„ŁATWO KOCHAĆ...TRUDNO DYSCYPLINOWAĆ” Becky A.Bailey

Prezentacja na temat: "„ŁATWO KOCHAĆ...TRUDNO DYSCYPLINOWAĆ” Becky A.Bailey"— Zapis prezentacji:

1 „ŁATWO KOCHAĆ...TRUDNO DYSCYPLINOWAĆ” Becky A.Bailey

2 Kryteria oceny trudnego zachowania i jego definiowanie

3 Od którego momentu zachowanie nabiera znamion „zachowania trudnego”
Od którego momentu zachowanie nabiera znamion „zachowania trudnego”? Słowo „trudny” ma dla każdego z nas inny zakres znaczeniowy. Intuicyjnie można powiedzieć, że zachowanie trudne to takie zachowanie, które punktu widzenia terapii wymaga zmiany – najczęściej zastąpienia innym, społecznie akceptowanym zachowaniem.

4 Aby uniknąć niejasności, zachodzi potrzeba ogólnego sformułowania tych zachowań, które można zaliczyć do trudnych. Spośród proponowanych w literaturze przedmiotu kryteriów, najlepiej oddającymi istotę problemu wydają się być te, zaproponowane przez Zarkowską i Clements w: Randall, P., Parker, J. (2001, s.179).

5 Zachowanie jest niewłaściwe pod względem charakteru lub natężenia, biorąc pod uwagę wiek lub poziom rozwoju danej jednostki.

6 Zachowanie jest niebezpieczne dla jednostki przejawiającej je.

7 Zachowanie jest niebezpieczne dla innych

8 Zachowanie powoduje poważny stres osób mieszkających i pracujących z danym osobnikiem.

9 Zachowanie w niedopuszczalny sposób zaburza jakość życia innych osób.

10 Zachowanie. stanowi. dodatkowe
Zachowanie stanowi dodatkowe poważne niebezpieczeństwo dla danej jednostki, gdyż blokuje jej możliwości zdobywania nowych umiejętności i doświadczeń.

11 Zachowanie jest sprzeczne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi.

12 Zaprezentowane kryteria oceny trudnego zachowania powinny zostać uszczegółowione - zachowanie niebezpieczne dla innych – rzuca przedmiotami w osoby dorosłe Jak podaje Romanczyk, w: Maurice, C. (2002, s. 268), zawsze pamiętać należy o tym, że indywidualne zachowanie charakterystyczne dla każdego dziecka ma swoje specyficzne podłoże, dlatego też musimy być bardzo ostrożni w ocenie problemu i deficytów w zachowaniu dziecka.

13 Dokonując próby zminimalizowania, zlikwidowania trudnego zachowania, pojawia się szereg dylematów natury emocjonalnej, technicznej, intelektualnej. Każda nieudana interwencja prowadzi zazwyczaj do utrwalenia problemu, a w efekcie do coraz trudniejszego zniwelowania go. Jak uświadamia Wiktorowicz, R. (1999, s. 82) ważne jest, by oddziaływania terapeutyczne przynosiły, zgodne z założeniami danego podejścia, zmiany w funkcjonowaniu danej osoby. Analiza sytuacji towarzyszących trudnym zachowaniom, pozwolić powinna na lepsze zaplanowanie skuteczniejszych oddziaływań.

14

15 Jakie czynniki zatem sprawiają, że zachowanie trudne sprawia trudność?
ZASKOCZENIE Często pojawia się nieoczekiwanie NIEMOC Jego siła może przewyższyć nasze możliwości i umiejętności.

16 IRRACJONALNOŚĆ Zachowanie takie może zostać „aktywowane” przez niezauważalny bodziec. NIEWIEDZA Dysponujemy zbyt skromną wiedzą na temat praw rządzących zachowaniami. LĘK Uczucie to towarzyszy nam często już przy pierwszych symptomach, zapowiadających pojawienie się trudnego zachowania.

17 CYKLICZNOŚĆ Zachowania takie mają tendencję do powtarzania się. ZAGUBIENIE Oczekiwania środowisk, takich jak dom, szkoła, społeczeństwo nie zawsze są zgodne. NIEKONSEKWENCJA Odchodzimy świadomie lub nieświadomie od przyjętych ustaleń.

18 PRZYZWYCZAJENIE Wraz z upływem czasu przestajemy dostrzegać zachowania, które w obiektywny sposób odbiegają od normy INNE CZYNNIKI . . .

19 Podział zachowań trudnych
Analizując zachowanie dziecka, należy zadać sobie pytanie, kiedy powinno się interweniować. Czy jest to zachowanie, z którym mogą skutecznie pracować sami rodzice, czy też wymaga ono konsultacji u specjalisty??? Dokonajmy zatem podziału zachowań trudnych.

20 Z uwagi na fakt, że nie jest możliwe dokonanie jednego podziału zachowań trudnych Schopler, E. (1995, s.103) , uznał, że można przyjąć następującą klasyfikację: ZAKŁÓCAJĄCE Stanowią one zagrożenie dla nauki dziecka oraz dla jego dopasowania się do warunków domowych. Mogą to być wybuchy złości, pochrząkiwanie, plucie, ucieczki od pracy, autostymulacje i inne. AUTODESTRUKCYJNE Zagrażają one zdrowiu lub życiu dziecka. Przejawiają się w gryzieniu własnego ciała, uderzaniu głową w twarde powierzchnie, nie respektowaniu zagrożeń i wiele innych.

21 AGRESYWNE Wymierzone są one w zdrowie lub życie innych osób (rodzeństwa, rodziców, nauczycieli, przypadkowych osób). Należą do nich takie formy działania jak: bicie, gryzienie, duszenie, napieranie ciałem, tłuczenie okien i inne.

22 ABC TRUDNEJ SYTUACJI,. czyli co poprzedza i
ABC TRUDNEJ SYTUACJI, czyli co poprzedza i następuje po trudnym zachowaniu BEHAWIORALNE ABC – to sposób patrzenia na zachowanie w kontekście tego, co się dzieje przed nim (jakie zachowania lub zmiany w otoczeniu zwiększają szansę pojawienia się danego zachowania), i tego, co następuje po nim (następstwa,konsekwencje,skutki działania). Jeżeli zaczynamy analizować trudne, niepożądane zachowanie, interesują nas trzy jego składowe:to, co dzieje się przed zachowanie, samo zachowanie trudne i jego następstwa. Opisując je w ten sposób dokonujemy jego behawioralnej analizy.

23 A – CO ZDARZYŁO SIĘ TUŻ PRZED
Są to miejsca,konteksty, bodźce wpływające na zachowanie dziecka (np.wydawanie poleceń,prowokacja kolegi)

24 Samo zachowanie, czyli co dokładnie robi (bez tego, czego nie robi)
B - CO ON DOKŁADNIE ROBI Samo zachowanie, czyli co dokładnie robi (bez tego, czego nie robi)

25 C – CO NASTĄPIŁO BEZPOŚREDNIO PO
Negatywne bądź pozytywne konsekwencje dla dziecka i innych osób. Konsekwencje mówią nam, czy zachowanie jest wzmacniane czy wygaszane

26 Przykłady: Dziecko rozbiera się wieczorem. Swoje rzeczy rzuca tam, gdzie stoi. Mama podąża za dzieckiem i wszystkie porzucone ubrania podnosi i układa. Dziecko długo kapie się w wannie w stygnącej już wodzie. Na prośbę rodziców, żeby już kończyło, mówi : „Nie” i piszczy. Rodzice dolewają ciepłej wody i czekają, aż dziecko spokojnie zechce wyjść z wanny.

27 co ma zrobić? jak ma zrobić? kiedy ma zrobić?
Podłożem wielu trudnych zachowań jest często niezrozumienie przez dziecko: co ma zrobić? jak ma zrobić? kiedy ma zrobić?

28 Minimalizowaniu ilości i jakości trudnych zachowań sprzyja:
właściwa organizacja otoczenia (uporządkowane otoczenie bez zbędnych bodźców) organizacja pracy (bezpieczeństwo, czytelna struktura, jasne oczekiwania) odpowiednia atmosfera (spokojna, z właściwie dozowanymi wymaganiami)

29 Umiejętności radzenia sobie z trudnym zachowaniem u dziecka – przyjazna terapia behawioralna

30 Terapia behawioralna jest przyjazna dziecku i skuteczna ponieważ oparta jest na :
nagradzaniu- nagroda wzmacnia zachowania przez nas porządane, na chwaleniu - pochwała to podstawa, na jasnych regułach, w których dzieci czują się bezpiecznie, wie co je może spotkać za złamanie zasady, (zasady, konsekwencje), konsekwencjach (nie karach, niby to to samo ale różnica polega na samym wydźwięku słowa kara- znaczenie negatywne,

31 poznaniu i opisaniu sytuacji trudnych (terapia behawioralna opiera się na poznaniu zachowania), poznaniu przyczyn zachowania i możliwości pracy nad nimi (zapis sytuacji A B C), na technikach takich jak np. system żetonowy - motywujących do dalszej pracy.

32 INTERWENCJE BEHAWIORALNE CZYLI SKRZYNKA Z NARZĘDZIAMI...
jak sobie radzić??

33 MODELOWANIE Twoje dziecko przez cały czas obserwuje, jak reagujesz, kiedy jesteś sfrustrowany, jak radzisz sobie z trudnymi sytuacjami czy jak rozwiązujesz konflikty z innymi ludźmi. Obserwując Ciebie, dziecko uczy się radzenia z własną frustracją oraz konfliktami z innymi dziećmi.

34 POCHWAŁY Chwal dziecko! TO OBOWIĄZEK DOROSŁEGO.
Pochwały są jedną z podstawowych technik behawioralnych, dzięki której możemy wzmacniać pożądane zachowania. Pochwały utrwalają zachowania, które pojawiają się rzadko. Budują pozytywną samoocenę. Motywują dziecko do wykonywania obowiązków. Informują, co jest dobrym, akceptowanym i pożądanym przez dorosłych zachowaniem. W przypadku wielu dzieci pożądane zachowania doskonale wzmacniają pochwały społeczne: uśmiech,przytulenie,pocałunek, kontakt wzrokowy i okazanie uwagi. Warto pamiętać, że są miłe i łatwe do dawania.

35

36 SKUTECZNE WYDAWANIE POLECEŃ
Rozwiązanie to jest oparte na technice kolejnych etapów skutecznego wydawania poleceń i stosowanej z powodzeniem od wielu lat. Ważne jest by wydając polecenia, nie pominąć żadnego z wymienionych etapów

37 3. Wydaj krótkie polecenie.
Podejdź do dziecka Przerywamy wykonywane czynności, nie wydajemy tzw. poleceń kuchennych czy łazienkowych. 2. Zdobądź uwagę dziecka Postaraj się, żeby dziecko popatrzyło na Ciebie – jeśli jest to nie możliwe złap go ramię. 3. Wydaj krótkie polecenie. Samo polecenie dobrze jest wydawać stanowczym, ale spokojnym i przyjemnym głosem. W poleceniu staraj się unikać partykuły „nie”. „Nie” zniechęca do działania a nawet czasem kusi. Zamiast mówić, czego nie wolno, mówcie, co byście chcieli, żeby dziecko zrobiło.

38 Przykład: - Nie mlaskaj przy jedzeniu - Jedź z zamkniętymi ustami - Nie krzycz – Mów spokojnie - Przestań skakać po łóżku – Stań na podłodze

39 4. Poproś dziecko, by powtórzyło polecenie. 5
4. Poproś dziecko, by powtórzyło polecenie. 5. Dopilnuj wykonania polecenia. Sprawdź czy dziecko wykonało to zadanie – najlepiej, jeśli będziesz w pobliżu.

40 PRZYPOMNIENIE ZASADY To metoda polegająca na powtórzeniu dziecku naszych oczekiwań, zanim pojawi się zachowanie niepożądane lub tuż po ty, jak się ono pojawi. Dobrym sposobem na przypomnienie zasady jest spytanie dziecka, jaka obowiązuje nas zasada, na przykład : „Tomku, jaka obowiązuje nas zasada podczas granie w piłkę w domu??”

41 WYLICZANIE, CZYLI METODA 1,2,3
Jest metodą stosowaną po to, by dziecko przerwało trudne zachowanie i iniknęło konsekwencji(najczęściej proponuje się tutaj technikę przerwy w grze inaczej odesłanie; time out – koniec czasu). Klasyczne wyliczanie stosuje się wtedy, gdy dziecko dyskutuje, wymusza, dokucza, dąsa się i przejawia tym podobne zachowania.

42 CZAS ZABAWY, WSPÓLNY CZAS, CZAS SPECJALNY
To technika jaką należy wprowadzić pracując nad trudnymi, buntowniczymi zachowaniami. Sprzyja odbudowywaniu pozytywnych relacji z dzieckiem. Może być źródłem ogromnej satysfakcji. Czas zabawy pozwala dzieciom i rodzicom poczuć pozytywne emocje – daje szansę na polubienie wspólnego spędzania czasu. Na czas zabawy zasługuje każde dziecko, bez względu na wiek czy zachowania, jakie prezentuje.

43 Prezentujemy Państwu krótką listę propozycji na czas zabawy:
czytanie bajek, układanie puzzli, gra w chińczyka, zabawa w dom, wspólna zabawa w teatr wspólne robienie zdjęć, filmów, przejażdżka rowerowa, rysowanie, wspólne oglądanie albumów, wspólne układanie kolekcji (karteczek, samochodzików, muszelek), planowanie posiłku i robienie zakupów, wyjście do restauracji, uczenie rodzica, jak grać w ulubioną grę, majsterkowanie.....i wiele innych.

44 POZYTYWNE PODSUMOWANIA
Technika behawioralna, której celem jest zwracanie uwagi na pozytywne wydarzenia i podkreślania ich oraz zachowań dziecka. Technika ta pomaga dorosłym nauczyć się kierowania swojej uwagi na nawet najmniejsze pozytywne zachowania i mówienia o tym dzieciom. Dzieci, z kolei dowiadują się jakie zachowania podobają się rodzicom czy nauczycielom i które z tych zachowań warto powtarzać

45 ZASADA PREMACKA, CZYLI ZASADA BABCI, ZASADA BABUNI
Zasada Premacka pozwala nam wykorzystać czynność, którą dana osoba lubi i której bardzo często się oddaje, dla wzmocnienia czynności, która jest dla tej osoby znacznie mniej przyjemna lub ciekawa. Jeśli na przykład Twój życiowy partner uwielbia piłkę nożną...- wykorzystaj mówiąc „ Kochanie jak wyniesiesz śmieci będziesz oglądał mecz bez mojego marudzenia”. Na takich samym zasadach stosuje się ją do dzieci obowiązek potem przyjemność

46 ZESTAW GWARANTOWANY PRZEZ PRAWO, PRZYWILEJE, NAGRODY
dziecko zdobywa je, za dodatkowe zadania i zobowiązania PRZYWILEJE jest to wszystko to, co dziecko otrzymuje od nas za przestrzeganie zasad ZESTAW GWARANTOWANY PRZEZ PRAWO jest on niezależny od zachowania i postępowania dziecka, ponieważ jego brak jest ścigany prawnie

47 Przykładowe przywileje dla dziecka:
1.posiadanie komórki 2.korzystanie z komputera 3.telewizor w pokoju 4.wyjście w sobotę wieczorem 5.zjedzenie słodyczy po obiedzie 6.możliwość wybrania potrawy na obiad 7.późniejsze chodzenie spać w sobotę 8.pizza na kolację i inne...poza gwarantowanymi przez prawo

48 Przykłady nagród: 1. dodatkowe słodycze 2. modne ubrania
3. nowa gra komputerowa 4. powrót w sobotni wieczór później niż ustalono w domu 5. dłuższe korzystanie z komputera 6. nagrody materialne – większe kieszonkowe i inne.

49 KONSEKWENCJE Technika odbierania dziecku przywilejów!!!

50 SYSTEM ŻETONOWY Klasyczny system żetonowy. Jego celem jest zwiększenie częstości pożądanych zachowań, które pojawiają się rzadko lub nie pojawiają się wcale. W przypadku systemów żetonowych najważniejszą sprawą jest odpowiednie nadanie wartości punktowej zachowaniom – staramy się nadawać wyższą wartość punktową tym zachowaniom, które bardziej cenimy, a nagrody... za punkty dobieramy tak żebyśmy nie ZBANKRUTOWALI...

51 ZASADY, KONTRAKTY DOMOWE
Wprowadzenie zasad wyznacza granice pomiędzy zachowaniami przez nas akceptowanymi, strefą, w której dziecko czy nastolatek może eksperymentować i uczyć się nowego sposobu postępowania, a rzeczami, na które nie możemy się zgodzić.

52 ZASADY POWINNY BYĆ KONKRETNE, JASNE, KRÓTKIE, POZYTYWNE, OBOWIĄZUJĄCE I PRZYPOMINANE. Z NASTOLATKAMI WARTO TWORZYĆ KONTRAKTY DOMOWE NA PIŚMIE.... Pozwala to uniknąć dyskusji i doszukiwania się „dziury w całym”, żeby tylko postawić na swoim.

53 „Przyszłość to wielkie BYĆ MOŻE, najważniejsze to nie przerazić się tym faktem”
Tennesse Williams

54