„Co nastolatek powinien wiedzieć na temat odżywiania?”

Prezentacja na temat: "„Co nastolatek powinien wiedzieć na temat odżywiania?”"— Zapis prezentacji:

1 „Co nastolatek powinien wiedzieć na temat odżywiania?”

2 PLAN NASZEGO PROJEKTU Wskaźnik masy ciała (BMI); Tendencja do tycia;
Dane dotyczące osób z nieprawidłową masą ciała w Polsce i na świecie; Przyczyny otyłości; Prawidłowe i nieprawidłowe odżywianie; Zasady prawidłowego odżywiania; Przyczyny i skutki nieprawidłowego odżywiania; Choroby o podłożu żywieniowym; Priorytety zdrowego odżywiania się (piramida żywieniowa); Wzorcowy jadłospis dla nastolatków; Fast food-y.

3 OTYŁOŚĆ, A PRAWIDŁOWA MASA CIAŁA. PODSTAWOWE ZASADY ŻYWIENIA.

4 CO TO JEST WSKAŹNIK MASY CIAŁA ?
BMI - możemy szybko sprawdzić, czy mieścimy się w wadze optymalnej (dla naszego wzrostu), czy cierpimy na niedowagę lub otyłość.

5 JAK GO OBLICZAĆ ? Oblicza się go, dzieląc swoją wagę w kilogramach przez wzrost wyrażony w metrach podniesiony do kwadratu. Niedowaga – poniżej 18 Waga w normie – od 18 do 25 Nadwaga – od 25 do 30 Otyłość – od 30 do 40 Otyłość ekstremalna – powyżej 40

6 WYKRES BMI

7 BMI GWIAZD BMI Julii Roberts to 19 Czyli waga prawidłowa
BMI Cezarego Żaka to 30 Czyli nadwaga BMI Wojciecha Mann-a to 50 Czyli waga ekstremalna

8 W JAKIM WIEKU MA SIĘ NAJWIĘKSZĄ TENDENCIĘ DO TYCIA ?
Skłonność w tym kierunku mają szczególnie nastolatki oraz osoby młode (18-24 rok życia). Szczególnie w przedziale wiekowym lat niemalże co drugi nastolatek i co trzecia nastolatka mają nadwagę .

9 JAKIE SĄ DANE LICZBOWE DOTYCZĄCE OSÓB Z NIEPRAWIDŁOWĄ MASĄ CIAŁA W POLSCE?

10 46% społeczeństwa cierpi na nadwagę lub otyłość
46% społeczeństwa cierpi na nadwagę lub otyłość. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2005 roku na świecie było 400 mln osób otyłych, a 1,6 mld osób miało nadwagę. Prognozy na 2015 rok przewidują znaczący wzrost zachorowań na otyłość (około 700 mln osób), wzrośnie również liczba osób z nadwagą (2,3 mld). Na podstawie zgromadzonych danych oszacowano, że otyłość dotyczy 15,7 proc. mężczyzn i 19,9 proc. kobiet, podczas gdy nadwaga jest problemem 41 proc. mężczyzn i 28,7 proc. kobiet. WHO podaje, że niebezpiecznie wzrasta liczba otyłych wśród dzieci i młodzieży. Na przestrzeni 10 lat (od 1989 do 1998 roku) liczba otyłych dzieci pomiędzy 2 a 4 rokiem życia wzrosła z 5 do 9 proc.

11 PRZYCZYNY OTYŁOŚCI I WYNIKAJĄCE Z WADLIWEGO ŻYWIENIA SIĘ CHOROBY

12 PRZYCZYNY OTYŁOŚCI Czynniki dziedziczne Czynniki fizjologiczne
Czynniki psychologiczne Styl życia

13 CZYNNIKI DZIEDZICZNE Skłonność do otyłości dotyczy często całych rodzin, stwierdzono że istnieją ku temu predyspozycje genetyczne. U 70% osób otyłych przynajmniej jedno z rodziców było otyłe. Niestety dokładny mechanizm występowania tego typu otyłości pozostaje nieznany. Wiadomo, że w procesie powstawania otyłości jest zaangażowanych kilka genów wpływających na przyjmowanie pokarmów i wydatkowanie energii.

14 CZYNNIKI FIZJOLOGICZNE
Fizjologicznie apetyt regulowany jest: wielkością posiłków; ich częstością; składem; smakiem. Nadmiar węglowodanów jest początkowo odkładany w wątrobie w postaci glikogenu. Następnie przekształcany w tłuszcz. Nadmiar aminokwasów - pochodzących z białka - także początkowo przekształcany jest w glikogen, a następnie w tłuszcz magazynowany w tkance tłuszczowej. W jednym kilogramie tłuszczu magazynowane jest ok kcal.

15 CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE
Otyłość można traktować jako formę uzależnienia, innymi słowy utraty kontroli nad jedzeniem. Otyłość negatywnie wpływa na jakość życia, bywa że osoba otyła stroni od kontaktu z ludźmi, boi się ich odrzucenia. Paradoksalnie, otyłość może stać się: sposobem na życie, wygodnym wytłumaczeniem wszelkich osobistych niepowodzeń. Jedzenie zaś może być: pocieszeniem, sposobem na odreagowanie złości, smutku, sposobem na nudę. Typowa dla ludzi otyłych jest złudna nadzieja, że wszystko w życiu się uda jeśli tylko się schudnie. Bywa, że otyłość jest potrzebna rodzinie chorego po to, by mąż czy żona mogli czuć się bardziej pewnie przy mniej atrakcyjnym partnerze.

16 STYL ŻYCIA Otyłość powstaje przede wszystkim w wyniku spożywania nadmiaru tłuszczu oraz zbyt małej aktywności fizycznej. Obecnie prawie jedna czwarta Amerykanów powyżej 18 roku życia nie wykazuje żadnej aktywności ruchowej w wolnym czasie. Czynniki predyspozycji do przybierania na wadze ze względu na styl życia: siedzący tryb życia alkohol - spożywany w nadmiernych ilościach prowadzi do zwiększonego dostarczania energii ("puste" kalorie), chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, palenie papierosów - obniża apetyt. Nie jest to jednak metoda pozwalająca utrzymać masę ciała i zachować zdrowie, ponieważ palenie i otyłość są pierwszymi możliwymi do uniknięcia przyczynami zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych, zbyt mała aktywność fizyczna lub jej brak.

17 WPŁYW OTYŁOŚCI NABYTEJ W MŁODSZYM WIEKU NA ORGANIZM DOROSŁEGO CZŁOWIEKA
Istnieje wiele niekorzystnych wpływów na rozwój i stan zdrowia człowieka. Są to: niedobory żywieniowe; nadmiar niektórych składników pokarmowych; zbyt duża ogólna kaloryczność pożywienia; przekarmianie dzieci i młodzieży prowadzące do nadmiernej masy ciała może pozostawić trwały ślad w postaci zwiększenia liczby komórek tkanki tłuszczowej. Osoby takie wykazują dużą skłonność do ponownej otyłości w dalszym życiu; otyłość jest przyczyną zwiększonej umieralności, a także wielu chorób np. niektórych nowotworów, cukrzycy typu II, chorób okładu krążenia, pęcherzyka żółciowego, zwyrodnienia stawów, zaburzeń rozrodczych.

18 PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE
Zapotrzebowanie energetyczne organizmu zależy jednak od różnych czynników, jak: wiek; płeć; klimat; rodzaj wykonywanej pracy. Zapotrzebowanie energetyczne wyraża się w kaloriach (1 kaloria (1 cal) jest to ilość energii potrzebna do ogrzania 1 g wody o 1ºC), lecz w układzie SI jest to dżul (J). Podstawową sprawą w planowaniu prawidłowego odżywiania jest zapewnienie odpowiednich proporcji białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin i składników mineralnych w spożywanych produktach.

19 ZASADY PRAWIDŁOWEGO ODŻYWIANIA
Oto 10 zasad zdrowego odżywiania: 1. Dużo napojów Codziennie powinno się wypijać co najmniej 2 litry płynów. Najlepiej nadają się: woda mineralna, herbaty ziołowe i niesłodzone soki owocowe. 2. Zredukowanie ilości spożywanych tłuszczy Zaleca się zmniejszenie ilości spożywanych tłuszczy. Dziennie nie powinno się przekraczać granicy 60 gram tłuszczy. Wskazane jest spożywanie niskotłuszczowych produktów, takich jak n. p. chude mięsa i ryby, ziemniaki, ryż, makaron, warzywa i owoce. 3. Zredukowanie ilości spożywanych mięs Spożywanie mięsa dwa razy w tygodniu w zupełności wystarczy aby pokryć zapotrzebowanie na żelazo. Zaleca się przyrządzanie chudych mięs, takich jak mięso z kurczaka czy indyka.

20 ZASADY PRAWIDŁOWEGO ODŻYWIANIA
4. Dużo warzyw i owoców Spożywanie 5 porcji warzyw lub owoców rozłożonych w ciągu dnia jest jak najbardziej wskazane. W ten sposób organizm zostaje zaopatrywany w cenne witaminy i substancje mineralne oraz wspomagające zdrowie drugorzędne substancje roślinne. 5. Spożywanie ryby raz w tygodniu Regularne spożywanie ryb jest szczególnie zalecane ze względu na zawarte w nich wysokowartościowe białka, wielokrotnie nienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3) oraz witaminy D oraz B12. Poza tym ryby morskie zawierają cenny dla zdrowia jod. 6. Regularne spożywanie produktów pełno zbożowych Produkty z białej mąki czy oczyszczony ryż, zastąpić produktami z pełnego ziarna jak np. gryka czy proso.

21 ZASADY PRAWIDŁOWEGO ODŻYWIANIA
7. Unikać soli Sól wiąże niepotrzebnie wodę w organizmie, dlatego zaleca się przyprawianie ziołami. 8. Zdrowe tłuszcze / oleje Zaleca się stosowanie tłuszczy i olejów pochodzenia roślinnego, bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe np. oliwa z oliwek. 9. Oszczędnie z alkoholem Alkohol powinien być spożywany przy specjalnych okazjach w umiarkowanych ilościach. Czerwone wino, któremu przypisuje się pozytywny wpływ na układ krwionośny, powinno również być spożywane z umiarem. 10. Rozkoszowanie się smakiem Ważna zasadą jest czerpanie przyjemności z jedzenia bądź jego przyrządzania. Osoby przestrzegające zasad zdrowego odżywiania mogą pozwolić sobie od czasu do czasu na chwile zapomnienia, jednak to zdrowe posiłki smakują najlepiej.

22 NIEPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - PRZYCZYNY
Nietrudno zauważyć, iż wiele ludzi nieprawidłowo się odżywia. Poniżej został przedstawiony wykaz przyczynowo - skutkowy złego dobierania jadłospisu. Przyczyny: brak czasu na przygotowanie jedzenia zgodnego z zasadami racjonalnego odżywiania się; stresujące wydarzenia życiowe (kłótnie, choroby, śmierć w rodzinie); brak akceptacji w środowisku i rodzinie; brak znajomości zasad zdrowego odżywiania się.

23 NIEPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - SKUTKI
choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze; miażdżyca i jej powikłania np. udar mózgu i niedokrwienna choroba serca z zawałem włącznie); nowotwory; cukrzyca; choroby jelita grubego; próchnica zębów; osteoporoza; nadwaga, otyłość; anoreksja; bulimia; łuszczenie i suchość skóry; kruchość, łamliwość i wypadanie włosów;

24 NIEPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - SKUTKI
zawroty głowy, obniżenie ciśnienia, omdlenia; ogólnie zły wygląd i pogarszający się stan zdrowia, tak samo fizycznego jak również psychicznego; kłopoty z koncentracją, bezsenność, depresje, nadpobudliwość; zmiany nastroju - zniechęcenie, znużenie.

25 CHOROBY O PODŁOŻU ŻYWIENIOWYM
Nieprawidłowe odżywianie może być przyczyną ponad 80 różnego rodzaju chorób. Jedna trzecia Polaków (dorosłych i dzieci), czyli ponad dwanaście milionów ludzi cierpi na różne, wynikające ze złego sposobu odżywiania, dolegliwości fizyczne i psychiczne. Polacy wciąż najczęściej umierają na choroby układu krążenia i nowotwory, a więc na choroby, których jedną z przyczyn jest nieprawidłowe żywienie.    Prawidłowy sposób odżywiania to jedno z 12 uwarunkowań zdrowia. Natomiast zdrowy człowiek to podstawa zdrowego społeczeństwa.

26 PRZYKŁADOWE CHOROBY O PODŁOŻU ŻYWIENIOWYM
Cukrzyca Bulimia Anoreksja Próchnica zębów

27 CUKRZYCA Cukrzyca – choroba polegająca
na niedoborze insuliny w organizmie. Nie leczona cukrzyca może być przyczyną m.in.: utraty wzroku, symbol cukrzycy niewydolności nerek, uszkodzenia włókien nerwowych, sprzyjających miażdżycy zmian w naczyniach krwionośnych Zachorowania zdarzają się w każdym wieku, chociaż niemowlęta chorują rzadko. Cukrzyca najczęściej występuje u ludzi w wieku średnim i u starszych.

28 BULIMIA (Żarłoczność psychiczna) jest również chorobą na podłożu psychicznym. Są to kresowe napady żarłoczności z utratą kontroli nad ilością spożywanych pokarmów. Pojawiające się poczucie winy po atakach głodu zmusza chorych do prowokowania wymiotów i przyjmowania środków przeczyszczających

29 ANOREKSJA (Jadłowstręt psychiczny) jest to choroba o podłożu psychicznym. Obecnie najczęściej spotykana jako choroba polegająca na ograniczeniu jedzenia, na obsesyjnej kontroli przyjmowanego pożywienia, panicznym lęku przed przytyciem, charakteryzująca się zaburzonym obrazem własnej sylwetki (na tle wagi). Występuje głównie u dziewcząt w wieku lat; prowadzi do znacznego wychudzenia (spadek masy ciała co najmniej o 25%), braku lub nieregularności miesiączki, licznych zaburzeń hormonalnych, fizjologicznych, psychicznych (depresji, lęku) a nawet do śmierci (5-15% chorych).

30 PRÓCHNICA ZĘBÓW Proces chorobowy niszczący twarde tkanki zęba, prowadzący do ich odwapnienia i rozpadu. Do czynników próchnico-twórczych zalicza się bakterie, węglowodany oraz niepełnowartościowość płytki nazębnej.

31 ZDROWE ODŻYWIANIE SIĘ W WIEKU DOJRZEWANIA, „PIRAMIDA PRIORYTETÓW”
Czynniki psychologiczne i fizjologiczne mające wpływ na złe nawyki żywieniowe . Przykłady prawidłowego i nieprawidłowego jadłospisu nastolatków. Piramida priorytetów dotyczących zasad prawidłowego odżywiania się przez młodzież w wieku dojrzewania. 31

32 CZYNNIKI PSYCHOLOGICZNE MAJĄCE WPŁYW NA ZŁE NAWYKI ŻYWIENIOWE:
Zaburzenia mechanizmu samoregulacji, Widok, smak czy zapach pokarmów, Próby powstrzymywania się od myślenia o jedzeniu, Niska samoocena, pesymizm życiowy, poczucie bezradności, nadmierna potrzeba osiągnięć i dążenie do perfekcjonizmu. 32

33 CZYNNIKI FIZJOLOGICZNE MAJĄCE WPŁYW NA ZŁE NAWYKI ŻYWIENIOWE
Częstość występowania czynników fizjologicznych wzrasta wraz z wiekiem, ulegając jedynie obniżeniu na starość. Odżywianie człowieka regulowane jest przez ośrodkowy układ nerwowy a w szczególności ośrodki podwzgórzowe, węchomózgowie, układ limbiczny, twór siatkowaty, jądra migdałowate i korę mózgową. Ośrodki te przez cały czas otrzymują bodźce typu psychicznego, nerwowego, hormonalnego i metabolicznego informujące o stanie odżywienia tkanek. Po przeanalizowaniu ośrodki te kształtują uczucie głodu, apetyt, sytość itp. Apetyt jest regulowany wielkością posiłków, ich częstością, składem, smakiem, czynnością. Na łaknienie w największym stopniu wpływają: serotonina - zmniejsza apetyt na węglowodany dopamina - reguluje łaknienie poprzez wpływ hamujący na przyjmowanie tłuszczów noradrenalina - zwiększa apetyt na węglowodany każde zaburzenie organiczne lub czynnościowe tych ośrodków może zmienić zachowanie się człowieka w zakresie nawyków żywieniowych co może być przyczyną rozwoju otyłości. 33

34 ZDROWE ODŻYWIANIE 34

35 PRAWIDŁOWY JADŁOSPIS DLA NASTOLATKÓW
I śniadanie: Omlet ze szpinakiem (podawaj z pomidorem i kanapką [kromkę pieczywa żytniego posmaruj płaską łyżeczką masła, połóż na niej 2 liście sałaty i plasterek polędwicy sopockiej] ). Kawa zbożowa z mlekiem i 1/2 łyżeczki cukru; mandarynka II śniadanie: Grahamka posmarowana łyżeczką margaryny lub masła, z plasterkiem żółtego sera, liściem sałaty i papryką jako dodatkiem Obiad: Pierwsze danie: talerz zupy pieczarkowej, Drugie danie: pierś kurczaka pieczona w folii, ryż brązowy, gotowana marchewka z groszkiem i sałata doprawiona sokiem z cytryny i 3 łyżkami jogurtu Szklanka świeżego soku z grejpfruta Podwieczorek: Drożdżówka z jabłkiem Kubek kefiru Kolacja: Sałatka z pokrojonych: 6 rzodkiewek, 1/2 małej cebuli i jabłka, polana sosem Kromka chleba razowego Koktajl (zmiksuj szklankę mleka z połówką banana i łyżeczką cukru) 35

36 NIEZDROWE ODŻYWIANIE MOŻE DOPROWADZIĆ DO OTYŁOŚCI I WIELU CHORÓB Z NIĄ ZWIĄZANYCH
36

37 FAST FOOD – NIEPRAWIDŁOWY JADŁOSPIS DLA NASTOLATKÓW
Fast food to rodzaj pożywienia szybko przygotowywanego i serwowanego na poczekaniu bardzo tanio. Posiada wysoką wartość kaloryczną – zawiera dużą ilość tłuszczów i węglowodanów, przy równoczesnym niedoborze cennych dla organizmu substancji – błonnika, witamin i minerałów. Regularne spożywanie tych produktów prowadzi do chorób takich jak otyłość, miażdżyca, choroby serca, wątroby oraz nowotwory. Do największych sieci barów szybkiej obsługi, które sprzedają żywność "fast food" należą: McDonald's, Burger King, KFC oraz Taco Bell. Przykłady typowych potraw określanych jako fast food to: różne "-burgery" (np. hamburger, cheeseburger etc.) hot dogi frytki pizza 37

38 DZIECI ŻYWIONE FAST FOOD’EM
38

39 PIRAMIDA PRIORYTETÓW ZASAD PRAWIDŁOWEGO ODŻYWIANIA SIĘ DLA MŁODZIEŻY
39

40 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA Aktywność fizyczna jest niezbędnym elementem zdrowego stylu życia. Na różne sposoby poprawia stan naszego zdrowia, a także samopoczucia, przyspiesza metabolizm, prowadzi do lepszego wykorzystywania kalorii, to natomiast pomaga w utrzymaniu stałej, właściwej masy ciała. Wysiłek fizyczny jest również znakomitą metodą na przeciwdziałanie stresom. 40

41 GRUPA ZBÓŻ Produkty zbożowe jadaj codziennie po kilka porcji. Mogą to być 2 kromki ciemnego pieczywa, pół szklanki ryżu lub makaronu pełne ziarno czy też 3/4 szklanki płatków śniadaniowych. Ważne dla naszego organizmu są produkty o niskim stopniu przetworzenia, czyli np. grube kasze, ciemne pieczywo, niełuskany ciemny ryż, płatki owsiane czy też kukurydziane. Są one doskonałym źródłem błonnika, witamin i minerałów. Regulują pracę układu pokarmowego i niwelują zaparcia. 41

42 OWOCE I WARZYWA Owoce i warzywa można jadać codziennie i to przy każdy posiłku (czyli 5 porcji), po g. To one są najbogatszym naturalnym źródłem witamin i składników mineralnych, bez których nie moglibyśmy prawidłowo funkcjonować. Ponadto chronią nas przed chorobami układu krążenia, mają dużo antyoksydantów i błonnika, a do tego są mało kaloryczne. 42

43 MLEKO I SERY Nabiał należy jadać codziennie. Mleko i jego przetwory to najważniejsze źródło wapnia w naszej diecie oraz pełnowartościowego białka i witaminy B2. Niedobór dwóch pierwszych w organizmie przyczynia się do odwapnienia kości i osteoporozy. Witamina B12 jest natomiast niezbędna dla sprawności naszego układu nerwowego i odpornościowego. 43

44 MIĘSO, DRÓB, RYBY I JAJA Ryby, drób, jaja należy jadać kilka razy w tygodniu po ok g, jaja 2 razy tygodniowo. Znajdziemy w nich cenną witaminę D, która jest niezbędna do budowy mocnych i zdrowych kości i zębów. Wraz z nią łatwiej wchłania się w naszym organizmie wapń. Jedz zatem pełnowartościowe - śledzie, sardynki, makrele, łososia i tuńczyka, które bogate są w kwasy omega-3. Aby dłużej zachować sprawność umysłową jedz też pokarmy niskowęglowodanowe, wysokobiałkowe i niskotłuszczowe, czyli np. chude mięso indyka i kurczaka. 44

45 TŁUSZCZE ROŚLINNE Tłuszcze roślinne możesz jadać codziennie w ilości 2 łyżek. Są one bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, które nie podnoszą stężenia cholesterolu we krwi. Zamiast masła używaj więc margaryny lub masła roślinnego; zamiast smażonych dań jedz potrawy duszone, pieczone lub gotowane. Do smażenia używaj oleju rzepakowego, zaś do sałatek oliwy z pestek winogron, oliwy z oliwek, oleju słonecznikowego lub sojowego. 45

46 PROJEKT EDUKACYJNY PT.: „CO NASTOLATEK WIEDZIEĆ POWINIEN NA TEMAT ODŻYWIANIA SIĘ” WYKONALI:
Grupa I – lider Piwek Anna Białek Adrianna Korzeniowski Michał Łukasiak Paweł Grupa II – lider Sokolik Wojciech Misiak Marcin Twardowski Michał Wesołowski Bartłomiej Grupa III – lider Szyperska Iwona Trzaska Aleksander Wojnicka Karolina Zajkowski Rafał 46

47 DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ