INTERPRETACJA MATERIAŁÓW WIZUALNYCH

Prezentacja na temat: "INTERPRETACJA MATERIAŁÓW WIZUALNYCH"— Zapis prezentacji:

1 INTERPRETACJA MATERIAŁÓW WIZUALNYCH

2 Kultura wizualna – wizualność w kulturze
Kultura – klucz do zrozumienia procesów społecznych, społecznych tożsamości, zmiany społecznej i konfliktu. Kultura jest procesem nadawania i odbierania znaczeń. Reprezentacje – tworzone znaczenia.

3 Wizualność – sposoby konstruowania obrazu.
Widok a wizualność Widok – to, co widzialne. Wizualność – sposoby konstruowania obrazu.

4 patrzenie widzenie okulocentryzm Rozumienie

5 Kultura wizualna Sposoby, dzięki którym to, co wizualne staje się częścią życia społecznego.

6 Kultura wizualna. Symulakrum
Nie można rozróżnić tego, co rzeczywiste i nierzeczywiste. Wizerunki oderwały się od rzeczywistości. Żyjemy w świecie zdominowanym przez symulacje albo symulakry. (Jean Baudrillard 2005). One zastąpiły rzeczywistość.

7 Kultura wizualna Zrozumieć konkretną wizualizację oznacza zbadać jej pochodzenie oraz jej działanie społeczne. Plakat wyborczy Partii Konserwatywnej z 1983 r.

8 Kultura wizualna Konieczność refleksji nad sposobem przedstawiania konkretnych wizji takich kategorii społecznych jak klasa, płeć, rasa, seksualność, sprawność fizyczna i tak dalej.

9 Sposoby widzenia „Nigdy nie spoglądamy wyłącznie na jedną rzecz. Zawsze patrzymy na związek między rzeczami a nami samymi”. John Berger, Sposoby widzenia Jacopo Tintoretto „Zuzanna i starcy”

10 Sposoby widzenia Obraz może oddziaływać wizualnie i wywoływać specyficzne dla siebie skutki, Oddziaływanie to, dzięki uruchamianym przez obraz sposobom widzenia, ma kluczowe znaczenie dla wytwarzania i odtwarzania wizji różnicy społecznej, Zawsze przeplata się ono ze społecznym kontekstem patrzenia oraz różnymi typami wizualności, które widzowie wnoszą do procesu patrzenia na obraz.

11 Krytyczna metodologia badań nad wizualnością
Uważne podejście do obrazu, rozważanie uwarunkowań społecznych i oddziaływania obiektów wizualnych, branie pod uwagę sposobu patrzenia na obrazy.

12 Narzędzia metodologiczne
Obszar obrazu Obszar widziany przez różne publiczności Obszary wytwarzania obrazu

13 Modalności obszarów technologiczna kompozycyjna społeczna

14 Robert Doisneau „An Oblique Look” 1948

15 Obszar wytwarzania Technologia użyta przy wytwarzaniu obrazu determinuje jego formę, znaczenie i sposób oddziaływania, gatunek, praktyki społeczne, teoria autorska.

16 organizacja przestrzenna spojrzeń,
Obszar obrazu Fotografia jako towar, organizacja przestrzenna spojrzeń, sposoby przedstawiania rasy, płci, klasy społecznej.

17 Znaczenia podlegają renegocjacji, miejsce odbioru,
Obszar odbioru Znaczenia podlegają renegocjacji, miejsce odbioru, społeczna tożsamość patrzących, dystrybucja.

18 Najważniejsze, jak Ty patrzysz na obraz!

19 Obszary, modalności i metody

20 A Obszar odbiorczości Badania widowni Jak i przez kogo Interpretowany? Obszar obrazu Relacje z innymi tekstami semiologia Analiza treści Przekaz? Publiczna prezentacja? Obieg? psychoanaliza Znaczenia wizualne Interpretacja kompozycyjna Retoryka obrazu Podejście antropologiczne Analiza dyskursu Jak wykonane? Analiza dyskursu Gatunek Kto? Kiedy? Po co? Dlaczego? Obszar wytwarzania

21 Typy materiałów wizualnych i metody ich interpretacji
programy telewizyjne badania widowni obrazy malarskie interpretacja kompozycyjna reklama, obrazy malarskie semiologia filmy psychoanaliza fotografie, obiekty sztuki podejście antropologiczne instytucje (muzea, galerie) analiza dyskursu ilustracje książkowe, mapy, zdjęcia, komiksy…

22 Interpretacja kompozycyjna

23 Rembrandt van Rijn, Autoportret 1929, 1657

24 Interpretacja kompozycyjna: technologie i wytwarzanie obrazu
Skupienie na samym obrazie i uwaga skupiona na strukturze kompozycyjnej Pytania: Kto obraz zamówił? Dlaczego i kto go namalował? Co się z nim działo? Gdzie był przechowywany? W jakim materiale i jaka techniką obraz został wykonany?

25 Interpretacja kompozycyjna: struktura kompozycyjna samego obrazu
Treść (temat – podejście ikonograficzne). Pytanie: Co ukazuje obraz? Kolorystyka: barwa, nasycenie, wartość. Kolorystyka; harmonijność połączenia kolorów. Organizacja przestrzenna (pozycja widza).

26 Perspektywa geometryczna

27 Masaccio, „Trójca święta” 1427

28 Mary Cassatt „Dziewczynka w błękitnym fotelu” , 1878

29 Piero della Francesca „Biczowanie” („Sen św. Hieronima”) 1560 ok..

30 Umiejscowienie widza: perspektywa, miejsce, kąt widzenia, odległość.
Logika figuracji Umiejscowienie widza: perspektywa, miejsce, kąt widzenia, odległość.

31 Fokalizacja Wizualna organizacja spojrzeń i perspektyw widzenia:
Każdy obraz ma pewne spektrum widzów: adresaci, widzowie ukryci i przedstawieni.

32 Interpretacja kompozycyjna: struktura kompozycyjna samego obrazu cd.
Światło: typ światła: słoneczne, świec, dzienne, elektryczne, nasycenie, jasność, obecność źródła światła. Caravaggio „Powołanie św. Mateusza”

33 Interpretacja kompozycyjna: struktura kompozycyjna samego obrazu
Zawartość ekspresyjna

34 Interpretacja kompozycyjna: podsumowanie
Zastosowanie: tradycyjna metoda historii sztuki, stosowana głównie do obrazów malarskich. Obszary i modalności: zwraca uwagę na wytwarzanie, ale głównie zajmuje się samym obrazem, jego kompozycją, Mocne i słabe strony: wymaga skupienia na obrazie, brak zainteresowania praktykami społecznymi związanymi ze sferą wizualną.

35 Analiza treści

36 Opowiadanie o tym, co (sądzisz, że) widzisz.
Analiza treści Opowiadanie o tym, co (sądzisz, że) widzisz.

37 zbliżona do metod ilościowych, stosowana w badaniu tekstów,
Analiza treści zbliżona do metod ilościowych, stosowana w badaniu tekstów, nie wyklucza badań jakościowych, umożliwia badanie związków między treścią a szerszym kontekstem kulturowym.

38 Analiza treści Cztery kroki: Poszukiwanie przedstawień. Opracowanie kategorii do kodowania. Kodowanie przedstawień. Analiza wyników.

39 Poszukiwanie przedstawień
Pytanie badawcze: jak czasopismo „NG” przedstawia Amerykanom ludzi „spoza Zachodu”, kim według tego przekazu są, czego chcą i jaki jest nasz do nich stosunek? 600 fotografii z lat 1959 – 1986, Dobór próby: losowy

40

41 Opracowanie kategorii do kodowania
Ustalenie zespołu opisowych etykietek/kategorii: Miejsce na świecie. Liczba fotografii z danym artykule. Uśmiech przedstawionych. Płeć przedstawionych dorosłych. Wiek przedstawionych. Ukazane działania agresywne, wojskowi, broń. Typy działań osób na pierwszym planie. Otoczenie fotografowanych ludzi. Wielkość przedstawionej grupy….

42 Analiza treści Ustalenie wzorców, Np.. NG dokonuje nieświadomej interpretacji wzorców: idealizuje ukazując ludzi nie-Zachodu jako biednych, ale pracowitych i szczęśliwych, żyją blisko natury, nie wykorzystują zaawansowanych technologii, ważne w ich życiu są obrzędy i rytuały…

43 Analiza treści: podsumowanie
Zastosowania: przy dużej ilości przedstawień, najczęściej przy badaniach środków masowego przekazu: gazety, czasopisma, telewizja. Obszary modalności: koncentruje się na samym przedstawieniu. Mocne i słabe strony: analiza treści umożliwia spójne i systematyczne podejście do dużej liczby przedstawień. Utrudnia analizę tych obszarów, na których znaczenia przedstawień pozostają poza samym obrazem.

44 Semiologia

45 Jak obrazy tworzą znaczenia?
Semiologia dostarcza narzędzi umożliwiających wyodrębnienie wizerunku i prześledzenie tego, jak funkcjonuje on w odniesieniu do systemów znaczeniowych o szerszym zasięgu. Semiologia korzysta z dokonań najważniejszych dwudziestowiecznych myślicieli i krytyków(Barthes’a, Bergera, Foucault, Gramsciego, Lacana, Lévi – Straussa.

46 Semiologia Nauka o znakach:
„Kulturę ludzką tworzą znaki, z których każdy oznacza coś innego niż on sam, a żyjący w tej kulturze ludzie zajmują się rozumieniem znaczeń tych znaków”.

47 Semiologia Uwzględnia społeczną modalność obraz Najważniejszy obszar
znaczeniowy Uwzględnia społeczną modalność

48 Znak konwencja Dzidziuś a przedszkolak czy dzieciak, nastolatek…
Odnośnik (niedorosła osoba, która nie potrafi chodzić) Znaczone (dzidziuś) Znaczące konwencja

49

50

51

52 Sposoby opisu znaków (wg S. Pierc’a)
SYMBOL ZNAK INDEKSOWY IKONA

53 Uzyskuje znaczenie dzięki skontrastowaniu z innymi możliwymi znakami.
Sposoby opisu znaków Z. syntagmatyczny Z. paradygmatyczny Przejmuje znaczenie od znaków, które je otaczają (obraz nieruchomy) lub pojawiają się przed nimi czy po nich (obraz ruchomy). Uzyskuje znaczenie dzięki skontrastowaniu z innymi możliwymi znakami.

54 Sposoby opisu znaków Z. denotatywne Z. konotatywne diegeza - suma denotatywnych znaczeń obrazu, zakotwiczenie - element pozwalający ustalić znaczenie denotacyjne (np. tekst) z. metonimiczne – kojarzące się z czymś innym (np. niemowlę = przyszłość) z. synekdochalne – zastępujące część lub część zastępująca całość (wieża Eiffela =Paryż )

55

56 Znaki we wzajemnych relacjach
Korelaty obiektywne: (muskularny, nagi, młody mężczyzna = silny, godny zaufania, oparcie). Obiekt zostaje uznany za wyposażony w te wartości. Zapadka: obraz produktu ujęty w ramy: nagłówki, podpisy, tekst reklamowy. Metafora: przeniesienie znaczeń

57

58

59 Znaki i kody. Systemy odniesień
KOD – zespół skonwencjonalizowanych sposobów tworzenia znaczenia. KOD – stanowi wyraz ideologii W REKLAMIE natura magia czas

60 Kody dominujące Systemy odniesień

61 Analiza semiologiczna
Określ, co jest znakiem. Określ, co oznacza znak „sam w sobie”. Zastanów się, w jaki sposób są one powiązane z innymi znakami. Zbadaj ich związki z systemami znaczeń o szerszym zasięgu, od kodów po ideologię. Jak konkretny znak wyraża ideologię.

62 O publiczności i interpretacjach
polisemia preferowane znaczenie preferowane odczytanie

63 O publiczności i interpretacjach
„W analizie semiotycznej sztuk wizualnych chodzi nie tyle o interpretacje dzieł sztuki, ile o badanie tego, w jaki sposób stają się one czytelne dla patrzących, badanie procesów, w toku których widzowie nadają znaczenie temu, co widzą”.

64 O publiczności i interpretacjach
Na czym polega efekt: hej! hej!

65 O publiczności i interpretacjach
Reklama wciąga widza na kilka sposobów: Poprzez organizację przestrzenną. Poprzez nieobecność. Tekst pisany. Kalambury słowne i wizualne.

66 Społeczne wytwarzanie znaczenia
Reżim odbioru

67 Zastosowanie: krytyczna analiza wielu materiałów wizualnych
Podsumowanie Zastosowanie: krytyczna analiza wielu materiałów wizualnych Obszary i modalności: semiologia koncentruje się na obszarze obrazu. Mocne i słabe strony: precyzyjne i bogate słownictwo, pozwala na refleksyjność, trudna terminologia, słabo uwzględnia perspektywę widza.