Pieniądz i gospodarka suwerennego państwa

Prezentacja na temat: "Pieniądz i gospodarka suwerennego państwa"— Zapis prezentacji:

1 Pieniądz i gospodarka suwerennego państwa
Konwersatorium Pieniądz i gospodarka suwerennego państwa Witam Państwa z urokliwego Podkarpacia Nie zdziwcie się, że na proste pytanie skąd się biorą pieniądze? - częstokroć otrzymacie odpowiedź: „pieniądze są bo były”. Istotnie, z naszej ludzkiej, historycznej perspektywy taka odpowiedź może wydawać się zasadna. Przecież i nasi rodzice i nasi dziadkowie pieniędzmi się posługiwali. Pieniądze zatem były. Jednak zachęcam Was, abyście byli bardziej dociekliwi. Posłuchajcie ekonomistów. Oni o pieniądzach wiedzą zdecydowanie więcej - nawet od tych ,którzy je mają. Może ta wiedza da ci odpowiedź na to, dlaczego stan Twojego portfela jest taki mizerny i to nie tylko z Twojej winy. Zapraszam na opowieść o tym, gdzie pieniądze się rodzą i gdzie umierają. Mgr inż. Józef Kamycki – styczeń 2014r. Włącz głośniki, następny slajd: klik lub PgDn

2 Obecna architektura finansowa
Nie ma fizycznego ograniczenia ilości pieniądza. Każdy kto ma zdolność kredytową ma otrzymać kredyt jeśli go na niego stać. Dług rodzi kredyt. Rynek ma odnaleźć punkt równowagi towarowo - pieniężnej. Operacje dostrajające RPP manipulacja stopami procentowymi NBP manipulacja wielkością rezerwy cząstkowej Operacje aprecjacyjne NBP wykup/sprzedaż bonów pieniężnych NBP Zapomnij o pieniądzu kruszcowym. Budzi on nostalgiczne wspomnienia, ale jego era definitywnie skończyła się w 1971 roku, gdy to USA odmówiły Francji wydania złota za zgromadzone w tym że kraju dolary. Od tamtego czasu, pieniądz stał się pieniądzem papierowym lub elektronicznym a jego istotą rządzą doktryny monetarne i powołane do ich obsługi instytucje. W największym skrócie doktryny te, i wspierające je instytucje jak amerykański FED, europejski EBC, Polski NBP wraz z Radą Polityki Pieniężnej, pilnują aby na rynek nie wypłynęło zbyt wiele pieniędzy i aby nie skończyło się to katastrofą hiperinflacji. Znajduje to wyraz w tzw. operacjach dostrajających i operacjach aprecjacyjnych. Na planszy znajdziesz, co przeciętny student wie o aktualnej doktrynie monetarnej.

3 Skutki, ...ale ile to nas kosztuje !? Baza wiedzy:
Statystyka monetarna i finansowa - ”Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji” Raport roczny 2012 „Płynność sektora bankowego Instrumenty polityki pieniężnej NBP” Można powiedzieć: to dobrze, że jest jakiś porządek monetarny i że są instytucje pilnujące i broniące wartości nabywczych naszych pieniędzy. Nawet uznajemy za rozsądne podnoszenie stóp oprocentowania pożyczek, gdy rośnie inflacja. Mamy nadzieję, że realna wartość naszych oszczędności bankowych nie spadnie. Nie podejrzewamy, że za tym działaniem kryje się jakieś potworne oszustwo. Lekarze zalecają, aby w okresie letnim po pobycie w lesie, dokładnie sprawdzić swoje ciało, najlepiej pod prysznicem. Możemy być karmicielem kleszcza zupełnie o tym nie wiedząc. Robak ten zanim zacznie pić naszą krew wstrzykuje nam substancję znieczulająca. Pamiętajcie o tym. Podobnie jest z systemem monetarnym. Przyjmując, niby, rozsądne argumenty zapominamy o tym: ile nas to kosztuje, i kto jest tym spijającym naszą krew kleszczem. O wszystkim tym powiemy wam posługując się oficjalnymi danymi NBP, do których możesz sięgnąć, aby mieć je z pierwszej ręki.

4 Czy czegoś to Państwu nie mówi, że posługujemy się oficjalnym dokumentem NPB o tytule „Podaż pieniądza M3 i czynniki jego kreacji”. Czy nie zastanawia Was samo słowo „kreacja”. Dziwne słowo. Pieniądz kreowany, co to znaczy? Czy zatem „pieniądze, są bo były”, czy ciągle dokonuje się nad ich ilością jakichś magicznych sztuczek? W naszym systemie bankowych występują relikty pieniądza kruszcowego w postaci tzw bazy monetarnej. Składają się na nią rezerwy w walutach obcych oraz inne aktywa łatwo zbywalne jak np.. zapasy kruszców. Te aktywa nie pracują. One głównie służą do obrony naszej waluty przed atakami zewnętrznymi oraz są „pokryciem” pieniądza gotówkowego w obiegu. Warto zauważyć, że tych pieniędzy w formie rzeczowej to znaczy monet i banknotów jest niewiele ponad 110 mld zł. Cała reszta to pieniądz w postaci elektronicznej. Banki jednak żyją z tego, że kupują pieniądz tanio przejmując nasze depozyty i sprzedają je drożej udzielając kredytów. Zatem proszę zerknąć na wielkość depozytów (około 846 mld zł) i wielkość udzielonych kredytów łącznie z kredytami udzielonymi budżetowi (1 083 mld zł). Czy to cud?. Bank udzielił kredytów na sumę prawie 236 mld zł więcej niż ma depozytów. Prawdziwy cud. Czy to nie podpowiada Ci, że ten pieniądz został „wykreowany”? Wielkość tego nowego pieniądza jest zmienna w czasie i pokazuje to wiersz 25. Kredytobiorcy tworzy się zapis na koncie po stronie długu. Ot, tyle to kosztuje ile wklepanie kilku cyfr do komputera. Kredytobiorca spłaca kwoty główne wraz z odsetkami. I co? - i pieniądze te nie są wycofywane z systemu bankowego i na zawsze tam pozostają. Już w 2001 roku nie było chętnych na kredyty redyskontowe NBP, a kredyty lombardowe utrzymują się na śladowym poziomie. Zatem można przyjąć, że wykreowane w systemie bankowym pieniądze są przez banki – prawie w całości – przywłaszczane. Ponieważ polskich banków praktycznie już nie ma, pieniądze te są transferowane za granicę i wykorzystywane na działania wrogie naszej suwerenności politycznej i gospodarczej. Na co – tak naprawdę – poszła emisja dodatkowego pieniądza? - na wykup tego cośmy sobie dodatkowo – ponad stan ubiegłego roku – wytworzyli! Zapłaciliśmy za naszą zwiększoną pracę i postęp technologiczny, za nasz pot! To jeszcze nie koniec. Aby tłumić niekontrolowany wypływ pieniądza na rynek z systemu bankowego, Rada Polityki Pieniężnej ustala stopy procentowe, do których muszą się dostosować banki komercyjne. Czterokrotna wartość stopy lombardowej ustala poziom odsetek od kredytów. W kolumnie F (na czerwono) oszacowano przychód banków z tytułu odsetek biorąc ostrożnie, że przywłaszczają sobie odsetki na poziomie dwóch stóp lombardowych. Reszta to koszty funkcjonowania. Daje to kwotę około 112 mld rocznie.. Społeczeństwo ponosi jeszcze koszt odsetek dla depozytariuszy (kolumna F kolor czerwony) – około 27 mld zł. Jest to więc jakiś ochłap rzucony dla oszczędzających.

5 Często pada pytanie, czy nasz dług możemy kiedyś spłacić?
Powiem tak: jeśli komuś spieszno do spłacania, to niech to robi. Ja twierdzę, że nikomu niczego nie jesteśmy winni, a może nawet odwrotnie. Przyjrzyjmy się najpierw danym z 1998 roku (wiersz 6). Polska gospodarka i budżet, aby ratować się przed śmiercią i bankructwem, zmuszona została do „pożyczenia” 164 mld zł (na co, na to cośmy sobie wcześniej wytworzyli). Przy stopach lombardowych na poziomie 27% dało to niewyobrażalna sumę odsetek w kwocie około 88 mld zł. Później poziom lichwy obniżał się do 16% w lipcu 2013 roku. Łącznie od 1998 roku wytransferowano z naszej gospodarki i od społeczeństwa, z naszego kraju ponad 2 biliony zł z tytułu kreacji pieniądza i ponad 1 bilion zł z tytułu odsetek. Z tych wykreowanych pieniędzy jedynie około 770 mld zł odłożyło się w systemie bankowym. Zatem jeśli śpieszy Ci się spłacać, to spłacaj. Ja twierdzę, że nikomu niczego nie jesteśmy winni i mówią to liczby. Trzeba jedynie poważnie podejść do siódmego przykazania i nazwać złodzieja po imieniu.

6 Wykupujemy Manhattan... Wypowiedź prezydenta Izraela Szymona Peresa na forum ekono-micznym w Tel Awiwie 10 października 2007 r, „...Z tak małego kraju jak nasz, to jest zdumiewajace. Widzę, że wykupujemy już Manhat-tan, Węgry, Rumunię i Polskę. I z tego co widzę nie mamy z tym problemów. Dzięki naszemu talentowi, naszym kontaktom oraz możliwościom jesteśmy prawie wszędzie,..”

7 Nowa Architektura Finansowa
Ilość pieniądza w gospodarce powinna zabezpieczać płynne regulowanie transakcji gospodarczych przy, w miarę, stałych cenach. Pieniądz jest podstawową umową społeczną państwa. Pieniądz ma charakter fiducjarny a nie kruszcowy. Właścicielem przyrostu pieniądza jest gospodarka a nie system bankowy. Narodowy Bank Polski emituje pieniądz posługując się strategią kotwiczenia waluty na parytecie gospodarczym i celu inflacyjnym. Jak wykazaliśmy, to „osiąganie stanu równowagi towarowo-pieniężnej” w obecnej doktrynie monetarnej zbyt wiele nas kosztuje. Zachodzi zatem pytanie: czy nie można by było zrobić tego taniej? - owszem tak. W kategoriach systemów sterowania, a zwłaszcza teorii systemów nadążnych, gdzie to ilość pieniądza ma nadążać za wolumenem transakcji gospodarczych - jest to wyjątkowe partactwo, i tak to trzeba traktować. Pamiętajmy jednak. Ten monetarny pasożyt wstrzyknął nam taką dawkę substancji znieczulającej, że problem usadowił się głównie po stronie mentalnej. Powszechnie wiadomo, że system działa źle. Wiedzą to i Amerykanie i Niemcy i Polacy. Mało jest jednak prób zerwania flirtu z pieniądzem dłużnym na rzecz ilościowej teorii pieniądza. Nikt za nas tego nie zrobi. Nikt nie będzie miał w tym interesu. Potrzebna jest nam zatem odwaga Ministra skarbu z lat Jerzego Zdziechowskiego do ostatecznej rozprawy z „Mitem złotej waluty”. To tytuł jego książki, którą warto przeczytać.

8 Istota zmiany Transfer (kradzież) emisji i odsetek
Pożyczki tłumione lichwą BANKI Lichwa Lichwa Pożyczki 2,5% Pożyczki 4% Rezerwa cząstkowa Stopy % RPP Konsumenci Inflacja Istotę zmiany architektury finansowej obrazują dwie strzałki narysowane przerywaną kreską: Stan obecny to zorganizowany transfer środków z naszej gospodarki do międzynarodowego systemu bankowego. (kolor czerwony). Rada Polityki Pieniężnej kierując się poziomem inflacji ustal stopy procentowe NBP oraz wielkość rezerwy cząstkowej, którym to muszą się podporządkować banki komercyjne. Przejmują one korzyści z emisji pieniądza oraz wysokich odsetek od udzielanych kredytów. W ten sposób, gospodarka rocznie „krwawi” kwotą szacowaną na około 300 mld zł. Kolorem zielonym zaznaczono sytuację po przejściu na strategię kotwiczenia waluty na parytecie gospodarczy i celu inflacyjnym. Rada Polityki Pieniężnej obserwując dynamikę inflacji i dynamikę PKB, wylicza, przy pomocy prawnie ustalonej formuły emisyjnej, kwotę dodatkowej emisji, którą przekazuje za pośrednictwem kont pozabudżetowych dochodów państwa do gospodarki - zwiększając jej „parytet gospodarczy” będący głównym czynnikiem obrony waluty. Według danych za 2013 rok byłaby to kwota około 21 mld zł. Tak powinien działać główny mechanizm operacji dostrajających RPP. Poza tym NBP powinien – w celu obrony waluty – stosować operacje aprecjacyjne na podobnych zasadach jak obecnie. Do chwili pojawienia się w systemie bankowym nadpłynności Narodowy Bank Polski powinien dokapitalizować polskie banki komercyjne pożyczkami redyskontowymi. Banki miałyby obowiązek zwrócenia spłaconych przed pożyczkobiorców kwot i przekazania ich na rachunek pozabudżetowych dochodów państwa. Pieniądze te powinny być przeznaczone na rozwój gospodarki. Stopy procentowe, zarówno dla pożyczek jak i lokat powinny być ustalane urzędowo. Przedsiębiorcom i gospodarstwom domowym zaoszczędziłoby to około 85 mld zł rocznie. Aby proces rozproszenia emisji uczynić procesem powszechnym proponuje się wykorzystać kwoty emisji do zwiększenia „pracowniczego majątku produkcyjnego” w spółkach właścicielsko-pracowniczych. Problem ten zostanie omówiony przy następnych slajdach. Emisja NBP PMP Przyrost PKB Przedsiębiorstwa PKB Przyrost PKB

9 Formuła emisyjna Formuła emisyjna ma być tym aparatem wtryskowym, który ma wtrysnąć do gospodarki ściśle wyliczoną porcję paliwa jakim jest pieniądz. Przyjmujemy uświęconą w naukach ekonomicznych stopę inflacji na poziomie 2% rocznie. Jest to nasz cel inflacyjny na poziomie którego ten parametr powinien być stabilizowany. Formuła emisyjna powinna przewidzieć składnik (M1) wyrównujący ten wzrost cen towarów i usług. Liczymy go wg wzoru: M1 = PKB okresu poprzedzającego * %inflacji / 3, gdzie : 3 – oczekiwany roczny wskaźnik rotacji pieniądza w gospodarce. Popyt wewnętrzny powinien być dodatkowo stymulowany gdy inflacja spada poniżej 1,5%. Powinien nastąpić dodatkowy wypływ pieniądza do gospodarki (M2) celem pobudzenia popytu wewnętrznego: M2 = JEŻELI(%inflacji <0,015;PKB okresu poprzedzającego* (0,015-%inflacji)/3;0) Popyt wewnętrzny powinien być tłumiony jeśli inflacja przekracza 2.5%. Wtedy stosownie zmniejszamy wielkość emisji (składnik M3). M3 = JEŻELI(%inflacji>0,025;PKB okresu poprzedzającego* (%inflacji-0,025)/3;0) Przy konstruowania członu odpowiedzialnego za wykup wzrostu PKB (MPKB), z racji braku dokładnych danych o średniej rocznej rotacji pieniądza w gospodarce, przyjmujemy dla niego wartość 3.0 : MPKB = PKB okresu poprzedniego*Przyrost PKB/3) Przy wystąpieniu stagflacji (spadku produkcji przy wzroście inflacji) decydujemy się na ograniczenie akcji kredytowej poprzez wykup bonów pieniężnych NBP przez banki komercyjne. W tym przypadku kwota emisji (ze znakiem -) powinna być wycofana z systemu bankowego. Jednak ciągle decydujemy się na dofinansowanie sfery produkcyjnej celem pobudzenia produkcji (twardy pieniądz inwestycyjny). Delta M = M1 +M2 – M3 + MPKB Formuła emisyjna jest centralnym elementem nowej architektury finansowej. Spoczywa na niej zadanie obrony wartości nabywczej waluty oraz niedopuszczania do nadmiernych zatorów płatniczych w gospodarce. Powinna być zatem szczególnie drobiazgowo rozpracowana i ujęta w ramy wysokiego prawa. Przy konstrukcji formuły emisyjnej wykorzystano postulat ilościowej teorii pieniądza sformułowany przez angielskiego ekonomistę Johna Locke'a ( ) a mówiący, ze ilość pieniądza w gospodarce powinna być proporcjonalna do woluminu transakcji odbywających się na rynku. Algebraiczne ujęcie tej formuły zaproponował Dawid Ricardo ( , przyjmując jako współczynnik proporcjonalności, roczną krotność obrotu pieniądza pomiędzy sferą produkcji i konsumpcji. Z doświadczenia wynika, ze wynosi on około 3. W tamtych czasach, nie było jednak możliwości zbierania niezbędnych danych statystycznych. W chwili obecnej nie ma z tym problemu. Ilościową teorię pieniądza możemy więc przywrócić do łask.

10 Działanie formuły emisyjnej
Po okresie edukacji pozostał nam w głowach taki osad, że każdy dodruk pieniądza powoduje inflację. Nie jest to do końca prawda. Można zawsze przytoczyć przykłady na to, że inflacja - i to ogromna- wybucha przy zerowym zwiększeniu pieniądza w gospodarce, oraz przykłady na to, że inflacja utrzymuje się na znikomym poziomie pomimo intensywnego promowania akcji kredytowych. Pieniądzem fiducjarnym (opartym o zaufanie) rządzą bowiem emocje w stopniu niespotykanym w przypadku pieniądza kruszcowego. Wydaje się zatem niezwykle istotne upowszechnienie wiedzy, o tym jak będzie budowane – właśnie - zaufanie do waluty. Innym zagadnieniem podnoszonym często przez ekonomistów jest dyskusja na temat sensowności zwiększania emisji. Ponoć ustalona ilość pieniądza w obiegu jest w stanie obsłużyć wszystkie transakcje. Jest to pogląd szkodliwy i należy go zwalczać wszelkimi możliwymi sposobami. Nie da się bowiem wyeliminować wszystkich przyczyn inflacji, jak też nie sposób zmusić wszystkich przedsiębiorców do systematycznego obniżania cen. Mędrkują zwykle tzw. przedsiębiorcy intelektualni, którzy nigdy nie stali w zatorach płatniczych. To zjawisko ma charakter dodatniego sprzężenia zwrotnego, w którym pojedyncze opóźnienia płatności powodują lawinę następstw na niespotykaną skale. Różny jest także stosunek ekonomistów do tzw. inflacji pełzającej. Tu nie ma prawdy obiektywnej, a wybór polityczny. Jeśli chcemy, aby prawidłowo funkcjonowała gospodarka, musimy się zdobyć na emisję niwelującą niską inflację (np. na poniżej 2%) oraz wzrost PKB. Przedsiębiorcy powinni mieć szansę na kontynuowanie produkcji finansowanej z kredytu. Należałoby jednak dążyć do sytuacji, w której byliby zdolni do produkcji w oparciu o środki własne. W przypadku stagflacji (kolor czerwony) sytuacja jest szczególnie skomplikowana. Wzrostowi inflacji towarzyszy spadek produkcji. Koniecznymi staja się działania aprecjacyjne banków w stosunku do sfery konsumpcji i finansowanie działań w zakresie poprawy konkurencyjności gospodarki. Emisja do gospodarki powinna być zrównoważona operacjami aprecjacyjnymi po stronie popytowej. Nic jeszcze nie jest ustalone. Dyskusji na temat formuły emisyjnej nie zamykamy. Byłoby to ze szkodą zarówno dla procesu merytorycznego jak i edukacyjnego.

11 Likwidacja „garba odsetkowego”
Tabelka przedstawia przewidywane skutki wprowadzenia nowej architektury finansowej w systemie bankowym, przy założeniu, że naszą konsumpcję ustabilizowaliśmy na poziomie 2013 roku i warunki emisji pieniądza pozostały na niezmienionym poziomie w latach następnych. Rokrocznie po stronie depozytów przybywałoby około 85 mld zł. Byłby to skutek obniżki stóp procentowych banków. Potrzeby pożyczkowe rokrocznie obniżałyby się o 21 mld zł z tytułu nieodpłatnego rozproszenia emisji do sfery produkcyjnej. Z przytoczonych danych wynika, że już w trzecim roku po wprowadzenia reformy, w systemie bankowym pojawiłby się nadpłynność środków. Dawałoby to szansę zarówno na zwiększenie popytu wewnętrznego jak i dostarczałoby środków dla rozwoju sektora polskich przedsiębiorstw.

12 Rozproszenie emisji w gospodarce spółka właścicielsko – pracownicza
Aby nadać rozproszeniu emisji pieniądza możliwe powszechny charakter, zasilamy nim konta pracowniczego majątku produkcyjnego w spółkach właścicielsko - pracowniczych, które: Posiadają podwójny plan własnościowy, a to: Kapitał statutowy (właścicielski) Pracowniczy majątek produkcyjny Posiadają regulamin kapitalizacji na imiennych kontach pracowniczych przyrostu aktywów przedsiębiorstwa finansowanych w ciężar kosztów operacyjnych. Posiadają organ zarządzający dostosowany do zarządzania zdublowanym planem własnościowym. Problem sposobu rozproszenia emisji należy chyba do najbardziej kontrowersyjnych. Tu bowiem najbardziej kryteria sprawiedliwości ścierają się z potrzebami gospodarczego rozsądku. Jak wcześniej wspomnieliśmy radykalne obniżenie lichwy spowodowałoby wypływ na rynek dodatkowo około 85 mld zł rocznie. To z pewnością mógłby być mocny impuls inflacyjny. Mógłby być, ale nie musi, pod wieloma wszakże warunkami: Po pierwsze, jeśli zrównoważy się go mocnymi inwestycjami produkcyjnymi zwiększającymi podaż atrakcyjnych produktów i usług. Po drugie, jeśli zysków z rozproszenia emisji nie pożre biurokracja pilnujące tego, w końcu państwowego grosza, oddanego przedsiębiorcom w zarząd, i z którego muszą się rozliczyć. Po trzecie, jeśli pieniędzmi tymi wesprze się przedsiębiorstwa strukturalnie innowacyjne skłonne pracować z pasją. Uważam, że wszystkie te zabezpieczenia można zrealizować popierając pomysł dofinansowania pionu własności pracowniczej w spółkach, które były zrealizowanym marzeniem Mariana Wieleżyńskiego i Tomasza Baty. W końcu to są Słowianie i prawidłowo odczytali co nam w duszy gra jak idziemy do pracy. W związku z tym musimy dopisać do kodeksu spółek handlowych nowy rozdział: „spółka właścicielsko-pracownicza”.

13 Promocja partnerskiego modelu stosunków przemysłowych
Finansujemy unię kapitału i pracy Gdyby już został dopisany w kodeksie spółek handlowych nowy rozdział: spółka właścicielsko-pracownicza, to przed przedsiębiorcami i załogami stanąłby dylemat: wchodzić w to i korzystać z najtańszego pod słońcem kredytu inwestycyjnego, czy trzymać się od tej pokusy z daleka. Przedstawiam zatem szacunkowe wyliczenia pokazujące: ile mogłoby wpływać pracownikom na ich konta pracowniczego majątku produkcyjnego roczne. Prawdopodobnie w pierwszym roku funkcjonowania tej reformy na przekształcenie swych przedsiębiorstw do formy spółki właścicielsko- pracowniczej nie byłoby wielu chętnych. Opory mogą wystąpić zarówno po stronie pracobiorców jak i pracodawców. Załóżmy jednak, że udałoby się zachęcić przedsiębiorców zatrudniających 1 milion pracowników. Biorąc pod uwagę dane emisji na bazie 2013 roku, mogliby oni liczyć na 21 tyś zł rocznie. Są to całkiem konkretne pieniądze. Przedsiębiorcy musieliby usiąść z reprezentacją załogi i przedyskutować sposób zabezpieczenia pomnożenia tego majątku. Ta sytuacji, z punktu widzenia naszej gospodarki, jest warta każdych pieniędzy. Stopniowo odchodzilibyśmy od konfliktowego modelu stosunków przemysłowych w kierunku jego partnerskiej odmiany. To ociepliłoby wizerunek przedsiębiorcy w Polsce, tak tworzyłaby się husaria naszej gospodarki. Polakom zaczęłoby się chcieć...

14 Marian Wieleżyński (1879-1945) Jerzy Zdziechowski (1880-1975)
Ojcowie duchowi naszej reformy Architektura finansowa Ustrój gospodarczy Żyjemy w dużym i bogatym kraju pracowitych ludzi, ale żyjemy marnie. Dlaczego? Już Cyprian Kamil Norwid coś wieszczył na ten temat piszcząc: „..Jest grzechem Polaków, grzechem społeczności nie wojującej nigdy myślą i nie mającej żadnej wiary w siłę naszej myśli i prawdy...”. Czytamy zatem obce książki, nie wiedząc, czy są one pisane przez przyjaciela czy okupanta. Wciska nam się jakiś „wolny rynek” i kosmopolityczne nawyki. Mamy tylko zaakceptować podsuwane nam standardy i nawet nie zauważymy, kiedy staniemy się 100 procentowymi niewolnikami. Podnieś więc głowę. Żyjesz w kraju Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, Stanisława Staszica, Jerzego Zdziechowskiego i Mariana Wieżyńskiego. Zacznij myśleć po polsku. Tak jak oni. Dziękuję Państwu za uwagę. Marian Wieleżyński ( ) Jerzy Zdziechowski ( ) Minister skarbu w latach Twórca koncepcji monetaryzacji parytetu gospodarczego Przedsiębiorca. Założyciel pierwszej na ziemiach polskich spółki właścicielsko - pracowniczej „Gazolina” SA w 1912 roku

15 Dziękuję za uwagę. Spotkajmy się na: