Podstawy Wiedzy o Kosmetykach

Prezentacja na temat: "Podstawy Wiedzy o Kosmetykach"— Zapis prezentacji:

1 Podstawy Wiedzy o Kosmetykach
Jacek Arct Podstawy Wiedzy o Kosmetykach WSZKiPZ rok akademicki 2008/2009

2 Rynek kosmetyczny 2002 rok Trendy: Cechy rynku krajowego
Unia Europejska (stara) – mln zł Polska mln zł Trendy: UE od 1999 spadek 2-4% rocznie Polska od 1995 stały wzrost, aktualnie 2 – 4% rocznie Cechy rynku krajowego brak stabilności – casus Beiersdorfu nietypowość struktury duża liczba małych i średnich firm Polska - około 470 Niemcy - około 200

3 Struktura produkcji 2002 -2003 Kosmetyki do pielęgnacji skóry
około 40% wartości ( 725,4 mln zł) około 150 mln sztuk prawdopodobnie 10 – 20 tys. ton udział firm zagranicznych poniżej 50% Wyroby higieniczne (bez mydeł i dezodorantów) około 20 % wartości (ok. 360 mln zł) około135 mln opakowań prawdopodobnie 45 tys. ton udział firm zagranicznych ponad 50% (60% ?) Kosmetyki kolorowe ok. 11% wartości produkcji Środki do pielęgnacji włosów 8% wartości produkcji Dezodoranty i antyperspiranty ok. 8% wartości produkcji Farby do włosów prawdopodobnie ok. 3% wartości produkcji

4 Wiedza o kosmetykach (kosmetykologia)
Surowce kosmetyczne, pochodzenie, własności chemiczne i fizyczne, działanie w kosmetykach (fizyczne, chemiczne i biologiczne) Fizykochemia i metody wytwarzania form kosmetycznych Recepturowanie (tworzenie nowych) kosmetyków Metody oceny bezpieczeństwa stosowania działania (aplikacja) jakości Produkcja kosmetyków Elementy marketingu produktów kosmetycznych

5 funkcje kulturowe i cywilizacyjne
Rola kosmetyków funkcje higieniczne profilaktyka zdrowotna funkcje kulturowe i cywilizacyjne zapach ciała archetypy kulturowe rytuały moda funkcje estetyczne zaspakajanie próżności łagodzenie stresów psychicznych podtrzymywanie pozytywnych złudzeń

6 Granica kosmetyk – lek różna w różnych krajach
USA – leki OTC jednakowa w ustawodawstwie polskim i UE oparta na definicji kosmetyku

7 Definicja kosmetyku „każdy produkt przeznaczony do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego, takimi jak: skóra, włosy, wargi, paznokcie i zewnętrzne narządy płciowe lub z zębami i błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymanie ich w czystości oraz w dobrym stanie, ochrona, perfumowanie, upiększanie lub poprawa zapachu ciała”.

8 Definicja leku jako lek określa się „substancję chemiczną, która reaguje z żywym organizmem zmieniając jego czynność, tak, że zmiany te mogą być wykorzystane do zapobiegania chorobom lub ich leczenia”.

9 Podejście formalne o zaklasyfikowaniu decyduje czynniki ograniczające
cel stosowania obecność substancji czynnych czynniki ograniczające użycie substancji szkodliwych skutki stosowania innego niż założone status substancji czynnych, limity stężeń deklaracja na opakowaniu

10 Podział kosmetyków środki higieny osobistej kosmetyki pielęgnacyjne
kosmetyki upiększające wyroby perfumeryjne

11 Środki higieny osobistej
preparaty do mycia i kąpieli, szampony dezodoranty preparaty do golenia preparaty do higieny jamy ustnej inne

12 Kosmetyki pielęgnacyjne
pielęgnacja twarzy nawilżanie, anti-age, cera problemowa pielęgnacja ciała ujędrnianie, celulit, rozstępy itp. ochrona plażowa pielęgnacja stóp, dłoni, paznokci pielęgnacja włosów kosmetyki specjalne – dla dzieci, mężczyzn itp.

13 Kosmetyki upiększające
kosmetyki kolorowe podkłady, środki do malowania twarzy, środki do upiększania okolic oczu i tp., szminki do warg makijaż permanentny środki do modelowania fryzury i zmieniające kształt włosów środki zmieniające kolor włosów lakiery do paznokci, tipsy

14 Wyroby prefumeryjne perfumy, wody toaletowe i kolońskie
inne wyroby zapachowe produkty semiperfumeryjne

15 Składniki kosmetyków bazowe - woda, alkohol, ciała tłuszczowe
czystość chemiczna i mikrobiologiczna kompatybilność z innymi składnikami podstawa filmu okluzyjnego pomocnicze wspomaganie formy fizykochemicznej: emulgatory, składniki konsystencjotwórcze, stabilizujące konserwanty – zapobieganie zakażeniom wtórnym barwniki i kompozycje zapachowe czynne warunkują działanie i efekty kosmetyczne dwie grupy: działające bez docierania do receptorów i bezpośrednio czynne biologicznie

16 Nomenklatura surowców
nazwy chemiczne numery CAS numery EINECS i ELINCS nazwy techniczne (zwyczajowe) nazwy handlowe nazwy INCI

17 Nazwa chemiczna zgodna z zasadami nazewnictwa ustalanymi przez IUPAC (Union of Pure and Applied Chemistry – Unia Chemii Czystej i stosowanej) tylko dla indywidualnych związków i monomerów w przypadku związków organicznych nazwy bardzo złożone

18 Numer CAS Chemical Abstracts (CA)
czasopismo zamieszczające skróty wszystkich publikacji naukowych z dziedziny chemii wersja elektroniczna w formie gigantycznej bazy danych (miliony związków chemicznych, miliony artykułów) każdy związek chemiczny opisany w CA ma swój numer – jest to numer CAS

19 Numery EINECS i ELINCS tylko Europa (UE)
do września 1981 – European Inventory of Existing Chemical Substances po tej dacie - European List of Notified Chemical Substances

20 Wzory chemiczne empiryczne (sumaryczne) wzory strukturalne
podają listę pierwiastków obecnych w związku w kolejności alfabetycznej w formie symboli chemicznych (dla zw. organicznych C i H poza kolejnością) podają liczbę atomów danego pierwiastka w cząsteczce związku wzory strukturalne rysunki cząsteczek związków, pokazujące połączenia między atomami mogą pokazywać rozmieszczenie przestrzenne atomów

21 Inne nazwy Farmakopealne Colour Index Farmakopea Polska VI, inne
np. olej parafinowy = paraffinum liquidum Colour Index tylko barwniki i pigmenty numery, np. CI = sadza lampowa kilka wydań niekiedy mylący (bentonit = CI77002)

22 Nazwy INCI International Nomenclature of Cosmetic Ingredients (do 1993 CTFA-Names) nadawane przez CTFA (Cosmetic, Toiletries and Fragrance Association, USA) w porozumieniu z Colipa (UE) są pochodną nazw chemicznych i zwyczajowych, z szeregiem regularności produkty roślinne – nazwa łacińska barwniki – nr CI surowce będące mieszaninami „..” and „...”

23 Nazwy INCI drobne różnice pomiędzy USA i UE aqua – water
nazwy botaniczne (UE – Linneusz, USA – ang.) kompozycje zapachowe (UE – Parfum, USA –Fragrance) nazwy zharmonizowane: Peach (Prunus Persica) Leaf Extract Mineral Oil (Paraffinum Liquidum)

24 Nazwy INCI - znaczenie uproszczenie nazewnictwa
czystych związków chemicznych (sól sodowa siarczanu dioksyetylenowanego alkoholu laurylowego = Sodium Laureth-2 Sulphate) mieszanin (dietanoloamidy kwasów tłuszczowych oleju kokosowego = Cocoamide DEA) produktów o wielu nazwach handlowych (Glyceryl Stearate – ponad 100 nazw handlowych: Arlacel, Cithrol, Cutina, Imwitor, Kessco, Protachem, Tegin ...) ułatwienie porozumiewania się przez stworzenie języka zrozumiałego dla grupy specjalistów system ostrzeżeń dla konsumentów i lekarzy

25 Czytanie składu INCI zgodność ze składnikami deklarowanymi marketingowo zgodność z grupą celową zgodność z deklarowanym działaniem spójność składu

26 Podawanie nazw INCI obowiązuje od dawna w krajach Unii Europejskiej
obowiązuje w Polsce od informuje o kolejności stężeń składników (powyżej 1%)

27 International Cosmetic Ingredient Dictionary and Handbook
wydawana przez CTFA (1993, 1995, 1997, 2000, 2002, 2004, 2006) wersja książkowa i elektroniczna ok nazw INCI, ok zwyczajowych, chemicznych i handlowych wyszukiwanie krzyżowe 15 sekcji (w tym encyklopedia, listy w/g różnych systemów nazw, lista dostawców)

28 Monografia nazwa INCI nr CAS nr EINECS/ELINCS wzór sumaryczny
wzór strukturalny/opis źródło informacji klasa chemiczna funkcje kategoria produktu nazwa techniczna (zwyczajowa) nazwy handlowe (producenci) nazwy handlowe mieszanin w których występuje

29

30

31

32 Inne wydawnictwa International Buyers Guide (również w Internecie)
coroczne listy nowych surowców publikowane w lit. fachowej wydawnictwa firm produkujących surowce skrótowe monografie produktów opis działania (wyniki badań) Safety Data Sheet pełne katalogi na CD

33 Literatura kosmetykologiczna I
Książki w języku polskim nieliczne, niekiedy niski poziom, dużo błędów, Polecam: J.Arct i inni, Encyklopedia Kosmetyki , (SPAR 1996) E.Lamer Zarawska, Kosmetyka naturalna - nakł. wyczerpany R.Zieliński, Surfaktanty (AE, Poznań, 1998) W.Malinka Zarys chemii kosmetycznej , (Volumed 1999) I.B.Peters i inni, Kosmetyka , (REA 2002) C.E.Stauffer, Emulgatory, (WNT 2001) J.Arct i inni, Kosmetyczne zastosowanie witamin A iE, (WSZKiPZ, 2004) M.C.Martini, Kosmetologia i farmakologia skóry, (PZWL 2007) Z.D.Draelos, , Kosmeceutyki, (Urban & Partner 2007)

34 Literatura kosmetykologiczna II
Książki w językach obcych Dużo, bardzo dobry poziom Szczególnie polecam: DFWilliams, W.H.Schmidt, Chemistry and Technology of the Cosmetids and Toiletries Industry K.F.DePolo, A Short Textbook of Cosmetology O.Barel, M.Paye, H.I.Maibach, Handbook of Cosmetic Science and Technology K.Schrader, A.Domsch, Cosmetology – Theory and Practice A.Margolina, E.Ernandez, Nowaja Kosmietołogija (rus)

35 Literatura kosmetykologiczna III
Czasopisma polskie dla kosmetyczek Nowości w kosmetyce Beauty Forum Salon i Elegancja Czasopisma polskie dla kosmetologów SOFW – Journal wydanie polskie Wiadomości Polskiego Towarzystwa Kosmetologów (do 2008 roku) Polish Journal of Cosmetology

36 Literatura kosmetykologiczna IV
Czasopisma obcojęzyczne branżowe Cosmetics & Toiletries SÖFW-Journal, wydanie niemieckie i angielskie Parfumes Kosmietika i medicina (rus) COSSMA SPC (Soap Perfumery and Cosmetics) Eurocosmetics HAPPI– wersja on line Czasopisma obcojęzyczne naukowe IFSCC Magazine International Journal of Cosmetic Science Journal of Cosmetic Science Journal of Applied Cosmetology

37 Literatura kosmetykologiczna V
Kongresy Kongresy IFSCC Konferencje IFSCC „in between” In Cosmetics HPCI SEPAWA Cosmoprof Kongresy krajowe SCC Materiały pokonferencyjne (Proceedings)

38 Internet Literatura źródłowa Bezpłatne wyszukiwanie i abstrakty
Scirrus, Scopus, Scholar Google itp.. Płatne wyszukiwanie, dostęp płatny do abstraktów i pełnych tekstów STN, Kosmet Płatny dostęp do pełnych tekstów Strony internetowe wydawnictw

39 Internet Czasopisma Bezpłatne Bezpłatne – firmowe Płatne
Happi Bezpłatne – firmowe Skin Care Forum, Płatne Cosmetics & Toiletries - International Journal of Cosmetic Science -

40 Internet Organizacje międzynarodowe Organizacje krajowe
International Federation of Societies of Cosmetic Chemists (IFSCC) Personal Care Products Council (dawne CTFA) Colipa, Organizacje krajowe Polskie Towarzystwo Kosmetologów Stowarzyszenie Lekarzy Dermatologów Estetycznych Sekcja Dermatologii estetycznej PTL Sekcja Medycyny Estetycznej PTL

41 Internet Serwis Biotechnologia
Literatura techniczna – monografie surowców, receptury Producenci surowców - dostęp do stron i literatury bezpłatny, często wymagana darmowa rejestracja Strony producentów kosmetyków Dużo marketingu, mało konkretnych informacji, dają zorientowanie w rynku

42 Internet Literatura patentowa Ep.espacenet.com
Dostęp całkowicie bezpłatny do praktycznie całej światowej literatury patentowej Ograniczone wyszukiwanie (brak słów kluczowych), pomaga znajomość kodów Międzynarodowej Klasyfikacji Patentowej Kosmetyki - A61K7/xx

43 Literatura kosmetykologiczna VII
Wydawnictwa firm surowcowych Periodyki, np.: Skin Care Forum (Cognis) Contact (Haarmann & Reimer) Monografie ogólne Monografie surowców Katalogi surowców Zbiory receptur kosmetycznych CD – Romy

44 Status prawny kosmetyków
Ustawa o kosmetykach z dn i rozporządzenia Ministra Zdrowia obowiązuje od jest w pełni zgodna z ustawodawstwem UE ma na celu ochronę konsumentów obowiązuje producentów dystrybutorów (importerów) dotyczy kosmetyków rynkowych i profesjonalnych

45 Ustawa stawia wymóg nieszkodliwości kosmetyku
warunek – użycie zgodne z opisem i instrukcją podaje co nie może wchodzić w skład kosmetyku substancje niedozwolone (lista) składniki pochodzące z ciała ludzkiego podaje co może wchodzić w skład kosmetyku z ograniczeniem substancje dozwolone w ograniczonych ilościach barwniki, konserwanty, substancje promieniochronne tylko dozwolone i w dozwolonych ilościach

46 Ustawa Określa informacje które muszą być umieszczone na opakowaniu
nazwa kosmetyku, adres producenta, zawartość kosmetyku, nr serii termin przydatności (gdy jest krótszy niż 30 mies.) szczególne ostrzeżenia, zwłaszcza przy produktach profesjonalnych wykaz składników wg INCI kolejność zgodnie z malejącą zawartością (do 1%)

47 Ustawa zobowiązuje producenta (dystrybutora)
do zgłoszenia kosmetyku do krajowego systemu informowania (IMP w Łodzi) nazwa i kategoria dane producenta (importera) miejsce produkcji miejsce przechowywania dokumentacji toksykologicznej, aplikacyjnej i innej danego wyrobu

48 Ustawa Zobowiązuje producenta (dystrybutora) do posiadania dokumentacji obejmującej ilościowy i jakościowy skład produktu specyfikację fizykochemiczną i mikrobiologiczną składników, kryteria chemicznej i mikrobiologicznej czystości produktu opis metody produkcji i kryteria jakości ocenę toksykologiczną produktu i charakterystykę toksykologiczną składników informacje o działaniach niepożądanych potwierdzenie deklaracji n/t działania

49 Jak działają kosmetyki ?
Wspomagają i korygują funkcje skóry Gospodarkę wodną Ochronę przed czynnikami starzeniowymi Ochronę przed wiatrem, mrozem, zanieczyszczeniami itp. Korygują drobne dysfunkcje Niektóre objawy starzenia Nadmierną wrażliwość Pracę gruczołów łojowych Teleangiektazje Celulit Przebarwienia Inne

50 Jak działają kosmetyki ?
Pomagają w utrzymaniu higieny Myciu i kąpieli Zapobieganiu przykrym zapachom ciała Usuwaniu zbędnego owłosienia Pielęgnacji dzieci Poprawiają wygląd Kosmetyki „kolorowe”, lakiery do paznokci itp. Środki kondycjonujące, żele, lakiery i farby do włosów Nadają zapach Preparaty perfumeryjne

51 Funkcje kosmetyków pielęgnacyjnych
nawilżanie hamowanie ucieczki wody ochrona przed UV i wolnymi rodnikami przed czynnikami środowiskowymi i zanieczyszczeniami stymulacja i regulacja przyspieszanie odnowy tkankowej regulacja procesów wzrostu i różnicowania komórek funkcje specjalne – cera problemowa

52 Gospodarka wodna skóry
Woda przenika z wnętrza organizmu przez skórę i odparowuje z powierzchni Transepidermal Water Loss (TEWL) – ok. 300g/dobę Skóra jest barierą hamującą ucieczkę wody Najwolniej przenika przez zewnętrzną warstwę rogową naskórka i płaszcz hydrolipidowy na powierzchni skóry Poszczególne warstwy skóry mają różną zdolność wiązania wody W skórze istnieje gradient stężeń wody

53

54 Woda Utrzymuje prawidłową budowę i własności protein fibrylarnych skóry właściwej brak wody zmniejsza elastyczność i sprężystość skóry Jest konieczna dla prawidłowego różnicowania keratynocytów brak wody zakłóca tworzenie s.c. – bariery zmniejszającej TEWL wysuszenie skóry zmniejsza jej zdolności barierowe i przyczynia się do dalszej utraty wody

55 Wysuszanie naskórka - efekty
bezpośrednie zmniejszenie plastyczności warstwy rogowej zmniejszenie aktywności enzymów zahamowanie syntezy NMF, nieprawidłowa synteza lipidów zahamowanie rozpadu desmosomów kosmetyczne szorstkość skóry pękanie naskórka nadmierne rogowacenie

56 Jak skóra zatrzymuje wodę ?
Przez wiązanie z hydrofilowymi polimerami strukturalnymi Poliwęglowodanami (kwas hialuronowy, inne GAG) Proteinami Przez wiązanie z elektrolitami i niskocząsteczkowymi związkami hydrofilowymi Sole nieorganiczne, aminokwasy, hydroksykwasy, mocznik itp. składniki NMF Obszary o wysokim ciśnieniu osmotycznym oddzielone półprzepuszczalnymi membranami (błony komórkowe) Przez hydrofobowe bariery hamujące dyfuzję Lipidy cementu międzykomórkowego Lipidy na powierzchni skóry (sebum)

57 Woda dyfunduje do powierzchni skóry
Przenika dość łatwo przez błony komórkowe Powoli przenika przez warstwę rogową i płaszcz hydrolipidowy skóry Jest wiązana przez elementy strukturalne i czynniki osmotyczne stanowiące o zdolności wiązania wody Woda związana zmniejsza gradient stężenia i hamuje dyfuzję Woda nie związana dyfunduje do powierzchni znacznie szybciej

58 Nawilżenie skóry (naskórka)
Zależy: Od zdolności wiązania wody w poszczególnych warstwach i gradientu stężeń Od zdolności hamowania dyfuzji przez bariery lipidowe s.c. i płaszcza hydrolipidowego Woda nie związana szybko dyfunduje i odparowuje do otoczenia Namoczenie skóry zwiększa nawilżenie na krótki czas (10 – 30 minut) Wprowadzanie wody z zewnątrz nie daje trwałego efektu kosmetycznego Nawilżyć skórę można jedynie hamując ucieczkę wody

59 Woda wprowadzana z zewnątrz nie jest wiązana i szybko odparowuje do suchego środowiska

60

61 Dotąd zrobione

62 Kierunek przepływu wody

63 Podstawowa funkcja skóry - zatrzymać wodę
Organizm zawiera do 60% wody błony biologiczne są półprzepuszczalne coś musi tę wodę utrzymać wewnątrz Bariera skórna Warstwa rogowa (korneocyty, cement międzykomórkowy, NMF) Płaszcz hydrolipidowy na powierzchni skóry

64 Funkcje kosmetyków nawilżających
bezpośrednia regeneracja i uzupełnianie barier zatrzymanie ucieczki wody poprzez wzmacnianie barier naskórkowych regulacja i stymulacja odtwarzania barier Ochrona składników bariery

65 Bezpośrednia regeneracja i uzupełnianie
tworzenie sztucznych barier okluzja hydrolipidowa wzmacnianie barier naturalnych uzupełnianie lipidów warstwy rogowej uzupełnianie NMF i struktur wiążących wodę przyspieszanie odnowy

66

67 Hydrofilowe substancje nawilżające
rozpuszczają się w wodzie przyciągają wodę z otoczenia zwiększają uwodnienie tkanek zwiększenie ilości wody strukturalnej hamują migrację i parowanie wody

68 Hydrofilowe substancje nawilżające
Niskocząsteczkowe mogą nawet wnikać w głąb warstwy rogowej (np. gliceryna, glikol propylenowy) Wielkocząsteczkowe działają wyłącznie na powierzchni, niekiedy tworzą film (np. proteiny, chitozan, kwas hialuronowy)

69 Lipofilowe substancje nawilżające
Nie rozpuszczają się w wodzie Rozpuszczają się w tłuszczach Tworzą bariery nieprzenikalne dla wody utrudnienie migracji wody

70

71 Lipofilowe substancje nawilżające
Mogą działać wyłącznie powierzchniowo silikony, węglowodory, woski, trójglicerydy i inne emolienty Mogą wnikać i uzupełniać cement międzykomórkowy ceramidy, sterole, niektóre glicerydy, pochodne NNKT, skwalen

72 Pośrednie działanie nawilżające
Zapobieganie uszkodzeniom bariery np. witamina E i inne antyutleniacze Regulacja, usprawnianie i stymulacja odnowy barier np. alfa-hydroksykwasy, witamina A

73 Emolienty Pojęcie emolientu Okluzja ciągła i nieciągła Komedogenność

74 Starzenie się skóry

75 Starzenie się skóry Osłabienie mechanizmów obronnych
Spowolnienie naturalnej odnowy tkankowej Wolniejsza regeneracja uszkodzeń Zakłócenia procesów regulacyjnych Trwałe zmiany morfologiczne zwiotczenie zmarszczki przebarwienia zmiana kolorytu

76 Czynniki starzeniowe Endogenne (wewnątrzpochodne)
naturalne procesy starzenia Egzogenne (zewnątrzpochodne) destrukcyjny wpływ środowiska

77 Starzenie wewnątrzpochodne

78 Mechanizm starzenia Młoda skóra: Skóra dojrzała
Procesy rozkładu i regeneracji są w równowadze Skóra dojrzała procesy destrukcyjne zaczynają dominować następuje ogólne osłabienie zdolności do zachowywania równowagi Komórki żyją krócej

79 Spowolnienie procesów odnowy:
ogólne osłabienie aktywności fizjologicznej uszkodzenia układów regenerujących rozregulowanie procesów wzrostu i odnowy tkankowej

80 Skutki Pogrubienie naskórka Atrofia keratynocytów
Brak zmian w grubości warstwy rogowej Atrofia keratynocytów Zmniejszenie liczby melanosomów Zmiany w skórze właściwej Zmiana organizacji struktur kolagenowych Obniżenie aktywności fibroblastów

81 Skutki Blada cera Wiotkość skóry, zmarszczki Suchość skóry

82 Starzenie zewnątrzpochodne

83 Mechanizm starzenia Uszkodzenia struktur fizjologicznych Tkanek
Enzymów Układów regulujących Kwasów nukleinowych

84 Skutki fizjologiczne Uszkodzenia układów regenerujących
Rozregulowanie procesów wzrostu i odnowy tkankowej Mutacje

85 Skutki Zmniejszenie grubości naskórka Więcej melanocytów
Ale pogrubienie warstwy rogowej Więcej melanocytów Silne zmiany w skórze właściwej Zmiana struktury elastyny Zmiany w organizacji włókien kolagenowych Teleangiektazje

86 Skutki Zmiana kolorytu skóry Zmniejszenie elastyczności, zmarszczki
Zazółcenie, zaczerwienienie, przyszarzenie Teleangiektazje Przebarwienia Zmniejszenie elastyczności, zmarszczki Suchość

87 Czynniki środowiskowe
Wolne rodniki Bezpośrednie działanie UV Pośrednie działanie UV Inne

88

89 dz Promieniowanie słoneczne
Docierające do powierzchni ziemi podczerwone (cieplne) – 43,9% widzialne – 51,8% ultrafioletowe A (UV-A) – 3,9 ultrafioletowe B (UV-B) – 0,4% Zatrzymywane przez atmosferę Kosmiczne, gamma itp. Ultrafioletowe C (UV-C)

90 Skąd się biorą wolne rodniki ???

91 Powstawanie wolnych rodników
Promieniowanie UV jest źródłem energii UV oddziaływując z cząsteczkami przekazuje im energię Cząsteczka zyskuje nadmiar energii Może go oddać w formie promieniowania Może się rozpaść i utworzyć dwa wolne rodniki

92

93 Reaktywny wolny rodnik:
atakuje cząsteczkę chemiczną niszcząc ją przy rozpadzie powstaje nowy rodnik nowy rodnik atakuje kolejną cząsteczkę powstaje kolejny rodnik i tak dalej, teoretycznie bez końca

94 Destrukcyjne reakcje rodnikowe zachodzące pod wpływem UV
Są formą przekazywania energii Zawsze muszą zacząć się od rozpadu cząstki wzbudzonej – sensybilizatora Obecność sensybilizatorów jest warunkiem inicjowania reakcji rodnikowych Im więcej sensybilizatorów tym groźniejsze w skutkach jest promieniowanie UV

95 W powietrzu powstają pod działaniem promieni słonecznych
spaliny + światło Þ fotosmog ozon Þ rozmaite wolne rodniki dym tytoniowy + światło Þ wolne rodniki

96 Sensybilizatory Związki chemiczne łatwo pochłaniające promieniowanie UV W atmosferze – tlen oraz zanieczyszczenia, np. tlenki azotu W skórze – tlen, niektóre związki endogenne (porfiryny), ksenobiotyki – leki, składniki kosmetyków, substancje zapachowe itp. Inicjują reakcje rodnikowe Jest ich w naszym otoczeniu coraz więcej, są jedną z przyczyn wzrostu zachorowań na nowotwory skóry

97 Działanie sensybilizatorów
UV sensybilizator Wzbudzony sensybilizator rodniki

98

99 Wolne rodniki Niszczą lipidy cementu międzykomórkowego
osłabienie bariery ochronnej skóry zwiększenie utraty wody wysychanie skóry Niszczą ściany komórek uwolnienie mediatorów i stany zapalne upośledzenie procesów regeneracji Wpływają na układ immunologiczny Osłabienie układów odpornościowych Uszkadzają enzymy osłabienie ochrony upośledzenie wielu procesów skórnych Uszkadzają układ genetyczny - nowotwory

100 Rodnikowa destrukcja struktur skóry
Zmniejszenie elastyczności, zmarszczki Wysuszenie, Zmarszczki, szorstkość Nieprawidłowe rogowacenie Szorstkość, szarość Przebarwienia Stany zapalne Uszkodzenia naczyń włosowatych Teleangiektazje, wybroczyny, zasinienia Zmiany w strukturze kwasów nukleinowych

101 Podsumowanie - Egzogenne czynniki starzeniowe
Wolne rodniki pochodzenia środowiskowego Wolne rodniki powstające w skórze Bezpośrednie działanie promieniowania UV–B i UV-A na struktury skórne

102 Przeciwdziałanie egzogennym czynnikom starzeniowym
Ochrona przed promieniowaniem UV filtry i ekrany słoneczne ..... Neutralizowanie wolnych rodników witaminy E i C, beta-karoten, flawonoidy ..... Regulacja rozwoju tkanek retinoidy Stymulacja procesów odnowy AHA, retinol i inne retinoidy, witamina C, pantenol, aloes .....

103 Filtry UV

104

105 Biologiczne działanie UV
Reakcje sensybilizowane uszkodzenia lipidów stratum corneum Reakcje zarówno sensybilizowane jak i powstające bezpośrednio stany zapalne naskórka, sieciowanie protein, kancerogeneza, Wiele mechanizmów nie jest jasnych starzeniowe: elastoza, uszkodzenia enzymów i mechanizmów regulacyjnych ochronne: nadmierna keratynizacja i melanogeneza

106 Uszkodzenia lipidów naskórka (NNKT)
prawidłowa budowa struktur lipidowych jest warunkowana obecnością kwasu linolowego inne kwasy nienasycone (GLA, AA, DHGLA) są niezbędne do syntezy hormonów tkankowych – eikozanoidów kwasy te są szczególnie wrażliwe na działanie UV przy naświetleniu kwasy te ulegają izomeryzacji i utlenieniu dochodzi do zakłóceń w budowie bariery naskórkowej skóra ulega nadmiernemu wysuszeniu produkty utlenienia działają drażniąco

107 Stany zapalne naskórka
Ich przyczyną są powodowane przez rodniki uszkodzenia lipidów w błonach komórkowych i wyzwolenie mediatorów stanów zapalnych Mogą być sensybilizowane i niesensybilizowane Podrażnienie niesensybilizowane wywołuje głównie UV-B Podrażnienie to jest sygnałem ostrzegawczym Przyczyną podrażnień przy naświetlaniu UV-A są najczęściej sensybilizatory i inne substancje fototoksyczne

108 Melanogeneza Na naświetlanie promieniowaniem UV skóra reaguje reakcją obronną – melanogenezą Melanogeneza jest to synteza i wydzielanie pigmentów – melanin, działąjących przeciwrodnikowo i zatrzymujących UV UV-B powoduje melanogenezę (opaleniznę) opóźnioną UV-A wywołuje melanogenezę (opaleniznę) natychmiastową

109 Opalenizna natychmiastowa
Zachodzi głównie pod wpływem UV-A Znacznie intensywniejsza w skórze o silnej pigmentacji Stymulacja wydzielania melaniny do korneocytów płytkie rozmieszczenie pigmentu, efekty krótkotrwałe Przyspieszenie utleniania gotowych prekursorów melaniny odmienna budowa powstającej melaniny szarawy odcień opalenizny pożądana korekta barwy Działanie ochronne słabsze niż przy opóźnionej

110 Opalenizna opóźniona Powstaje przede wszystkim pod działaniem UV-B
Pojawia się po upływie kilku do kilkunastu godzin Stymulacja tyrozynazy – przyspieszenie pełnego cyklu syntezy melaniny Opalenizna trwalsza niż natychmiastowa Daje „pełną” ochronę przed UV Często towarzyszy jej rumień Efekty zależą od fototypu

111 Fototyp skóry Szybkość powstawania opalenizny natychmiastowej i opóźnionej oraz rumienia Niskie fototypy – duża wrażliwość opalenizna powstaje trudno rumień powstaje łatwo Wysokie fototypy – mała wrażliwość opalenizna powstaje łatwo rumień powstaje trudno

112 ZAO Wolne rodniki w skórze
Sensybilizatory Powstają Pod wpływem wolnych rodników z powietrza Pod wpływem promieniowania UV

113 Rynek kosmetyczny Podział rynku (segmentacja), kryteria
Rodzaj kosmetyku Zakres działania Grupa celowa Forma fizykochemiczna Miejsce sprzedaży Cena