Najważniejsze zasady pisowni

Prezentacja na temat: "Najważniejsze zasady pisowni"— Zapis prezentacji:

1 Najważniejsze zasady pisowni
ORTOGRAFIA Najważniejsze zasady pisowni

2 Prezentacja poświęcona jest:
Pisowni wyrazów z literą ó i u Pisowni wyrazów z literą rz i ż Pisowni wyrazów z literą ch i h Pisowni wyrazów wielką i małą literą

3 Kiedy piszemy ó ?

4 Ó wymienia się na o, a lub e
mróz-mrozy kózka-koza ogród-ogrody powtórka-powtarzać piórko-pierze

5 Ó piszemy również: w zakończeniach wyrazów: -ów, np. chłopców
-ówka, np. lodówka mrówka, temperówka, końcówka,wskazówka,kartkówka, kreskówka -ówna, np. Nowakówna Wyjątki: zasuwka skuwka

6 Ó piszemy bardzo rzadko na początku wyrazu
Ósemka Ósmy Ów Ówczesny Ówcześnie Ówdzie Uwaga: Litera ó nie występuje nigdy na końcu wyrazu!!!

7 W pewnej liczbie wyrazów, w których
nie zachodzi wymiana na o, a lub e, np. chór, córka, król, róża, równy, żółty, źródło, stróż.

8 Literę u piszemy bułka, umowa, ulica, kupować, dużo, chudy, luksus
W wyrazach rodzimych i zapożyczonych , np. bułka, umowa, ulica, kupować, dużo, chudy, luksus multimedia

9 urlop udział urodziny ugoda umrzeć uderzyć ogrodu domu tabu w końcu
Prawie zawsze na początku wyrazu Zawsze na końcu wyrazu urlop udział urodziny ugoda umrzeć uderzyć ogrodu domu tabu w końcu po cichu pokoju

10 Piszemy również w wielu przyrostkach
-ula, np. Krasula -ulec, np. hamulec -unek, np. podarunek -unia, np. ciotunia -uszek, np. dzbanuszek -usia, np. mamusia -uję, np. rusuję, częstuję

11 Literę u piszemy zawsze w dwugłoskach au, eu
auto euforia pauza Europa klaun eukaliptus miauczeć terapeuta

12 Rz piszemy po spółgłoskach:
-b, p, k, g, t, d, ch, j, w, np. -brzoza -przyjaźń -grzmot -strzała -chrzan -wrzask -dojrzały

13 Połączenie literowe rz piszemy:
przebój brzoza krzyż grzyb brzydula dojrzały wrzosy drzewo wrzesień krzyczeć drzemać trzeba przepływać spojrzenie chrzan krzew

14 Aby szybciej zapamiętać, spójrz na rysunki
W wyrazach wrzos, grzyb, przepływać, jarzębina piszemy rz

15 Gdy wymienia się na "r" marzec- marca lekarz- lekarstwo
harcerz- harcerski morze-morski

16 Rz piszemy w zakończeniach:
arz, np. kucharz, lekarz, drukarz, elementarz erz, np. rycerz, pasterz, kanclerz, kołnierz - mierz, -mistrz, np. kątomierz, Kazimierz, burmistrz

17 Pamiętaj o wyjątkach: - pszenica - bukszpan - pszczoła - Pszczyna
- lepszy - większy

18 Kiedy piszemy „ż” ? Gdy wymienia się na: g, z, ź, s, dz, dź, h, np.:
dróżka- droga zwyciężyć- zwycięzca mrożonka- mroźny bliżej- blisko pieniężny- pieniądze krawężnik- krawędź drużyna – druh

19 Są również wyrazy z „ż’’ niewymiennym
żagiel żaba żarówka żółw żart wieża żółty wrażliwy żyrafa

20 Ż piszemy także: lżej ulżyć małżeństwo łże skarżyć inżynier straż
Po spółgłoskach l, ł, r, n W przyrostkach -aż -eż lżej ulżyć małżeństwo łże skarżyć inżynier straż sprzedaż masaż bandaż bagaż młodzież odzież kradzież papież beż

21 Zasady pisowni litery h
- h występuje jedynie w wyrazach obcego pochodzenia, np. hak, hałas, harmonia, herbata, humor, historia, hiperbola, hemofilia, homologacja, hipermarket

22 Literę h piszemy wtedy, gdy wymienia się na g, ż, z, dz
wahadło, wahać się- waga- na wadze druh- drużyna błahy- błazen

23 Ch piszemy: Gdy wymienia się na sz, s, ś, np. ucho-uszko, mucha-muszka, Włochy-włoski Zawsze na końcu wyrazu z wyjątkiem wyrazu druh, np. na półkach, kielich, dach, śmiech, mech Po literze s, np. schron, schemat, schody, schodzić, schabowy W wyrazach tj. chaos, charakter, chusteczka, zachód, architektura

24 Pisownia wyrazów wielką literą
► nazwy części świata, państw, miast, dzielnic, wsi, osiedli, np. Ameryka, Francja, Rzym, Mokotów ► nazwy mieszkańców planet, kontynentów, krajów, regionów, np. Ziemianin, Europejczyk, Polak, Ślązak ► nazwy gwiazd, planet, np. Saturn, Wenus ► imiona, nazwiska, przydomki, pseudonimy, nazwy dynastii, np. Maria, Nowak, Krzywousty, Piastowie ► nazwy oceanów, mórz, jezior, rzek, gór, np. Ocean Spokojny, Morze Bałtyckie, Śniardwy, Wisła, Tatry, Giewont ► nazwy świąt, dni i okresów świątecznych, np. Wigilia, Nowy Rok, Dzień Matki, Wszystkich Świętych ► nazwy urzędów, władz, instytucji, szkół, organizacji, np. Ministerstwo Finansów, Uniwersytet Warszawski, Polska Akademia Nauk ► nazwy orderów i odznaczeń, np. Virtuti Militari, Krzyż Walecznych

25 Pisownia wyrazów małą literą
► przymiotniki utworzone od nazw kontynentów, krajów, narodów, plemion, miast, wsi, np. europejski, australijski, polski, pomorski ► nazwy mieszkańców miast, wsi, dzielnic, np. łodzianin, paryżanin ► nazwy dni tygodni, miesięcy, obrzędów, zabaw, zwyczajów, np. wtorek, luty, andrzejki, mikołajki, walentynki, oczepiny ► nazwy wydarzeń historycznych, np. powstanie styczniowe, powstanie listopadowe, unia lubelska ► tytuły naukowe i zawodowe, np. magister, profesor, inżynier ► pojęcia i terminy geograficzne, np. wschód, koło podbiegunowe, ► nazwy stron świata, np. wschód, zachód, północ, południe ► nazwy okresów, epok i prądów kulturalnych, np. średniowiecze, odrodzenie, romantyzm, pozytywizm, rokoko, ale: Młoda Polska