trzy filary naszej cywilizacji

Prezentacja na temat: "trzy filary naszej cywilizacji"— Zapis prezentacji:

1 trzy filary naszej cywilizacji
„…trzy dziedziny kultury antycznej wy­warły szczególny wpływ na formowanie się duchowego i kultu­ralnego oblicza Europy. Są nimi filozofia grecka najszerzej poj­mowana, chrześcijaństwo i prawo rzymskie”. prof. Henryk Kupiszewski

2 Tradycje prawne świata
Civil law Common law Mixed jurisdiction Prawo muzułmańskie Prawo zwyczajowe Kolonizacja Transplanty prawne

3 Subtradycje tradycji europejskiej:
Tradycja europejska Tradycja kontynentalna (civil law) Tradycja germańska (BGB) Tradycja romańska (kodeks Napoleona) Mixed jurisdiction Tradycja anglosaska (common law)

4 Historia źródeł prawa rzymskiego
wykład 2 Historia źródeł prawa rzymskiego

5 czego uczymy się z Rzymu…?
D. 1,1,1,2. (Ulpian w ks. 1 Instytucji): Dwa są obszary studium prawa: publiczny i prywatny. Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatne zaś korzyści (utilitas) jednostek.

6

7 Periodyzacja dziejów Rzymu ze względu na prawo publiczne
przed Chr. – monarchia przed Chr. – republika (do 367 przed Chr. wczesna, potem późna) 27 przed Chr po Chr. – pryncypat po Chr. – dominat

8 Oktawian (27 r. przed Chr. – 19.08.14 r. po Chr.)
Imperator – zwycięzca Augustus – dostojny pater patriae – ojciec ojczyzny (Monachium, fot. flb)

9 Dioklecjan (284-305) Dominus – absolutny pan i władca
wzrost znaczenia armii, egipskie wzorce monarchii teokratycznej, biurokracji i zasady rozdziału władzy cywilnej od wojskowej Dioklecjan ( )

10 Periodyzacja dziejów Rzymu ze względu na prawo prywatne
Okresy: od założenia Rzymu – archaiczny przed Chr. – przedklasyczny 27 przed Chr.-284 po Chr. – klasyczny po Chr. – poklasyczny

11 Prawo rozwijało się: w republice przede wszystkim jako prawo zwyczajowe w pryncypacie przede wszystkim jako prawo jurysprudencyjne w dominacie przede wszystkim jako prawo stanowione

12

13 źródła prawa

14 Ius – fas Iniuria - nefas

15 źródła prawa źródła poznania prawa – źródła w znaczeniu formalnym
źródła powstania prawa – źródła w znaczeniu materialnym

16 D. 1,1,7 Papinian w ks. 2 Definicji
pr.: Ius autem civile est, quod ex legibus, plebis scitis, senatus consultis, decretis principum, auctoritate prudentium venit. 1. Ius praetorium est, quod praetores introduxerunt adiuvandi vel supplendi vel corrigendi iuris civilis gratia propter utilitatem publicam. Quod et honorarium dicitur ad honorem praetorium sic nominatum.

17 praescriptio, rogatio, sanctio
1) lex leges datae: ustawa XII tablic ( przed Chr.) leges rogatae na contiones dyskusja po promulgatio na comitia głosowanie po rogatio praescriptio, rogatio, sanctio lex imperfecta lex perfecta lex minus quam perfecta

18 prawo Lex Law Loi gesetz ius right droit Recht

19 hall biblioteki China University of Political Science and Law

20 D. 1,1,11. (Paulus w ks. 14 Komentarza do dzieł Sabinusa) Słowo prawo jest wieloznaczne. Za jednym razem prawem określamy to, co zawsze jest dobre i sprawiedliwe – jak w przypadku prawa naturalnego. Innym razem uważamy za prawo to, co jest pożyteczne dla wszystkich lub dla większości danego państwa – jak w przypadku prawa cywilnego. Nie mniej słusznie prawem nazywamy w naszym państwie ius honorarium. O pretorze mówi się jako o tworzącym prawo również, gdy orzeka niesłusznie, co odnosi się oczywiście nie do tego, co pretor robi, lecz do tego, co powinien czynić. W innym znaczeniu słowem „prawo” określane bywa miejsce, w którym sprawuje się jurysdykcję (w określeniu tym ważne jest nie co, lecz gdzie sie czyni). Miejsce to w taki sposób możemy określić: gdziekolwiek pretor ważnie wykonuje jurysdykcję, powołując się na majestat swej władzy oraz zwyczaje przodków, to miejsce słusznie nazywane jest prawem.

21 1) lex 2) + plebiscitum 3) edictum leges datae leges rogatae
(lex Hortensia z 287 przed Chr.) 3) edictum lex Cornelia de edictis 67 r. przed Chr.

22 D. 1,1,7,1 Papinian w ks. 2 Definicji: Ius praetorium est, quod pretores introduxerunt adiuvandi vel supplendi vel corrigendi iuris civilis gratia propter utilitatem publicam. Quod et honorarium dicitur ad honorem praetorium sic nominatum. D. 1,1,7,1 Marcjan w ks. 1 Instytucji: Nam et ipsum ius honorarium viva vox est iuris civilis.

23 4) senatus consultum lex Publilia Philonis 339 r. przed Chr
4) senatus consultum lex Publilia Philonis 339 r. przed Chr. oratio principis 5) constitutiones principum edictum decretum rescriptum mandatum 6) działalność jurysprudencji

24 cesarz Karakalla i jego edykt z 212 roku

25