HEJ. WY MAŁE SWYWOLNIKI. DO KSIĄŻECZKI, DO KSIĄŻECZKI

Prezentacja na temat: "HEJ. WY MAŁE SWYWOLNIKI. DO KSIĄŻECZKI, DO KSIĄŻECZKI"— Zapis prezentacji:

1 ILUSTRACJA KSIĄŻKOWA JAKO WPROWADZENIE DO PRZEKAZU WERBALNO - IKONICZNEGO

2 HEJ. WY MAŁE SWYWOLNIKI. DO KSIĄŻECZKI, DO KSIĄŻECZKI
HEJ! WY MAŁE SWYWOLNIKI! DO KSIĄŻECZKI, DO KSIĄŻECZKI! OTO NIOSĘ WAM WIERSZYKI I OBRAZKI I BAJECZKI! Władysław Bełza Abecadlnik 1869

3 ILUSTRACJA TO UTWÓR RYSUNKOWY, MALARSKI LUB GRAFICZNYUMIESZCZONY W KSIĄŻCE JAKO ELEMENT KREUJĄCY NASTRÓJ, UZUPEŁNIENIE LUB DOPOWIEDZENIE TEKSTU LITERACKIEGO.

4 TYPY ILUSTRACJI KSIĄŻKOWEJ:
ILUSTRACJA JAKO KONKRETYZACJA UTWORU LITERACKIEGO (PLASTYCZNE DOPEŁNIENIE TEKSTU), ILUSTRACJA JAKO PRZEKŁAD INTERSEMIOTYCZNY (SWOBODNA INTERPRETACJA PLASTYCZNA), ILUSTRACJA AUTORSKA, DODATEK EDYTORA W FUNKCJI ILUSTRACYJNEJ.

5 KRYTERIA OCENY ILUSTRACJI:
WARTOŚĆ ARTYSTYCZNA ILUSTRACJI, ZASADA DECORUM ROZUMIANA JAKO RESPEKTOWANIE PRAW DZIEŁA LITERACKIEGO I TRAFNĄ JEGO INTERPRETACJĘ, DOMINACJA ESTETYZUJĄCEGO STYLU ODBIORU, CZYLI ZASADA SYMBOLICZNEJ INTERPRETACJI W MIEJSCE MIMETYZMU CZY DENOTACJI.

6 ILUSTRACJA W KSIĄŻKACH DLA DZIECI

7 IM MŁODSZY ODBIORCA, TYM ROLA ILUSTRACJI WIĘKSZA.

8 MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
oglądanie obrazków, ilustracja jako środek wspomagający percepcję, ilustracja jako pomoc w procesie konkretyzacji utworu.

9 MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Wartość ilustracji: pomoc w percepcji i głębszym przeżywaniu utworu, wprowadzenie dziecka w świat sztuki. ILUSTRACJA ROZWIJA DYSPOZYCJE PSYCHICZNE (SPOSTRZEGAWCZOŚĆ, WYOBRAŹNIĘ, SPRAWNOŚĆ MYŚLENIA), UCZUCIOWE I POSZERZA WIEDZĘ O ŚWIECIE.

10 MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Ilustracja utrwala w umyśle wzorce wyobrażeniowe przedmiotów, miejsc, osób, zwierząt, nigdy nie widzianych, a także tworów fantastycznych.

11 MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Ilustracja o dużym ładunku emocjonalnym wywołuje emocje: strach, radość, komizm, współczucie.

12 MAŁE DZIECKO JAKO ODBIORCA
Dzięki ilustracji o nacechowaniu emocjonalnym dziecko uczy się adekwatnych reakcji psychicznych na przedstawiona sytuację. Dzięki ilustracji dziecko kształtuje pojęcia dobra i zła oraz uczy się postaw (współczucie, oburzenie). Ilustracja ma również walory poznawcze.

13 Jan Marcin Szancer Ilustracja do „Dziewczynki z zapałkami” H. Ch. Andersena

14 JAKA ILUSTRACJA JEST ATRAKCYJNA DLA DZIECKA?
Na atrakcyjność ilustracji wpływa: wyrazistość, przejrzystość kompozycji, interesujące szczegóły, zgodność z realiami tekstu (dokładność), kolorystyka (żywe, nasycone barwy).

15

16 JAKA ILUSTRACJA JEST ATRAKCYJNA DLA DZIECKA?
UPODOBANIA ESTETYCZNE ZMIENIAJĄ SIĘ WRAZ Z WIEKIEM. DZIECI MŁODSZE DZIECI STARSZE PROSTY, JEDNOBARWNY RYSUNEK BOGACTWO PRZEDSTAWIENIA I RÓŻNORODNOŚĆ.

17 JAKA ILUSTRACJA JEST ATRAKCYJNA DLA DZIECKA?

18 JAKA ILUSTRACJA JEST ATRAKCYJNA DLA DZIECKA?
DZIECI CENIĄ SOBIE HUMOR W ILUSTRACJI.

19 KSIĄŻKA OBRAZKOWA (PICTURESBOOKS)
PRZEKAZ OPARTY NA SYMETRII SŁOWA I OBRAZU (SŁOWO POZOSTAJE GŁÓWNYM NOŚNIKIEM TREŚCI), PRZEKAZ OPARTY NA SYMETRII SŁOWA I OBRAZU – SPLOT ILUSTRACJI I TEKSTU. JEDNOŚĆ IKONOLINGWISTYCZNA Krzysztof Teodor Toeplitz IKONOTEKST Kristin Hellberg

20 Z HISTORII ILUSTRACJI…

21 J. A. Komeński Orbis sensualium pictus
Aura, 1. spirat leniter. Ventus, 2. flat valide. Procella, 3. sternit Arbores. Turbo, 4. agit se in gyrum. Ventus subterraneus, 5. excitat Terrae motum. Terrae motus facit Labes (et ruinas) 6.  

22 Co za grzywa! Strach porywa! I paznokcie Na dwa łokcie! Coś pół konia – coś pół kota. Jak się zowie ta brzydota? Ta brzydota Staś się zowie, Co rodzicom truje zdrowie, Przez rok nie dał pokojowej Strzyc paznokci – czesać głowy: Toteż postać dzisiaj zbrzydłą, Gdy ukaże na ulicy, Zaraz krzyczą ulicznicy: Staś niegrzeczny, Staś straszydło!

23 O Juleczku, co miał zwyczaj ssać palec
Wtem ktoś z trzaskiem drzwi otwiera, Wpada krawiec jak pantera. I do Julka skoczy żywo. Nożycami w lewo, w prawo, Uciął palec jeden, drugi, Aż krew trysła we dwie strugi. Julek w krzyk, a krawiec rzecze: Tak z nieposłuszeństwa leczę!

24

25 PROJEKTY THEMERSONÓW:
FRANCISZKI STEFANA

26 FRANCISZKA I STEFAN THEMERSONOWIE: PAN TOM BUDUJE DOM

27 Maurice Sendak Tam, gdzie mieszkają dzikusy

28

29 David Macaulay Black and White

30 H. CH. Andersen Calineczka
E. Salamon J. M. Szancer J. Ołdak

31 PROPOZYCJE DYDAKTYCZNE

32 WYBÓR ILUSTRACJI wybieramy ilustracje autorskie lub tworzone przez wybitnych ilustratorów, unikamy przypadkowych ilustracji w duchu „disneyowskim”.

33 WYBÓR ILUSTRACJI Wybieramy ilustracje, w których widoczny jest wpływ zjawisk artystycznych, konwencji, np: surrealizm, groteska,

34 WYBÓR ILUSTRACJI Wybieramy ilustracje pomysłowe, np. łączące
różne konwencje.

35 WYBÓR ILUSTRACJI Wybieramy ilustracje, które nie przekazują gotowych wyobrażeń rzeczywistości literackiej, lecz dostarczają impulsów do twórczej wyobraźni dziecka.

36 JEDNA BAŚŃ – DWA ŚWIATY Jan Marcin Szancer

37 JEDNA BAŚŃ – DWA ŚWIATY Bożena Truchanowska

38 ILUSTRACJA AUTORSKA

39 Tove Jansson

40 Tove Jansson

41 Antoine de Saint - Exupery

42 Antoine de Saint - Exupery
Gdy miałem sześć lat, zobaczyłem pewnego razu wspaniały obrazek w książce opisującej puszczę dziewiczą. Książka nazywała się "Historie prawdziwe". Obrazek przedstawiał węża boa, połykającego drapieżne zwierzę. Oto kopia rysunku:

43 Po obejrzeniu obrazka wiele myślałem o życiu dżungli
Po obejrzeniu obrazka wiele myślałem o życiu dżungli. Pod wpływem tych myśli udało mi się przy pomocy kredki stworzyć mój pierwszy rysunek. Rysunek numer 1. Wyglądał on tak:

44 Pokazałem moje dzieło dorosłym i spytałem, czy ich przeraża
Pokazałem moje dzieło dorosłym i spytałem, czy ich przeraża. - Dlaczego kapelusz miałby przerażać? - odpowiedzieli dorośli. Mój obrazek nie przedstawiał kapelusza. To był wąż boa, który trawił słonia. Narysowałem następnie przekrój węża, aby dorośli mogli zrozumieć. Im zawsze trzeba tłumaczyć. Mój rysunek numer 2 wyglądał następująco:

45 Dla mnie to najpiękniejszy i jednocześnie najsmutniejszy obraz świata
Dla mnie to najpiękniejszy i jednocześnie najsmutniejszy obraz świata. To ten sam obraz, który jest na poprzedniej stronie, lecz narysowałem go jeszcze raz, abyście dobrze zapamiętali to miejsce, w którym zjawił się na ziemi i znikł Mały Książę. Przyjrzyjcie się uważnie, abyście mogli rozpoznać ten krajobraz, jeśli któregoś dnia będziecie wędrować przez afrykańską pustynię. A jeśli kiedyś znajdziecie się w tym miejscu, nie spieszcie się, błagam was, zatrzymajcie się na chwilę pod gwiazdą! Jeśli przyjdzie do was śmiejące się dziecko o złotych włosach, nie odpowiadające na pytania - zgadniecie, kto to jest. Nie zostawiajcie mnie wtedy w moim smutku: bądźcie tak mili i napiszcie mi szybko, że wrócił...

46

47 J.J. Sempé i R. Goscinny

48 Jacques Sempé i René Goscinny, Mikołajek i inne chłopaki

49

50

51 Małgorzata Musierowicz, Kwiat kalafiora
... W tej samej chwili do pokoju wpadła Nutria, trzymając się oburącz ramion Pulpecji. Obie były w starych dresach, brudne i wymazane dżemem, i wydawały przenikliwe okrzyki i posapywania, brzmiące mniej więcej jak: Czu – czu – czu – pff – pff – pff – Uuu! – i tak od nowa.

52 Małgorzata Musierowicz, Kwiat kalafiora
Na progu stała oschła dama lat mniej więcej sześćdziesięciu. Była siwa, zaondulowana starannie, ubrana w białą bluzkę z mankietami i kostium tweedowy w nobliwych odcieniach beżu. Popatrzyła najpierw na mokre spodnie taty Borejki; oczy miała okrągłe, czarne, o nieruchomym, nieco dzikim wejrzeniu.

53 NARRACJE PLASTYCZNE BRUNONA SCHULZA

54 Bruno Schulz Sklepy cynamonowe

55 Bruno Schulz Sklepy cynamonowe

56 Bruno Schulz Sklepy cynamonowe

57 DZIAŁANIA NA OBRAZACH

58 O CZYM JEST „PAN TADEUSZ„?

59 Jan Marcin Szancer

60 O CZYM JEST „PAN TADEUSZ„?
Jan Wilkoń

61 O CZYM JEST „PAN TADEUSZ”?

62 Gry z konwencją

63

64

65

66

67

68

69

70 Post scriptum

71 Fenomen Tytusa Czyżewskiego
Mechaniczny ogród Rano Rosa Róże Słońce słoneczniki w dali góry Motyl paź królowej żółte róże trawa się śmieje i słońce śmieje się i ja i moja nadzieja Paź królowej Róża Róża biała Bratek Lewkonia Róża żółta Pierwio snek kwiatek Piwonia Piwonia

72 Fenomen Tytusa Czyżewskiego
krew pepsyna krew żołądek serce krew ... telefon mego mózgu dynamo – mózgu trzy trzy trzy raz dwa trzy maszyna mojego ciała funkcjonuj obracaj się żyj

73 Julian Przyboś, GMACHY Poeta wykrzyknik ulicy
dwurząd bloków, rozłupany powietrze,. masy wpółzatrzymane, z których budowniczy uprowadzili ruch, znieruchomiałe piętra. dachy. przerwane w skłonie. mury. wynikłe ściśle. góry naładowane trudem człowieczym. GMACHY. pomyśleć: każda cegła spoczywa na wyjętej dłoni.

74 Wnioski: Ilustracja może stać się źródłem estetycznych wzruszeń, może kształtować postawy estetyczne, stać się wprowadzeniem w świat sztuki. Ilustracja może motywować do lektury. Ilustracja umożliwia symultaniczną lekturę, swobodne przechodzenie od kodu słownego do obrazowego.

75 HISTORYJKA OBRAZKOWA I KOMIKS JAKO WPROWADZENIE DO NARRACJI INTERMEDIALNEJ

76 Charles Schultz, Fistaszki

77 Hank Ketchman Denis Rozrabiaka

78

79

80 TO JASNE, ŻE KOMIKS JEST KIEPSKIM MALARSTWEM I ZŁĄ LITERATURĄ, ALE JEST TAK DLATEGO, ŻE NIE CHCE ON BYĆ ANI JEDNYM, ANI DRUGIM. KRYTYCY KOMIKSU JUŻ DAWNO ZAUWAŻYLI, ŻE W RAMACH TEGO GATUNKU OBA TWORZYWA – SŁOWO I OBRAZ – DĄŻĄ DO ZAMIENIENIA SIĘ MIEJSCAMI. Jerzy Szyłak, Komiks: świat przerysowany

81 Poetyka komiksu: Technika montażu, zbliżenie, spowolnienie akcji.
Film Technika montażu, zbliżenie, spowolnienie akcji. Telewizyjny serial Sposób dystrybucji – zeszyty komiksowe. Teatr Mimika, parateatralne spięcia dialogowe.

82 Początki komiksu:

83 Początki komiksu:

84 Początki komiksu:

85 Hermann Huppen, Wieże Bos Maury

86

87 Hugo Pratt, Ballade de la Mer Sale

88 Poetyka komiksu: Komiks to sztuka opowiadania prostych fabuł.
Środki wyrazu: kadr, dymki, onomatopeje podkreślają dynamizm akcji.

89 Poetyka komiksu: kadr i ramka: rozmieszczenie na stronie, upływ czasu, kształt ramek, dymki: kształt i rola owalu, onomatopeje, liternictwo, znaki przestankowe, kolor.

90 Komiks jako wprowadzenie w świat kultury:

91 Dino Buzzati, Poemat w obrazkach

92 Dino Buzzati, Poemat w obrazkach

93 Dino Buzzati, Poemat w obrazkach

94 Edukacyjne pożytki z komiksu:
nowe techniki odbioru, doskonalenie technik narracyjnych, aktywność odbiorcy, możliwość zetknięcia się z różnymi konwencjami.

95 NARRACJI INTERMEDIALNEJ.
Komiks jako wprowadzenie do nowego sposobu opowiadania: NARRACJI INTERMEDIALNEJ.

96 Dziękuję za uwagę.