Symbole: Flaga Rózgi liktorskie

Prezentacja na temat: "Symbole: Flaga Rózgi liktorskie"— Zapis prezentacji:

1 Symbole: Flaga Rózgi liktorskie
FRANCJA - LA FRANCE Symbole: Flaga Rózgi liktorskie Marianna Kogut galijski

2 Symbole francuskiej republiki
W okresie rewolucji ukształtowały się jako symbole narodowe i państwowe: Trójkolorowa flaga francuska: 3 pasy pionowe: niebieski biały i czerwony Rózgi liktorskie symbol przejęty przez Rzymian, oznaczający władzę karną i urzędową Marianna, alegoria Wolności i Republiki, Symbol używany jako logo na dokumentach ministerialnych i administracyjnych. Hymn narodowy – Marsylianka, skomponowany w 1792 roku przez C. J. Rouget de Lisle

3 Flaga i hymn Flaga od czasu uchwalenia Konstytucji w 1958 r. jest narodowym symbolem Francji, zawiera trzy kolory: niebieski, czerwony i biały. Dwa pierwsze to kolory Paryża, a biały jest kolorem królewskim. Hymn francuski pochodzi z czasów Rewolucji Francuskiej, nazywany jest Marsylianką, ponieważ mieszkańcy Marsylii idąc na Paryż, żeby uczestniczyć w Rewolucji śpiewali ją bez przerwy. Kogut kiedyś był symbolem Galii, dzisiaj znajduje się na pieczęci państwowej i jest symbolem sportów we Francji.

4 Flaga Francji Flaga Republiki Francuskiej zwana też Tricolore jest prostokątem podzielonym na trzy pionowe pasy: niebieski, biały i czerwony. Kolor biały nawiązuje do wcześniejszej białej flagi królewskiej, a kolory czerwony i niebieski to tradycyjne kolory Paryża. W czasie wprowadzania obecnie obowiązującej flagi Francji interpretacja znaczenia i symboliki kolorów flagi głosiła, iż barwa biała oznacza króla, barwa niebieska - szlachtę, zaś barwa czerwona - lud; kolory te, umieszczone na fladze symbolizować miały równość tych grup społecznych i wskazywać na ich równorzędny status. Od Konstytucji 1958 r jest uważana za narodowy symbol Francji.

5 Godło i symbole Francji
Rewolucja francuska odrzuciła heraldykę monarchii, a Republika nie przyjęła żadnego oficjalnego godła, stąd we Francji ustanowiono jedynie szereg symboli państwowych, używanych w zależności od okoliczności. Rózgi liktorskie: rózgi związane w pęk z wetkniętym w środek toporem – symbol etruski przejęty przez Rzymian, oznaczający władzę urzędową i karną. Otaczają je gałąź dębu i lauru na błękitnym tle z napisem pochodzącym z czasów rewolucji francuskiej: liberté, egalité, fraternité (Wolność, równość, braterstwo). Od 1953 znak ten reprezentuje oficjalnie Francję na forum Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. Wolność: siedząca kobieta, trzymająca w prawej ręce rózgi liktorskie, lewą wspierająca belkę steru, na którym znajduje się rysunek koguta galijskiego. Obok steru – liście dębu (symbol mądrości) i urna z inicjałami SU (Suffrage Universel – j. franc. powszechne prawo wyborcze). U stóp Wolności symbole sztuk pięknych i rolnictwa. Symbol używany na pieczęciach.

6 MARIANNA - MARIANNE Symbol nieoficjalny, ale rozpowszechniony we Francji. Popiersie Marianny znajduje się w merostwach, na znaczkach pocztowych, na monetach, a nawet w logo kraju. Jest ucieleśnieniem wolności, która prowadziła Francuzów na barykady, Republiki francuskiej, a nawet Matką ojczyzny. Często rzeźbiarze prosili celebrytki o pozowanie, gdy rzeźbili Mariannę. Możemy podziwiać Mariannę z twarzą Brigitte Bardot (1970), Mireille Mathieu (1978), Catherine Deneuve (1985), Inès de La Fressange (1989), Laetitia Casta (2000), Évelyne Thomas (2003).

7 Marianna Oficjalnym symbolem Francji jest także wybrany w 1999 r. logotyp, który widnieje na wszystkich stronach internetowych rządowych. Zawiera on trójkolorową flagę, dewizę – Wolność, Równość, Braterstwo i popiersie Marianny. Popiersie Marianny znajduje się w merostwach, na monetach, znaczkach pocztowych. To nieoficjalny symbol Francji, ale bardzo popularny w tym kraju. Popiersie Marianny jest ucieleśnieniem wolności, Matką ojczyzny, która prowadziła Francuzów na barykady. Przy tworzeniu rzeźby proszono znane Francuzki o pozowanie, m.in. Brigitte Bardot, Catherine Deneuve, czy Mireille Mathieu. Kobiety, które również można nazwać „symbolami Francji”.

8 Marianny

9 Marianne: alegoria Republiki wywodząca się z rewolucyjnej alegorii Wolności, przedstawiana na niebiesko-biało-czerwonym tle, z czapką frygijską na głowie. Symbol używany jako logo na dokumentach ministerialnych i administracyjnych. Logo oficjalnie wprowadzone do użycia w 1999 r. przez ówczesnego premiera Lionela Jospina. Znak ten jest nową graficzną wersją Marianny – symbolu wolności z czasów rewolucji francuskiej. Francuskie imię Marianne było używane w połowie XIX w. jako kryptonim francuskiego stowarzyszenia republikańskiego. Później zaczęli używać go monarchiści jako pogardliwego określenia Republiki. Dopiero w XX w. upowszechniło się jako uosobienie ideałów republikańskiej Francji. Od lat 70. XX wieku do oficjalnego wizerunku Marianny pozują sławne kobiety, będące w danym okresie francuskim symbolem urody.

10 KOGUT GALIJSKI – COQ Kogut galijski to nieoficjalny symbol Galii i celtyckich Galów, przejęty później przez utożsamiających się z galo-rzymską kulturą germańskich Franków, za spadkobierców których uważają się dzisiejsi Francuzi. Symbol ten powstał najprawdopodobniej w okresie rzymskim na bazie gry słów j. łacińskiego, gdzie wyraz gallus oznacza zarówno koguta, jak i Celta (Gala). Teraz kogut znajduje się na pieczęci państwowej i jest symbolem sportów we Francji. Był też maskotką na Euro, kiedy Francja była organizatorem mistrzostw.

11 DEWIZA FRANCJI Wolność, Równość, Braterstwo Liberté, Egalité, Fraternité – 3 wartości, które były propagowane w Renesansie i które stały się symbolem Rewolucji francuskiej. Dewiza ta została umieszczona w Konstytucji z 1958 r. Patroni Francji: św. Dionizy, św. Marcin Patronka Paryża: św. Genowefa

12 HYMN - HYMNE Został napisany za panowania Ludwika XVI przez oficera francuskiego Claude-JosepheRouget de Lisle, który był także poetą i skrzypkiem - amatorem. Skomponował « Pieśń wojenną dla armii Rhin » w kwietniu 1792 w Strasburgu. Chciał w ten sposób zagrzać do walki wojsko francuskie, które walczyło z Austrią i Prusami. Dziś, pieśń ta jest nazywana la Marseillaise - Marsylianka, ponieważ mieszkańcy Marsylii śpiewali ją bez przerwy idąc na Paryż, aby uczestniczyć w Rewolucji francuskiej ( ). W 1975 r. ogłoszono ją hymnem narodowym.

13 LOGOTYP - LOGO We wrześniu 1999r. Francja wybrała sobie logotyp, który widnieje na wszystkich rządowych stronach internetowych: ambasad i innych urzędów państwowych. Można go spotkać także na znaczkach pocztowych. Logotyp zawiera flagę trójkolorową, dewizę - Wolność, Równość, Braterstwo i popiersie Marianny.

14 ŚWIĘTO NARODOWE - LA FÊTE NATIONALE
14 lipca Francja świętuje zburzenie Bastylii - więzienia królewskiego, które miało miejsce w czasie Rewolucji francuskiej 14 lipca 1789 r. To kolejny symbol wywodzący sie z Rewolucji francuskiej.

15 Francja –niektóre słynne miejsca do zwiedzania i ich symbole
Paryż: Wieża Eiffla, Pola Elizejskie, Łuk Triumfalny, La Defense, Ile de la Cite: Katedra Notre Dame, Sainte Chapelle; Conciergerie, Luwr, m.in. ‘’Mona Lisa’’, Dzielnica Montmartre – bazylika Sacre Coeur; Sorbona, Panteon; Ogród i Pałac Luksemburski, La Geode, cmentarz Pere Lachaise, Montparnasse Wersal, Zamki w Dolinie Loary, Mont Saint-Michel– niebiańska iglica Mont_Saint-Michel.jpg Lyon – rzymskie teatry i magia wież; Katedra w Reims; Strasburg – druga stolica Europy; Nancy – Królewski Plac Orange – łuk triumfalny i teatr rzymski; Awinion – most, miasto papieży Arles – perła Prowansji; Carcassonne – podróż do czasów średniowiecza; Canal du Midi – cud techniki i dzieło życia

16 Katedra w Chartres Fontainebleau – renesansowy pałac Rouen – miasto 100 dzwonnic Mont Saint Michel – niebiańska iglica Mont_Saint-Michel.jpg Carnac – kraina z kamienia Opactwo Vezelay Fontenay – opactwo Cystersów Arc-et-Senans – królewskie żupy solne Arles – perła Prowansji Bordeaux – port księżycowy Alzacja, Colmar - Mur pruski W drodze do Composteli Sanktuaria, miejsca pielgrzymkowe: Lourdes, La Salette, Le Puy-en-Velay, Saintes-Maries-de-La-Mer, Auray, Rocamadour, Bazylika św. Teresy w Lisieux; Paray le Monial; opactwo Cluny; Taize Sanktuarium Cudownego Medalika w Paryżu – Rue du Bac 140 Sanktuarium św. Jana Marii Vianey w Ars-sur-Formans Polska parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w Paryżu 263 bis, rue Saint-Honoré

17 Magia przyrody Zatoka Morbihan – małe morze – Bretania
Jeziora, klejnoty Alp : Bourget - kurort Aix-les-Bains; Annecy Mont Blanc, Chamonix-Mont Blanc Mer de Glace – lodowy gigant Owernia, wulkany Masywu Centralnego Pireneje – góry od morza do morza; Park Narodowy Pirenejów, Pirenejskie Sankuarium Lourdes Kanion Verdon – francuskie Kolorado Korsyka – kolebka cesarza Francuzów Rezerwat Scandola (morsko lądowy) – Korsyka

18 Francja – dane podstawowe
Mieszkańcy: Ilość mieszkańców ok. 66 mln mieszkańców (styczeń 2014) (ok. 63 mln we Francji metropolitalnej), (Niemcy 90.6 mln, Wielka Brytania 64,1 mln) Włochy 59,8 mln, Hiszpania 47,2 mln.) Powierzchnia Powierzchnia z Francji metropolitalnej i departamentów zamorskich: km² z czego 551 695 część kontynentalna Powierzchnia wszystkich departamentów zamorskich: km² Obszar innych wspólnot zamorskich i Nowej Kaledonii: km² PKB PKB miliardów Euro Euro (5 miejsce na świecie) € / mieszkańca. (październik 2013), Pod względem wielkości PKB gospodarka Francji zajmuje drugą pozycję w Unii Europejskiej

19 Położenie Francji Państwo w Europie Zachodniej, położone pomiędzy Oceanem Atlantyckim a Morzem Śródziemnym oraz pomiędzy Pirenejami i Alpami. Należą do niego liczne terytoria zamorskie i wiele wysp, z których największa to Korsyka. Zamieszkane jest w większości przez rdzennych Francuzów, ale także przez ludność frankofońską z byłych kolonii francuskich (Algieria, Maroko, Tunezja i kolonie w Afryce). Jest to kraj o bogatej kulturze i rewolucyjnej historii. Klimat: oceaniczny – zachód; kontynentalny – wschód, górski – południowy wschód, śródziemnomorski – południowy wschód – nad Morzem Śródziemnym

20

21 Nazwa „Francja” pochodzi od germańskiego plemienia Franków, które zajmowało region po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. W otaczającym Paryż regionie Île-de-France powstało państwo francuskie. Francja graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcarią, Włochami, Monako, Andorą i Hiszpanią. Terytoria zamorskie graniczą również z Brazylią, Surinamem i Holandią. Kraj jest połączony z Wielką Brytanią przez Eurotunel przebiegający pod kanałem La Manche. Republika Francuska jest unitarnym państwem demokratycznym, w którym ważną rolę odgrywa prezydent. Jest również piątym spośród najlepiej rozwiniętych krajów świata i jedenastym w rankingu warunków życia. Najważniejsze ideały Francji sformułowane zostały w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela i w występującym na drukach urzędowych i monetach haśle rewolucji francuskiej liberté, égalité, fraternité („wolność, równość, braterstwo”).

22 Kraj należy do grona założycieli Unii Europejskiej
Kraj należy do grona założycieli Unii Europejskiej. Ma największą powierzchnię spośród państw wspólnoty. Francja jest także członkiem-założycielem Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz wchodzi w skład m.in. Frankofonii, G8 oraz Unii Łacińskiej. Jest stałym członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ, w której posiada prawo weta. Francja ze względu na swoją liczbę ludności, potencjał gospodarczy, pozycję w Europie, silną armię (trzeci po Rosji i USA arsenał nuklearny), uchodzi za jedno z najpotężniejszych państw świata. Jedyny kraj obok Wielkiej Brytanii, który posiada terytoria zamorskie jednocześnie na trzech oceanach. Francja jest jednym z państwa założyciel Unii Europejskiej, j ednym z 5 stałych członków ONZ, mocarstwem nuklearnym, członkiem NATO, grupy G7, G20, strefy Schengen, mieści się siedziba Rady Europy, Parlamentu Europejskiego i UNESCO Język francuski jest językiem dyplomacji, jednym z 6 języków oficjalnych ONZ i drugim językiem roboczym w ONZ, językiem oficjalnym lub roboczym wielu organizacji międzynarodowych lub regionalnych. Francuski jest jednym z 3 języków roboczych Unii Europejskiej – z angielskim i niemieckim

23

24

25 La France d'outre-mer dans le monde en 2014

26 Terytoria zależne Francji
Departamenty zamorskie Gwadelupa (971) • Majotta od 2011r. (985) • Martynika (972) • Gujana Francuska (973) • Reunion (974) Zbiorowości zamorskie Saint-Pierre i Miquelon (975) • Wallis i Futuna (986) • Polinezja Francuska (987) • Saint-Barthélemy • Saint-Martin Nowa Kaledonia sui generis (988) Terytoria bez stałej ludności Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (984) • Wyspa Clippertona

27

28 Terytoria zamorskie należące do Unii Europejskiej i nie należące
Należą do Unii Europejskiej Nie należą do UE

29 Granice Francji Całkowita granica lądowa: 2 892,4 km, w tym z:
Francją metropolitalną: Andorą – 56,6 km, Belgią – 620 km, Hiszpanią – 623 km, Luksemburgiem – 73 km, Monako – 4,4 km, Niemcami – 451 km, Szwajcarią – 573 km, Włochami – 488 km. departamentami zamorskimi: Brazylia – 673 km, Surinam – 510 km, Antyle Holenderskie – 10,2 km

30 Język francuski W 32 państwach język francuski ma status języka urzędowego — większość z nich należy do Frankofonii, międzynarodowej wspólnoty krajów francuskojęzycznych W 22 państwach jest jednym z kilku języków urzędowych. Język francuski jest używany także w Stanach Zjednoczonych przez potomków osadników z Francji (ok. 2 mln.), głównie w stanach Luizjana i Maine oraz we Włoszech (100 tys.). Ponadto posługują się nim mieszkańcy dawnych kolonii francuskich w Azji (Wietnamu, Laosu, Kambodży) i północnej Afryki (Algierii, Maroka, Tunezji) oraz Libanu na Bliskim Wschodzie.

31 Język francuski (langue française lub français) – język pochodzenia indoeuropejskiego z grupy języków romańskich. Jako językiem ojczystym posługuje się nim ok. 80 mln ludzi: ok. 65 mln Francuzów, ok. 4,5 mln Belgów (czyli 42%), ok. 1,5 mln Szwajcarów (czyli 20%), a także ok. 8 mln mieszkańców kanadyjskich prowincji Québec, Ontario i Nowy Brunszwik. Ok. 201 milionów osób na całym świecie używa francuskiego jako języka głównego (oszacowanie z 2009 r. według Organisation mondiale de la Francophonie), a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach Maghrebu). Wiele z tych osób mieszka w krajach, w których francuski jest jednym z języków urzędowych, bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w Algierii, Maroku, i Tunezji, gdzie nie ma statusu języka urzędowego, jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach Czarnej Afryki, w których jest jedynym językiem urzędowym

32 Obecnie francuski jest oficjalnym językiem Europejskiej Agencji Kosmicznej, Europejskiej Unii Nadawczej, FIA, FIFA, FINA, Interpolu, Międzynarodowego Biura Miar i Wag, Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych, Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości, NATO, Organizacji Narodów Zjednoczonych, OECD, Światowej Agencji Antydopingowej, Światowej Organizacji Handlu, UCI, Unii Afrykańskiej oraz Unii Europejskiej. Francuski do końca XX wieku był drugim, po języku angielskim najczęściej studiowanym i nauczanym językiem obcym, Z początkiem nadejścia XXI wieku został wyparty przez język hiszpański i jest trzecim językiem na świecie pod względem uczenia się go jak i trzecim językiem w komunikacji międzynarodowej.

33 Frankofonia

34 Dane Najniższy punkt: delta Rodanu 2 m p.p.m. Większe miasta:
Paryż – miasto w granicach ok. 2,3 mln, aglomeracja ok. 12 mln (obszar miejski 2007) Lyon – 1,76 mln; Marsylia+Aix-en-Provence – 1,62 mln Lille – 1,16 mln; Tuluza – 1,12 mln; Bordeaux – 1,01 mln Nicea – 1,00 mln; Nantes – 768 tys. ; Strasburg – 642 tys. Toulon – 601 tys. Język urzędowy: francuski Inne języki w użyciu: niemiecki, włoski, bretoński, baskijski, kataloński, niderlandzki, polski, arabski, berberyjski, romski oraz afrykańskie itd. Francja, jej część metropolitalna dzieli się na 22 regiony, 96 departamentów oraz ok gmin. Współczynnik dzietności 2,01

35 Mapa fizyczna Francji Obszary górskie i wyżyny Masyw Armorykański
Masyw Centralny Wogezy - Grand Ballon 1426m Ardeny: m Jura Crêt de la Neige 1723m Alpy: Alpy Graickie, Sabaudzkie i Delfinackie Mont Blanc 4807m Pireneje: Vignemale 3298m Baseny Basen Paryski Basen Akwitański Basen Loary Obniżenie Rodanu i Saony Rzeki główne Francji: Loara – la Loire (1020km) Sekwana – la Seine, Garonna - la Garonne, Rodan – le Rhone, Moza - le Meuse, Ren - le Rhein

36 Masywy i baseny Francji
Starymi obszarami górskimi i wyżynami złożonymi z hercyńskich masywów o zrębowej budowie są: Masyw Armorykański, leżący w obrębie Półwyspu Bretońskiego, Masyw Centralny, leżący w południowej części kraju i Wogezy leżące na wschodnim krańcu Francji, ułożone równolegle do niemieckiego Schwarzwaldu. Obszary te są rozdzielone sedymentacyjnymi obniżeniami – basenami. Głównymi basenami są: Basen Paryski na którego terenie znajduje się stolica Francji i Basen Akwitański leżący w zachodniej części kraju, gdzie na jego obszarze płynie rzeka Garonna. Innym ważnym basenem jest Basen Loary, jak sama nazwa wskazuje leży on w obniżeniu w którym płynie Loara (leży on u nasady Półwyspu Bretońskiego). Baseny składają się z utworów pochodzących z mezozoiku i trzeciorzędu. Na południowym zachodzie i wschodzie rozciąga się obszar młodych sfałdowań alpejskich, od których należą Pireneje na południowym krańcu Francji, będące też naturalną granicą francusko-hiszpańską i Alpy na wschodzie.

37 Regiony Francji (domaines)

38 Masywy, góry i baseny Francji

39 Klimat Francji oceaniczny – zachód; pół-oceaniczny – środek Francji z południowego zachodu na północny wschód, kontynentalny – wschód, górski – południowy wschód, śródziemnomorski – południowy wschód – nad Morzem Śródziemnym

40 Regiony Francji i główne miasta

41 Regiony Region - najwyższy szczebel podziału administracyjnego Francji. W latach 60. i 70. XX wieku władze francuskie doszły do wniosku, że podział na departamenty jest niewystarczający. Planowanie strategiczne w tak małych jednostkach jest niemożliwe. Dlatego w roku 1972 powołano do życia nowe regiony administracyjne - régions de programme - które grupują od 2 do 8 departamentów. Ich granice i nazwy nawiązują często do starych nazw historycznych (np. Owernia, Pikardia, Lotaryngia). Tylko kilka ma nazwy geograficzne (np. Rodan-Alpy, Centralny) lub kombinacje nazw historycznych i geograficznych (np. Szampania-Ardeny). Każdy region dzieli się dalej na departamenty, arrondissement, kantony (canton) oraz gminy (commune).

42 Numeracja regionów

43 Gospodarka Francji Francuska gospodarka oparta jest na dominującym sektorze prywatnym (prawie 2,5 mln zarejestrowanych przedsiębiorstw) połączonym ze znaczną ingerencją państwa w gospodarkę i sektorem publicznym. Rząd posiada znaczny wpływ na kluczowe segmenty gospodarki, szczególnie infrastrukturę, posiada większościowe udziały w przedsiębiorstwach kolejowych, lotniczych, energetycznych oraz telekomunikacyjnych. Obecnie następuje powolna prywatyzacja France Télécom i Air France, jak również firm ubezpieczeniowych, banków i firm zbrojeniowych. Francja jest członkiem grupy G8 najbardziej uprzemysłowionych państw świata. Według wielkości PKB (nominalnego) gospodarka Francji była piątą na świecie (po amerykańskiej, chińskiej, japońskiej, niemieckiej).  Według publikacji OECD in Figures, Francja zajmuje pierwsze miejsce wśród krajów G8 pod względem wydajności pracy (mierzonej jako stosunek PKB per capita do liczby przepracowanych godzin) Francja posiada znaczny przemysł lotniczy, na czele z europejskim konsorcjum Airbus. Jest też jedynym krajem w Europie (oprócz Rosji) posiadającym własny kosmodrom. Jest również najbardziej niezależnym energetycznie krajem zachodu dzięki wielkim inwestycjom w energetykę nuklearną, co powoduje również, że emituje najmniej gazów cieplarnianych spośród krajów G8. Elektrownie atomowe zapewniały 86,9% energii elektrycznej w roku 2005

44 La Defense

45 Airbus Airbus – konsorcjum europejskie zajmujące się produkcją samolotów. Spółka zależna Airbus Group (dawniej EADS). Siedziba koncernu znajduje się w Tuluzie we Francji. Airbus zatrudnia około 50 tysięcy pracowników w różnych państwach Europy: Niemczech (Hamburg), Francji (Tuluza), Wielkiej Brytanii (Bristol) i Hiszpanii (Sewilla), a od 2009 roku także w Chinach (Tiencin. Spółki zależne od firmy znajdują się w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Chinach i Indiach.

46

47 Reaktory doświadczalne
Belleville – 2 reaktory PWR po 1310 MW(e) każdy Bugey – 4 reaktory PWR Cattenom – 4 reaktory PWR po 1300 MW(e), blisko granicy z Luxemburgiem i Niemcami EJ Chinon – 4 reaktory PWR Chooz-B – 2 reaktory PWR po 1455 MW(e) Civaux – 2 reaktory PWR 1455 Mw(e) Cruas – 4 reaktory PWR Dampierre – 4 reaktory PWR po 890 MW(e) Fessenheim – 2 reaktory PWR po 880 MW(e) – najstarsze reaktory PWR we Francji nadal produkujące energię Flamanville – 2 reaktory PWR po 1330 MW(e) Golfech – 2 reaktory PWR Gravelines – 6 reaktorów PWR po 910 MW(e) Le Blayais – 4 reaktory PWR Nogent-sur-Seine – 2 reaktory PWR Paluel – 4 reaktory PWR 1330 MW(e) Penly – 2 reaktory PWR Phénix – 1 reaktor FBR 233 MW(e) Saint Alban – 2 reaktory PWR Saint Laurent des Eaux – 2 reaktory PWR Tricastin – 4 reaktory PWR Reaktory doświadczalne Rhapsodie Zoe, pierwszy francuski reaktor (1948)

48 Elektrownia atomowa w Tricastin we Francji,
Kosmodrom w Gujanie Francuskiej

49 Elektrownie jądrowe w Europie

50

51 Siły zbrojne Francji Francja zalicza się do głównych mocarstw atomowych. Jej arsenał to około 300 głowic atomowych, które mogą być przenoszone na odległość do 6 tysięcy kilometrów. Siły zbrojne liczą 259 tys. żołnierzy (2002 r.) w tym wojska lądowe 137 tys. Francja, jest członkiem NATO (od 1949 r.), od 1966 nie uczestniczyła w wojskowych strukturach. Wojska francuskie stacjonują w wielu krajach świata, głównie w Afryce. Cztery największe francuskie stałe garnizony poza Francją znajdują się na kontynencie afrykańskim. Największy zlokalizowany jest w Dżibuti (w tym jednostka zamorska Legii Cudzoziemskiej), pozostałe na wyspie Reunion na Oceanie Indyjskim, w Senegalu i Gabonie w Afryce Zachodniej. Francuskie wojska stacjonują również w Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Czadzie oraz w Republice Afryki Środkowej. Ponadto w Gujanie Francuskiej (Ameryka Płd.), w Dżibuti, na wyspie Mayotte (Ocean Indyjski) i w archipelagu wysp Mururoa w Polinezji Francuskiej na Pacyfiku znajdują się jednostki zamorskie Legii Cudzoziemskiej. Charles de Gaulle (R 91) - francuski lotniskowiec o napędzie atomowym, jedyna nie-amerykańska jednostka tego typu pozostająca w służbie, okręt flagowy francuskiej marynarki wojennej.

52 Francuzi wyciągnęli głębokie konsekwencje wobec tej klęski i dziś mają jedną z najnowocześniejszych armii na świecie i najsilniejszą w europie. Armia Francuska składa się z 780 tys. (z czego 260 tys. aktywnych i 420 tys. rezerwistów). Jest to w pełni profesjonalna armia. Wojska lądowe korzystają z karabinku FAMAS natomiast głównymi czołgami są Leclerc (407 sztuk) oraz 614 AMX-30B2s. Marynarka wojenna Francji jest wysoce wyspecjalizowana. Posiada m.in. 12 niszczycieli, 1 lotniskowiec, 6 łodzi podwodnych zdolnych do przeprowadzenia ataku nuklearnego. Do tego dochodzi 130 tys Żandarmerii Narodowej który jest szkolona tak samo jak wojsko jednak swoją służbę pełni na utrzymywaniu porządku podobnie jak policja. na terenie Francji Wojska powietrzne składają się m.in. Z ok 400 Dassault Mirage 2000 oraz ok 200 Dassault Mirage F1, ok. 87 Rafale. Armia Francuska posiada również trzecią największą na świecie ilość broni nuklearnych – 482 sztuk. Budżet Armii Francuskiej jest drugim największym na świecie i wynosi 75 miliardów $. Warto dodać że całość uzbrojenia jest produkcji Francuskiej. Gdy jest wymagany nowy sprzęt nie kupuje się go z zagranicy, tylko zleca zaprojektowanie Francuskim firmom, otwiera fabrykę i zaczyna produkcję. Żołnierze Francuscy stacjonują obecnie na terytoriach zamorskich Francji takich jak: Guayana Francuska, Polinezja, Wyspy Mayotte, Nowa Kaledonia. Stale utrzymują porządek społeczny, zwalczają skutki klęsk żywiołowych, lub prowadzą działania zbrojne w : Afganistanie, Mali, Wybrzeżu Kości Słoniowej, Djibuti, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Senegalu, Czadzie, Republice Środkowej Afryki, Kosovie, Libanie, Kongu. Oznacza to że żołnierze nie spędzają czasu bezczynnie w koszarach , a większość z nich jeździ na 4 miesięczne misje zagraniczne. Pozwala to utrzymywać wojsko w ciągłej gotowości bojowej, i mieć żołnierzy obytych z bojem.

53 Lotniskowce Lotniskowce typu Clemenceau – francuskie lotniskowce w służbie Marine nationale od 1961 do końca lat 90. Były to pierwsze lotniskowce zbudowane we Francji po II wojnie światowej, zastąpiły dwa amerykańskie lekkie lotniskowce typu Independence W czasie służby okręty brały udział w operacjach pokojowych w Libanie, Zatoce Perskiej i byłej Jugosławii. Pierwszy wycofany po 36 latach służby Clemenceau został zezłomowany, w 2010, lotniskowiec Foch w 2000 roku sprzedano Brazylii, gdzie służy jako São Paulo. Okręty zostały zastąpione, przez tylko jeden Charles de Gaulle (R 91) (koszt ok. 3 mld euro), drugi większy lotniskowiec pozostaje w planach. Charles de Gaulle (R 91) - francuski lotniskowiec o napędzie atomowym, jedyna nie-amerykańska jednostka tego typu pozostająca w służbie, okręt flagowy francuskiej marynarki wojennej. Wyposażenie lotnicze: 35÷40 wielozadaniowych samolotów myśliwskich Dassault Rafale (M) i pokładowych myśliwców uderzeniowych Dassault Super Etendard, cztery samoloty AEW typu Gruman E-2C Hawkeye

54 Francuski lotniskowiec Charles de Gaulle

55 Dassault Rafale Dassault Rafale (szkwał) – dwusilnikowy wielozadaniowy samolot myśliwski ze skrzydłami typu delta, produkowany przez francuską firmę Dassault Aviation. Rafale jest przez producenta określany jako omni rôle, czyli nadający się do wszystkich zadań, nie tak jak myśliwce wielozadaniowe, które mają rolę pierwszoplanową (myśliwca) i drugoplanową (zazwyczaj bombowca, samolotu wsparcia itp.). Dassault używa określenia omni rôle do zaakcentowania zdolności samolotu do przestawienia się z jednej roli na inną podczas wykonywania zadania. Pierwszym samolotem o takich własnościach był amerykański F/A-18 Hornet. Rafale jest produkowany w trzech wersjach, jako jedno- i dwumiejscowy samolot operujący z lotnisk na lądzie dla francuskich sił powietrznych Armée de l'Air i jednomiejscowej bazującej na lotniskowcach marynarki wojennej Aéronavale. W lotnictwie francuskiej Rafale zastąpią samoloty SEPECAT Jaguar, Dassault Mirage F1 i Dassault Mirage 2000, w marynarce Chance Vought F-8 Crusader i Dassault Super Étendard. Ponadto maszyna ta jest oferowana wielu potencjalnym kontrahentom zagranicznym.

56 Legia Cudzoziemska - La Légion étrangère
Legia Cudzoziemska – francuska elitarna zawodowa jednostka bojowa, w której formalnie mogą służyć wyłącznie obywatele obcych państw. W praktyce jednak od 5% do 10% żołnierzy stanowią rodowici Francuzi, którzy dostają przy rekrutacji obywatelstwo Belgii, Szwajcarii lub Luksemburga. Najbardziej zróżnicowana armia świata pod względem ilości kultur i pochodzenia ochotników, Legia słynie z twardych metod szkoleniowych i brutalnej dyscypliny. Reżim ten ma na celu stworzyć z rekrutów dobrze zorganizowanych i wyszkolonych żołnierzy, nakierowanych na wspólne działanie w imię interesów Francji. Legia, jako elitarna formacja wojskowa, dysponuje najnowocześniejszym sprzętem i uzbrojeniem - lepszym, niż pozostałe jednostki armii francuskiej. Legia Cudzoziemska została utworzona 9 marca 1831 jako armia najemna, głównie w celu ochrony francuskich terytoriów zamorskich podczas wojny w Algierii i prowadzenia w imieniu Francji wojen kolonialnych w Afryce. Żołnierze Legii brali udział w misjach stabilizacyjnych i interwencjach wojskowych. W szeregach Legii Cudzoziemskiej we wszystkich wojnach, w których Francja brała udział, z ginęło legionistów Legia Cudzoziemska obecnie liczy 7699 żołnierzy, w tym 413 oficerów, 1741 podoficerów i 5545 legionistów w 11 pułkach (regimentach), z których każdy posiada unikatową funkcję. Najbardziej znany i uważany za „elitarny” jest 2 REP (spadochroniarze) z bazą na Korsyce w Calvi. Jest to regiment o najbardziej zaostrzonej dyscyplinie, w stanie ciągłej gotowości bojowej. 1 Cudzoziemski Pułk Kawalerii zachował najwięcej tradycji Legii i w nim należy szukać dawnych ideałów. Nazywany jest potocznie pułkiem tradycji. Jednostki zamorskie: 3 Cudzoziemski Regiment Piechoty w Gujanie Francuskiej – 3 REI (3ème Régiment Étranger d'Infanterie) 13 Półbrygada Legii Cudzoziemskiej w Zjednoczonych Emiratach Arabskich – 13 DBLE (13ème Demi-Brigade de Légion Étrangère) Oddział Legii Cudzoziemskiej na Mayotte – DLEM (Détachement de Légion Étrangère de Mayotte)

57 Legia cudzoziemska

58 Gujańskie Centrum Kosmiczne - Centre Spatial Guyanai
Gujańskie Centrum Kosmiczne (franc. Centre Spatial Guyanais) – francusko-europejski kosmodrom położony w pobliżu Kourou w Gujanie Francuskiej. Otwarte w 1968 Centrum jest szczególnie użyteczne ze względu na położenie w pobliżu równika i przez fakt, że wystrzeliwuje rakiety nad wodę. Z Kourou wystrzeliwują swoje satelity Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), francuska agencja kosmiczna CNES oraz firma Arianespace. Loty są też wykupywane przez firmy pozaeuropejskie. Kosmodrom został wybrany w 1964 portem kosmicznym Francji, gdy zaś w 1975 powołano Europejską Agencję Kosmiczną ESA, Francja zaoferowała udostępnienie tego kosmodromu na potrzeby Agencji ESA. ESA zapewnia 2/3 rocznego budżetu, sfinansowała też rozbudowę portu podczas rozwijania wyrzutni Ariane.

59 Kourou jest położone około 500 km na północ od równika, na szerokości geograficznej 5°11'. Na tej szerokości rotacja Ziemi daje wystrzeliwanym rakietom dodatkową prędkość prawie 460 m/s. Dodatkowo, umieszczanie satelitów na pożądanej orbicie jest zwykle prostsze, gdy start ma miejsce w pobliżu równika. W skład infrastruktury naziemnej wchodzą wyrzutnie (ELV, ELA-2, ELA-3, ELS), pomieszczenia przygotowywania satelitów, pomieszczenia kontroli lotów i fabryka paliwa stałego. Ochronę przeciwpożarową zapewnia oddział podległy brygadzie paryskiej straży pożarnej. Bazę zabezpieczają siły Francuskiej Żandarmerii Narodowej i Legii Cudzoziemskiej. Startująca z kosmodromu Kourou w Gujanie Francuskiej rakieta Ariane-5 wyniosła pomyślnie na orbitę wokółziemską dwa satelity telekomunikacyjne - poinformował producent rakiety, europejskie konsorcjum Arianespace. 13 lutego 2012 z CSG wystartowała pierwsza rakieta Vega, wynosząc na orbitę 9 satelitów, w tym PW-Sat, pierwszego polskiego sztucznego satelitę, zbudowanego przez specjalistów z Politechniki Warszawskiej i Centrum Badań Kosmicznych PAN.

60 Udany start rakiety Ariane z dwoma satelitami – 2010 r.

61 Transport kolejowy Całkowita długość sieci kolejowej we Francji wynosi km (w tym km eksploatowanych przez państwowe przedsiębiorstwo SNCF) i zarządzanych przez RFF. Zelektryfikowana jest blisko połowa sieci kolejowej ( km), km linii posiada dwa lub więcej torów. Ruch pociągów jest lewostronny z wyjątkiem obszarów na zachodzie kraju. Połączenia pasażerskie między Paryżem a największymi miastami kraju są obsługiwane przez pociągi TGV, osiągające prędkości maksymalne rzędu 300 km/h i handlowe powyżej 200 km/h. W chwili obecnej pociągi TGV łączą Paryż z ośrodkami leżącymi na czterech kierunkach: północnym, zachodnim, południowo-zachodnim i południowo-wschodnim. Regionalny transport kolejowy pozostaje w gestii regionów, które zlecają prowadzenie przewozów przedsiębiorstwu SNCF pod marką TER.

62 Połączenia międzynarodowe z Paryża:
Pociągi TGV -Train à Grande Vitesse można tłumaczyć jako Pociąg o dużej prędkości. Inne niż TGV pociągów, osiągających prędkości przekraczające km/h, na przykład japoński Shinkansen, hiszpańskie AVE, włoskie Pendolino czy koreańskie KTX. Pociągi TGV wielokrotnie w swojej historii ustanawiały rekordy prędkości. Obecnie do pociągu V150, specjalnej jednostki TGV należy światowy rekord prędkości pojazdu szynowego, wynoszący 574,8 km/h. Wcześniej rekord prędkości należał również do TGV (do TGV Atlantique), który obowiązywał przez 16 lat i wynosił 515,3 km/h. Połączenia międzynarodowe z Paryża: Eurostar: Francja - Belgia - Wielka Brytania TGV Lyria: Francja - Szwajcaria: Genewa, Berno, Lozanna, Zurych Artesia: Włochy: Turyn, Mediolan, Bolonia, Florencja Alleo: Niemcy: Stuttgart, Monachium, Frankfutt

63 TGV - Train à Grande Vitesse
Thalys – przewoźnik kolejowy, obsługujący przy użyciu pociągów TGV połączenia kolejowe między Francją a Belgią, Holandią i Niemcami. Główną relacją pociągów Thalys jest połączenie Paryż - Bruksela, na której przedsiębiorstwo osiąga połowę swoich całkowitych przychodów. Czas podróży między tymi odległymi o około 300 km miastami, wynoszący godzinę i 22 minuty, wyeliminował praktycznie z tej trasy przewoźników lotniczych. Po otwarciu LGV Interconnexion i dworca Aéroport Charles-de-Gaulle 2 TGV stanowiącego integralną część portu lotniczego Paryż-Roissy-Charles de Gaulle, Thalys stał się również quasi-przewoźnikiem lotniczym - IATA nadała mu identyfikator 2H. Funkcję przewoźnika lotniczego spełnia on również na trasie od portu lotniczego Schiphol w Amsterdamie do Antwerpii i Brukseli.

64 Transport drogowy Całkowita długość sieci drogowej we Francji wynosi km, w całości posiadających nawierzchnię asfaltową. Długość autostrad i dróg ekspresowych wynosi ok km. Transport samochodowy jest podstawą transportu we Francji, zarówno pasażerskiego (86,2% ogólnej pracy przewozowej w 2004), jak i towarowego (80,5% ogólnej pracy przewozowej w 2005). Rynek nowych samochodów osobowych est opanowany przez krajowych producentów. W 2003 roku największy udział w sprzedaży miały samochody Renault (27%), Peugeot (20,1%) i Citroën (13,5%). Najpopularniejszym rodzajem napędu samochodów pozostaje silnik Diesla (ok. 70% samochodów sprzedanych w 2004 r.).

65 Historia W starożytności obszar dzisiejszej Francji zamieszkany był przez celtyckich Galów. 59-52 p.n.e. podbój Galii przez Juliusza Cezara. Wiek II – wpływ kultury rzymskiej, romanizacja celtyckich Galów, gminy chrześcijańskie w Lyonie i Vienne. Wiek IV-V najazdy plemion germańskich. Pod koniec V w., opanowanie prawie całej Galii przez króla frankijskiego Chlodwiga ( ). Chlodwig założył stolicę w Paryżu i przyjął chrzest w 496 r. z rąk biskupa Remigiusza. - dynastia Merowingów 732 - Bitwa pod Poitiers, między armią arabską pod wodzą Abd ar-Rahmana, a wojskami frankijskimi majordoma królestwa Karola Młota i księcia Akwitanii Odona. Po 7 dniach zwycięstwo Francuzów. Bitwa pod Poitiers często uważana jest za jedną z najważniejszych w historii, tę która powstrzymała Arabów przed podbojem Europy Połowa VIII w. – objęcie władzy przez Karolingów – dynastia Karolingów 800 r. – Karol Wielki cesarzem 843 – Traktat w Verdun – rozpad imperium cesarstwa na 3 części: powstanie Francji, Włoch i Niemiec. 987 – Założenie dynastii Kapetyngów. Królem ogłosił się Hugo Kapet (ok ), który zapoczątkował panowanie dynastii Kapetyngów ( W XII w. nastąpiło umocnienie władzy królewskiej, rozpoczęto również scalanie ziem francuskich, 1066 – książę Normandii Wilhelm Zdobywca podbija Anglię i zostaje jej królem 1154 – korona anglo-normandzka przechodzi w ręce Plantagenetów, którzy roszczą sobie pretensje do terenów Francji 1189 – ogłoszenie wyprawy krzyżowej - trzeciej krucjaty przez króla Filipa Augusta

66 1226 – 1270 – panował król Ludwik IX Święty
1226 – 1270 – panował król Ludwik IX Święty. Był organizatorem i uczestnikiem VI i VII wyprawy krzyżowej. Z uwagi na pozycję Ludwika IX na kontynencie europejskim, angielski kronikarz, Mateusz Paris, nazwał go "królem ziemskich królów. Ufundował Świętą Kaplicę w Paryżu jako miejsce pochówku cennych relikwii Chrystusa z koroną cierniową na czele oraz świętych patronów. 1214 – Pokonanie pod Bouvines wojsk angielsko-niemieckich uczyniło z Francji najsilniejsze państwo na kontynencie. Dziedziczność tronu francuskiego, szereg reform wewnętrznych - administracyjnych i ustrojowych, w 1302 utworzenie Stanów Generalnych. Po wygaśnięciu w 1328 roku głównej linii Kapetyngów, tron francuski przypadł jej młodszej gałęzi, Walezjuszom ( ), za panowania których nastąpiło dalsze wzmocnienie władzy królewskiej – dynastia Walezjuszy wojna stuletnia pomiędzy Francją a Anglią, 1415 – król angielski Henryk V ogłasza się królem Francji; wystąpienie Joanny d’Arc 1429 – zwycięstwo Francji , zakończone wyparciem Anglików z kontynentu i utratą zdobytych przez nich posiadłości francuskich, z wyjątkiem Calais (miasto w północno-zachodniej Francji). 1615 – 1547 – panowanie Franciszka I – pierwsza faza absolutyzmu wojny religijne, noc św. Bartłomieja 1572 1589 – początek dynastii Burbonów; Henryk IV, przywódca Hugenotów przechodzi na katolicyzm, edykt nantejski zapewniający swobodę religijną

67 1610 – 1643 – Ludwik XIII – rządy kardynała Richelieu
1648 – 1652 – Fronda – bunt arystokracji feudalnej 1653 – 1715 – Ludwik XIV – stworzenie monarchii absolutnej, rozwój literatury: Racine, Moliere 1682 – dwór królewski przenosi się do Wersalu 1685 – uchylenie edyktu nantejskiego, emigracja Hugenotów, zwycięskie wojny z Habsburgami i Anglią Wiek XVII to czas absolutystycznych rządów Ludwika XIII i Ludwika XIV, a zarazem największej potęgi militarnej kraju. Pod jego rządami Francja stała się pierwszą potęgą europejską, dokonując przyłączenia ziem sąsiednich (tzw. reuniony), a także zdobywając posiadłości kolonialne w Kanadzie, Luizjanie (dziś USA), w Ameryce Południowej (wschodnia część Gujany), na Antylach: Gwadelupa oraz Martynika (obie wyspy zajęte przez Francuzów w 1635 r.), w Indiach i w Afryce (Reunion na Oceanie Indyjskim zajęty przez Francuzów w 1638 r., a od 1946 r. posiada statut departamentu zamorskiego).

68 1715 – 1774 – Ludwik XV; wojna siedmioletnia pomiędzy Wielką Brytanią, Prusami i Hanowerem a Francją, Austrią, Rosją, Szwecją i Saksonią. Była to wojna o zasięgu światowym – stanowiła też ona decydującą fazę w trwających niemal sto lat zmaganiach francusko-brytyjskich o dominację w Ameryce Północnej i supremację w świecie). Ocenia się, że czasie wojny zginęło od do ludzi. Wojnę w koloniach zakończył pokój paryski. Francja utraciła na rzecz Wielkiej Brytanii część posiadłości zamorskich: m.in. Kanadę i niektóre inne kolonie w Ameryce i Indiach 1768 – podbój Korsyki 1774 – 1792 – Ludwik XVI 1778 – 1783 Francja wspiera 13 kolonii w walce o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W wojnie po stronie kolonii brali udział ochotnicy z kilku krajów europejskich, między innymi Marie Joseph de La Fayette, Tadeusz Kościuszko, Kazimierz Pułaski. 1789 – zwołanie Stanów Generalnych, które ogłaszają się Zgromadzeniem Narodowym, a potem Konstytucyjnym. zdobycie Bastylii. Konstytuanta uchwala Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. 1791 – monarchia konstytucyjna, – obalenie Ludwika XVI, utworzenie I Republiki VI.1993 – Dyrektoriat, dyktatura – zamach stanu Napoleona, obalenie Dyrektoriatu, Bonaparte I Konsule

69 1801 – Napoleon narzuca nową konstytucje
1802 – Kodeks Napoleona, absolutyzacja władzy 1804 – koronacja Napoleona na cesarza Francji – bitwa pod Austerlitz 1805 – koronacja Napoleona na króla Włoch, wojna z Austrią, Anglią i Prusami. 1807- utworzenie Księstwa Warszawskiego 1809 – pokonanie Austrii 1812 – przegrana wyprawa na Moskwę 1813 – klęska pod Lipskiem IV.1814 – abdykacja Napoleona i po kapitulacji Paryża zesłanie na Elbę. – powrót Napoleona, 100 dni, klęska pod Waterloo, wywiezienie Napoleona na Wyspę św. Heleny 1815 – 1824 Restauracja Burbonów, Ludwik XVIII VII Rewolucja Lipcowa, osadzenie na tronie Ludwika Filipa. - monarchia lipcowa

70 5.II.1848 - II Republika, Robotnicze Powstanie Paryskie - Dni Czerwcowe
XII Ludwik Napoleon Bonaparte zostaje prezydentem II Cesarstwo; w Ludwik Napoleon Bonaparte - cesarzem Napoleonem III wojna krymska, wojna z Austrią wojna z Prusami, kląska Napoleona III pod Sedanem, utrata Alzacji i Lotaryngii, upadek cesarstwa; r. - proklamowanie III Republiki Komuna Paryska, jednym z przywódców Jarosław Dąbrowski 1875 – Utworzenie konstytucji republikański8ej, ekspansja kolonialna w Afryce I wojna ˜światowa, Francja walczyła przeciw Niemcom i Austro-Węęrom. 1916 – Bitwa pod Verdun; Traktat Wersalski, odzyskanie Alzacji i Lotaryngii 3.IX Francja wypowiada wojnę Niemcom 14.VI zdobycie Paryża przez Niemców, utworzenie rząd marszaˆłka Petaina, zawieszenie broni 22.VI, podziałˆ Francji, rządy w Vichy. 18.VI apel Charles de Gaulle'a do Francuzów o kontynuowanie walki zbrojnej 24.IX utworzenie przez de Gaulle'a Komitetu Narodowego kontynuującego walkę z Niemcami. 1942 – zajęcie Francji prez Niemców VII desant aliantów, w sierpniu 5-dniowe powstanie w Paryżu IV Republika, brak stabilizacji politycznej kraju. Przegrane wojny w Indochinach ( ) oraz Algierii ( ) doprowadziły do upadku francuskiego imperium kolonialnego

71 1949 – powstanie NATO; 1957 – powstanie EWG na mocy traktatu rzymskiego, później Unia Europejska: twórcy Robert Schuman, Konrad Adenauer , Alcide De Gasperi , Jean Monnet , Paul-Henri Spaak gen. Charles de Gaulle na czele rządu, nowa konstytucja - V Republika 1960– Pierwsza francuska bomba atomowa, dekolonizacja Afryki 1963 – pierwsza francuska elektrownia atomowa 1965 – pierwszy satelita francuski 1968 – rozruchy majowe, ustąpienie de Gaulle’a; rządy Pompidou; – prezydentem Francji został V. Giscard d’Estaing. 1976 – pierwszy rejsowy lot samolotu Concorde 1981 – Mitterand zostaje prezydentem 1994 – otwarcie tunelu pod kanałem la Manche Jacques Chirac prezydentem Francji – Nicolas Sarkozy prezydentem Francji – François Hollande prezydentem Francji

72 Obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO, godne zwiedzenia :
- Mont Saint-Michel wraz z zatoką - Katedra w Chartres - Wersal - zespół pałacowo-ogrodowy - Opactwo benedyktyńskie i wzgórze Vézélay - Jaskinie z malowidłami i rytami naskalnymi w dolinie Wezery (w tym jaskinia Lascaux) - Pałac i park w Fontainebleau - Katedra w Amiens - Teatr rzymski i okolice oraz łuk triumfalny w Orange - Rzymskie i romańskie zabytki Arles - Opactwo cystersów w Fontenay - Królewskie żupy solne w Arc-et-Senans - Place Stanislas, Place de la Carrie're i Place d'Alliance w Nancy - Kościół w Saint-Savin sur Gartempe - Korsyka - przylądki Girolata i Porto, rezerwat przyrody Scandola i zatoki Piany - Rzymski akwedukt Pont du Gard - Grande île (Wielka Wyspa) w Strasbourgu

73 Obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO c.d.
Nadbrzeża Sekwany w Paryżu - Katedra Notre-Dame, - katedra w Reims: opactwo Saint-Remi i pałac arcybiskupi - Katedra w Bourges (ok. 129 km na płd. Od Orleanu) - Zabytkowe centrum Awinionu - Canal du Midi - Ufortyfikowane stare miasto w Carcassonne - Pireneje - Mont Perdu/Monte Perdido (wpis rozszerzony w 1999) - wspólnie z Hiszpanią - Szlaki pielgrzymkowe do Santiago de Compostela - Zespół zabytkowy w Lyonie - Okręg Saint-Emilion (Akwitania) - Miejskie wieże strażnicze (beffroi) we Flandrii, Walonii i północnej Francji (wpis rozszerzony w 2005) - wspólnie z Belgią - Dolina Loary między Sully-sur-Loire i Chalonnes - Provins - średniowieczne miasto targowe - Hawr, miasto odbudowane przez Auguste'a Perreta

74 Turystyka Francja jest według statystyk najatrakcyjniejszym krajem Europy – co roku przybywa tam mln turystów zagranicznych. W 2006 r. Francja była pierwszym na świecie celem podróży turystycznych, przyjmując 79,1 mln odwiedzających, przed Hiszpanią (55,6 ) i Stanami Zjednoczonymi (49,4 mln). Osoby pozostające poniżej 24 godzin na terytorium kraju (np. mieszkańcy Europy północnej podróżujący na urlopy do Włoch czy Hiszpanii) nie są uwzględnione w tej statystyce. Na terytorium Francji znajduje się wiele miast o wysokiej wartości kulturalnej, na czele z Paryżem, a także licznych plaż, kurortów nadmorskich, ośrodków sportów zimowych oraz regionów wiejskich o wysokich walorach krajobrazowych. Poza tradycyjną turystyką Francja przyciąga również pielgrzymów do Lourdes, sanktuarium odwiedzanego rocznie przez kilka milionów osób. Głównym celem ich podróży jest oczywiście Paryż, ale na prawdziwy odpoczynek wybierają się poza stolicę. Latem najpopularniejszym regionem jest Lazurowe Wybrzeże (Cote d‘Azur) nad Morzem Śródziemnym, z ciepłymi, a przede wszystkim modnymi plażami: Nicea, Cannes czy Saint-Trapez. Odmienny charakter ma wybrzeże Zatoki Baskijskiej - z głównym kurortem Biarritz. Wybrzeże Atlantyku jest bardzo zróżnicowane - od niskich, piaszczystych, podmokłych terenów, po charakterystyczne, klifowe wybrzeża celtyckiej Bretanii z pionowymi ścianami dochodzącymi do 100 m (zatoka Saint-Brieuc)

75 Coraz większą popularnością cieszą się gorące wybrzeża Korsyki.
Zimą amatorzy nart i snowboardu chętnie przyjeżdżają w góry, do świetnie wyposażonych ośrodków w Alpach Sabaudzkich (Albertville i Chamonix, z którego widać szczyt Mont Blanc, 4870 m n.p.m.), w Alpach Delfinackich (Grenoble) czy Alpach Graickich (Val d'Isere, Val Cenis). Wielu narciarzy odwiedza też Pireneje. Garonna i Rodan odcinają Masyw Centralny od Pirenejów na południu i Alp Zachodnich na wschodzie, Sławne francuskie rzeki Sekwana i Loara kształtują krajobraz Niziny Francuskiej, gdzie największą atrakcją są renesansowe „Zamki nad Loarą”.

76 Francja – niektóre obiekty i symbole architektoniczne
Paryż - Paris La Cite, Katedra Notre Dame, St Chapelle, Consiergerie, Wyspa św. Ludwika Wieża Eiffla - La Tour Eiffel, Pałac Inwalidów, Pola Marsowe, pałac Chaillot Pola Elizejskie – L’, Avenue des Champs Elysees, Łuk Triumfalny – L’Arc de Triomphe, Dzielnica la Defense, Plac Zgody – Concorde, Plac Bastylii, Plac Republiki, Plac Wogezów, Plac Warszawy, Place du Châtelet, Plac Parvis – Jana Pawła II, Place de Tertre, Place du Vendome, Place Carrousel Montmartre – Le Sacre Coeur, Place du Tertre Luwr, Ogrody Tulieries, La Place de Concorde Le Moulin Rouge, Place Pigalle Le Centre Pompidou, Le Musee d’Orsay, Opera de Paris Garnier, PALAIS-ROYAL, Plac Wogezów Dzielnica Łacińska - Le Quartier Latin, Sorbona, termy, Areny Lutecji, Panteon, Pałac i Ogród Luksemburski, Montparnase Cmentarz Pere-Lachaise Lasek Buloński, Lasek i zamek de Vincennes Sekwana – la Seine, mosty Paryża: Pont Neuf, Pont Carrousel, Pont Royal , Pont Solferino, Pont Concorde, Pont Alexandre Most Inwalidów, Most Alma, Kladka Debilly, Most Jena, Most Bir Hakeim, Most Grenelle- statua Wolności na Wyspie Łabędzi, Most Mirabeu, Most Garigliano - bd. Exelmans

77 PARYŻ Paryż położony nad Sekwaną, to nie tylko stolica Francji, ale także kulturalna stolica Europy i światowa stolica mody. Swój obecny kształt zawdzięcza przebudowie w połowie XIX w., kiedy powstały szerokie bulwary i liczne place. Mimo tylu wojen i rewolucji w mieście zachowało się wiele zabytków z różnych okresów. Najbardziej znaną świątynią Paryża jest gotycka katedra Notre Dame (XII-XIV w.), położona na wyspie Ile de la Cite. W pobliżu, na terenie kompleksu Pałacu Sprawiedliwości, można zobaczyć Świętą Kaplicę (Sainte Chapelle) z XIII w., ze wspaniałymi gotyckimi witrażami przedstawiającymi scen biblijnych Na zachód od wyspy znajduje się Plac Zgody - Concorde, gdzie w czasie rewolucji francuskiej przeprowadzano egzekucje z użyciem gilotyny.

78 Najsłynniejszą aleją Paryża, pełną wytwornych sklepów i kawiarni, są Pola Elizejskie, zamknięte od zachodu placem de Gaulle'a. Na środku placu stoi Łuk Triumfalny, upamiętniający zwycięstwa armii Napoleona. W pobliżu placu Vendome znajduje się budynek Opery (XIX w.), w którym można podziwiać balet, opery zaś wystawiane są w Nowej Operze (1989), wybudowanej na miejscu Bastylii, zburzonej dokładnie 200 lat wcześniej. Na drugim brzegu Sekwany znajdują się: barokowy Pałac Inwalidów (XVII w.) - ufundowany weteranom wojennym przez Ludwika XIV. Panteon ( ) - przykryte wielką kopułą narodowe mauzoleum z nagrobkami najznakomitszych francuskich myślicieli i pisarzy: Woltera, Jana Jakuba Rousseau, Wiktora Hugo i Emila Zoli.

79 Warto zwiedzić również najstarsze paryskie opactwo Saint Germain de Pres, które zostało założone w V w. Najsłynniejszą atrakcją jest 300-metrowa wieża Eiffla, wybudowana dla uświetnienia Wystawy Światowej w 1889 r. Bezlitośnie krytykowana przez XIX-wiecznych estetów, omal nie została zburzona w 1909 r. Obecnie jest symbolem miasta j jednym z symboli Francji.

80 Wzgórze Montmartre, nad którym góruje piękna biała bazylika Sacre Coeur (1875), to mekka artystów i pisarzy. W okolicy znajdują się też Montparnasse pełen kawiarni i teatrów, plac Pigalle z kabaretem Moulin Rouge oraz słynny cmentarz Pere Lachaise, gdzie można zobaczyć artystyczne nagrobki Moliera, Fryderyka Chopina, Oskara Wilde'a, Edith Piaff i Jima Morrisona

81 Mosty Paryża Pont de la Concorde, Pont Solferino, Pont Royal, Pont du Carrousel , Pont des Arts, Pont Neuf, Pont St-Michel, Pont au Double, Pont de l'Archeveché , Pont Sully, Pont d'Austerlitz, Pont de Bercy, Pont de Sully, Pont Marie, Pont Louis Philippe - Pont St-Louis, Pont d'Arcole, Pont Notre Dame, Pont au Change, Pont Neuf, Ponts des Arts (żelazny) Pont Carrousel, Pont Royal , Pont Solferino, Pont Concorde, Pont Alexandre Most Inwalidów, Most Alma, Kladka Debilly, Most Jena, Most Bir Hakeim, Most Grenelle- statua Wolności na Wyspie Łabędzi, Most Mirabeu, Most Garigliano - bd. Exelmans

82

83 Muzea Paryża W Paryżu można zwiedzić ok. 70 interesujących muzeów, z których największą sławą cieszy się Luwr z ogromnym zbiorem sztuki starożytnej (rzeźby Wenus z Milo, Nike z Samotraki) i kolekcjami malarstwa europejskiego (obraz Mona Liza Leonarda da Vinci, także dzieła m.in. Giotta, Rafaela, Hansa Holbeina, Tycjana, Rubensa, Rembrandta, el Greca, Velazqueza). Najnowszym elementem muzeum Luwru jest szklana piramida (1989 r.), stanowiąca wejście i zapewniająca naturalne oświetlenie podziemnemu kompleksowi obsługi klientów. W Musee d'Orsay, mieszczącym się w budynku dawnego dworca kolejowego, znajduje się największa francuska kolekcja malarstwa impresjonistów. Nowoczesne Centrum Pompidou wystawia sztukę współczesną. Okolice Paryża to przede wszystkim słynny Wersal - barokowy pałac i park Ludwika XlV.

84 Muzea Paryża Muzeum Luwru - wejście główne od strony Place Carrousel przez Piramidę Malarstwo europejskie, rzeźba antyczna i nowożytna Muzeum Sztuki Nowoczesnej Miasta Paryża, 13 du President Wilson. Mo Iena lub Alma Centrum Narodowe Sztuki i Kultury im. Georges Pompidou, tzw. Beaubourg - Muz. Sztuki Nowoczesnej, kolekcje obrazów, rysunków, fotografii od 1905 r. Rożne wystawy w galeriach. Muzeum d’Orsay - malarstwo pol.XIX-pocz. XX. Wystawy czasowe. Oranżeria - dzieła impresjonistów, Renoira, Matisse'a, Picassa... Sala Nenufarow. Muzeum Cluny - sztuka średniowieczna i renesansowa Muzeum Zabytków Francuskich- Palais Chaillot Muzeum Rodina - Hotel Biron, Mo Varenne. Rzezby Rodina Muzeum Delacroix - 6,Pl. de Furstenberg; Mo. St-Germain-des-Pres Muzeum Bourdelle'a 16 rue Antoine Bourdelle, Mo Montp.-Bienvenue Muzeum Historii Paryża (Carnavalet) 23, rue de Sevigne, Mo St-Paul Muzeum Sztuki Dekoracyjnej Pałac Luwru , wejscie 107/109 rue Rivoli Muzeum Człowieka Pałac Chaillot, wejście od Place Trocadero, Mo Trocadero Pałac Odkryć - Grand Palais des Champs Elysees, Av.Franklin Roosvelt,

85 Obiekty Paryża Notre Dame Le Sacre Coeur Sainte Chapelle
L’Arc de Triomphe Champs Elysees Tour Eiffel

86 Le Musee du Louvre La Consiergerie La Place de la Concorde Le Centre Pompidou La Defense Le Musee d’Orsay L’Opera

87 Place Vendôme – pomnik Napoleona Place des Vosges
Palais de la Justice St Germain des Pres Place Vendôme – pomnik Napoleona Panthéon Paris Place des Vosges Musee d'Orsay Jardin du Luxembourg Montparnasse

88 Chapelle Notre Dame de la Médaille Miraculeuse
L'église Notre Dame Versailles Église Notre-Dame-de-l'Assomption de Paris Cathédrale St Louis Versailles

89 Prowincja Oprócz stolicy warto odwiedzić również interesującą francuską prowincję: Lyon - galijskie miasto nad Rodanem, drugie po Paryżu miasta nadmorskie Cannes, Nicea czy Bordeaux, Awinion z dostojnym pałacem papieskim i słynnym urwanym mostem, Arles - za czasów Konstantyna trzecie po Rzymie i Konstantynopolu miasto imperium z wieloma starożytnymi i średniowiecznymi zabytkami. Jeszcze dalej na południe znajduje Carcassonne - najlepiej zachowane średniowieczne miasto w Europie. W obrębie murów znajduje się zamek książęcy (XII w.) i kościół Saint Nazaire (XI-XIV w.). Warto zobaczyć najpiękniejsze gotyckie katedry w Reims, Amiens Chartres i Tours, normandzkie opactwo Mont-Saint-Michel na skalistej wyspie, do której prowadzi droga-grobla zalewana przez ocean. Zamki nad Loarą

90 Zamki nad Loarą

91 Lyon Cannes Nicea Reims Amiens

92 Tours Mont St Michel Chartres La Salette Lisieux Lourdes

93 Kuchnia francuska Niewątpliwie magnesem przyciągającym turystów jest także francuska sztuka kulinarna, ceniona na całym świecie, oraz francuskie sery, które stały się swego rodzaju narodowymi symbolami. Kuchnia francuska wywierała przez wieki duży wpływ na inne kuchnie, zwłaszcza zachodniej Europy. Najczęściej kojarzona jest (choć nie zawsze słusznie) z żabimi udkami, ślimakami, bagietką, serami i winem. W rzeczywistości kuchnia francuska nie jest jednolita. Oprócz dużych różnic pomiędzy poszczególnymi regionami, można wyróżnić także tzw. haute cuisine (wysoką kuchnię) - drogie, tradycyjne dania, przygotowywane przez znanych często kucharzy oraz nouvelle cuisine (nową kuchnię), która narodziła się w opozycji wobec tej pierwszej. Nouvelle cuisine opiera się na lekkich, zdrowych i krótko przyrządzanych daniach.

94 Kraina winem i…serem płynąca
We Francji istnieje 365 gatunków sera! Francuzi są zdania, że dobry posiłek należy zakończyć kawałkiem dobrego sera, oczywiście przy lampce dobrego wina. Francja posiada 8 dużych regionów winnic: Szampania, Burgundia, Alzacja, Dolina Loary, Bordeaux, Dolina Rodanu, Langwedocja-Rousillan i Prowansja.

95 Kuchnia i gotowanie Francuzi kochają gotować, traktują jedzenie z wyjątkowym namaszczeniem. Każdy składnik jest starannie wyselekcjonowany i przyrządzony a następnie podany w wyjątkowy sposób. Ogólnie jakość produktów i półproduktów jest tutaj wyższa niż w innych krajach. Klasyczny francuski posiłek składa się z trzech dań: przystawek gorących lub zimnych, głównego dania oraz deseru.

96 Posiłki We Francji spożywane są trzy główne posiłki w ciągu dnia:
śniadanie (petit déjeuner) - składa się zazwyczaj z bagietki, croissanta (rogalika), brioche (bułeczka drożdżowa) z dżemem lub masłem oraz kawy lub czekolady, które podawane są w małych miseczkach, by dzięki temu móc w nich zamaczać bagietkę. Coraz częściej podczas śniadania pije się także sok pomarańczowy. obiad (déjeuner) - spożywany między godz. 12 a 14. Jest posiłkiem obfitym, kilkudaniowym. W innych godzinach w restauracjach nie podaje się dań gorących. Najpierw podawane są przystawki (entrée), potem danie główne, sery, deser i kawa. W przeciwieństwie do polskich zwyczajów, we Francji zupy nie stanowią nieodłącznego elementu obiadu i nie spożywa się ich zbyt często. kolacja (dîner) - spożywana jest dość późno - między 20 a 22 i trwa zazwyczaj dość długo. Podawane są dania na ciepło. Podczas posiłków zawsze pije się wodę, nalewaną prosto z kranu, a do obiadu także wino, które ostatnio coraz częściej bywa zastępowane piwem. Francuzi uważają, że każdy posiłek trzeba zakończyć kawałkiem sera. Odnośnie deseru tradycyjnymi przysmakami są np. kremy brûlée, tarta jabłkowa, tarta Tatin i wiele więcej. Cenniki w restauracjach są na zewnątrz lokalu. Ceny są podawane w 2 układach: - a la carte i menu. Menu podaje ułożony zestaw i jest tańsze. Napiwek 12-15%, często wliczony do posiłku o czym mówi napis: service compris.

97 Klasyczne francuskie menu
Tradycyjny posiłek francuski składa się z co najmniej 3 dań. Les entrés (przystawki gorące lub zimne) albo hors d’oeuvre (przystawki zimne) to najczęściej zupy, potrawy z jaj, sałatki, albo charcuterie (wędliny). Les plats (dania główne): ryby lub mięso, często z sosami, do tego ryż, ziemniaki lub makaron i jarzyny. Fromages - sery Dessert (deser): lody owocowe, placek z owocami albo pâtisserie (ciastka). Gotowy zestaw dań (menu) to z reguły najtańsze rozwiązanie. Przysłowia: Un dessert sans fromage est une belle à qui il manque un oeil". Gastronome et magistrat français [ Anthelme Brillat-savarin ] Il n'est pas de bon repas sans fromage

98 Bagietka – la baguette Bagietka – popularna nazwa długiego i cienkiego pieczywa, zwanego też bułką paryską albo francuską. Standardowa bagietka ma 5-6 cm szerokości, 3-4 cm grubości i ok. 1 m długości. Bagietka uznawana jest za jeden z symboli Francji, a zwłaszcza Paryża. Wymyślona została przez piekarzy Napoleona, po to by ułatwić jej transport przez żołnierzy – długa i cienka mieściła się w kieszeni spodni. Bagietki używane są najczęściej do robienia kanapek. We Francji bardzo często stanowią podstawę śniadania, kiedy to podawane są wraz z masłem i konfiturami albo moczone są w kawie lub kakao, serwowanych w małych miseczkach. Skórka bagietki jest chrupiąca i złocista, podczas gdy jej wnętrze jest białe i miękkie, a po ściśnięciu powraca do pierwotnego kształtu (jest to jedno z kryteriów oceny jakości bagietki). Bagietki nieco szybciej niż inne pieczywa robią się czerstwe.

99 Foie gras, brioche, croissant, udka żabie -cuisses de grenouille
Pasztet strasburski, foie gras – pasztet produkowany ze stłuszczonych wątróbek kaczych i gęsich. Tradycyjne świąteczne danie kuchni francuskiej i jedna z najdroższych potraw tej kuchni. Foie gras serwuje się na ciepło: pokrojone na plastry i usmażone na tłuszczu kaczym lub gęsim, albo w formie pasztetu; na zimno: obgotowane w wodzie, ostudzone i pokrojone na plastry, przyprawione solą i przyprawami Brioche, brioszka − francuskie śniadaniowe ciasto drożdżowe, pieczone w formie bułeczek z charakterystycznym "czopem" na wierzchu. Ciasto zawiera stosunkowo dużą ilość masła i jajek, a minimalną ilość cukru. Występuje w wielu wersjach regionalnych. Croissant– pieczywo z ciasta francuskiego w kształcie rogalika, tradycyjnie bez nadzienia

100 Wina Winorośl była uprawiana we Francji już w czasach starożytnych, najpierw w regionie śródziemnomorskim, a później także w głębi kraju. Liczne popularne obecnie na całym świecie odmiany (merlot, cabernet sauvignon, chardonnay, chenin blanc) wywodzą się stąd. Od XX wieku Francja boryka się z nadprodukcją wina, czemu próbuje się przeciwdziałać subwencjami na karczowanie winnic i destylacją na alkohol. Wino Château Pétrus, produkowane w apelacji AOC Pomerol we Francji w 95% ze szczepu merlot utrzymywało przez 20 lat tytuł najdroższego wina świata. Dwie trzecie winnic jest obsadzone czerwonymi szczepami winorośli. Spośród nich najważniejsze to merlot, grenache, syrah, cabernet sauvignon, carignan, cabernet franc, pinot noir i gamay. Najważniejszymi (pod względem powierzchni upraw) białymi odmianami były w 2010 roku ugni blanc, chardonnay, sauvignon blanc. melon de bourgogne i sémillon, każda z nich uprawiana na ponad ha. Pierwsza z nich ma mniejsze znaczenie w produkcji win stołowych, a częściej jest uprawiana w celu destylacji na koniak albo armaniak.

101 Regiony winiarskie Winorośl jest powszechnie uprawiana na terenie kraju. Najważniejsze regiony winiarskie leżą w południowej i środkowej części kraju. Bordeaux AOC – producent legendarnych win czerwonych i w niewielkiej ilości białych Burgundia (Bourgogne AOC) – znana z lekkich win czerwonych z odmiany pinot noir i białych z chardonnay (np. chablis) Langwedocja (Languedoc AOC) Dolina Rodanu (Côtes du Rhône AOC) – produkuje głównie krzepkie wina czerwone Szampania (Champagne AOC) – obok Alzacji najbardziej wysunięty na północ region winiarski Francji, słynący z win musujących Alzacja (Alsace AOC) – granicząca z Niemcami i słynąca z produkcji win białych Dolina Loary (np. Vouvray AOC) Jura i Sabaudia Prowansja (np. Côtes de Provence AOC) tzw. Sud-Ouest (Południowy Zachód, np. Gaskonia)

102 Klasyfikacja win wina stołowe – vin de table, najprostszy rodzaj wina, produkowanego masowo z winogron, które mogą pochodzić z różnych regionów Francji. Może także być mieszane z kilku roczników. wina regionalne – vin de pays, po raz pierwszy zdefiniowane w 1968 roku wina pochodzące z regionu wskazanego w nazwie, np. Vin de Pays d'Oc (Langwedocja). Często stosowane dla win jedno-odmianowych w przypadku, gdy miejscowa apelacja wymaga mieszania kilku szczepów albo gdy nie spełniają innych jej przepisów (np. ograniczenie wydajności, sposób winifikacji, wykorzystanie winogron z sąsiednich terenów itp.)[ wina klasy VDQS które nie osiągnęły jeszcze statusu samodzielnej apelacji, ale mają taki potencjał wina oznaczone apelacją AOC – podlegające ostrym normom produkcyjnym i odwołujące się do tradycji; makroregionalne subregionalna apelacja AOC z gminnych apelacji z tzw cru, pochodzące ze ściśle określonej i sklasyfikowanej winnicy. Typowe dla regionu Bordeaux, Burgundii i Alzacji

103 Jak podawać wino Delikatne potrawy lubią być spożywane z lekkim winem.
Takie składniki jak śmietana, ciemne sosy, długo starzone sery, pieczone i smażone mięso czy silne przyprawy będą wymagać od wina wyraźnej struktury i smaku. Jeżeli pijemy różne wina w czasie jednego spotkania zaczynajmy od wytrawnych, białych i kończmy na ciężkich czerwonych lub winach deserowych. Nie zapominajmy, że wina musujące jak prosecco czy cava dobrze łączą się z wieloma potrawami. Pomijając kilka wyjątków wina wyraźnie słodkie podajemy na koniec posiłku – do deseru.

104 Do jakich potraw podawać wino?
Do deserów podamy: wino białe półsłodkie, różowe półsłodkie, czerwone półsłodkie, sherry wytrawne, półwytrawne i słodkie. Z owocami morza dobrze smakuje: wino białe wytrawne, lekko wytrawne, półwytrawne, półsłodkie i różowe wytrawne. Do ryb: białe wytrawne, białe lekko wytrawne, półwytrawne, półsłodkie i różowe wytrawne. Ponadto dobrze smakuje różowe półsłodkie i czerwone półwytrawne. Do wszelkich wędlin można podać wino: białe wytrawne, lekko wytrawne, półwytrawne i różowe wytrawne. Poza tym wina czerwone wytrawne, lekko wytrawne, półwytrawne i półsłodkie. Do wątróbek i pasztetów najlepiej dobrać wino białe półsłodkie. Białe mięso, drób najlepiej smakuje z winem białym wytrawnym, lekko wytrawnym i półwytrawnym. Można spróbować też połączyć je z winem różowym wytrawnym, półwytrawnym, czerwonym wytrawnym, lekko wytrawnym i półwytrawnym. Do czerwonego mięsa podaje się czerwone wino wytrawne, lekko wytrawne, półwytrawne i półsłodkie. Dziczyzna dobrze smakuje z czerwonym winem wytrawnym. Sery dobrze jest podać z winem białym wytrawnym, półsłodkim czy z czerwonym wytrawnym albo półwytrawnym. Toasty najlepiej wznosi się winem musującym. Wino różowe półwytrawne, musujące i wermut pasują do wszystkiego.

105 Obyczaje We Francji ważne jest używanie formalnych tytułów Madame, Monsieur lub Mademoiselle. Przy powitaniu ludzie najczęściej podają sobie dłonie i całują się w oba policzki. Rozmawiając ludzie nie patrzą sobie w oczy. Prywatność jest wysoko ceniona dlatego należy rozmawiać przyciszonym głosem.

106 Ludzie Dla Francuzów ważny jest wygład zewnętrzny. Sklepy są nieskazitelnie czyste, towary poukładane. Ludzie dbają by wyglądać schludnie i elegancko. Francuzi są na ogół bardzo kulturalni i dość formalni w sposobie życia. Równocześnie, jeśli czegoś chcą, potrafią być bardzo bezpośredni. Są bardzo dumni ze swej kultury i dumę te wynoszą ze szkoły. Artyści i intelektualiści cieszą sie wielkim poważaniem. Czołowi politycy są na ogół starannie wykształceni. Faktem jest, ze w świecie dominowanym przez komercje i język angielski, Francuzi, których język kiedyś obowiązywał w kołach elity intelektualnej, czują, że ich kultura jest zagrożona. Jej usilna obrona (kultury francuskiej) może sprawiać czasem wrażenie wyniosłości i zarozumialstwa

107 Ciekawostki o Francji Francuzi na ogół nie lubią obcych języków i często nawet, jeśli potrafią się w danym języku porozumiewać, nie zrobią tego. Wybierając się do Francji najlepiej zaopatrzyć się w mini-rozmówki, gdyż wielu z nich, szczególnie starsze pokolenia, wyznaje zasadę, że przyjeżdżając do ich kraju należy znać ich język. Przy okazji wizyty we Francji grzechem byłoby nie zjeść choć raz w restauracji serwującej specjały kuchni francuskiej. Tutaj godne polecenia są z pewnością żabie udka, sery, ślimaki czy crepes – czyli naleśniki francuskie. Istnieją tam nawet kawiarnie, które podają wyłącznie naleśniki, z różnymi dodatkami. Obiad zaś obowiązkowo należy zakończyć lampką wina. W większości francuskich miast istnieje ulica Republiki lub aleja de Gaulle’a. Francuzi o wiele bardziej rygorystycznie, niż Polacy, przestrzegają przepisów ruchu drogowego, szczególnie tych dotyczących prędkości. Za ich złamanie grozi wysoka kara pieniężna, która może wynieść nawet 750 euro.

108 Ciekawostki c.d. Jak przystało na kraj odwiedzany przez miliony turystów, w każdym francuskim mieście można znaleźć biuro informacji turystycznej. Francuzi, przeciwnie do naszego narodu, uważają, że każdy z nich ma wpływ na to, co dzieje się w polityce, a frekwencje na wyborach przekraczają 85%. „Świętością” we Francji jest tzw. przerwa na drugie śniadanie. Ciężko cokolwiek załatwić w tym czasie w urzędzie, banku czy biurze, gdyż mało kto wtedy pracuje. Ciekawym zwyczajem ślubnym jest zabawa w „kupowanie” podwiązki. Część gości (zwykle męska) płaci pannie młodej za podnoszenie podwiązki na nodze, natomiast część z nich (zwykle damska) – za jej opuszczanie. Francuzi kochają zwierzęta domowe. Połowa z nich ma w domu przynajmniej jedno zwierzę. Podczas spożywania posiłku w miejscu publicznym, np. w restauracji, w dobrym guście jest trzymanie dłoni na stole.

109 Słowniczek polsko-francuski
Dzień dobry. – Bonjour. Do widzenia. – Au Revoir. Cześć – Salut! Przepraszam. – Excusez-moi Mówi pan/i po angielsku? Parlez vous anglais? Proszę – S’il vous plaît Dziękuję – Merci Jak się masz? – Comment ça va? Nie rozumiem. – Je ne comprends pas. Nie mówię dobrze po francusku. – Je ne parle pas bien français. Która godzina? – Quelle heure est-il? Ile to kosztuje? – Combien ça coute? Chciałbym kupić… – Je voudrais acheter… Gdzie jest…? - Ou est…? Jak dotrzeć do…? – Comment aller a…? Proszę mi pomóc. - Aide-moi, s’il vous plaît. Na pomoc! – Au secours! Poproszę rachunek. – L’addition, s’il vous plaît.