Aspekty prawne przewozu towarów koleją

Prezentacja na temat: "Aspekty prawne przewozu towarów koleją"— Zapis prezentacji:

1 Aspekty prawne przewozu towarów koleją
Katowice, 29 października 2014 r.

2 O prowadzącym Joanna Jarosz – Zugaj (ur. 9 maja 1980 roku w Rudzie Śląskiej) Adwokat Wspólnik w „JZP Kancelaria Adwokacka” Autorka bloga Pasjonatka prawa przewozowego Prywatnie: żona i matka Oli i Franka, miłośniczka Harrego Pottera i Sagi Zmierzch

3 Bardzo chciałabym Państwa poznać 
O uczestnikach Bardzo chciałabym Państwa poznać 

4 Cele szkolenia Przedstawienie kluczowych zagadnień związanych ze stosowaniem ustawy prawo przewozowe w transporcie kolejowym towarów Analiza najczęstszych błędów popełnianiach w związku ze stosowaniem przepisów Omówienie sytuacji problematycznych ze wskazaniem metod postępowania

5 Przedmiot szkolenia Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF) sporządzona w Bernie Prawo przewozowe ustawa z dnia 15 listopada 1984 (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) z dnia 9 maja 1980 roku w brzmieniu przyjętym Protokołem zmian z dnia 3 czerwca 1999 roku (tekst jednolity: Dz.U. z 2007 r. Nr 100, poz. 674 ze zm)

6 Zakres Regulacji COTIF i Prawa Przewozowego
Co regulują Powyższe przepisy?

7 Konwencja Cotif Artykuł 1. Organizacja międzyrządowa
§ 1. Strony niniejszej Konwencji tworzą, jako Państwa Członkowskie, Międzyrządową Organizację Międzynarodowych Przewozów Kolejami (OTIF), zwaną dalej „Organizacją”.

8 Załączniki do Konwencji COTIF
Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu osób kolejami (CIV - załącznik A do Konwencji) Przepisy ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami (CIM - załącznik B do konwencji) Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF)Załącznik C - Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych (RID) Przepisy ujednolicone o umowach użytkowania pojazdów w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUV - załącznik D do konwencji) Przepisy     ujednolicone o umowie użytkowania infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej (CUI - załącznik E do Konwencji) Przepisy     ujednolicone o zatwierdzaniu norm technicznych oraz przyjmowaniu ujednoliconych przepisów technicznych stosowanych do urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (APTU - załącznik F do konwencji) Przepisy     ujednolicone o dopuszczeniu technicznym urządzeń kolejowych przeznaczonych do międzynarodowego przewozu (ATMF - załącznik G do konwencji)

9 Przepisy Ujednolicone o umowie międzynarodowego przewozu towarów kolejami
Zakres przedmiotowy umowa o odpłatnym przewozie towarów kolejami, Zakres terytorialny miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach Członkowskich, niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu. miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim = warunek - strony umowy uzgodnią, że umowa podlega Przepisom ujednoliconym. § 1. Przepisy ujednolicone stosuje się do każdej umowy o odpłatnym przewozie towarów kolejami, jeżeli miejsce przyjęcia towaru i przewidywane miejsce wydania towaru są położone w dwóch różnych Państwach Członkowskich, niezależnie od siedziby i przynależności państwowej uczestników umowy przewozu.§ 2. Przepisy ujednolicone stosuje się również do umów o odpłatnym przewozie towarów kolejami, jeżeli miejsce przyjęcia towarów i przewidywane miejsca wydania są położone w dwóch różnych państwach, z których przynajmniej jedno jest Państwem Członkowskim i jeżeli strony umowy uzgodnią, że umowa podlega Przepisom ujednoliconym.§ 3. Jeżeli międzynarodowy przewóz będący przedmiotem jednej umowy obejmuje przewóz drogowy lub przewóz środkami żeglugi śródlądowej w komunikacji wewnętrznej Państwa Członkowskiego, jako uzupełnienie przekraczającego granice przewozu kolejami, stosuje się niniejsze Przepisy ujednolicone.§ 4. Jeżeli międzynarodowy przewóz będący przedmiotem jednej umowy obejmuje przewóz morski lub przekraczający granicę przewóz środkami żeglugi śródlądowej, jako uzupełnienie przewozu kolejami stosuje się niniejsze Przepisy ujednolicone, jeżeli przewóz morski lub przewóz środkami żeglugi śródlądowej jest wykonywany na liniach wpisanych na listę linii, o której mowa w artykule 24 §1 Konwencji.§ 5. Niniejszych przepisów ujednoliconych nie stosuje się do przewozów wykonywanych między stacjami położonymi na terytorium państw sąsiadujących, jeżeli infrastrukturą tych stacji zarządza jeden lub kilku zarządzających, należących do jednego z tych państw.§ 6. Każde państwo, będące stroną umowy o międzynarodowym kolejowym bezpośrednim przewozie towarów, porównywalnej do niniejszych Przepisów ujednoliconych może, gdy zwróci się z wnioskiem o przystąpienie do Konwencji, złożyć oświadczenie o stosowaniu niniejszych Przepisów ujednoliconych tylko do przewozów wykonywanych na części infrastruktury kolejowej, położonej na jego terytorium. Wymieniona część infrastruktury kolejowej musi być ściśle określona i powinna być połączona z infrastrukturą kolejową Państwa członkowskiego. Jeżeli państwo złoży wyżej wymienione oświadczenie, Przepisy ujednolicone stosuje się pod warunkiem, że:a) miejsce przyjęcia towarów do przewozu i miejsce dostarczenia oraz ustalona w umowie przewozu droga przewozu będą położone na ściśle oznaczonej infrastrukturze, lubb) ściśle oznaczona infrastruktura łączy infrastrukturę dwóch Państw Członkowskich oraz została ona przewidziana w umowie przewozu jako droga do przewozu tranzytowego.§ 7. Państwo, które złożyło oświadczenie, o którym mowa w § 6, może je wycofać w każdym czasie, powiadamiając o tym depozytariusza. Wycofanie staje się prawomocne po upływie miesiąca licząc od dnia, w którym depozytariusz powiadomił o tym Państwa członkowskie. Oświadczenie traci swą moc, gdy państwo przestaje być stroną umowy, o której mowa w § 6 zdanie pierwsze.

10 Prawo Przewozowe Zakres przedmiotowy
odpłatny przewóz wykonywany na podstawie umowy Zakres podmiotowy przez uprawnionych przewoźników 

11 Relacja pomiędzy CIM a Prawem Przewozowym
Artykuł 5.  Umowy przewozu 1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że w tym samym państwie znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy. Jeżeli warunki te nie są spełnione, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się uzgodnione przez strony miejsce dostawy. Artykuł 5.  Umowy przewozu 1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że w tym samym państwie znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy. Jeżeli warunki te nie są spełnione, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się uzgodnione przez strony miejsce dostawy. Relacja pomiędzy CIM a Prawem Przewozowym Poszukiwanie prawa właściwego? Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 593/2008z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) Kryterium wyboru prawa Gdy brak wyboru prawa: prawo państwa zwykłego pobytu przewoźnika (+miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy). Gdy nie spełnione kryterium powyżej: uzgodnione przez strony miejsce dostawy Artykuł 5.  Umowy przewozu 1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy przewozu towarów zgodnie z art. 3, prawem właściwym dla takiej umowy jest prawo państwa, w którym przewoźnik ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że w tym samym państwie znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce dostawy, lub miejsce zwykłego pobytu nadawcy. Jeżeli warunki te nie są spełnione, stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się uzgodnione przez strony miejsce dostawy.

12 Państwa Członkowskie OTIV
Europa, Afryka Północna, Bliski Wschód

13 Stosowanie Prawa przewozowego i CIM
Czy można stosować CIM w przewozach krajowych? Czy można stosować prawo przewozowe w przewozach podlegających CIM? Omówić kwestię stosowania CIM (COTIF) do przewozów krajowych czy można? Omówić kwestię braków w regulacji, przepisy mają swoje odesłania, ale gdy ich brak prawo przewozowe, o ile wyjdzie nam z Rzymu

14 Zawarcie umowy przewozu
Najważniejszy jest początek

15 Czym właściwie jest umowa przewozu. Umowy podobne - umowa spedycji
Definicja ustawowa: art. 774 k.c. przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy Art. 6 par. 1 CIM Przez zawarcie umowy przewozu przewoźnik zobowiązuje się do odpłatnego przewiezienia towaru do miejsca przeznaczenia i dostarczenia go tam odbiorcy. Cechą umowy przewozu jest jej odpłatność i fachowość Świadczenie przewoźnika – translokacja osoby lub rzeczy Umowa spedycji Przez umowę spedycji spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z jej przewozem. Spedytor może występować w imieniu własnym albo w imieniu dającego zlecenie.

16 Czym właściwie jest umowa przewozu. Umowy podobne - umowa spedycji
Jak odróżnić obie umowy? Czy umowy można odróżnić po nazwie? Przedmiot świadczenia – czyli do czego się zobowiązujemy Zlecenie spedycyjne nie oznacza, że zawieramy umowę spedycji – liczą się warunki zlecenia!!! W przypadku przewozu – TRANSLOKACJA W przypadku spedycji - ORGANIZACJA

17 Zawarcie umowy przewozu - gdzie jej szukać
Wymogi co do formy umowy przewozu Umowa Oferta i jej przyjęcie Ustalenia ustne, elektroniczne i za pomocą innych środków porozumiewania się na odległość

18 Określenie stron umowy przewozu (przewoźnik, nadawca, odbiorca)
Brak definicji w ustawie, przyjęte przez doktrynę i orzecznictwo Przewoźnik – podmiot, któremu zlecono przewóz Nadawca – osoba uprawniona do rozporządzania przesyłką (nadawca to nie zawsze załadowca) Odbiorca – osoba, która zostaje wskazana jako uprawniona do odbioru towaru

19 Podwykonawcy Art. 5 PP Art.27 CIM
Art. 5. Przewoźnik może powierzać wykonanie przewozu innym przewoźnikom na całej przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za swoje własne. Przewoźnicy podwykonawcy § 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu, w całości lub w części, przewoźnikowi podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu

20 Wykonywanie przewozów za pośrednictwem podwykonawców, stosowanie przepisów do podwykonawców
Zlecenie przewozu przesyłki osobie trzeciej = powstanie nowej umowy przewozu  Zamiana ról – przewoźnik staje się nadawcą Tzw. Przewoźnik umowny i przewoźnik faktyczny Uwaga! Inna odpowiedzialność spedytora!!!!! Kwestia odpowiedzialności przewoźnik umowny odpowiada w stosunku do nadawcy roszczenie zwrotne do swojego podwykonawcy Czy można od razu ścigać ostatniego w łańcuszku? Uwaga – orzeczenia sądów – brak podstaw do odszkodowania dla przewoźnika umownego jeżeli nie naprawił szkody nadawcy § 1. Jeżeli przewoźnik zlecił wykonanie przewozu, w całości lub w części, przewoźnikowi podwykonawcy , to niezależnie czy miał do tego upoważnienie na podstawie umowy przewozu czy nie, odpowiada za wykonanie całego przewozu.§ 2. Wszelkie postanowienia niniejszych Przepisów ujednoliconych dotyczące odpowiedzialności przewoźnika mają zastosowanie do odpowiedzialności przewoźnika podwykonawcy w zakresie wykonanego przez niego przewozu. Jeżeli wytoczono powództwo przeciwko pracownikom i jakimkolwiek innym zatrudnionym, z których usług przewoźnik podwykonawca korzystał przy wykonywaniu przewozu, mają zastosowanie postanowienia art. 36 i art. 41.§ 3. Jakiekolwiek szczególne porozumienie, na mocy którego przewoźnik przyjmuje zobowiązania nie wynikające z niniejszych Przepisów ujednoliconych albo zrzeka się praw przysługujących przez niniejsze Przepisy ujednolicone, ma zastosowanie do przewoźnika podwykonawcy jedynie, gdy wyrazi na nie pisemną zgodę. Niezależnie od tego, czy przewoźnik podwykonawca takiej zgody udzielił, przewoźnik pozostaje związany zobowiązaniami lub zrzeczeniem się praw wynikających z takiego szczególnego porozumienia.§ 4. Jeżeli przewoźnik i przewoźnik podwykonawca odpowiadają razem, ich odpowiedzialność jest solidarna.§ 5. Całkowita kwota odszkodowań należnych od przewoźnika, przewoźnika podwykonawcy oraz ich pracowników i innych zatrudnionych, z których usług korzystają przy wykonywaniu przewozu, nie może przekraczać maksymalnych kwot odszkodowania przewidzianych w niniejszych Przepisach ujednoliconych.§ 6. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie narusza praw do roszczenia zwrotnego powstałego między przewoźnikiem a przewoźnikiem podwykonawcą.

21 LIST PRZEWOZOWY Art. 38 Prawa przewozowego Art. 6 par. 2 CIM
 Nadawca składa przewoźnikowi na przesyłkę towarową list przewozowy, a jeżeli przy danym rodzaju przewozu jest to powszechnie przyjęte, w inny sposób dostarcza informacji niezbędnych do prawidłowego wykonania przewozu. Umowę przewozu potwierdza się listem przewozowym zgodnym z ujednoliconym wzorem. Jednakże brak, nieprawidłowości lub utrata listu przewozowego nie powodują nieważności umowy przewozu, podlegającej w dalszym ciągu postanowieniom Przepisów Ujednoliconych. Art. 47 ust. 2 Prawa przewozowego Dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony przez przewoźnika list przewozowy, którym może być także przekaz elektroniczny, wydruk komputerowy lub inny dokument zawierający dane określone w art. 38. Jeden egzemplarz dokumentu otrzymuje nadawca.

22 List przewozowy, jego treść i rola
Co to jest list przewozowy? Dokument towarzyszący przesyłce Cztery podstawowe funkcje: dowodowa, legitymacyjna, instrukcyjna i informacyjna Dowodowa: dowód zawarcia umowy przewozu i jej treści – art. 47 ustawy prawo przewozowe oraz dowód określonych okoliczności wykonywani umowy przewozu Legitymacyjna: źródło legitymacji dla określonych działań Instrukcyjna: zawiera instrukcje dla przewoźnika jak postępować w określonych sytuacjach Informacyjna informacje dla odbiorcy co do umowy przewozu oraz innych (np. faktura, itd., itp.)

23 Zmęczeni? Coffee time

24 Wykonywanie umowy przewozu

25 Obowiązki związane z załadunkiem (i rozładunkiem) towaru
Obowiązki Nadawcy i Odbiorcy opakowanie przesyłki wystawienie listu przewozowego dokonuje załadunku towaru dokonuje rozmieszczenia towaru posprzątanie terenu po załadunku czynności administracyjne i celne

26 Obowiązki związane z załadunkiem towaru
Odbiorca przyjmuje przesyłkę dokonuje sprawdzenia opakowania dokonuje rozładunku

27 Obowiązki przewoźnika w czasie wykonywania przewozu
Podstawowy obowiązek to piecza nad przesyłką Obowiązek dostarczenia przesyłki nieuszkodzonej Obowiązek dostarczenia jej w terminie Obowiązek pieczy nad dokumentami towarzyszącymi przesyłce

28 Uprawnienia nadawcy w czasie wykonywania przewozu - prawo do rozporządzenia przesyłką
Prawo przewozowe Art. 53 uprawnienia nadawcy odstąpienia od umowy przewozu lub zmiany osoby odbiorcy lub miejsca przeznaczenia Odstąpienie od umowy Zmiana miejsca przeznaczenia Zmiana osoby odbiorcy przesyłki Warunek: list przewozowy i na piśmie

29 Uprawnienia nadawcy w czasie wykonywania przewozu - prawo do rozporządzenia przesyłką
art. 18 i art. 19 CIM wstrzymanie przewozu wstrzymanie przewozu towaru wydanie towaru innemu odbiorcy wydanie towaru w innym miejscu

30 Terminy dostawy przesyłki
art. 49 prawa przewozowego terminy zawieszenia przewozu, nie wlicza się czasu: 1) sprawdzenia, w którego wyniku stwierdzono niezgodność z danymi z listu przewozowego, albo niezachowania przepisów dotyczących rzeczy dopuszczonych do przewozu na warunkach szczególnych; 2) wykonywania czynności wymaganych w przepisach szczególnych; 3)     zmiany umowy przewozu albo przeszkody w przewozie lub wydaniu przesyłki; 4) przeładowania lub konieczności poprawienia załadowania; 5) wykonywania szczególnych czynności dotyczących przesyłki; 6) ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 8.

31 Terminy dostawy przesyłki
Art. 16 CIM maksymalne terminy dostawy są następujące: a) dla przesyłek wagonowych:- termin odprawy godzin- termin przewozu, za każde rozpoczęte 400 km godziny b) dla przesyłek drobnych:- termin odprawy godziny- termin przewozu, za każde rozpoczęte 200 km godziny  Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe dla przesyłek przewożonych: - liniami, których szerokości toru jest różna, - drogą morską lub śródlądowymi drogami wodnymi, - drogą lądową, jeżeli nie istnieje połączenie kolejowe, Przewoźnik może ustalić terminy dodatkowe w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności, które powodują niezwykły wzrost przewozów lub niezwykłe trudności eksploatacyjne. Okres obowiązywania terminów dodatkowych, powinien być podany w Ogólnych warunkach przewozu

32 Zakończenie przewozu - dostarczenie przesyłki
Awizacja przesyłki lub przedawizacja Co ma zrobić odbiorca? Dodatkowe obowiązki wynikające z treści listu przewozowego

33 Obowiązek odbiorcy zapłaty należności ciążących na przesyłce
Art. 51 prawa przewozowego – obowiązek ustawowy odbiorcy do zapłaty należności ciążących na przesyłce Art. 17 CIM – brak wyraźnej regulacji prawnej, czy możliwe jest stosowanie przepisów Prawa przewozowego

34 Zanim ustalimy co się stało z przesyłką
Zapraszam na kolejną kawę

35 Odpowiedzialność przewoźnika
Za co odpowiada przewoźnik

36 Ubytek, uszkodzenie, zaginięcie lub opóźnienie w dostarczeniu przesyłki - za co odpowiada przewoźnik
Utrata (zaginięcie) – nie dotarcie przesyłki do miejsca przeznaczenia w terminie 30 dni od planowanej daty dostawy Ubytek (częściowe zaginięcie) – braki ilościowe Uszkodzenie – braki jakościowe Opóźnienie (przekroczenie terminu dostawy)– zwłoka w przewozie

37 Zwolnienie od odpowiedzialności Prawo przewozowe
Zniesienie ciężaru dowodu - domniemanie Ciężar dowodu ciąży na przewoźniku - udowodnienie 1) nadania pod nazwą niezgodną z rzeczywistością, nieścisłą lub niedostateczną rzeczy wyłączonych z przewozu lub przyjmowanych do przewozu na warunkach szczególnych albo niezachowania przez nadawcę tych warunków; 2) braku, niedostateczności lub wadliwości opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na szkodę wskutek ich naturalnych właściwości; 3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek wad lub naturalnych właściwości; 4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę; 5) przewozu przesyłek, które zgodnie z przepisami lub umową powinny być dozorowane, jeżeli szkoda wynikła z przyczyn, którym miał zapobiec dozorca. jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z przyczyn: występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, niewywołanych winą przewoźnika, z właściwości towaru albo wskutek siły wyższej.

38 Zwolnienie od odpowiedzialności CIM
udowodnienie uprawdopodobnienie Wina osoby uprawnionej, z powodu jej polecenia nie wywołanego winą przewoźnika, z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne zepsucie, ubytek, itp.) lub wskutek okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których skutkom nie mógł zapobiec a) przewozu wykonanego w wagonie niekrytym na podstawie Ogólnych warunków przewozu lub na podstawie umowy wskazanej w liście przewozowym; z zastrzeżeniem szkód powstałych w towarach z powodu warunków atmosferycznych, nie uważa się za przewożone w wagonach niekrytych towarów załadowanych w jednostkach transportu intermodalnego i w zamkniętych naczepach przewożonych na wagonach; jeżeli nadawca używa opon wagonowych do przewozu towarów w wagonach niekrytych, przewoźnik ponosi taką samą odpowiedzialność jak przy przewozie w wagonach niekrytych bez opon wagonowych, nawet jeżeli towary te, zgodnie z Ogólnymi warunkami przewozu, nie są przewożone w wagonach niekrytych,

39 Zwolnienie z odpowiedzialności c.d.
b) braku lub wadliwości opakowania, jeżeli towary ze względu na swoje naturalne właściwości narażone są, w razie braku lub wadliwości opakowania, na zaginięcie lub uszkodzenie, c) załadowania towarów przez nadawcę lub wyładowania przez odbiorcę, d) naturalnych właściwości pewnych towarów, narażonych przez to na całkowite lub częściowe zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne samoistne zepsucie, wyschnięcie, rozsypanie, e) oznaczenia lub ponumerowania sztuk niezgodnego z rzeczywistością, niedokładnego lub niekompletnego, f) przewozu żywych zwierząt, g) przewozu, który na podstawie odpowiednich postanowień lub umowy zawartej między nadawcą a przewoźnikiem i wskazanej w liście przewozowym powinien być wykonywany pod nadzorem, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z niebezpieczeństwa, któremu dozorowanie miało zapobiec.

40 Ustalenie stanu przesyłki - obowiązki przewoźnika, nadawcy i odbiorcy
Przed wydaniem: Obowiązek przewoźnika do protokolarnego ustalenia stanu przesyłki (lub na żądanie uprawnionego) (art. 74 prawa przewozowego i art. 42 CIM) Co do zasady inicjatywa przewoźnika Po wydaniu: na wniosek osoby uprawnionej – 7 dni od odbioru Rzeczoznawca Przyjęcie przesyłki przez uprawnionego bez zastrzeżeń powoduje wygaśnięcie roszczeń z tytułu ubytku lub uszkodzenia, chyba że: 1)   szkodę stwierdzono protokolarnie przed przyjęciem przesyłki przez uprawnionego; 2)   zaniechano takiego stwierdzenia z winy przewoźnika; 3)   ubytek lub uszkodzenie wynikło z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika; 4)   szkodę niedającą się z zewnątrz zauważyć uprawniony stwierdził po przyjęciu przesyłki i w terminie 7 dni zażądał ustalenia jej stanu oraz udowodnił, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem przesyłki do przewozu a jej wydaniem.

41 Ustalanie odszkodowania Prawo Przewozowe
Podstawy ustalania odszkodowania: Cena wykazana w rachunku dostawcy lub sprzedawcy Cena wynikająca z cennika Wartość rzeczy w miejscu nadania Dowód z opinii rzeczoznawcy Przesyłka z deklarowaną wartością – ciężar dowodu na przewoźniku

42 Ustalanie odszkodowania CIM
Wartość giełdowa Wartość rynkowa Wartość użytkowa Ograniczenie do wysokości 17 jednostek obrachunkowych (SDR) za każdy brakujący ubytek wagi brutto

43 Ustalanie odszkodowania
Zwrot Przewoźnego W razie utraty – pełna wysokość W razie ubytku – w odpowiedniej części W razie uszkodzenia – procentowe obniżenie wartości Zwłoka Obowiązek wykazania szkody Podwójne przewoźne / czterokrotne przewoźne Kara umowna za zwłokę? Czy jest możliwa? ODSETKI

44 Ubytek z powodu naturalnych właściwości towarów
CIM art. 31 Prawo przewozowe art. 67 Jeżeli chodzi o towary, które z powodu swych właściwości tracą zazwyczaj na masie w związku z ich przewozem, przewoźnik odpowiada, bez względu na przebytą odległość, tylko za tę część ubytku masy, która przewyższa następujące normy: a) dwa procent masy dla towarów płynnych lub nadanych do przewozu w stanie wilgotnym, b) jeden procent masy dla towarów suchych. § 2. Nie można powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności, o którym mowa w § 1, jeżeli na podstawie okoliczności danego wypadku udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn uzasadniających stosowanie tych norm. Przy przesyłkach, które z powodu swoich właściwości tracą na masie, przewoźnik odpowiada tylko za tę część ubytku, która przewyższa normy ubytków ustalone zgodnie z obowiązującymi przepisami lub zwyczajowo przyjęte, chyba że szkoda nie wynikła z przyczyn uzasadniających zastosowanie norm dopuszczalnego ubytku.

45 Kiedy ograniczenia odpowiedzialności nie obowiązują
Ar. 86 Prawa przewozowego Art. 36 CIM Przewidziane w ustawie ograniczenia wysokości odszkodowania nie mają zastosowania, jeżeli szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika. nie mają zastosowania, jeżeli zostało udowodnione, że szkoda jest wynikiem działania lub zaniechania popełnionego przez przewoźnika albo z zamiarem spowodowania szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody.

46 Dochodzenie Roszczeń Jak skutecznie dochodzić roszczeń

47 Dochodzenie roszczeń - reklamacja, wezwanie do zapłaty, pozew
Szczególna procedura dochodzenia roszczeń transportowych Reklamacja lub wezwanie – stawianie na dobrowolność Upływ trzech miesięcy na gruncie prawa przewozowego Skutek reklamacji – zawieszenie przedawnienia (okresy) Pozew – wybór pozwanego i sądu Arbitraż (kiedy warto stosować?)

48 Terminy przedawnienia roszczeń Prawo przewozowe
Roszczenia przedawniają się w terminie roku: Termin biegnie z tytułu: 1)   utraty przesyłki - od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą; 2)   ubytku, uszkodzenia lub zwłoki w dostarczeniu - od dnia wydania przesyłki; 3)   szkód niedających się z zewnątrz zauważyć - od dnia protokolarnego ustalenia szkody; 4)   zapłaty lub zwrotu należności - od dnia zapłaty, a gdy jej nie było - od dnia, w którym powinna była nastąpić; 5)   niedoboru lub nadwyżki przy likwidacji przesyłek - od dnia dokonania likwidacji; 6)   innych zdarzeń prawnych - od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Przerwanie biegu przedawnienia wezwanie do zapłaty na czas udzielenia odpowiedzi lub upływ czasu przewidzianego na jego załatwienie

49 Terminy przedawnienia roszczeń Cim
Roszczenia wynikające z umowy przewozu przedawniają się z upływem jednego roku. Jednakże termin przedawnienia wynosi dwa lata w odniesieniu do roszczenia: a) o wypłatę zaliczenia pobranego przez przewoźnika od odbiorcy, b) o wypłatę kwoty uzyskanej ze sprzedaży dokonanej przez przewoźnika, c) z tytułu szkody powstałej w wyniku działania lub zaniechania popełnionego, albo z zamiarem spowodowania szkody, albo lekkomyślnie i ze świadomością prawdopodobieństwa powstania szkody, d) jednej z umów przewozu, poprzedzających ponowne nadanie w przypadku, o którym mowa w art. 28. § 2. Przedawnienie biegnie dla roszczeń: a) o odszkodowanie za całkowite zaginięcie: od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy, b) o odszkodowanie za częściowe zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy: od dnia wydania, c) we wszystkich innych wypadkach: od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń. Dnia wskazanego jako początek biegu przedawnienia nie wlicza się do tego terminu.

50 Osoby uprawnione do występowania z roszczeniami z prawa przewozowego
Zwrot przewoźnego – ten kto je zapłacił Odszkodowanie – podmiot uprawniony do dysponowania przesyłką

51 Niedozwolone postanowienia umowne w umowach przewozu
Czego nie można zrobić w umowie przewozu? Kary umowne niezgodne z ustawą Odpowiedzialność przewoźnika inna niż w ustawie

52 Roszczenia Regresowe Prawo przewozowe art.6:
Przewoźnik, który zapłacił odszkodowanie, ma roszczenie zwrotne do przewoźnika ponoszącego odpowiedzialność za okoliczności, z których szkoda wynikła. Jeżeli okoliczności tych ustalić nie można, odpowiedzialność ponoszą wszyscy przewoźnicy stosownie do wysokości przypadającego im przewoźnego; od odpowiedzialności jest wolny przewoźnik, który udowodni, że szkoda nie powstała w czasie wykonywania przez niego przewozu.

53 Roszczenia Regresowe CIM art. 50
 Przewoźnikowi, który zapłacił odszkodowanie, przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego przeciwko przewoźnikom uczestniczącym w przewozie, zgodnie z następującymi postanowieniami: a) przewoźnik, który spowodował szkodę ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność; b) jeżeli szkodę spowodowało kilku przewoźników, każdy z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez siebie spowodowaną; jeżeli rozróżnienie takie nie jest możliwe, odszkodowanie dzieli się między nich według zasad podanych pod lit. c; c) jeżeli nie można udowodnić, który z przewoźników spowodował szkodę, odszkodowanie dzieli się między wszystkich przewoźników uczestniczących w przewozie, z wyjątkiem tych, którzy udowodnią, że szkoda nie została przez nich spowodowana; podziału dokonuje się proporcjonalnie do udziału w opłacie za przewóz, przypadającego każdemu z przewoźników.

54 Zapraszam na mojego bloga
Adwokat w Transporcie Zapraszam na mojego bloga