lub zniekształcenie obrysów szyi? KLATKA PIERSIOWA Czy jest symetryczna? Czy występują ruchy paradoksalne? Czy występują oznaki urazu tępego lub przenikającego? Czy są rany otwarte? Czy stwierdza się patologiczną ruchomość, bolesność, trzeszczenia żeber? Czy szmery oddechowe są słyszalne obustronnie i symetrycznie? Jeśli występuje osłabienie szmerów oddechowych, należy ocenić głos opukowy – czy jest on bębenkowy, czy stłumiony? Czy tony serca są prawidłowe, czy stłumione?

124 BRZUCH Czy są widoczne rany? Czy jest bolesny? Czy brzuch jest miękki, twardy, o zwiększonym obwodzie? MIEDNICA Czy są widoczne rany, zniekształcenie obrysów? Czy stwierdza się patologiczną ruchomość, bolesność trzeszczenia? UDA I PODUDZIA Czy są widoczne rany, obrzęki, zniekształcenie obrysów? Czy stwierdza się patologiczną ruchomość, bolesność, trzeszczenia? Czy chory może poruszać palcami stóp? KOŃCZYNY GÓRNE Czy chory może poruszać palcami rąk? PLECY (badanie wykonuje się podczas przenoszenia na deskę) Czy są zniekształcenia, stłuczenia, otarcia, rany penetrujące, oparzenia bolesność, rany cięte, obrzęk

125 DECYZJA CZY TRZEBA WYKONAĆ JAKIEŚ INTERWENCJE?
CZY JEST SYTUACJA KRYTYCZNA? load and go! CZY TRZEBA WYKONAĆ JAKIEŚ INTERWENCJE?

126 PARAMETRY ŻYCIOWE Czy ciśnienie, tętno, częstotliwość oddechów są w normie? STAN ŚWIADOMOŚCI Świadomość ocenia się na tym etapie badania, jeśli stwierdza się zaburzenia świadomości; jeśli nie, badanie wykonuję się podczas badania szczegółowego! Czy źrenice są równe, reagują prawidłowo? Jaki jest stan świadomości w/g skali Glasgow? Czy stwierdza się oznaki wgłobienia (chory nieprzytomny, poszerzenie źrenicy, podwyższenie ciśnienia tętniczego, bradykardia, prężenia)? Czy chory ma identyfikatory medyczne (świadczące o przewlekłych chorobach)?

127 ŹRENICE

128 SKALA GLASGOW

129 WYWIAD (SAMPLE) Uzupełnić teraz jeśli nie został zrobiony wcześniej PARAMETRY ŻYCIOWE Jakie jest ciśnienie tętnicze, tętno i częstotliwość oddechów? BADANIE NEUROLOGICZNE Oceń stan świadomości Oznacz stężenie glukozy we krwi (tylko jeśli u chorego stwierdza się zaburzenia świadomości) Czy źrenice są równe i czy reagują prawidłowo na światło? Czy chory może ruszać palcami rąk i stóp? Czy chory czuje dotyk na palcach rąk i stóp? Jaki jest wynik oceny GCS?

130 GŁOWA Czy istnieją jakieś zniekształcenia, stłuczenia, otarcia, rany penetrujące, oparzenia, bolesność, rany cięte, obrzęk na twarzy i głowie? Czy widać krwiaki okularowe lub okolicy wyrostka sutkowatego (objaw Buttle’a)? Czy stwierdza się płynotok, krwotok z nosa lub ucha? Czy stwierdza się bladość, sinicę, nadmierną potliwość? DROGI ODDECHOWE Czy są drożne? Jeśli stwierdza się oparzenia twarzy, czy widoczne są ślady oparzenia jamy ustnej lub nosowej? ODDECH Jaka jest częstotliwość i głębokość oddechu chorego?

131 SZYJA Czy istnieją zniekształcenia, stłuczenia, otarcia, rany penetrujące, oparzenia, bolesność, rany cięte, obrzęk na szyi? Oceń wypełnienie żył szyjnych: prawidłowe, nadmiernie wypełnione lub zapadnięte? Czy tchawica znajduje się w linii środkowej? KRĄŻENIE Jaka jest częstotliwość i wypełnienie tętna? Jaki jest kolor, wilgotność i temperatura skóry (nawrót kapilarny u dzieci)? Czy wszystkie miejsca krwawienia zewnętrznego są prawidłowo zaopatrzone?

132 KLATKA PIERSIOWA Czy stwierdza się zniekształcenia, stłuczenia, otarcia, rany penetrujące, oparzenia, bolesność, rany cięte, obrzęk? Czy stwierdza się ruchy paradoksalne ścian klatko piersiowej lub otwarte rany? Osłuchaj klatkę piersiową – czy słyszalne są szmery oddechowe i czy są symetryczne Jeśli nie są symetryczne, jaki jest odgłos opukowy po stronie ściszenia? Czy tony serca są prawidłowe, czy stłumione? Jeśli chory jest zaintubowany, czy rurka dotchawicza jest umieszczona prawidłowo?

133 POSTĘPOWANIE W URAZACH GŁOWY
Zabezpiecz kręgosłup szyjny Udrożnij i kontroluj drogi oddechowe Wentyluj około 15 oddechów/min. Zapobiegaj niedotlenieniu Hiperwentyluj tylko pacjenta z zespołem wgłobienia Śpiączka, CTK, oddech, bradykardia

134 Wstrząśnienie mózgu Objawy: krótkotrwała utrata przytomności
- ból i zawroty głowy - nudności, wymioty - luka w pamięci

135 Wstrząśnienie mózgu Postępowanie:
pozycja półleżąca z lekko uniesionym tułowiem / leżąca (inne obrażenia) kontrola parametrów życiowych Wezwanie ZRM zapobieganie zachłyśnięciu

136 Złamanie podstawy czaszki
Objawy: wyciek krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa, ucha krwiaki okołooczodołowe ból głowy możliwe nagłe pogorszenie słuchu

137 Złamanie podstawy czaszki
Postępowanie: kontrola podstawowych czynności życiowych nie tamować wyciekającej krwi unieruchomienie odcinka szyjnego kręgosłupa wezwanie ZRM

138 POSTĘPOWANIE Zanotuj wyniki obserwacji Utrzymuj odpowiednie krążenie
Neurologiczne, GCS i źrenice Parametry życiowe Utrzymuj odpowiednie krążenie CTK skurczowe Bezustannie obserwuj i notuj obserwacje Szybki transport

139 NIEBEZPIECZEŃSTWA I PROBLEMY
Spodziewaj się urazu kręgosłupa szyjnego Zabezpiecz drogi oddechowe -zapobiegaj aspiracji Zapobiegaj niedotlenieniu Zapobiegaj wstrząsowi Płyny i.v. i spodnie p/wstrząsowe są OK

140 NIEBEZPIECZEŃSTWA I PROBLEMY
Bądź przygotowany na wystąpienie drgaweki Szybko pogarszający się stan wymaga szybkiego leczenia w szpitalu Szukaj innych możliwych przyczyn zaburzeń stanu świadomości Hipoglikemia Alkohol Środki odurzające

141 PODSUMOWANIE Wykonaj badanie BTLS
Zabezpiecz kręgosłup szyjny, drogi oddechowe i krążenie Często kontroluj parametry życiowe, źrenice, stan neurologiczny i GCS Szybki transport

142 URAZY KRĘGOSŁUPA

143 ZAGADNIENIA Anatomia i fizjologia kręgosłupa
Przegląd urazów kręgosłupa Ocena stanu pacjenta Postępowanie w urazach kręgosłupa Problemy specyficzne dla urazów kręgosłupa

144 ANATOMIA KRĘGOSŁUPA I RDZENIA KRĘGOWEGO

145 ANATOMIA KRĘGOSŁUPA Wyrostek kolczysty Wyrostek poprzeczny Krąg
Rdzeń kręgowy Krąg

146 KINETYKA TĘPEGO URAZU KRĘGOSŁUPA
Nadmierne odgięcie Nadmierne przygięcie Kompresja Rotacja Rozciągnięcie Rozerwanie KINETYKA TĘPEGO URAZU KRĘGOSŁUPA

147 URAZ RDZENIA KRĘGOWEGO
Pierwotny uraz rdzenia Uszkodzenie jest natychmiastowe i nieodwracalne Rdzeń zostaje przecięty, rozerwany, zgnieciony lub traci dopływ krwi Wtórny uraz rdzenia Uraz rdzenia rozwija się później z powodu: Niedotlenienia, obrzęku, niedociśnienia tętniczego, ucisku od obrzęku lub krwawienia dookoła rdzenia Prawidłowe postępowanie z poszkodowanym powinno zminimalizować uraz wtórny

148 OBJAWY URAZU RDZENIA KRĘGOWEGO
Ból Miejscowo skurcz mięśni Niedowład lub paraliż Zaburzenia czucia

149 POSTĘPOWANIE PRZY PODEJRZENIU URAZU KRĘGOSŁUPA
Wstępne badanie urazowe Zanotuj, na co się uskarża pacjent Zanotuj objawy uszkodzeń kręgosłupa z szybkiego badania urazowego Zawsze zakładaj obecność urazu kręgosłupa u poszkodowanego nieprzytomnego

150 OCENA OBJAWÓW NEUROLOGICZNYCH BADANIE SZCZEGÓŁOWE
Pacjenci przytomni Czucie — dotknij palców rąk i nóg Motoryka — poproś pacjenta o poruszanie palcami Pacjenci nieprzytomni Mogą lokalizować ból przy uszczypnięciu palców rąk lub nóg Zanotuj i powtarzaj co 5 min.

151 Masz wątpliwości - unieruchom Masz wątpliwości - unieruchom

152 KONTROLA DRÓG ODDECHOWYCH A UNIERUCHOMIENIE KRĘGOSŁUPA
Ustabilizuj w pozycji neutralnej Udrożnij i zabezpiecz drogi oddechowe - w razie potrzeby Załóż kołnierz szyjny Stabilizuj głowę dopóki pacjent nie jest w pełni unieruchomiony we właściwy sposób Jedna osoba zawsze musi być odpowiedzialna za drogi oddechowe W razie konieczności intubacji: stabilizacja ręczna w osi podczas procedury

153 NIEPRZYTOMNI PACJENCI URAZOWI W 15-20% PRZYPADKÓW MAJĄ URAZ KRĘGOSŁUPA

154 SYTUACJE NIETYPOWE Ratownictwo w ograniczonych przestrzeniach
Ratownictwo wodne Pacjenci stojący i leżący na brzuchu Pacjenci pediatryczni Pacjenci w podeszłym wieku Pacjenci z dużą nadwagą

155 SYTUACJE NIETYPOWE Pacjenci w kaskach ochronnych
Pacjenci z ranami szyi Pacjenci w stanie zagrożenia życia Szybkie wydobycie Pacjenci zdezorientowani, pobudzeni

156 KASKI Pacjenci w kaskach i naramiennikach (futbol amerykański)
Usuwa się tylko część twarzową kasku Kaski motocyklowe Zazwyczaj powodują przygięcie szyi Konieczność usunięcia kasku dla udrożnienia dróg oddechowych Zdejmij kask przed umieszczeniem pacjenta na desce ortopedycznej

157 PODSUMOWANIE Ocena miejsca wypadku pod kątem diagnozy urazu kręgosłupa
Manualne zabezpieczenie kręgosłupa szyjnego Badanie urazowe BTLS ABC Wywiad ukierunkowany na okoliczności urazu Zbadaj kark i plecy poszkodowanego Wskazane unieruchomienie kręgosłupa? Decyzje dotyczące transportu Krytyczne interwencje

158 URAZY KLATKI PIERSIOWEJ

159 ANATOMIA

160

161 OCENA PACJENTA: STANY ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU
Niedrożność dróg oddechowych Otwarta odma opłucnej Odma prężna Masywny krwiak opłucnej Wiotka klatka piersiowa Tamponada osierdzia

162 STANY ZAGRAŻAJĄCE ŻYCIU KTÓRE SĄ NIEROZPOZNAWANE NA MIEJSCU ZDARZENIA
Stłuczenie płuc Stłuczenie mięśnia sercowego Rozerwanie drzewa oskrzelowego Uraz przełyku Rozerwanie przepony Traumatyczne rozerwanie aorty

163 OTWARTA ODMA OPŁUCNEJ

164 ZAOPATRYWANIE OTWARTEJ ODMY
Możesz użyć nieprzepuszczalnego materiału przyklejonego z trzech stron

165 ODMA PRĘŻNA (ZASTAWKOWA)

166 POSTĘPOWANIE W ODMIE PRĘŻNEJ
Zapewnij drożność dróg oddechowych 100% tlen Odbarczenie odmy - jeśli wskazane Ładuj i jedź Dostęp i.v. podczas transportu Powiadom Izbę Przyjęć

167 WSKAZANIA DO ODBARCZENIA ODMY PRĘŻNEJ
Odma prężna powodująca dekompensacje krążenia (należy stwierdzić co najmniej 2 z poniższych): Niewydolność oddechowa i sinica Utrata tętna na obwodzie (późny wstrząs) Pogarszający się stan świadomości

168 POSTĘPOWANIE W MASYWNYM KRWIAKU OPŁUCNEJ
Zapewnij drożność dróg oddechowych 100% tlen Ładuj i jedź Dostęp IV podczas transportu Powiadom Izbę Przyjęć Obserwuj, czy nie rozwija się odma prężna

169 WIOTKA KLATKA PIERSIOWA

170 POSTĘPOWANIE W WIOTKIEJ KLATCE PIERSIOWEJ
Zapewnij drożność dróg oddechowych 100% tlen Rozważ konieczność intubacji Ładuj i jedź Ustabilizuj wyłamane żebra Dostęp i.v. podczas transportu Monitoruj akcję serca Powiadom Izbę Przyjęć

171 POSTĘPOWANIE PRZY WBITYCH PRZEDMIOTACH
Zapewnij drożność dróg oddechowych 100% tlen Ustabilizuj przedmiot Nie usuwaj! Ładuj i jedź Dostęp IV podczas transportu Obserwuj, czy nie rozwija się odma prężna lub krwiak opłucnowypłucnej

172 INNE URAZY KLATKI PIERSIOWEJ
Traumatyczne rozerwanie aorty Spodziewane przy urazach z dużą prędkością Zazwyczaj śmierć na miejscu wypadku Stłuczenie mięśnia sercowego Objawy podobne do tamponady osierdzia Tępy uraz przedniej ściany klatki piersiowej Monitoruj akcję serca Urazy przełyku

173 INNE URAZY KLATKI PIERSIOWEJ
Rozerwanie przepony Trudne do rozpoznania nawet w szpitalu Niekiedy mogą być słyszalne odgłosy perystaltyki w klatce piersiowej Stłuczenie płuc Często spotykany uraz klatki piersiowej Tępy uraz klatki piersiowej Duszność i sinica

174 PODSUMOWANIE Poprawne przeprowadzenie wstępnego BTLS pozwala na wykrycie większości urazów klatki Często sytuacja „Ładuj i jedź” Zapewnienie prawidłowego oddychania jest zawsze priorytetem Podaj 100% tlen Często powtarzane badanie dalsze

175 URAZY BRZUCHA

176 ZAGADNIENIA Anatomia Rodzaje urazów Ocena pacjenta z urazem brzucha
Tępe Penetrujące Ocena pacjenta z urazem brzucha Postępowanie w urazie brzucha

177 ANATOMIA Trzy części Część podprzeponowa Część właściwa
Przestrzeń zaotrzewnowa Krwawienie do tej przestrzeni nie powoduje napięcia powłok brzusznych

178 ANATOMIA Część podprzeponowa Brzuch właściwy

179 TĘPE URAZY BRZUCHA Śmiertelność 10-30%
Współistnieją z urazami innych układów Krwawienia wewnętrzne mogą być bardzo obfite Tkliwość może nie występować podczas wczesnego badania Wczesne wystąpienie objawów sugeruje poważny uraz Obserwuj poszkodowanego w kierunku rozwijającego się wstrząsu

180 URAZY TĘPE POWODUJĄ Pęknięcie narządów miąższowych
Krwotok Pęknięcie narządów jamistych Duże ryzyko zapalenia otrzewnej Uszkodzenie więzadeł narządów, naczyń krwionośnych i przyczepów krezki Złamania dolnych żeber wiążą się z dużym ryzykiem urazu wątroby lub śledziony

181 RANY PENETRUJĄCE Rany postrzałowe Rany kłute
Wysoka śmiertelność (do 15%), w wyniku rozległych uszkodzeń tkanek wewnętrznych Rany kłute Śmiertelność 1-2% Wszystkie rany penetrujące brzucha powinny być zaopatrywane w szpitalu

182 RANY PENETRUJĄCE Przyczyny zgonów Wstrząs hipowolemiczny Urazy trzewi
Posocznica i/lub zapalenie otrzewnej są późnymi przyczynami śmierci Tor penetracji przedmiotu może nie być widoczny przez ranę Rany kłute klatki piersiowej mogą penetrować do brzucha i odwrotnie Rany kłute pośladków w 50% przypadków powodują urazy wewnętrzne jamy brzusznej

183 OCENA MIEJSCA ZDARZENIA
Niezwykle ważna Dowiedz się jaki jest Rodzaj urazu Kanał przebiegu rany Energia kinetyczna urazu Weź pod uwagę rodzaj broni/przedmiotu Odległość Użytą siłę OCENA MIEJSCA ZDARZENIA

184 OCENA PACJENTA WSTĘPNE BADANIE URAZOWE
Ocena wstępna ABC Szybkie badanie urazowe Głowa, szyja, klatka piersiowa Brzuch Szukaj ran, otarć, stłuczeń Oceń obronę mięśniową, bolesność, wzdęcie

185 OCENA PACJENTA WSTĘPNE BADANIE URAZOWE
Objawy urazu wewnętrznego zwykle rozwijają się późno Po przybyciu do szpitala Ból brzucha lub obrona mięśniowa występujące na miejscu zdarzenia sugerują poważny uraz Poszkodowani zagrożeni są rozwojem wstrząsu Rany penetrujące nadbrzusza mogą powodować urazy klatki piersiowej

186 POSTĘPOWANIE Postępuj adekwatnie do problemów rozpoznanych we wstępnym badaniu urazowym 100% tlen Przy obronie mięśniowej powłok brzusznych - „ładuj i jedź” Zaopatrz zranienia Załóż dwa duże dojścia i.v. podczas drogi przetaczaj 0,9% NaCl lub mleczan Ringera aby utrzymać CTK skurczowe

187 PODSUMOWANIE Druga z głównych przyczyn śmierci z powodu urazów, którym można zapobiec Większość zgonów jest spowodowana opóźnieniem udzielenia kwalifikowanej opieki Zwróć szczególną uwagę na mechanizm urazu Bądź podejrzliwy Ból brzucha = zagrożenie wstrząsem Rany penetrujące brzucha lub jego tkliwość oznaczają „ładuj i jedź”

188 URAZY KOŃCZYN

189 ZAGADNIENIA Stany zagrażające życiu a urazy kończyn
Rodzaje urazów kończyn Ocena i postępowanie Ogólne Ocena utraty krwi Unieruchamianie Specyficzne urazy

190 PRIORYTETY W ZŁAMANIACH
Złamania kończyn rzadko zagrażają życiu Wykonaj wstępne badanie urazowe, aby znaleźć urazy zagrażające życiu Nie pozwól, by poważne, lecz nie zagrażające życiu złamanie zbytnio skupiło twoją uwagę Obserwuj złamanie kończyny w kierunku poważnych krwawień

191 RODZAJE ZŁAMAŃ Otwarte Zamknięte Złamania mogą
Odłam kości wystaje z rany Duże ryzyko infekcji Zamknięte Nie przerwana ciągłość skóry Złamania mogą Uszkodzić przylegające nerwy i naczynia Wywołać poważne krwawienie Krwawienie może być wewnętrzne

192 ZWICHNIĘCIA Deformacja stawu może być spowodowane złamaniem lub zwichnięciem Może spowodować upośledzenie funkcji nerwowo-naczyniowych kończyny Zawsze oceń Czucie obwodowe Obwodowe funkcje motoryczne Tętno na obwodzie i kolor skóry

193 RANY OTWARTE Zatrzymaj krwotok przez bezpośredni ucisk Sprawdź
Opaska uciskowa rzadko jest konieczna Sprawdź Tętno Motorykę Czucie COURTESY ROY ALSON M.D.

194 WBITE CIAŁO OBCE Stabilizuj w zastanej pozycji Wyjątki
Usunięcie może spowodować krwotok nie do opanowania Wyjątki Przedmiot w policzku Brak możliwości opanowania krwawienia przy pozostawionym przedmiocie

195 BADANIE Ocena miejsca zdarzenia
Znajdź przyczynę aby postępować przyczynowo Wstępne badanie urazowe Złamanie miednicy lub dwóch kości udowych to sytuacja “ładuj i jedź” Zatamuj poważne krwawienia Wywiad może pomóc w zdiagnozowani u innych urazów

196 UTRATA KRWI W ZŁAMANIACH
Miednica – 2500ml w każdym złamanym miejscu Może uszkodzić główne naczynia tworząc poważne krwotoki wewnętrzne Udo ml Złamania wieloodłamowe mogą wywołać krwawienie zagrażające życiu Krwotok może być wewnętrzny

197 BADANIE SZCZEGÓLOWE KONTROLUJ POD KĄTEM
Oparzeń Bolesności Skaleczeń Obrzęku Deformacji Stłuczeń Otarć Penetracji OCEŃ RÓWNIEŻ TĘTNO, CZUCIE I MOTORYKĘ

198 POSTĘPOWANIE UNIERUCHAMIANIE - Obniża ból Zapobiega dalszym urazom
Zmniejsza utratę krwi COURTESY DAVID EFFRON, M.D.

199 OGÓLNE ZASADY UNIERUCHAMIANIA
Zranione miejsce powinno być widoczne Oceń i zanotuj tętno, czucie i motorykę przed i po unieruchomieniu Można zastosować lekki wyciąg złamanej kończyny Rany opatrz jałowo Unieś złamaną kończynę Unieruchom staw powyżej i poniżej miejsca urazu

200 OGÓLNE ZASADY UNIERUCHAMIANIA
Nie wprowadzaj wystającego odłamu kostnego pod skórę Unieruchamianie możesz wykonać w drodze do szpitala W razie wątpliwości, unieruchom Nigdy nie opóźniaj transportu pacjenta w stanie krytycznym by unieruchamiać złamania

201 POSTĘPOWANIE PACJENCI “ŁADUJ I JEDŹ”
Unieruchomienie kręgosłupa Długa deska ortopedyczna Kołnierz ortopedyczny Stabilizatory boczne głowy Odłóż unieruchamianie lżejszych złamań na czas transportu Deska ortopedyczna unieruchamia całego człowieka

202 POSTĘPOWANIE W SPECYFICZNYCH URAZACH
ZŁAMANIA OBOJCZYKA Częsty uraz Załóż temblak i przybandażuj

203 URAZY RAMIENIA Zwichnięcie stawu barkowego
Załóż temblak i przybandażuj Zwichnięcie ramienia Pod temblak podłóż poduszkę i przybandażuj Złamania

204 URAZY ŁOKCIA Złamanie lub zwichnięcie może wywołać uraz neuronaczyniowy Unieruchom w zastanej pozycji Transport do szpitala

205 URAZY PRZEDRAMIENIA I NADGARSTKA
Sztywne unieruchomienie Ułóż dłoń w funkcjonalnej pozycji Szyna powietrzna Może utrudniać ocenę krążenia Poduszka

206 ZŁAMANE SZYJKI KOŚCI UDOWEJ
Częste u starszych osób Niekiedy może utrzymać ciężar ciała Zdolność do chodzenia nie wyklucza złamania Noga jest często zrotowana zewnętrznie Ból może występować w kolanie Unieruchom do zdrowej nogi Użyj materaca próżniowego jeśli posiadasz

207 ZWICHNIĘCIE STAWU BIODROWEGO
Nagły stan ortopedyczny Najczęściej zwichnięcie tylne Kolano zgięte, noga skrócona i zrotowana wewnętrznie Ostry ból przy próbie wyprostowania COURTESY ROY ALSON, M.D.

208 POSTĘPOWANIE W ZWICHNIĘCIU BIODROWEGO
Unieruchom w wygodnym ułożeniu Sprawdź i zanotuj tętno na obwodzie, czucie i motorykę Transport do szpitala Szukaj urazów towarzyszących kolana

209 ZŁAMANIE UDA Spowodowany zadziałaniem dużej siły
Duże ryzyko wystąpienia wstrząsu Możesz użyć szyny wyciągowej Szyna próżniowa lub pneumatyczna może być dobrym sposobem unieruchomienia COURTESY OF ROY ALSON M.D.

210 ZŁAMANIE LUB ZWICHNIĘCIE KOLANA
Nagły stan ortopedyczny Często powoduje urazy naczyniowe Często występuje połączenie zwichnięcia z amputacją nogi

211 ZWICHNIĘCIE KOLANA POSTĘPOWANIE
Poważne zwichnięcie z utratą tętna na obwodzie Zastosuj lekki wyciąg w linii nogi Jeżeli lekki wyciąg nie przywraca tętna Unieruchom w pozycji zastanej Transport do szpitala

212 ZŁAMANIE PODUDZIA Często złamania otwarte Możliwe obfite krwawienie
Zaopatrz zranienia Zależnie od miejsca złamania Pod kolanem - sztywne unieruchomienie Niżej - Szyna powietrzna lub poduszka COURTESY OF ROY ALSON M.D.

213 URAZY STOPY LUB DŁONI Najczęściej w zakładach produkcyjnych
Często kończy się inwalidztwem Rzadko zagrażające życiu Stopę unieruchom przy pomocy poduszki Dłoń unieruchom w pozycji neutralnej

214 PODSUMOWANIE Oceń mechanizm urazu Pamiętaj o priorytetach
ABC w pierwszej kolejności Bądź przygotowany na wystąpienie wstrząsu Oceń i zanotuj tętno, czucie i motorykę

215 Pacjenci w stanie ciężkim
Nie trać czasu na drobne unieruchamiania Unieruchom kręgosłup Pozostałe unieruchomienia zakładaj w czasie transportu Unieruchom staw powyżej i poniżej urazu Masz wątpliwości-unieruchom

216 URAZY U DZIECI

217 ZAGANIENIA Komunikacja z dziećmi i rodzicami
Sprzęt potrzebny do pomocy dzieciom Ocena i leczenia Zapobieganie urazom

218 PODEJŚCIE DO PACJENTA PEDIATRYCZNEGO
Bądź nastawiony pozytywnie i ostrożnie dobieraj słowa Wyjaśnij co robisz i dlaczego - Szczególnie opatrując dziecko Używaj sprzętu odpowiedniego dla dzieci Zawsze rób to, co jest najlepsze dla pacjenta

219 RODZICE Weź pod uwagę rodziców, kiedy leczysz dziecko
Rozmawiaj z rodzicami i dzieckiem Bądź pewny swoich decyzji i postępuj profesjonalnie Również w zachowaniu i ubiorze Spróbuj zaangażować rodziców do opieki nad dzieckiem Postaraj się nie oddzielać dziecka od członków rodziny

220 OCENA Taka sama jak dla innych pacjentów urazowych
Ocena miejsca zdarzenia Wstępne badanie urazowe Zabiegi ratujące życie i podjęcie decyzji o transporcie Badanie szczegółowe Dalsze badanie

221 OCENA MIEJSCA ZDARZENIA
Upadki najczęściej mają wspólny mechanizm “uraz głowy” Wypadki komunikacyjne często powodują urazy wewnętrzne Podejrzewaj krzywdzenie dziecka jeśli: Historia nie odpowiada urazowi Długi czas pomiędzy urazem a wezwaniem Relacje ulegają zmianom

222 PRAWIDŁOWA CZĘSTOŚĆ ODECHU
Noworodki Niemowlaki Dzieci starsze 20-30 Oddech >40/min sugeruje niewydolność oddechową (poza noworodkami)

223 PRAWIDŁOWA CZĘSTOŚĆ PRACY SERCA
Noworodki 6 mc. - 1 roku 2 - 4 lat 5 - 8 lat > 8 lat Słaby, szybki puls z częstością >130 sugeruje wstrząs u wszystkich dzieci, poza noworodkami PRAWIDŁOWA CZĘSTOŚĆ PRACY SERCA

224 Pozycja neutralna - zwinięty ręcznik pod barkami Luksacja żuchwy
Uzyskanie drożności przez usta Rurki nosowo gardłowe są za małe dla dzieci Gruszka do odsysania Noworodki oddychają przez nos Pediatryczny worek samorozprężalny Nie stosować bez zastawek ciśnieniowych Właściwa rozmiarem maska

225 OCENA KRĄŻENIA Poziom świadomości Akcja serca Ciśnienie krwi
>130 sugeruje wstrząs u wszystkich dzieci z wyłączeniem noworodków Ciśnienie krwi < 80 sugeruje wstrząs u wszystkich z wyłączeniem noworodków Kolor skóry i jej wygląd

226 POSTĘPOWANIE WE WSTRZĄSIE
Utrzymanie drożności dróg oddechowych, wraz ze stabilizacją kręgosłupa szyjnego Tlen - duży przepływ Zatamowanie krwotoków Szybki transport

227 URAZY KLATKI PIERSIOWEJ
Złamania żeber i wiotka klatka piersiowa Odma opłucnowa i stłuczenie płuca występują wspólnie Objawy niewydolności oddechowej Tachypnöe (częstość >40) Chrząkanie Zaciąganie skrzydełek nosa Zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych

228 URAZY KRĘGOSŁUPA Rzadko występują przed okresem młodzieńczym, ale katastrofalne w skutkach jeżeli do nich dojdzie Takie same zasady unieruchamiania, jak dla dorosłych Używaj podkładek pod barki, aby utrzymać szyję w pozycji neutralnej Kołnierz ortopedyczny nie jest konieczny jeśli głowa jest prawidłowo unieruchomiona

229 FOTELIKI SAMOCHODOWE Dziecko bez widocznych obrażeń, może być unieruchamiane i transportowane w foteliku Dziecko z obrażeniami powinno być z niego wyciągnięte, ustabilizowane i transportowane na desce ortopedycznej

230 Urazy chemiczne, termiczne, elektryczne i obrażenia, zagrożenia środowiskowe, akty terroru

231 Oparzenia Oparzenia są uszkodzeniami skóry i leżących pod nią tkanek poprzez działanie wysokiej temperatury, środka chemicznego lub prądu elektrycznego Oparzenia większych powierzchni ciała mają wpływ na cały organizm. Rozmiar uszkodzenia zależy od temperatury działającego czynnika, jego rodzaju i czasu działania.

232 POWIERZCHNIA OPARZENIA ( % powierzchni ciała, zasada 9 )
GŁOWA CAŁA TO: 18 % niemowlę 16 % dziecko 9 % dorosły Powierzchnia dłoni odpowiada w przybliżeniu oparzeniu 1% powierzchni ciała

233 Oparzenia termiczne Rozróżniamy 3 stopnie oparzenia: I – uszkodzeniu ulega tylko powierzchowna warstwa skóry (występuje zaczerwienienie i ból)‏ II – następuje uszkodzenie głębszych warstw tkanek (występuje rumień skóry, ból, obumarcie powierzchniowej warstwy skóry, tworzą się pęcherze pod naskórkiem)‏ III – zniszczeniu ulegają głębokie tkanki skóry (występują obumarłe tkanki (strup), które są śnieżnobiałe, bywają czasem brunatno-czarne, brak reakcji bólowej)

234 OPARZENIE I STOPNIA

235 OPARZENIE II STOPNIA

236 OPARZENIE III STOPNIA

237 Oparzenia Postępowanie: - usunięcie źródła oparzenia (profilaktyka !)
- usunięcie odzieży (nie na siłę, jeżeli część garderoby przywarła do oparzonej powierzchni ciała – nie zdejmuj) - usunięcie odzieży, biżuterii (delikatnie, jeżeli możliwe)‏ - unikanie łączenia oparzonych palców ręki - schładzanie wodą miejsca oparzenia aż do ustąpienia bólu – 10 do 40 minut - założenie jałowego opatrunku - kontrola podstawowych czynności życiowych - wezwanie ZRM jeżeli potrzeba

238 Oparzenia WSKAZANIA DO HOSPITALIZACJI
Oparzenia powyżej 10% powierzchni ciała Oparzenia twarzy, oczu lub uszu Oparzenia rąk lub stóp Oparzenia krocza Oparzenia prądem elektrycznym Oparzenia chemiczne Oparzenia dróg oddechowych Oparzenia przewodu pokarmowego Oparzenia u dzieci młodszych niż 1 rok Oparzenia u osób starszych niż 65 lat

239 EKSPOZYCJA NA WYSOKĄ TEMPERATURĘ
Nie Zaczerwieniona skóra, wysoka temperatura ciała, zaburzenia świadomości ? Tak Przegrzanie Udar cieplny Wezwij natychmiastową pomoc medyczną Przenieść poszkodowanego w chłodne miejsce. Staraj się obniżyć jego temperaturę: usuń nadmiar odzieży, polewaj wodą, użyj wentylatora. Ułóż wygodnie i unieś nogi, podaj chłodne płyny do picia. Przenieś w chłodne miejsce, usuń nadmiar odzieży. Nie Tak Znaczna wilgotność (>75%) ? Owiń wilgotnym prześcieradłem i polewaj wodą Przykładaj lód (szyja, pachy, pachwiny). Wezwij pomoc medyczną. Przerwij chłodzenie po poprawie stanu świadomości.

240 OPARZENIA CHEMICZNE Substancja sucha ? Nie Tak
Substancja żrąca (kwasowa, zasadowa, organiczna) ? Tak Oczyścić przed spłukaniem wodą Natychmiast spłukać wodą przez 20 min. Spłukać wodą przez 20 min. Zdjąć odzież i biżuterię. Zdjąć odzież i biżuterię. Nie próbować neutralizować. Nie próbować neutralizować. Wezwać pomoc medyczną.

241 Porażenie prądem elektrycznym
Pamiętaj, aby ratując porażonego samemu nie zostać porażonym !!!

242

243 Ważne ! Nie dotykać poszkodowanego przed odłączeniem źródła prądu
Prąd o wysokim napięciu może przechodzić po podłożu (prąd krokowy) w promieniu kilku metrów Pod linią wysokiego napięcia może powstać łuk elektryczny

244 Porażenie prądem elektrycznym
Postępowanie: - bezpieczeństwo własne - odciąć źródło prądu - kontrola ABC - wezwać pogotowie ratunkowe i energetyczne - ocena oparzeń, zaopatrzenie ran - uspokojenie chorego Poszkodowany porażony prądem nie powinien wstawać i chodzić do czasu zbadania przez lekarza

245 Odmrożenia Uraz tkankowy spowodowany
oddziaływaniem niskiej temperatury na powierzchnię ciała, w wyniku którego temperatura tkanek <0 st Na odmrożenia narażone są wystające części ciała, a sprzyja temu niska t emperatura lekkie i obcisłe ubranie oraz wilgoć

246 Odmrożenia stopnie odmrożenia: I - zaczerwienienie, obrzęk, silna
bolesność skóry II - pęcherze na sino przekrwionej skórze III - tkanki na różnej przestrzeni ulegają obumarciu, głębokie krwiste pęcherze, barwa niebiesko czarna IV - całkowite zamarznięcie tkanek

247 Terroryzm Uderzać tam i wtedy gdy najmniej tego oczekują, w sposób, który stanowić będzie zaskoczenie. Znajomość „słabych punktów” stanowi element planowania zamachów. Celem terrorystów jest rozgłos i wynikający z niego zbiorowy strach.

248 Ugrupowania islamistyczne
Cechy terroryzmu- Ugrupowania islamistyczne Akty terroru dokonywane bez uprzedzenia Celem jest „przypadkowy tłum”-efekt identyfikacji Wykorzystanie zsynchronizowanych ataków Brak możliwości rozwiązania „negocjacyjnego”-scenariusz zamknięty Mnogość ofiar, okrucieństwo i bezwzględność Terroryzm samobójczy

249 Z wykorzystaniem środków konwencjonalnych
Materiałów wybuchowych Broni palnej Środków transportu innych Z wykorzystaniem środków niekonwencjonalnych Chemicznych Biologicznych Materiałów rozszczepialnych

250 Zamachy terrorystyczne na świecie
W ostatnim dziesięcioleciu 90% ofiar zamachów zginęło na skutek wybuchów W okresie Intifady (od ) 5% z ponad 1600 zamachów dokonanych w Izraelu to ataki samobójcze W zamachach samobójczych śmierć poniosło 95% ofiar terroru w Izraelu

251 Skutki wybuchów-zabici
% obiekty zamkn.

252 Skutki wybuchów-ciężko ranni ISS>16
% Obiekty zamkn.

253 Skutki zamachów-ofiary
% 66% 21% 13%

254 Skutki psychologiczne c.d.
Faza ostra Strach Panika Dezorientacja Niska przyswajalność komunikatów i poleceń

255 Taktyka działań ratowniczych - zdarzenie masowe, mnogie, pojedyncze, segregacja wstępna, karta udzielonej pomocy, logistyka

256 Panika Reakcja zbiorowa i indukowana, cechuje ją:
Chęć ucieczki Lęk Poczucie nierealności sytuacji Utrata poczucia czasu Utrata wyczucia przestrzennego

257 Skutki medyczne Zdarzenia masowe
Zdarzenia, w których liczba ofiar oraz rodzaj doznanych przez nie obrażeń, nie pozwalają na zapewnienie opieki zgodnej z przyjętym powszechnie standardem, przez jednostki ratownicze i placówki medyczne zabezpieczające rejon zdarzenia.

258 Zdarzenia masowe c.d. Prowadzenie działań ratowniczych, ewakuacyjnych i medycznych w zdarzeniu masowym wymaga ustalenia kolejności postępowania z poszkodowanymi czyli ich SEGREGACJI. Konieczne jest także ustalenie priorytetów działań medycznych. Celem jest uratowanie największej liczby osób, które rokują szansę przeżycia.

259

260 Ewakuacja ze strefy zagrożenia

261 Działania ratownicze W prowadzeniu działań ratowniczych po aktach terroru należy uwzględniać ryzyko wystąpienia ataków wtórnych. Działania muszą zostać poprzedzone właściwym rozpoznaniem terenu pod kątem ryzyka

262 Działania ratownicze Możliwość opóźnienia informacji o charakterze zdarzenia Brak pełnego rozpoznania zagrożeń (biol-chem-nukl) Przeciążenie systemu łączności

263 Etapy działań ratowniczych
Etap I Segregacja poszkodowanych Procedury ratujące życie Ewakuacja (zgodnie z priorytetami) Dyslokacja poszkodowanych Opieka nad lżej rannymi Pomoc psychologiczna Etap II Identyfikacja i przechowanie zabitych i zmarłych Organizacja centrum informacji o ofiarach Wsparcie dla rodzin ofiar

264

265 Działania ratownicze-problemy
Bagatelizowanie zagrożeń wtórnych Problem „decyzyjności” Brak segregacji i przepływu informacji o poszkodowanych Paraliż informacyjny (efekt wieży Babel) Brak jednolitości procedur postępowania Łatwość przemieszczania incydentu i jego skutków

266

267 Udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy w sytuacjach symulowanych

268 Psychologiczne aspekty wsparcia poszkodowanych
prowadzące: mgr Elżbieta Sideris mgr Bożena Paczuska-Jałowińska

269 Wydarzenia traumatyczne - definicja
Zdarzenie traumatyczne to sytuacja w której narażone jest życie lub zdrowie człowieka. To sytuacja nagła, wstrząsająca, szokująca wywierająca negatywny wpływ na psychikę. To również wiadomość o nagłej i nienaturalnej śmierci bliskich nam osób lub źle rokująca diagnoza medyczna w stosunku do nas lub osób nam bliskich.

270 Rodzaje zdarzeń traumatycznych
katastrofy naturalne (m.in. powodzie , huragany, trzęsienia ziemi ) katastrofy spowodowane przez człowieka (m.in. wypadki drogowe, kolejowe, lotnicze katastrofa przemysłowa, wypadki zbiorowe w miejscu pracy, ciężki śmiertelny wypadek w miejscu pracy)

271 Rodzaje zdarzeń traumatycznych
przemoc : strukturalnie zorganizowaną przyjmująca formę wojny i torturowania więźniów. kryminalna: fizyczna, nadużycia seksualne, gwałty, napady, rozboje w tym przemoc w rodzinie) polityczna , związaną z próbami unieszkodliwienia lub zastraszenia przeciwnika( uprowadzenia, zabójstwa)

272 Kryzys psychologiczny

273 Kryzys psychologiczny
jest: odczuwaniem lub doświadczaniem wydarzenia bądź sytuacji jako trudności nie do zniesienia, wyczerpującej indywidualne zasoby oraz naruszającej mechanizmy radzenia sobie z trudnościami.

274 Sytuacja kryzysowa swoim zasięgiem dotyka:
osoby poszkodowane rodziny poszkodowanych ratowników społeczność lokalną pracowników administracji, instytucji lokalnych i organizacji decydentów

275 Psychologiczne warunki pracy osób ratujących życie
odpowiedzialność za zdrowie i życie poszkodowanego; kontakt z ludzkim cierpieniem i bólem; presja czasu; konieczność dokonywania trudnych wyborów; połączenie sprzecznych ról i wymagań; Każdy wypadek bądź katastrofa przemysłowa jest następstwem zbioru różnych przyczyn i niesprzyjających czynników. Skutki jej uzależnione są od rodzaju, zakresu i charakteru konkretnych okoliczności.

276 Psychologiczne warunki pracy osób ratujących życie
zmaganie się z oporem i pretensjami; zainteresowanie mediów; reakcje gapiów; radzenie sobie z emocjami poszkodowanych; radzenie sobie z własnymi emocjami

277 Skutki stresu traumatycznego
W wyniku traumatycznych zdarzeń w psychice człowieka pozostaje niekorzystny ślad nazywany urazem psychicznym lub traumą.

278 Interwencje po zdarzeniu traumatycznym
odreagowanie defusing rekonstrukcja- debriefing poradnictwo po zdarzeniu traumatycznym psychoterapia

279 Reasumując niezbędne jest jak najszybsze udzielanie wsparcia psychicznego osobom poszkodowanym, świadkom, ocalałym i pracownikom służb ratowniczych uczestniczącym w traumatycznym wydarzeniu; każdy dorosły powinien posiadać niezbędną wiedzę i umiejętności niesienia pomocy i wsparcia;