Socjologia kultury dr Barbara Przywara.

Prezentacja na temat: "Socjologia kultury dr Barbara Przywara."— Zapis prezentacji:

1 Socjologia kultury dr Barbara Przywara

2 Zaliczenie kolokwium zaliczeniowe, aktywność na zajęciach

3 Literatura Golka M., Socjologia kultury, Warszawa 2007;
Filipiak M. (red.), Wprowadzenie do socjologii kultury, Lublin 2009; Mathews G., Supermarket kultury, Warszawa 2005; M. Castells, Kultura rzeczywistości wirtualnej [w:] Społeczeństwo sieci, Warszawa 2007; Szlendak t., Pietrowicz K., Rozkoszna zaraza. O rządach mody i kulturze konsumpcji, Wrocław 2007; Raport: Młodzi i media, 2010,

4 Co to jest kultura??

5 Co to jest kultura?? Z punktu widzenia humanisty świat dzieli się na:
naturę – wszystko to, co istnieje niezależnie od człowieka i co nie zostało przez niego przekształcone lub ukształtowane kulturę – wartości duchowe i materialne, stworzone, kształtowane, modyfikowane przez człowieka.

6 Co to jest kultura??

7 Co to jest kultura??

8 Socjologia kultury To nauka zajmująca się badaniem związków pomiędzy życiem społecznym a kulturą, ich wzajemnych uwarunkowań zróżnicowania oraz zmian, jakim podlegają, a także badaniem jednostek ludzkich pod kątem tego, jak są one uwarunkowane przez kulturę i jak w niej funkcjonują Dla socjologa kultura to pewien wydzielony obszar życia i działalności grup ludzkich. Wg Kazimierza Żygulskiego obszar ten wiąże się „ze sferą potrzeb i przeżyć niemających bezpośrednio utylitarnego, ekonomicznego czy technicznego charakteru, często właśnie rozwijających się w czasie wolnym”

9 Definiowanie Pojęcie „kultura” pochodzi od słowa łacińskiego
„ cultura agri”, co oznacza uprawę i uszlachetnianie roli. Cyceron użył już tego wyrazu w znaczeniu przenośnym mówiąc o cultura mentis, czy cultura animi - dosłownie uprawa umysłu. Począwszy od Cycerona termin kultura zaczęto wiązać z wszelką czynnością ludzką mającą na celu pielęgnowanie, kształcenie, doskonalenie.

10 Definiowanie Przez kulturę rozumie się wszystko, czym człowiek doskonali i rozwija wielorakie uzdolnienia swego ducha i ciała; stara się drogą poznania i pracy poddać sam świat pod swoją władzę; czyni bardziej ludzkim życie społeczne tak w rodzinie, jak i w całej społeczności państwowej przez postęp obyczajów i instytucji; wreszcie w dziełach swoich w ciągu wieków wyraża, przekazuje i zachowuje wielkie doświadczenia duchowe i dążenia po to, aby służyły one postępowi wielu, a nawet całej ludzkości.

11 Definiowanie Ujęcie naukowe: „Kultura” oznacza określone klasy przedmiotów, zjawisk i procesów – pewne klasy zachowań i wytwory tych zachowań Ujęcie filozoficzne: „Kultura” – to wszystko, co nie wyrasta samo, lecz powstaje dzięki pracy człowieka, co jest wytworem celowej refleksji i działalności ludzkiej. Wszystko co nie jest przyrodą składa się na kulturę. Obejmuje jedynie wytwory działalności ludzkiej, zwane „wyższymi”, które wytworzono „bezinteresownie” np. nauka, sztuka, literatura, religia, moralność, prawo, idee polityczne i społeczne, zwane wytworami ducha, które nie są konieczne, jak wytwory pracy fizycznej, do zaspokajania potrzeb biologicznych człowieka Ujęcie socjologiczno-etnograficzne: „Kultura” oznacza ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom.

12 Definiowanie Kultura rozumiana jako wyróżnik człowieka ma bardzo szeroki zakres – oznacza wszystko, co jest stworzone przez człowieka, co jest przez niego nabywane poprzez uczenie się i przekazywanie innym ludziom, a także następnym pokoleniom. Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej (materialnych i niematerialnych), wartości i uznawanych w danym społeczeństwie sposobów postępowania, przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom. Kultura nadaje tożsamość danej społeczności. [J. Szczepański]

13 Kultura w ujęciu potocznym i naukowym
?? ?? dążenie do relatywizmu dążenie do dystansu, brak wartościowania i ocen abstrakcyjność oraz wiążąca się z tym wielozakresowość pojmowania kultury dostrzeganie powiązań kultury z innymi sferami życia społecznego ujęcie zazwyczaj wartościujące łączenie kultury z tym, co moralnie pożądane, co właściwe łączenie kultury z jej instytucjami łączenie kultury z miejskością traktowanie kultury jako sfery autonomicznej, nie łączącej się z innymi sferami życia

14 Wyjaśnij zależności Kultura a natura Kultura a cywilizacja
Kulturalny i kulturowy

15 PODSTAWOWE WĄTKI KULTURY
Kultura jest związana z człowiekiem: jest on jej twórcą, a zarazem odbiorcą Kultura jest zjawiskiem społecznym Kultura jest zjawiskiem powtarzalnym Kultura jest zbiorem zjawisk wyuczonych Kultura jest produktem współżycia ludzi, powstaje w toku ich wzajemnego oddziaływania i współdziałania, a trwając przez pokolenia rozwija się i wzbogaca w procesie historycznej tradycji.

16 ISTOTNE CECHY ZJAWISK KULTUROWYCH
Kultura ma wymiar czasowy - wśród mechanizmów zmian kulturowych wyróżnia się: ewolucję, adaptację do określonego środowiska, dyfuzję. Kultura ma wymiar przestrzenny Kultura jest systemem- w każdym systemie kultury wymienia się cztery kategorie elementów: materialno-techniczne, społeczne, ideologiczne i psychiczne (dotyczące uczuć i postaw) Kultura jest mechanizmem adaptacyjnym człowieka

17 ELEMENTY KULTURY

18 Treści kultury Wzory sposobów odczuwania, reagowania i myślenia; wzory są idealne i realne, jawne i ukryte; Wartości (wg J. Szczepańskiego wartość to dowolny przedmiot, w stosunku do którego jednostki lub zbiorowości przyjmują postawę szacunku, przypisują mu ważną rolę w swoim życiu i dążenie do jego osiągnięcia odczuwają jako przymus) – są: uznawane, odczuwane, realizowane; Normy – to reguły, przepisy, które wyrastają z wartości; określają moralność, obyczaje, zwyczaje; Sankcje;

19 Kultura Kultura materialna – zakresowo pokrywa się z cywilizacją, która jest zbiorem najrozmaitszych przedmiotów użytkowych. W skład jej wchodzą narzędzia, środki komunikacji ubrania, mieszkania i inne budowle, czyli wszelkie wytwory zaspokajające „ materialne ” potrzeby człowieka i społeczeństwa Kultura duchowa – natomiast obejmuje wytwory symbolizujące dążenia ludzkie do ideałów piękna, dobra, sprawiedliwości, prawdy, wolności, równości itp. oraz zespołu idei, wyobrażeń, dzieł sztuki, symboli, obyczajów i różnych przedmiotów, w których te idee zostały utrwalone, czyli spetryfikowane Niektórzy socjologowie kultury określają kulturę jako ogół dóbr dających się podzielić na 3 klasy: 1) rzeczy; 2) znaki: 3) zachowania.

20 Podział kultury wg A. Kłoskowskiej
Kultura bytu Kultura społeczna Kultura symboliczna Symbole to znaki autoteliczne Symbole to nośniki znaczeń, które są ważne i wyczuwalne Wg A. Kłoskowskiej socjologia powinna zajmować się kulturą symboliczną i jej związkami z życiem zbiorowym ludzi. Dziedziny kultury symbolicznej to: religia, nauka, sztuka, zabawa

21 Typy kultury symbolicznej
Kultura ludowa Kultura popularna (masowa) Kultura elitarna

22 Układy przekazu treści kultury
Układ bezpośrednich i osobistych stosunków społecznych – brak podziału na twórców i odbiorców, są sami swoi. Proces jest spontaniczny (pierwotny układ kultury) Przekaz bezpośredni ale sformalizowany – podział na role profesjonalnych twórców (aktorzy, malarze, itp.) i odbiorców. Kontakty pomiędzy nimi powstają w określonych miejscach: filharmonia, muzeum, galeria. Twórcy posiadają też formalne wykształcenie (instytucjonalny układ kultury) Pośredni przekaz miedzy twórcą a odbiorca, przekaz dokonuje się przy użyciu środków komunikowania, tj. druk, radio, telewizja (układ styczności pośrednich)

23 Mechanizm wpływu kultury na jednostkę (wg J. Szczepańskiego):
socjalizacja i kształtowanie osobowości jednostki ustanawianie systemów wartości i kryteriów ustalanie wzorów zachowania i postępowania konstruowanie modeli (ideałów) zachowań, instytucji i systemów

24 Mechanizmy wpływu kultury na życie społeczne
Organizmy ludzkie mają podobne potrzeby i popędy, lecz sposoby i środki ich zaspokajania są różne, zależnie od kulturowego ich uregulowania, zgodnego z obyczajami, religią a nawet przepisami prawnymi. Istotnym elementem są więc dominujące wzory kulturowe Pod wpływem kultury organizm ludzki staje się istotą społeczną, co jest zgodne z tezą, że „człowiek nie rodzi się ludzkim, lecz staje się nim w procesie socjalizacji i wychowania”

25 Socjologiczne pojmowanie kultury
Kultura jest pojęciem abstrakcyjnym (obejmuje wiele zjawisk, choć sama realnie nie istnieje) Kultura składa się z wzorów zachowań (idei, wartości, zasad), samych zachowań i wytworów zachowań Kultura nie jest naturą, choć jest zbudowana na naturze, wykorzystuje naturę, zmienia ją Kultura posiada zdolność oderwania się od swojego bezpośredniego wytwórcy, może zostać przyjęta przez innych ludzi Kultura jest nabywana od innych ludzi w procesie wychowania i współdziałania Kultura opiera się na społecznym dziedziczeniu Kultura jest sferą otaczającą człowieka ze wszystkich stron i niemal każde jego zachowanie jest wyznaczone albo współwyznaczone przez wzory kulturowe, które są obecne w danej zbiorowości i jej kulturze

26 Socjologiczne pojmowanie kultury
Kultura jest zawsze wspólna pewnej liczbie ludzi, pewnej zbiorowości, w której funkcjonuje, wiążąc się z jej cechami społecznymi Kultura obowiązuje w danej zbiorowości, jest przy tym uznawana za cenną, pożądaną Kultura posiada zdolność trwania w czasie a jednocześnie posiada względną zdolność przystosowania się do zmieniających się uwarunkowań, doświadczeń, potrzeb, pokoleń Kultura tworzy względnie zintegrowaną całość, która jest jednak zazwyczaj naruszana i przekształcana

27 Najczęstsze tematy refleksji w socjologii kultury
Teoretyczna refleksja nad pojmowaniem kultury Społeczna geneza i nabywanie kultury Komunikacyjne aspekty kultury symbolicznej Związek kultury i osobowości Bycie w kulturze Zróżnicowanie społeczne a zróżnicowanie kulturowe Ocena i porównywanie kultur Dynamika kultury Dziedziny i przejawy kultury oraz ich specyfika Wzajemne powiązania w sferze kultury

28

29 Table of Contents 1. Introduction 2. Strategy 3. Challengers Forward
Conclusion

30 Related Documents Sub title text1 text2 text3

31 Related Documents Sub title text1 text2 text4 text3