Co zawiera Codex Alimentarius i jak sobie w tej sytuacji poradzić?

Co zawiera Codex Alimentarius i jak sobie w tej sytuacji poradzić?
dr Jacek J. Nowak, profesor kontraktowy w Szkole Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie

Proste pytanie: Czy Codex Alimentarius jest dobrym przedsięwzięciem międzynarodowych organizacji (FAO, WHO) i rządów, służącym naszemu zdrowiu, czy nie?

SAFE, GOOD FOOD FOR EVERYONE.
The Codex Alimentarius Commission, established by FAO and WHO in 1963 develops harmonised international food standards, guidelines and codes of practice to protect the health of the consumers and ensure fair practices in the food trade. The Commission also promotes coordination of all food standards work undertaken by international governmental and non-governmental organizations.

nnn Źródło:

Czym jest Codex Alimentarius
Codex Alimentarius (Kodeks Żywnościowy) to zbiór międzynarodowych standardów, wytycznych i zaleceń ustanawianych przez Komisję Kodeksu Żywnościowego (Codex Alimentarius Commission – CAC) dotyczących żywności a związanych z jej produkcją, przetwarzaniem, obrotem i informowaniem.

Oprócz norm dotyczących „zwykłej” żywności, Kodeks wyznacza i wytyczne dotyczące między innymi:
witaminowych i mineralnych suplementów diety, oświadczeń dotyczących właściwości leczniczych, żywności ekologicznej, żywności genetycznie zmodyfikowanej, etykietowania żywności, reklamy, dodatków do żywności oraz zawartych w niej pestycydów. Źródło: Czym jest Codex Alimentarius i jak wpływa na nasze zdrowie?

Źródło: http://polskaakcjaobywatelska. pl/index

Wpływ CA na praktykę Źródło:

Witaminy i suplementy mineralne
Wytyczne Kodeksu: ustaliły górne dozwolone limity dawek witamin i składników mineralnych, oraz wprowadziły zakaz twierdzenia, że witaminowe i mineralne suplementy diety mogą być wykorzystywane do zapobiegania i leczenia chorób. Źródło: Czym jest Codex Alimentarius i jak wpływa na nasze zdrowie?

Przykład standardu (MRL - Maximum Residue Limit) zawartości pestycydu 2,4-D

Jak zalecenia Codex Alimentarius są realizowane poprzez przepisy prawa?
W wykonaniu aktów prawa unijnego oraz krajowych przepisów następuje stopniowe przenoszenie ziół, witamin i minerałów do kategorii produktów leczniczych podlegających prawu farmaceutycznemu. Skutkiem tego, wprowadzanie do obrotu tych produktów związane jest z koniecznością przeprowadzania bardzo kosztownych badań i certyfikacji. Na takie działania i wydatki pozwolić sobie mogą jedynie wielkie koncerny farmaceutyczne. Dochodzi do sytuacji, gdy używane od wieków naturalne produkty lecznicze, by mogły być nadal sprzedawane, muszą zostać poddane bardzo drogim badaniom klinicznym potwierdzającym ich skuteczność i bezpieczeństwo. Na takie badania nie stać lokalnych producentów. Źródło:

Dodatkowo produkty te muszą spełniać wymogi analiz bezpieczeństwa wykorzystywanych dotychczas dla substancji toksycznych. Dobór nieadekwatnych kryteriów i metod naukowych może doprowadzić do eliminacji wielu stosowanych od setek lat ziół (np. dziurawiec) ze sprzedaży, oraz ograniczenia maksymalnych dawek witamin i minerałów w suplementach diety do poziomów często bezwartościowych dla utrzymania dobrego zdrowia. (…) Oczywistym beneficjentem zmian w przepisach prawa są wielkie koncerny farmaceutyczne, które niszcząc konkurencję w postaci, coraz bardziej popularnych produktów medycyny naturalnej, monopolizują rynek środków leczniczych. Źródło:

• Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 6 października 2009 roku i 2 lutego 2010 roku, zgodnie z którymi ponad 1000 produktów leczniczych, takich jak: Maść Borowinowa, Sól Bocheńska, Sól Iwonicka, Olejek Rycynowy oraz wiele produktów w dużych opakowaniach wykreślono z listy produktów dostępnych w sklepach zielarsko-medycznych, ograniczając ich sprzedaż wyłącznie do aptek. To działanie nie zostało poparte przekonującymi argumentami, a prowadzić może do ograniczenia dostępności tych produktów, często niewystarczająco opłacalnych, by handlowały nimi apteki. (Wygrana bitwa! Po kilkumiesięcznych naciskach środowiska związanego z zielarstwem oraz dzięki wsparciu ze strony wszystkich osób zaangażowanych w kampanię wolnośćnaturalnegowyboru.pl Minister Zdrowia rozporządzeniem z dnia 22 października 2010 r. przywrócił możliwość sprzedaży produktów naturalnych w sklepach zielarsko-medycznych! Dziękujemy wszystkim zaangażowanym!). Źródło:

W Polsce podobnie jak w całej Unii Europejskiej wdrażanych jest obecnie szereg regulacji prawnych ograniczających dostęp do naturalnych produktów leczniczych. Końcowy efekt wdrożenia tych regulacji zależy w dużej mierze od przyjętych i zaakceptowanych przez Komisję Europejską i Parlament Europejski metod naukowych oceny korzyści i bezpieczeństwa stosowania. Jeżeli nie podejmiemy działań, które skłonią decydentów (m.in. posłów do Parlamentu Europejskiego) do zmiany tych metod, możemy spodziewać się następujących efektów: masowe ograniczenia, dotyczące dopuszczonych do stosowania form witamin i minerałów (eliminujące, m.in. znaczną ilość najlepiej przyswajalnych form chelatów aminokwasowych, oraz wszystkie formy srebra i wanadu). ograniczenie maksymalnych dozwolonych dawek witamin i minerałów w suplementach diety, często do poziomu bezwartościowego dla utrzymania dobrego zdrowia. masowe ograniczenia dotyczące tego, co możemy pisać i mówić o korzyściach zdrowotnych jakiegokolwiek produktu spożywczego. nałożenie, często trudnych lub niemożliwych do spełnienia, standardów farmaceutycznych na produkty naturalne. Źródło:

Nowelizowana dnia 8 stycznia 2010 roku ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia, wg której wszelkie informacje dotyczące wpływu żywności na zdrowie tzw. „oświadczenia zdrowotne” są zabronione, o ile nie zostały wcześniej zatwierdzone przez Komisję Europejską, co wymaga w praktyce ich poparcia kosztownymi randomizowanymi badaniami klinicznymi, na które mogą sobie pozwolić jedynie wielkie międzynarodowe koncerny farmaceutyczne, Źródło:

Informacja z IV 2013 Głównego Inspektora Sanitarnego
„6-miesięczny okres przejściowy przewidziany w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 432/2012 oznacza, że w ciągu tego okresu produkty mogą być znakowane niezatwierdzonymi oświadczeniami i wprowadzane na rynek, a także prezentowane i reklamowane. Upływ tego okresu przejściowego oznacza, że produkty takie nie mogą być już dłużej znakowane, wprowadzane na rynek i reklamowane. Jednak produkty, które przed upływem tego okresu zostały oznakowane i/lub wprowadzone na rynek, nie muszą być następnie wycofywane z rynku. Mogą one w dalszym ciągu pozostawać na rynku przez czas, którego rozporządzenie nr 1924/2006 nie limituje, a więc w praktyce do wyczerpania zapasów rynkowych.” – dostęp

• Art. 27 ww. ustawy i Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 maja 2010 roku zmieniającego rozporządzenie w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety wprowadza niskie zalecane poziomy witamin i minerałów w suplementach diety, często w ilościach niższych niż w jednym pełnowartościowym posiłku (witamina A, C, Beta karoten, B3, żelazo, cynk, magnez, selen), które mogą w najbliższej przyszłości stać się maksymalnymi poziomami dopuszczalnymi. Przepis ten wprowadza także zakaz stosowania wielu form minerałów, np. wszystkich form wanadu i srebra koloidalnego, wielu łatwo przyswajalnych form chelatów aminokwasowych, Źródło:

• Dyrektywa Unijna 2004/27/WE definiuje produkt leczniczy w sposób umożliwiający w praktyce uznać każdy produkt spożywczy za lek podlegający rygorom prawa farmaceutycznego (Art. 1.) oraz daje tej Dyrektywie pierwszeństwo nad każdym innym prawem unijnym i krajowym (Art. 2.2), co jest obecnie wykorzystywane do pozywania producentów żywności o wprowadzanie do obrotu produktów spożywczych nie spełniających wymogów wynikających z prawa farmaceutycznego, Źródło:

Dyrektywa w sprawie tradycyjnych ziołowych produktów leczniczych (the Traditional Herbal Medicinal Products Directive – THMPD) Miała wejść w życie 1 kwietnia 2011 roku Co to oznacza? Wiele produktów ziołowych, obecnie sklasyfikowanych i sprzedawanych jako suplementy diety, trzeba będzie zarejestrować, aby wciąż móc je sprzedawać. Niestety procedura rejestracyjna jest niezwykle skomplikowana i kosztowna, a wymagania dotyczące jakości produktu bardzo wysokie. W związku z tym, wiele firm nie będzie mogło sobie pozwolić na rejestrację swoich produktów. Problem nie dotyczy jedynie osób stosujących tradycyjne preparaty ziołowe, z medycyny chińskiej czy ajurwedyjskiej. Również poszczególne zioła, wchodzące w skład suplementów diety obok witamin i minerałów, miały zniknąc ze sprzedaży od kwietnia 2011 roku. Z dnia na dzień miała nastąpić delegalizacja tysięcy preparatów ziołowych, a dostęp do nich zostanie mocno ograniczony. Więcej na stronie Źródło:

O CO CHODZI? Od 2009 roku postępuje ograniczanie naszej swobody dostępu do naturalnych środków leczniczych. Zmiany wprowadzane są dwutorowo: 1. W ramach wprowadzania restrykcyjnego i opartego na wątpliwych podstawach naukowych prawa Unii Europejskiej, 2. W wykonaniu nieprzemyślanego rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia dotyczącego ograniczenia dostępności naturalnych produktów w sklepach zielarskich i medyczno zielarskich. Pod naciskiem działań społecznych Ministerstwo Zdrowia wycofało się ze swoich planów! Źródło:

Międzynarodowe spory w WTO
WTO jako punkt odniesienia w rozsądzaniu międzynarodowych sporów handlowych, dotyczących żywności, bazuje na standardach i wytycznych Codex Alimentarius. Źródło: Czym jest Codex Alimentarius i jak wpływa na nasze zdrowie?

Jak sobie z tym poradzić? CO warto ZROBIĆ?
Działania doraźne 1. PRZEKAŻ SWOJE SPOSTRZEŻENIA I OBAWY POSŁOM I EURO POSŁOM – zostali wybrani, żeby dbać o nasze prawa i od nich możemy żądać poparcia. 2. ZBIERZ PODPISY POD PETYCJĄ 3. PRZEKAŻ ULOTKI SWOIM ZNAJOMYM 4. WYWIEŚ PLAKAT W SWOIM MIEJSCU PRACY 5. JEŚLI MASZ JAKIEŚ INNE POMYSŁY JAK WSPOMÓC AKCJĘ – włącz się! Źródło:

B. Działania zasadnicze (długofalowe) Zmiana stylu życia na prozdrowotny i proekologiczny, a zwłaszcza sposobu odżywiania. 2. Edukacja prozdrowotna i proekologiczna 3. Oddziaływanie na decydentów w kraju i UE na rzecz polityki (m. in. zmian w prawie) rzeczywiście pro publico bono w zakresie zdrowia, produkcji i obrotu żywnością, ziołami, suplementami itd.

Zmiana stylu życia na prozdrowotny i proekologiczny, a zwłaszcza sposobu odżywiania: Kupuj żywność ekologiczną Stosuj zasady odżywiania dla zdrowia

STOPIEŃ UTRATY WAŻNYCH PIERWIASTKÓW W BIAŁEJ MĄCE (wskutek mielenia i usunięcia zarodków ziaren) 85% MAGNEZU 86% MANGANU 40% ZWIĄZKÓW CHROMU 78% CYNKU 89% KOBALTU 48% MOLIBDENU 68% MIEDZI oraz znacznych ilości: SELENU WITAMINY E NIEZBĘDNYCH NIENASYCONYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH (NNKT) „W mące pozostają natomiast metale ciężkie, jak np. kadm (skoncentrowany w endospermie). (Niestety, poprzez oddzielenie zarodków wyeliminowano z mąki antagonistę kadmu, czyli cynk).” Żródło: M.A. Schmidt i in. 1997): „Ominąć antybiotyki”. SPAR, Warszawa (s. 106).

Ważniejsze przewagi rolnictwa ekologicznego nad konwencjonalnym
Produkcja żywności o większej wartości biologicznej, bo: a) lepsze proporcje skladników odżywczych, b) bezpieczniejsza, bo znikoma ilość lub prawie wcale sztucznych substancji. Nie degraduje gleby. Nie degraduje stosunków wodnych. Chroni glebę przed erozją. Większa bioróżnorodność agroekosystemu. Istotnie większa liczba miejsc pracy. Trwalsze przechowywanie płodów rolnych. Mniejsze zużycie energii z paliw kopalnych. Poprawia bilans handlu zagran. (nie zgłaszając popytu na import pestycydów, nawozów sztucznych, materiału siewnego itd.). Lepsze warunki bytowania zwierząt. Steruje się całym gospodarstwem (w rolnictwie konwencjonalnym uprawami). Nie powoduje przepasienia. Nie prowadzi do uodporniania się chwastów i szkodników na pestycydy. Przeciwdziała obniżce (lub załamaniu się) plonów w dłużej perspektywie.

Tendencje w nauce o żywieniu
A. Zalecenia bazowania na produktach: Zbożowych (z pełnego przemiału) Warzywach i strączkowych Owocach oraz B. Minimalizowanie udziału żywności zwierzęcej

Nowe Cztery Grupy Pokarmów
Zbożowe (kasze grubo mielone, mąki z pełnego przemiału itp.) 2. Warzywa 3. Strączkowe 4. Owoce Źródło: Physicians Committee for Responsible Medicine – PCRM ( T.C. i T.M. Campbell (2011), Nowoczesne zasady odżywiania; N. Barnard (2001), Uciec przed chorobą Film: „Wegetarianizm – obalenie mitów”

Najlepsza książka nt. Podstaw zdrowia –
T.C. Campbell i T.M. Campbell II (2011), Nowoczesne zasady odżywiania. Przełomowe badanie wpływu żywienia na zdrowie, Wyd. Galaktyka, Łódź.

Udział w produkcji żywności
TABLICA 1. Użytkowanie ziemi i udział w produkcji żywności produkcji zwierzęcej i roślinnej. RODZAJ PRODUKCJI Użytkowanie ziemi (% ogółu użytków rolnych) Udział w produkcji żywności Zwierzęca 80% 10% Roślinna** 20% 90% Źródło: Nowak J.J., Popyt i zarządzanie jako podstawowe czynniki ekorozwoju, w: “Materiały konferencji EkoKadry”. Wyd. Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa 1999.

Działania na rzecz wyjścia z UE (gdy poprzednie działania nie poskutkują…)

Na pewno warto skorzystać z zaleceń w samym Monsanto… Ogłoszenie na stołówce Monsanto w Wielkiej Brytanii, w High Wycombe „W odpowiedzi na niepokoje naszych klientów (…) postanowiliśmy usunąć ze wszystkich naszych dań kukurydzę i soję genetycznie modyfikowaną. Będziemy współpracowali z naszymi dostawcami nad wymianą tych produktów na ich odpowiedniki wolne od GMO. (…) Podjęliśmy już środki mające na celu zapewnienie Państwa zaufania wobec naszych produktów.” (Cyt. za J.M. Smith, Nasiona kłamstwa, czyli o łgarstwach przemysłu i rządów na temat żywności modyfikowanej genetycznie, Oficyna Wydawnicza 3.49, Poznań 2007, s. 247)

„Właściwe odżywianie będzie medycyną jutra”
„Właściwe odżywianie będzie medycyną jutra” Linus Pauling (Dwukrotny laureat Nagrody Nobla)

Ważniejsze źródła i organizacje
Źródło:

Dziękuję za uwagę

Utrzymanie bioróżnorodności podstawą bezpieczeństwa żywnościowego
Być może np. w genomie pewnej regionalnej odmiany, np. owsa (który ma dwa razy więcej genów niż człowiek) drzemią rozwiązania przyszłych, a może już istniejących problemów?

Jak regionalne odmiany roślin uratowały powszechnie uprawiane odmiany zbóż i ziemniaka
Przykład 1 zagrożenia odmian pszenicy w USA pewną chorobą, która w latach 60. XX w. spowodowała nagły spadek plonów (w samej Montanie aż o ponad 1/3). Uratowała amerykańską pszenicę krzyżówka z dziką odmianą pszenicy pochodzącą z Turcji i odporną na tę chorobę[1]. [1] A. Kalinowska, „Ekologia”, Wyd. A. Grzegorczyk, Warszawa 2002, s

Jak regionalne odmiany roślin uratowały powszechnie uprawiane odmiany zbóż i ziemniaka c.d.
Przykład 2. W roku podobne zagrożenie patogenem grzybowym dotknęło narodowe zboże USA, jakim jest kukurydza. Straty zbiorów szacowano wtedy na ponad 2 mld USD (utracono 15% zbiorów). Rozesłano zespoły specjalistów po niemal całym świecie. A odmianę odporną na dany patogen, z którą krzyżówka uratowała wtedy amerykańską kukurydzę, znaleziono niedaleko, rosnącą na 3. niewielkich zagonach w Meksyku...[2] [2] "Nasza wspólna przyszłość. Raport Światowej Komisji Do Spraw Środowiska i Rozwoju". PWE, Warszawa 1991, s. 204.

Jak regionalne odmiany roślin uratowały powszechnie uprawiane odmiany zbóż i ziemniaka c.d.
Przykład 3. Trudno nie wspomnieć wielkiej tragedii w Irlandii, gdzie w latach 1840-tych wskutek rozpowszechnienia genetycznie jednolitej odmiany i stąd olbrzymich strat zbiorów ziemniaka, gdy zaatakował pasożytniczy grzyb, zmarło wskutek głodu i związanych z nim chorób ponad 2 mln ludzi, zaś ok. 1,5 mln wyemigrowało… Z kolei w latach 1980-tych XX w. pojawiła się odporna na fungicydy odmiana tego grzyba. W rezultacie już w latach 90-tych światowe straty wskutek tej zarazy ziemniaczanej sięgnęły 15%, tzn. ok. 3,25 mld USD. A uratowała przed tym patogenem ziemniaka krzyżówka z tradycyjnie uprawianą w Andach odmianą ziemniaka[3]. [3] Por. J. Tuxill, Dobrodziejstwa różnorodności świata roślinnego, w: L.R. Brown, C. Flavin, H.F. French, red., „Raport o stanie świata. U progu nowego tysiąclecia”, KiW, Warszawa 2000, s. 129.

Więcej przykładów ratowania przez odmiany regionalne szeroko uprawianych zbóż lub warzyw można znaleźć np. w pracy D. Hillel and C. Rosenzweig, Biodiversity and Food Production, w: E. Chivian and A. Bernstein, eds., “Sustaining Life. How Human Health Depends on Biodiversity”, Oxford University Press, Oxford; New York 2008.

Jak regionalne odmiany roślin utrzymywały bezpieczeństwo żywnościowe
Czy trzeba uzasadniać to, że przez wieki, dzięki prawu rolników do obrotu, wymiany, a nawet darowizny własnego materiału nasiennego oraz wykorzystania części zbiorów jako materiału siewnego w następnym roku utrzymywała się i rozwijała bioróżnorodność upraw i hodowli zwierzęcej oraz wzmacniało się bezpieczeństwo żywnościowe kraju…?

Licencjonowany obrót i banki genów (nasion)
Z punktu widzenia bezpieczeństwa żywnościowego licencjonowany obrót i banki genów (nasion) nie zapewniają tego w pełni. Wystarczy pomyśleć o awarii urządzeń chłodzących, i innych przyczynach zniszczeń, jak np. atak terrorystów, rabusiów lub działania wojenne, skutkiem których zniszczony został kilka lat temu w Iraku najstarszy i najbogatszy na świecie Iraqi National Genebank w Abu Ghraib…[1] [1] Wiąckowski S.K. (2011), Genetycznie modyfi kowane organizmy (GMO) zagrożeniem dla polskiej wsi, rolnictwa, zdrowia i środowiska, w: Biuletyn Komitetu Ochrony Przyrody PAN, nr 2/2011

Najlepsza podstawa bezpieczeństwa żywnościowego
Już dawno specjaliści uznali, że równoczesne utrzymywanie upraw odmian tradycyjnych, lokalnych (tj. regionalnych) ze współcześnie wyhodowanymi (a więc wielu zróżnicowanych, zwłaszcza drobnych gospodarstw rolnych) stanowi najlepszą podstawę bezpieczeństwa żywnościowego. T.T. Chang, genetyk, dyrektor International Rice Germplasm Center, twierdzi, że jest to „najbardziej efektywny, długotrwały sposób stabilizowania zbiorów”[1], czyli strategicznego bezpieczeństwa żywnościowego kraju. [1] Raport o stanie świata Worldwatch Institute o szansach przetrwania ludzkości, red. L.R. Brown, PWE, Warszawa 1990, s. 287.

Maximum Residue Limits for 2,4-D
Commodity MRL Year of Adoption Symbols Note Berries and other small fruits 0.1 mg/Kg 2003 Citrus fruits 1 mg/Kg 2004 Po Edible offal (mammalian) 5 mg/Kg 2003 Eggs 0.01 mg/Kg 2001 (*) Hay or fodder (dry) of grasses400 mg/Kg 2003 Maize0.05 mg/Kg 2001 Maize fodder (dry)40 mg/Kg 2001 Meat (from mammals other than marine mammals)0.2 mg/Kg 2003 Milks0.01 mg/Kg 2003? Pome fruits0.01 mg/Kg 2003(*) Potato0.2 mg/Kg Poultry meat0.05 mg/Kg 2003(*) Poultry, Edible offal of0.05 mg/Kg 2003(*) Rice straw and fodder, Dry10 mg/Kg Rice, Husked0.1 mg/Kg Rye2 mg/Kg Sorghum0.01 mg/Kg 2003(*) Soya bean (dry)0.01 mg/Kg 2003(*) Soya bean fodder0.01 mg/Kg 2003(*) Stone fruits0.05 mg/Kg 2001(*) Sugar cane0.05 mg/Kg Sweet corn (corn-on-the-cob)0.05 mg/Kg 2001(*) Tree nuts0.2 mg/Kg Wheat2 mg/Kg Wheat straw and fodder, Dry100 mg/Kg 2001 (*) At or about the limit of determination. Po The MRL accommodates post-harvest treatment of the commodity. Źródło:

Co zawiera Codex Alimentarius i jak sobie w tej sytuacji poradzić?

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Co zawiera Codex Alimentarius i jak sobie w tej sytuacji poradzić?"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres

Wejść

Zaloguj się poprzez sieć społeczną:

Co zawiera Codex Alimentarius i jak sobie w tej sytuacji poradzić?

Podobne prezentacje

Prezentacja na temat: "Co zawiera Codex Alimentarius i jak sobie w tej sytuacji poradzić?"— Zapis prezentacji:

Podobne prezentacje

О projekcie

Zwrotny adres