Okres poniemowlęcy.

Prezentacja na temat: "Okres poniemowlęcy."— Zapis prezentacji:

1 Okres poniemowlęcy

2 wiek głowa tułów kończyny 0-2 lat 2-5 lat
Sylwetka niemowlęca. Głowa dominuje zarówno pod względem wielkości, jak i stopnia zaawansowania w rozwoju. 2-5 lat Sylwetka przedszkolaka. Tułów dominuje. Okres pierwszego wypełnienia. 5-7 lat Sylwetka przejściowa do sylwetki dziecka w wieku szkolnym. W sylwetce dominują kończyny. Okres pierwszego rozciągnięcia. 7-8 (lub 9) lat Sylwetka dziecka w wieku szkolnym. Rysy twarzy stają się bardziej indywidualne. 9-12 lat (chłopcy) 8-10 lat (dziewczynki) Okres drugiego wypełnienia. Silny wzrost tułowia wszerz i wzdłuż. 12-14 lat (chłopcy) 10-12 lat (dziewczynki) Okres poprzedzający dojrzewanie płciowe. Okres drugiego rozciągnięcia, Kończyny rosną najsilniej na końcach. 14-16 lat (chłopcy) 12-15 lat (dziewczynki) Dojrzewanie Indywidualizacja rysów twarzy. Bardziej obudzone spojrzenie zwrócone ku światu. Harmonizacja proporcji w obrębie tułowia. Pojawienie się drugorzędnych cech płciowych. Harmonizacja proporcji w obrębie kończyn. 16-18 lat (chłopcy) 15-18 lat (dziewczynki) Dopełnianie dojrzewania Okres trzeciego wypełnienia, tułów staje się znowu pełniejszy: u chłopców zwłaszcza w obrębie pasa barkowego, u dziewcząt w obrębie paca miednicznego. 18-21 lat Wzrost masywności szkieletu, muskuły stają się silniejsze

3 zmiany proporcji ciała w ciągu życia

4 zmiany proporcji ciała w ciągu życia

5 rozwój psychospołeczny wg Eriksona
faza życia zadania rozwojowe kryzys psycho -społeczny centralny proces problemy zagrożenia okres poniemowlęcy 1 – 3rż rozwój języka rozwój lokomocji fantazja i zabawa samokontrola autonomia vs wstyd i zwątpienie imitacja rola komunikacji techniki dyscyplinowania program żłobka i przedszkola

6 rozwój motoryki w wieku poniemowlęcym
motoryka duża biega wchodzi po schodach zeskakuje z przedmiotu obunóż kopie piłkę motoryka mała rzuca piłkę przewraca strony w książce buduje wieżę z klocków rysuje kółka ciągnie i pcha zabawki na kółkach

7 rozwój motoryki małej w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym
3-latek 4-latek 5-latek 6-latek

8 NIE! TAK!

9 rowerek biegowy

10

11 rozwój poznawczy w wieku poniemowlęcym
procesy poznawcze samodzielność 12 mies. skupia uwagę na 5-10 minut wysadzane w porę załatwia się do nocnika potrafi współdziałać podczas ubierania się i rozbierania – wkłada ręce, nogi w otwory 18 mies. rozpoznaje i nazywa przedmioty na obrazku przypomina sobie o przedmiocie nawet po 10 minutach. wskazuje części ciała pije samo trzymając garnuszek je łyżką rozlewając zdejmuje niektóre części ubrania próbuje włożyć buty

12 rozwój poznawczy w wieku poniemowlęcym
procesy poznawcze samodzielność 24 mies. wskazuje na obrazku 3 części ciała lalki bawi się do 20 minut zaczyna jeść widelcem samodzielnie ubiera majtki i rajstopy pilnuje swojej własności, wie co do kogo należy lubi pomagać dorosłym w codziennych czynnościach myje samodzielnie ręce pod nadzorem opiekunki 36 mies. nazywa czynności na obrazku i to, co samo rysuje powtarza 3 cyfry powtarza zdania z 6 sylab potrafi z pamięci powtórzyć krótkie opowiadanie składa obrazek rozcięty na 2 zadaje wiele pytań wiąże buty używa sztućców myje się bez pomocy ubiera się i rozbiera samodzielnie nie moczy się w nocy

13 mowa – okres wyrazu (holofraza) 2 rok życia
dziecko posługuje się sygnałem: jednoklasowym gramatycznie neutralnym

14 okres wyrazu (holofraza)
sens wypowiedzi jest uchwytny dla otoczenia gdy uwzględniony jest: kontekst sytuacyjny towarzysząca wypowiedzi gestykulacja

15 okres wyrazu (holofraza) 2 rok życia
organizacja słownika może przebiegać w dwojaki sposób: styl referencyjny – etykietowanie styl ekspresyjny – różnorodność typów słów – nacisk na pragmatykę

16 okres wyrazu (holofraza)
hipogeneralizacja często nieprawidłowe używanie nazw: hipergeneralizacja

17 okres zdania (mowa telegraficzna) 3 rok życia
początek gramatykalizacji posługiwanie się sygnałami dwuklasowymi zbudowanymi najczęściej z samych rzeczowników lub rzeczownika i czasownika

18 okres zdania (mowa telegraficzna)
wypowiedzi pełne (równoważniki zdań, zdania) wypowiedzi podrzędnie złożone zdanie przyczynowe – BO zdanie warunkowe – JAK  TO

19 mowa a samodzielność mowa 12 mies. 18 mies. 24 mies. 36 mies. wiek
mówi 2-3 słowa 18 mies. mówi kilkanaście słów wyraża żądanie gestem lub słowem 24 mies. używa około 300 wyrazów posługuje się zdaniami z 2 wyrazów zaczyna odmieniać wyrazy wg przypadków i czasów mówi o sobie po imieniu 36 mies. używa około 1000 wyrazów buduje wielowyrazowe zdania złożone podrzędnie mówi dość gramatycznie swobodnie porozumiewa się z otoczeniem

20 oddzielne „ja” od innych ludzi
autopercepcja oddzielne „ja” od innych ludzi i obiektów fizycznych sensoryczne wyodrębnienie cielesnego „ja” w opozycji do niecielesnego „ja” – 3 m.ż. uczenie się występowania zgodności pomiędzy ruchem ciała a zmianami w otoczeniu, jakie ono wywołuje poczucie stałości obiektów i ludzi bez względu na zmianę sytuacji – m.ż. rozpoznawanie członków rodziny na zdjęciach i nazywanie ich (mama, tata, dzidzia) – 12m.ż. reagowanie na własne imię – 10 m.ż.

21 samoświadomość zdolność traktowania „ja” jako podmiotu
powstaje w wieku około 15 miesięcy wyraża się poprzez: rozpoznawanie siebie w lustrze (12-24 m.ż.) zaimki podkreślające odrębność, dziecięcy negatywizm, odczuwanie dumy, wstydu, zakłopotania nazywanie siebie po imieniu (21-24 m.ż.)

22 samoświadomość

23 rozwój społeczny pomiędzy 1 a 2 rokiem życia – pierwsze związki rówieśnicze miesięcy – wczesne oznaki zainteresowania innymi dziećmi (uśmiech, dotyk) około 20 miesięcy – inicjowanie większej liczby interakcji ze znajomymi dziećmi niż obcymi około 2 lat bardziej złożone interakcje ze znajomymi niż obcymi dziećmi (odwzorowywanie, współpraca, rozwiązywanie konfliktów) dzieci w tym wieku nie potrafią spojrzeć z cudzej perspektywy – nie przyjmują zasad zabawy narzuconych przez inne dzieci % czasu spędzanego na zabawie 50% zabawa z innymi zabawa samotna 25% wiek w miesiącach Rheingold, 1976

24 rozwój społeczny % czasu spędzanego na zabawie w drugim roku życia zabawa z rówieśnikami staje się bardziej atrakcyjna niż zabawa z mamą im więcej zabawy z mamą w wieku 18 miesięcy, tym więcej zabawy z rówieśnikami w wieku 24 miesięcy + znaczenie jakości przywiązania 18-miesięczne dzieci chętnie dzielą się z matką (100% badanych) oraz z innymi dziećmi (75% badanych) zabawkami, jedzeniem 50% zabawa z rówieśnikami 25% zabawa z mamą wiek w miesiącach Eckerman, 1975

25 samodzielność – dwie strony medalu
rozwój emocjonalny 15-18 m.ż. – początek okresu szukania odrębności, a w jej wyniku – samodzielności Samodzielność rozwija się dzięki poczuciu bezpieczeństwa i ufności do świata. samodzielność – dwie strony medalu

26 rozwój emocjonalny 2 rok życia zawzięty odkrywca/ odkrywczyni
nie ma rzeczy, która nie jest interesująca! UWAGA! Niebezpieczeństwo guzów, sińców, złamań!  i załamań rodziców…

27 okres poniemowlęcy

28 jak sobie radzić? łatwo odwrócić uwagę dziecka – to przydatne 
emocje dziecięce są intensywne ale krótkotrwałe! przystosować dom: na dole stare, duże, mało wartościowe, a za to brzęczące, szeleszczące na górze wartościowe, niebezpieczne, łatwozniszczalne

29 „przecież ja tylko poznaję świat…”

30 kształtowanie się woli samodzielne doświadczanie
dążenie do samodzielności i odrębności to uczenie się wyrażania własnej woli i sprawdzanie możliwości realizowania jej ważne jest wspieranie woli dziecka = stwarzanie możliwości dokonywania samodzielnych wyborów i respektowanie ich = rozwój indywidualności dziecka ważne wspieranie dziecka w uczeniu się złożonych czynności (zapinanie guzików, jedzenie sztućcami) = poczucie autonomii, pewności siebie i przekonania o własnej kompetencji (poradzę sobie w świecie)

31 rozwój psychoseksualny – Freud
od 18 m-ca do 36 m-ca stadium analne bodźce z okolicy odbytu przyjemność wydalania i zatrzymywania kału fascynujące „rozmowy toaletowe” trening czystości samokontrola kontrola własnej fizjologii = kontrola świata wypuszczanie, uwalnianie, odpuszczanie

32 demonstrowanie woli (tzw
demonstrowanie woli (tzw.sadyzm analny) kontrola zatrzymywania i uwalniania w obrębie własnego ciała: wstrzymywanie wypróżnienia w świecie przedmiotów: „moje zabawki”, trzymanie zabawek blisko siebie w świecie osób: wracanie do rodziców, przytulanie się do nich w obrębie własnego ciała: wypróżnianie się w świecie przedmiotów: rzucanie zabawkami, niszczenie ich, hałasowanie w świecie osób: rodzice są brzydcy, głupi, mają sobie iść…

33 2 i 3 rok życia – wiek przekory

34 rozwój emocjonalny 3 rok życia – wiek przekory - Wygotski
Negatywizm czynny protest przeciw wszystkiemu, co proponują rodzice (dlatego, że poprosili), nawet temu co ono samo lubi Upór Trzymanie się wcześniejszej decyzji – nie zrobię, bo wcześniej tak zadecydowałem/am Krnąbrność Sprzeciw zasadom wychowania, sposobowi życia, „tak, ale” – postawienie na swoim Samowola „Zosia Samosia” – metoda prób i błędów jasne granice, bez zbędnych dyskusji i zbędnych nacisków – jak tu znaleźć ten złoty środek…

35 rozładowywanie napięć labilność emocjonalna
napady wściekłości – najczęściej gdy przygnębienie i/lub rozdrażnienie + zmęczenie gryzienie - często gdy nie potrafią inaczej wyrażać rozdrażnienia; uprościć sytuację: skrócić zabawę, z mniejszą liczbą dzieci, szybko reagować, nauczyć wyrażania emocji w inny sposób; walenie głową/ wyrywanie włosów – znaleźć przyczynę i unikać sytuacji, które do niej prowadzą jedzenie przedmiotów (farba, tapeta, kreda, mydło, itd.) – usunąć wszystkie szkodliwe przedmioty w zasięgu dziecka, zorganizować mu czas ssanie kciuka - szczyt ok. 6-7 miesiąca, potem ok. 18 miesiąca, od 2 roku życia wyraźniejszy związek z głodem, zmęczeniem, przygnębieniem; może utrzymywać się do 6 roku życia kołysanie – naturalne tuż przed raczkowaniem; jeśli się utrwali, szczyt często w drugiej połowie 3 roku, po 4 roku życia zanika wzmożona płaczliwość jako demonstracja przywiązania – szczyt w wieku 3,5 lat

36 rozwój emocjonalny lęki rocznych dzieci:
przedmioty nagle wydające odgłosy (odkurzacz, pociąg itd..) – gdy dziecko nie rozumie danej sytuacji i nie potrafi ocenić zagrożenia lęk przed rozłąką, lęk przed obcymi lęki dwulatka: lęk przed rozłąką, lęk przed opuszczeniem lęk przed zaśnięciem lęk przed zmoczeniem się lęk przed kąpielą (drugi rok życia)

37 rozładowywanie napięć labilność emocjonalna
rolą rodzica jest nauczenie dziecka radzenia sobie z emocjami i własnymi silnymi pragnieniami, napadami złości, poczuciem bezsilności wykształcenie przez dziecko kompetencji wewnętrznej samokontroli, stosowanej bez poczucia zagrożenia o własną niezależność

38 kształtowanie się woli bezpieczne, wyraźne granice
czytelne określenie granic przez rodziców i wyjaśnianie ich sensu = skuteczne funkcjonowanie społeczne dziecka sprzeczność między własną i cudzą wolą – uczenie się rozwiązywania konfliktów

39 kształtowanie się woli
wzajemna regulacja na dużą skalę (Erikson) wytworzenie w umyśle dziecka przeświadczenia, że jego wola jest dobrą wolą i prowadzi raczej do dobrego samopoczucia dziecka i innych osób, a nie do napięcia i konfliktu

40 ekspozycja własna około 2 roku życia doświadczanie odrębności.
a wraz z nim porównywanie się z… dorosłymi skutki: dziecko ma poczucie bycia poddanym ekspozycji, obserwacji ze strony dorosłych dziecko uświadamia sobie dysproporcje między rozmiarem własnego ciała i ciał dorosłych oraz różnice w kompetencjach/sprawności (doświadczanie niepowodzeń w złożonych czynnościach jest potwierdzeniem) dziecko ma poczucie, że jest małe, słabe i nieporadne – poczucie wstydu, zwątpienie we własne możliwości i kontrolę nad własnym ciałem

41 ekspozycja własna nie zawstydzać, nie strofować dziecka nadmiernie i czasami pozwalać mu na samotność (uwolnić spod czujnego, kontrolującego rodzicielskiego oka) często i dużo chwalić dziecko oraz dostrzegać jego osiągnięcia – pozwalać mu odczuć dumę, poczucie kompetencji i własnej skuteczności

42 źródło zagrożeń rozwoju dziecka w 2-3 roku życia
Rys. Brzezińska, A. (2005) Wymagania dorosłego dotyczące zgodnego z zasadami społecznymi zachowywania się w różnych sytuacjach Dążenia i chęci dziecka do samodzielnego i niezależnego od dorosłych zaspokajania swych potrzeb Konflikt tendencji dorosłych do ograniczania dziecka i tendencji dziecka do swobodnego działania

43 Jak powstają nieprawidłowe zachowania dziecka?
nadmiar kontroli ze strony dorosłych częste ocenianie dziecka zawstydzanie dziecka w obecności innych porównywanie z innymi osobami zahamowanie aktywności dziecka ostentacyjne łamanie reguł przez dziecko nadmierna samokontrola zachowania „na pokaz” spontaniczna aktywność dziecka zgodna z jego „chęciami” nieradzenie sobie z silnymi emocjami doświadczanie uczucia lęku i bezradności utrudnione uczenie się „społecznie dobrych zachowań” duża łagodność, niskie wymagania niekonsekwencja postępowania dorosłych niejasne zasady i reguły stawiane dziecku niedostatek lub brak kontroli ze strony dorosłych Rys. 2. Brzezińska, 2005

44 Can babies tell wright from wrong?

45 styl wychowania wypadkowa sposobów i metod oddziaływania na dziecko wszystkich członków rodziny

46 styl wychowania autokratyczny (autorytarny)
Psychologia rozwoju człowieka; program autorski dr Małgorzata Lipowska; ćwiczenia, rok ak. 2004/05 styl wychowania autokratyczny (autorytarny) oparty na karach, zakłada dystans, jednostronna komunikacja życzliwość z przekonaniem o konieczności stałej kontroli rodzic traktuje dziecko bezwzględnie i uważa siebie za autorytet. Nie interesują go potrzeby dziecka (autonomii, samodzielności, współdecydowania o swoich sprawach). Rodzic nie toleruje sprzeciwu a ostro egzekwuje wykonywanie wydanych przez siebie poleceń. Zachowanie dziecka jest akceptowane o ile jest zgodne z życzeniem rodzica.

47 styl wychowania demokratyczny (autorytatywny)
Psychologia rozwoju człowieka; program autorski dr Małgorzata Lipowska; ćwiczenia, rok ak. 2004/05 styl wychowania demokratyczny (autorytatywny) dobrowolne przyjęcie obowiązków wyjaśnianie zamiast karania silna więź emocjonalna formalnie-demokratyczne kierowanie rodzic traktuje dziecko jako osobę, która w miarę upływu czasu potrzebuje coraz więcej samodzielności. Rodzic stara się być elastyczny i dopasowany do potrzeb dziecka. W miarę jak dziecko rośnie zauważa rodzącą się potrzebę samodzielności i prywatności. W sytuacjach konfliktowych rodzic prezentuje alternatywne opcje, stara się dostrzec racje drugiej strony i daje wolny wybór. Oczekuje samodzielności w rozwiązywaniu własnych problemów, ale w razie potrzeby chętnie służy radą, pomocą. Poglądy dziecka spotykają się z szacunkiem, nawet jeśli rodzic się z nimi nie zgadza.

48 styl wychowania liberalny (permisywny)
Psychologia rozwoju człowieka; program autorski dr Małgorzata Lipowska; ćwiczenia, rok ak. 2004/05 styl wychowania liberalny (permisywny) brak systemu kierowania i kontroli brak ustalonych granic i zasad funkcjonowania zmienny stosunek rodzica do dziecka w zależności od nastroju, samopoczucia rodzica. Przejawy akceptacji i zaangażowania w sprawy dziecka przeplatają się z nadmierną ingerencją, nerwowością i nakładaniem kar. Rodzic jest niestabilny, co powoduje emocjonalne odsunięcie się dziecka i ukrywanie przed nim własnych zmartwień. To z kolei u rodzica budzić może irytację. Zachowanie niekonsekwentne wzbudza różne sposoby obrony, np. poszukiwanie wsparcia w pozarodzicielskich relacjach społecznych.

49 zrównoważony stosunek emocjonalny
Psychologia rozwoju człowieka; program autorski dr Małgorzata Lipowska; ćwiczenia, rok ak. 2004/05 model postaw rodzicielskich postawa odtrącająca - agresja PRZECIW postawa nadmiernie wymagająca - korekcja NAD dominacja akceptacja uznanie praw zrównoważony stosunek emocjonalny prawidłowy kontakt nadmierny dystans nadmierna koncentracja współdziałanie rozumna swoboda M. Ziemska (1973); wyróżniła ona postawy właściwe, które znajdują się dookoła obręczy będącej między czterema kątami kwadratu – na czterech kątach znajdują się postawy niewłaściwe, będące uzupełnieniem par do postaw właściwych. OBOK postawa unikająca - ucieczka PRZY postawa nadmiernie chroniąca - symbioza uległość

50 Jak postępować z dzieckiem?
Udostępnianie dziecku czytelnych wzorów postępowania przez własny dobry przykład. Konsekwentne dbanie o przestrzeganie przez dziecko reguł życia domowego. Chwalenie dziecka za właściwe zachowanie. Wyjaśnianie dziecku, czemu służą nasze prośby i uzasadnianie zakazów. Stwarzanie dziecku okazji do wyrażania własnej woli przez dokonywanie przez nie wyborów, np.: Sok czy woda? Marchewka czy brokuły? Huśtawka czy piaskownica?

51 Jak postępować z dzieckiem?
Poszanowanie własności dziecka i przyzwyczajanie go, że pewne przedmioty należą do niego i to ono decyduje o tym, co się z nimi dzieje i kto może z nich skorzystać, niedysponowanie zabawkami dziecka bez jego zgody. Stworzenie dziecku jego terytorium – pokoju lub kącika, w którym będzie czuło się „u siebie”. Okazywanie dziecku cierpliwości i wyrozumiałości w sytuacjach niepowodzeń. Tłumaczenie dziecku, czym spowodowane są jego negatywne emocje, dbanie o dobry kontakt z nim, szczególnie, kiedy mu czegoś zabraniamy lub gdy ono nie może sobie z czymś poradzić. Dbanie o to, by dziecko mogło zniknąć czasem z naszego pola widzenia, rozsądne, nie nadmierne kontrolowanie jego poczynań.

52 Każde dziecko jest osobą mającą swój język, uczucia oraz niepowtarzalną, unikalną osobowość i jako takie zasługuje na szacunek. Tracy Hogg

53 Jeżeli w dziecku jest coś, co chcielibyśmy odmienić, powinniśmy najpierw dokładnie się temu przyjrzeć i zobaczyć, czy nie jest to coś, co moglibyśmy raczej odmienić w sobie… Carl Jung

54 typy rodzin ze względu na dominację
patriarchalne matriarchalne zrównoważone pośrednie

55 podejście rodziców do wychowania
homogamiczne heterogamiczne

56 postawy rodzicielskie (Ziemska)
pozytywne akceptacji przyjmowanie dziecka takim jakim jest wysoki stopień empatii i tolerancji okazywanie uczuć troska zainteresowanie aktywnością dziecka uszanowanie indywidualności współdziałania stała gotowość do uczestniczenia w życiu dziecka współuczestniczenie w codziennych sytuacjach domowych rozumna swoboda pozostawienie pola do inicjatywy i aktywności dyskretne nadzorowanie bezpieczeństwa uznanie praw traktowanie dziecka jak równouprawnionego członka rodziny

57 postawy rodzicielskie (Ziemska)
negatywne odtrącająca nadmierny dystans – wyrażany w formie czynnej unikająca nadmierny dystans – wyrażany w formie biernej nadmiernie ochraniająca nadmiernie wymagająca

58 ogólna teoria systemów
system – uporządkowana kompozycja elementów, tworząca wspólną całość nie będącą zwykłą sumą części ekwipotencjalność – przyczyny wywodzące się z tego samego źródła mogą wywoływać różne skutki ekwifinalność – wychodząc z różnych źródeł można dojść do tych samych rezultatów

59 ogólna teoria systemów
otoczenie systemu – ten fragment rzeczywistości, który nie jest systemem, a z którym system wchodzi lub może wchodzić w jakieś relacje system zamknięty – nie przyjmuje niczego z zewnątrz system otwarty – wymieniają energię z otoczeniem, wymiana przebiega dzięki sprzężeniu zwrotnemu

60 Psychologia rozwoju człowieka; program autorski dr Małgorzata Lipowska; ćwiczenia, rok ak. 2004/05
hierarchia systemów – system wraz z innymi systemami istniejącymi, każdy wyższy poziom zawiera wszystkie niższe systemy i stanowi otoczenie dla systemów niższego rzędu Subsystemy np. rodzeństwo, rodzice Suprasystemy np. rodzina ze strony matki struktura systemu – elementy tworzące system wzajemnie na siebie oddziałują, pozostając w dynamicznej równowadze zachowania symetryczne – partner interakcji odpowiada zachowaniem wzmacniającym zachowanie poprzedniego – pozytywne sprzężenie zwrotne zachowanie komplementarne – uzupełniające, negatywne sprzężenie zwrotne Suprasystemy- nadsystemy

61 struktura rodziny wg Minuchina
właściwości rodziny utrzymanie stałej struktury zmienianie struktury elementy tożsamości członków rodziny poczucie przynależności poczucie odrębności cechy rodziny jako systemu otwarty system społeczno kulturowy podlegający stałym przemianom rodzina w rozwoju przechodzi szereg etapów i każdy z nich wymaga zmiany struktury rodziny rodzina przystosowuje się do zmiennych warunków aby zachować ciągłość, a równocześnie umożliwiać psychospołeczny rozwój każdego z członków systemy podtrzymujące dany układ reguł rodzinnych uniwersalne zasady organizacji rodziny np. hierarchia przepisy dotyczące postępowania członków rodziny, działający w danej rodzinie i tylko jej właściwych

62 typy granic wewnątrz rodzinny
rodziny splątane – niejasne granice pomiędzy podsystemami, brak wyraźnego zróżnicowania grup, duże zamieszanie dotyczące funkcji, pozycji i odpowiedzialności rodziny nie związane – nadmiernie sztywne granice utrudniające porozumiewanie się członkom grupy

63

64

65

66

67