Psychologia pozytywnego myślenia

Prezentacja na temat: "Psychologia pozytywnego myślenia"— Zapis prezentacji:

1 Psychologia pozytywnego myślenia

2 Martin Seligman Martin Seligman należy do piętnastu najczęściej cytowanych psychologów na świecie. Jest profesorem uniwersytetu w Filadelfii i stał się znany dzięki swojej teorii „wyuczonej bezradności”. Prof. Seligman w swoich badaniach udowodnił również, że optymizmu można się nauczyć. Swoim pierwszym przemówieniem w 1998 r., już jako prezydent Psychological Association (APA), zaskoczył świat naukowy, stawiając sobie za cel zamianę psychologii z „nauki o chorobach” na „naukę o zdrowiu”. Jemu, Mihalyemu Csikszentmihalyi oraz Raymondowi Fowlerowi zawdzięczamy powstanie psychologii pozytywnej, jako naukowego kierunku.

3 Psychologia pozytywna koncentruje się na mocnych stronach natury ludzkiej oraz osobistych atutach jednostek. Uczy, w jaki sposób rozwijać te pozytywne aspekty naszego funkcjonowania, aby osiągnąć jak najwyższą satysfakcję z życia, samorozwój i dobre relacje z otoczeniem. Założenia psychologii pozytywnej dają się z powodzeniem zastosować w procesie wychowania, w gospodarce, a także – i to staje się coraz bardziej wyraźne – w terapii, stwarzając w ten sposób nieznane dotąd możliwości. Choć nurt psychologii pozytywnej w Polsce jest wciąż mało rozpropagowany, to prowadzone są liczne badania w tym zakresie. W większości dotyczą one cech osobowościowych człowieka (np. inteligencja emocjonalna, kreatywność, nadzieja, optymizm, samokontrola, motywacja) oraz stanów subiektywnych (np. szczęście, poczucie sensu i własnej wartości, satysfakcja z życia, z pracy czy jakość relacji z innymi ludźmi). Jest to, jak wprost mówią jego amerykańscy twórcy, nauka o szczęściu człowieka. Za jej początek uważa się rok 2000, kiedy ukazał się specjalny numer „American Psychologist”, w którym zaprezentowano nowy sposób myślenia i postawiono przed psychologią nowe zadania. Start był śmiały i miał cechy uroczystej proklamacji. Gorący orędownik nowego kierunku, ówczesny prezes Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego, organizacji, która skupia w swoich szeregach ok. 150 tys. psychologów, prof. Martin E. P. Seligman, tak pisał w tym czasie: „Proponuję, abyśmy stworzyli dzieło humanistyczne: psychologię pozytywną. Moja wizja psychologii i nauk społecznych w XXI stuleciu jest taka, że będą one przechodzić od grzebania się w brudach i szukania środków zaradczych, do przekształcania się w pozytywną siłę służącą zrozumieniu i pielęgnowaniu najwyższych wartości życia osobistego i obywatelskiego. Proponuję, żeby psychologia w XXI wieku stała się nauką o mocnych stronach człowieka i osobistym spełnieniu. Proponuję, żeby nauki społeczne stały się naukami o cnotach obywatelskich”.

4 Jakie cele ma psychologia pozytywna?
Zdaniem reprezentantów nowego kierunku, dotychczasowa wiedza psychologiczna zanadto skupiała się na pomocy w zaburzeniach, chorobach, deficytach i nieprzystosowaniu. Zauważają, że nawet pozbawienie człowieka tych „negatywów” nie jest wystarczające do tego, aby cieszył się on pełnią zdrowia psychicznego, rozumianego jako głębokie zadowolenie ze swojego życia. Stąd psycholodzy nowego kierunku, albo deprecjonują dotychczasowe sposoby pomocy psychologicznej i medycznej, albo wskazują na ich ograniczone znaczenie. Stwierdzają natomiast, że dążenie do szczęścia, czy jak określają, prowadzenie „dobrego życia”, wymaga zupełnie innej perspektywy, zgromadzenia osobnej wiedzy i, o ile to potrzebne, odrębnego rodzaju interwencji psychologicznej. Aby psychologia w pełny sposób mogła pomagać człowiekowi musi mniej zajmować się patologią, a lepiej poznać człowieka w „pozytywnych” aspektach jego funkcjonowania. Stąd przedmiotem badań, które można nazwać podstawowymi dla nowego kierunku stały się badania poczucia szczęścia, poczucia sensowności swojego życia, szczególnego rodzaju życiowego zaangażowania nazywanego flow i ich uwarunkowań przez sytuacje zewnętrzne (fakty i okoliczności życia), jak i wewnętrzne (cechy charakteru, sposób myślenia, geny).

5 Do kogo skierowana jest propozycja terapii pozytywnej?
Według wypowiedzi przedstawicieli nowego kierunku, z pomocy jaką oferują mogą skorzystać osoby w każdym wieku i każdym stanie zdrowia. Jest to logiczne zważywszy na stwierdzaną uniwersalność potrzeby odczuwania sensu swojego życia i brak ścisłego związku między nim, a stanem zdrowia, także psychicznym. Są jednak osoby do których nowa psychologia zwraca się w szczególności, a wiąże się to z charakterystyczną dla tego kierunku diagnozą aktualnej sytuacji społecznej. Psycholodzy nowego nurtu piszą o kryzysie cywilizacyjnym i duchowym, konstatują, że kilkakrotnemu podniesieniu poziomu życia materialnego nie towarzyszyło w Ameryce jakiekolwiek zwiększenie poczucia zadowolenia ze swojego życia jako całości, przeciwnie - zwiększyła się liczba osobistych problemów i depresji. Uważają, że psychologia humanistyczna poniosła porażkę, wyrosły z niej indywidualizm, skoncentrowanie się na własnym ja i poczuciu osobistej wartości, spowodowało, wbrew obietnicom, osłabienie sił duchowych i umiejętności życia. Współczesny człowiek ma, ich zdaniem, szczególne problemy z wypełnieniem danego mu czasu czymś wartościowym, będącym źródłem autentycznej, głębokiej satysfakcji. Żyje on raczej złudzeniami, a posiadając dostęp do wielu dóbr materialnych, nie potrafi rozsądnie korzystać nawet z przyjemności zmysłowych. Przy tym nadal tęskni za czymś więcej, za prawdziwym sensem i spełnieniem.

6 I Międzynarodowa Konferencja Psychologii Pozytywnej
Pierwsza Międzynarodowa Konferencja Psychologii Pozytywnej organizowana w Polsce odbyła się w dniach maja 2013 r., w Wydziale Zamiejscowym SWPS w Sopocie. Gościem specjalnym konferencji był dr James Pawelski z University of Pennsylvania w Filadelfii, USA – dyrektor wykonawczy International Positive Psychology Association (IPPA Executive Director) oraz kierownik studiów Master of Applied Positive Psychology na University of Pennsylvania.

7 Jak zatem osiągnąć szczęście?
Ta dramatyczna diagnoza prowadzi do szukania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób pomóc w prowadzenia życia szczęśliwego. Słowo „szczęście” nie jest jednak używane jednoznacznie, część badaczy większe znaczenie przywiązuje do czynnika poznawczego (oceny sensowności swojego życia), inni do emocjonalnego (poczucie szczęścia albo zadowolenia z życia). Samo zadowolenie, nazywane dobrostanem, też jest rozumiane w różny sposób, może mieć różne przyczyny, być mniej lub bardziej trwałe, mniej i bardziej autentyczne itp. W konsekwencji opisuje się różne rodzaje szczęścia i sensownego życia (np. podział na życie przyjemne, zaangażowane i pełne sensu), powstało też kilka odmiennych teorii szczęścia. Generalnie można zauważyć dwie tendencje. Jedna polega na utożsamianiu szczęścia z takim sposobem życia, który zapewnia jednostce doznawanie jak większej liczby przyjemności o charakterze zmysłowym i emocjonalnym. Są to koncepcje hedonistyczne. Bardziej ważkie, ale budzące więcej kontrowersji z punktu widzenia tożsamości psychologii jako nauki, są te ujęcia, które nawiązują do pojęcia dobrego i spełnionego życia jako czasu wypełnionego niebanalnym zaangażowaniem. Dobrym przykładem są tu poglądy samego Seligmana, który odróżnia w sposób zasadniczy poczucie życiowego zadowolenia, będące skutkiem zaspokojenia zmysłowej przyjemności, od gratyfikacji, czyli głębszej satysfakcji związanej z zaangażowaniem w wartościowe plany i zadania. Szczególne znaczenie przywiązuje przy tym do takiego zaangażowania, które wiąże się wykorzystaniem osobistych zalet i kompetencji, czyli tzw. zalet sygnaturowych. Streszcza to wypowiedź Seligmana: „Dobre życie polega na codziennym wykorzystywaniu swoich zalet sygnaturowych w celu uzyskania prawdziwego szczęścia i wielkiego zadowolenia.”

8 Blaski i cienie psychologii pozytywnej
Choć psychologia pozytywna przedstawia siebie jako kierunek nowy i przełomowy, w rzeczywistości przynosi podobne przesłanie, co, związana z amerykańską kontrkulturą lat 70-tych XX w. tzw. psychologia humanistyczna. Nie jest też chyba przypadkiem, że pojawia się w momencie, gdy idee czasu kontrkultury, a także późniejszego nieco New Age'u, utraciły dziś swoją żywotność. Tak jak wtedy, tak i teraz słyszymy głos epoki kryzysu, bolejący nad brakiem prawdziwie ludzkich stosunków społecznych, zagubieniem wyższych celów, proponujący duchowe odrodzenie. Mamy podobne zwrócenie się ku temu, co w człowieku świadome, zdrowe (choć uśpione), dziejące się „tu i teraz”, wyższe. Psychologia pozytywna w sposób analogiczny jak psychologia humanistyczna przeciwstawia się psychoanalizie z jej tendencją do redukowania tego, co jest twórczością, pasją, poszukiwaniem sensu życia czy religijnością - do nieświadomych obron, projekcji lub wręcz nerwicy.

9 Skąd się wzięła psychologia pozytywna?
W całej dotychczasowej historii badań psychologicznych przeważały tematy negatywne: choroby psychiczne, agresja, szkodliwe postawy i uprzedzenia. Psychologowie zwykle mają do czynienia z człowiekiem nie w pełni usatysfakcjonowanym z własnego życia, który pragnie „czegoś więcej”, a jednak nie potrafi osiągnąć prawdziwego szczęścia ani trwałego spełnienia. Człowiek ten w większości przypadków zapomniał, lub nigdy nie nauczył się, jak cieszyć się prostymi zmysłowymi przyjemnościami, zatracił kontakt z naturą, z innymi ludźmi i z przyrodą. Poświęca on czas na pracę lub bierny odpoczynek przed telewizorem, żyje w pośpiechu, w pogoni za sukcesem, a gdy osiągnie sukces, nie potrafi się nim cieszyć. Psychologowie pozytywni postrzegają za swój cel nadrzędny niesienie pomocy w odnalezieniu sensu i poczucia spełnienia tak funkcjonującym osobom.

10 Jak to działa? Psychologia pozytywna zachęca ludzi do podniesienia poziomu zadowolenia z życia i dbania o regularne doświadczanie emocji pozytywnych poprzez kontakty z rodziną, przyjaciółmi, oddawanie się ulubionym czynnościom, przypominanie sobie satysfakcjonujących chwil i sukcesów z przeszłości, a także rozwijanie umiejętności reagowania humorem na różne sytuacje życiowe. Jeśli człowiek przyjmie własną, wyłączną odpowiedzialność za swoje nastroje i zachowania, tym łatwiej będzie mu skompensować przykre stany psychiczne – jak przeciążenie pracą, stan braku koncentracji, frustracji – przez przypomnienie sobie pozytywnych twierdzeń i skoncentrowanie się na pozytywnych drobiazgach dnia codziennego.

11 Psychoterapia pozytywna a choroby somatyczne.
Rodzaj interwencji proponowanych przez psychologów pozytywnych polega na zmniejszeniu nasilenia symptomów chorobowych poprzez skupienie się na mocnych stronach człowieka, budowaniu sił charakterologicznych, wzmacnianiu poczucia sensu życia i nauczeniu się doświadczania pozytywnych emocji. Stwierdzono, że pozytywne emocje stanowią nie tylko czynnik minimalizujący stres, ale ułatwiają lżejszy przebieg takich chorób jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, infekcje układu oddechowego.

12 Jak osiągnąć dobrostan psychiczny i zdrowie fizyczne?
Poniżej przedstawię technikę 8 kroków proponowanych przez profesor Sonję Lyubomirsky z Uniwersytetu Kalifornijskiego: Wyrażaj swoją wdzięczność. Jednym ze sposobów realizacji może być prowadzenie „dziennika wdzięczności”, w którym na przykład raz w tygodniu zapisuje się kilka wydarzeń, jakie miały ostatnio miejsce, a za które jest się szczególnie wdzięcznym losowi. Praktykuj akty dobroci przy każdej nadarzającej się okazji. Na przykład wpuść przed siebie do kolejki w sklepie osobę zmęczoną lub spieszącą się matkę z dzieckiem, pomóż dziecku przyjaciółki w odrobieniu pracy domowej. Te drobne uczynki spowodują całą lawinę pozytywnych efektów. Pielęgnuj życiowe przyjemności. Naucz się rozkoszować chwilą i zachowywać w pamięci „stop-klatki” tych wyjątkowych momentów, tak, aby móc w dowolnej chwili je sobie przypomnieć. Podziękuj mentorowi. Wyraź swą wdzięczność osobie, która pomogła ci, kiedy byłeś na życiowym zakręcie i która w pozytywny sposób wpłynęła na twoje życie. Zrób to w osobistej rozmowie lub napisz list. Naucz się przebaczać. Przebaczenie pozwoli „ruszyć z miejsca”; zarzuć gniew i żal do osoby, która cię zraniła. Inwestuj czas i energię w przyjaźnie i życie rodzinne. To, gdzie mieszkasz, ile zarabiasz, twój status zawodowy, czy nawet stan zdrowia, mają mały wpływ na poziom satysfakcji z ŻYCIA. To, co kształtuje go w najwyższym stopniu, to silne, pozytywne relacje z innymi. Zatroszcz się o swoje ciało – wysypiaj się, ćwicz, gimnastykuj i uśmiechaj. To wszystko może poprawić ci nastrój, a praktykowanie tego regularnie uczyni twoje życie bardziej satysfakcjonującym. Rozwijaj strategie radzenia sobie ze stresem, w życiu nie można uniknąć trudności. Twierdzi się, że wiara religijna pomaga w zmaganiu się z trudnymi sytuacjami, jak również świeckie przekonanie „co mnie nie zabije to mnie wzmocni”. W cokolwiek wierzysz, że ci pomoże, pomaga naprawdę.

13 Czy warto zastosować psychologię pozytywną?
Uważa się, że psychologia pozytywna jest dopełnieniem psychologii klinicznej. Ta ostatnia koncentruje się na leczeniu osób z zaburzeniami, natomiast psychologia pozytywna dyktuje propozycje rozwiązania dla tych, którzy decydują się na doskonalenie własnych kompetencji – osób, które chcą od życia czegoś więcej i pragną funkcjonować bardziej skutecznie oraz czerpać większą satysfakcję ze swojej aktywności. Wierząc w przesłanie o wyłącznej odpowiedzialności za własny nastrój, odczuwanie szczęścia i poziomu satysfakcji życiowej, uważam, że techniki psychologii pozytywnej warte są wypróbowania.

14 Pozytywna moc negatywnego myślenia!
Psychologowie zaczęli podważać nurt pozytywnego myślenia, który wytworzył tyle samopomocowych książek i seminariów motywacyjnych w ciągu ostatnich dwóch dekad. Niemal każda technika, która poprzez pozytywne myślenie ma przynieść coś dobrego, może obrócić się przeciwko osobie używającej jej. Np. pozytywna wizualizacja może demotywować ludzi, którzy wyznaczyli sobie jakiś cel poprzez odczucie, że już go osiągnęli. Nawet stawianie sobie celów – standardowa technika motywacyjna wszystkich menedżerów – niesie ryzyko stworzeniakrótkowzrocznej kultury biznesowej nazbyt skoncentrowanej na zbyt wąsko przedstawionych dążeniach. Ludzie koncentrują się na negatywnych emocjach i zapominają, że myśli mają moc sprawczą

15 Oliver Burkeman satyra pozytywnego myślenia ;)
W zeszłym miesiącu w San Jose(Kalifornia), 21 ludzi zostało przyjętych do szpitala na leczenie oparzeń po tym, jak w ramach seminarium pt. Wyzwól wewnętrzną energię chodzili boso po gorących węglach. W seminarium wziął udział słynny mówca motywacyjny, Tony Robbins. Pan Robbins podobno namawia chodzących po ogniu, aby myśleli o gorących węglach jako o „wilgotnym mchu”. Mam lepszy pomysł: niech myślą o nich jako o gorących węglach. I niech posłuchają strażaka z San Jose, mądrego filozofa, który w wywiadzie dla „The Mercury News” powiedział: „Odradzamy ludziom chodzenie po gorących węglach”.

16 Koniec. Dziękuję za obejrzenie ;)