MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO.

Prezentacja na temat: "MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO."— Zapis prezentacji:

1 MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ JĘZYKA OJCZYSTEGO

2 Ojczyzną jest język!

3 Język – jak powiadają słowniki – oznacza „zasób wyrazów, zwrotów i form określanych przez reguły gramatyczne, służy jako narzędzie porozumiewania się członków jego społeczeństwa”. Język – czyli inaczej mowa, to najważniejsza wartość każdego narodu, niezaprzeczalne świadectwo jego istnienia.

4 Obecnie w świecie używa się około języków i dialektów, z czego w Indiach ponad 800 języków, a w Papui - Nowej Gwinei ponad Najwięcej ludzi mówi po chińsku (dialekt mandaryński), następnie po angielsku Angielski (jako język ojczysty, urzędowy, pomocniczy, bądź też tzw. drugi język w wielu krajach, np. w Indiach) jest najbardziej rozpowszechnionym językiem na świecie.

5 Mowo polska, Wisło rodzinna, miłości od innych słów prostsza...
... Tam, gdzie ginie bogactwo języka – tam  biednieje ojczyzna i karleje naród... ... Nasze wioski, pola, lasy świadczyć będą długie czasy, Iż nasi mili przodkowie Nazwali je w polskiej mowie... W dzieciństwie poznaje się nazwy kwiatów , ziół, zbóż Zwierząt Pól łąk Słowa to owoce.                                                                                                    Mowo polska, Wisło rodzinna, miłości od innych słów prostsza... Mowo polska, rzeko głębinna, Mowo i rzeko Mazowsza...                                                                                       

6 Pomnij tylko każdy, że kochając ojczyznę, kochać powinieneś język!
... Język to dzieje duszy narodu od zamierzchłych, pradawnych czasów. Za przewodem języka, wolno, krok za krokiem idziemy przez dzieje narodu. Obcujemy z duchem naszych przodków, odnajdujemy w sobie to, co nas z nim łączy, czujemy się dalszym ich ciągiem. ... język jest krwią ojczyste ciało narodu opływającą... Chodzi mi o to, aby język giętki Powiedział wszystko, co pomyśli głowa; A czasem był jak piorun jasny, prędki, A czasem smutny jako pieśń stepowa...

7 A niechaj narodowie wżdy postronni znają,
Iż Polacy nie gęsi, i swój język mają. Mikołaj Rej

8 Bądź z serca pozdrowiona, Ojczysta święta mowo ! Niby łańcuchem złotym
Wiąże nas twoje słowo. (...) Tyś nasza twierdza, tarcza, Opieka i obrona, Ojczysta święta mowo, Bądź z serca pozdrowiona ! Leopold Staff

9 Jakie rozkosze, jakie rozkosze ! Umieć wypisać słowo po słowie,
Co marzę w myślach, co w sercu noszę, Karta zrozumie, pióro wypowie. Władysław Syrokomla (Ludwik Kondratowicz)

10 „Czytać dawne języki i obce rozumieć
„Czytać dawne języki i obce rozumieć. Dobrze jest, lecz ojczysty trzeba naprzód umieć…” Franciszek Ksawery Dmochowski

11 Język polski, wraz z językami czeskim, słowackim, pomorskim, dolnołużyckim, górnołużyckim oraz wymarłym – połabskim, należy do grupy języków zachodniosłowiańskich, stanowiących część rodziny języków indoeuropejskich. Około 4500 lat temu posługiwały się tym językiem ludy zamieszkujące Europę i Indie Około 2500 lat temu wyodrębnił się z niego język prasłowiański, a z niego około V wieku, powstały trzy kolejne dialekty, z których wyodrębniły się liczne języki słowiańskie, w tym także polski. Ocenia się, że jest on językiem ojczystym około 46 milionów ludzi na świecie, w tym głównie w Polsce oraz wśród Polaków za granicą (Polonia).

12 Pierwsze teksty w pełni napisane po polsku pochodzą z XIII i XIV wieku.
Są to: Bogurodzica Najdawniejsza polska pieśń religijna, uważana za pierwszy hymn polski. Powstanie dwóch zwrotek, stanowiących trzon pieśni, umieszcza się w I poł. XIII wieku. Zachowały się one w tzw. odpisie krakowskim z 1407 roku.

13 Kazania świętokrzyskie
Powstały na początku XIV wieku(zachowane fragmenty kopii pochodzą z 1. połowy XIV) Kazań jest 6. Odnalazł je Aleksander Brückner. Były one częścią oprawy łacińskiego kodeksu z biblioteki przykościelnej w Leżajsku, przechowywanego po w klasztorze benedyktyńskim na Św. Krzyżu (stąd ich nazwa). Kazania świętokrzyskie

14 Znaleziono go w opactwie Św. Floriana w Austrii.
Psałterz floriański Zwany też Psałterzem królowej Jadwigi, napisany był w wersji łacińskiej, niemieckiej i polskiej w XIV/XV wieku. Znaleziono go w opactwie Św. Floriana w Austrii.

15 Kazania gnieźnieńskie
pochodzą z początku XV wieku. W przeciwieństwie do Kazań świętokrzyskich, które skierowane były do ludzi wykształconych, te były przeznaczone dla ludzi prostych, dlatego pisane były językiem jasnym, zrozumiałym. Składają się z tekstów łacińskich z glosami polskimi oraz 10 tekstów polskich. Są najdawniejszym zapisem prozy polskiej, a jednocześnie najstarszym zabytkiem języka polskiego, znajdującym się w zbiorach Biblioteki Narodowej.

16 Ciekawostki o języku polskim

17 Litery używane w języku polskim mają długą i ciekawą historię, której początki sięgają starożytnego Egiptu - ponad 5000 lat temu! Najpierw były to hieroglify przedstawiające różne przedmioty. Dla przykładu litera: A - powstała z hieroglifu przedstawiającego głowę byka, B - dom, E - człowiea krzyczący z radości, F - sierp, H - sznur zwinięty pionowo "w ósemki", M - fale wodne, N - wąż, O - oko, R - ludzka głowa, Z - strzała, Q - małpa.

18 Najczęściej spotykaną głoską jest samogłoska A
Najczęściej spotykaną głoską jest samogłoska A!!! Nie trzeba chyba nikomu wyjaśniać, że właśnie za pomocą tej samogłoski każdy z nas obwieścił wszem i wobec swoje przyjście na świat.

19 Nie we wszystkich językach rzeczowniki mają, jak w polskim, po siedem przypadków Niektóre z nich mają tylko jeden lub dwa przypadki (np. w angielskim) Są jednak języki posiadające kilkadziesiąt, a nawet kilkaset przypadków W języku tabassaran w Dagestanie (Kaukaz) rzeczowniki odmieniają się przez czterdzieści osiem przypadków, Eskimosi natomiast używają aż 252 przypadków dla rzeczowników prostych.

20 Dawniej w języku polskim były trzy liczby gramatyczne:
pojedyncza - odnosząca się do jednej osoby lub rzeczy (oko, ucho, niewiasta), podwójna - odnosząca się do dwóch osób lub rzeczy, często występujących w parze (oczy, uszy), mnoga - odnosząca się do więcej niż dwóch osób lub rzeczy (oka, ucha, niewiasty)

21 W języku polskim, podobnie jak w innych językach, jest sporo wyrazów zapożyczonych. Niektóre z nich dostały się do polszczyzny już bardzo dawno i brzmią w niej teraz całkiem swojsko Już Prasłowianie przyswoili sobie takie słowa jak: deska, kociak, ksiądz, kupić, ocet, osioł, pieniądz Wraz z chrześcijaństwem przywędrowały do nas między innymi słowa: anioł, chrzest, kolęda, kościół, papież, poganin Później, od Czechów, zapożyczyliśmy wyrazy: bawełna, duchowieństwo, błahy, hardy, hojny, okrutny, własny Od Niemców: rynek, cukier, dach, farba, futro, gatunek, ratusz, sala, waga, wanna, warsztat, wójt, żołd O Włochów: altana, bandera, banda, bank, kalafior, opera, pomidor, tulipan Od Francuzów: batalia, bilet, fotel, fryzjer, salon Od Węgrów: giermek, orszak Od Ukraińców: bohater, czereśnia, druh Od Turków i Tatarów: bazar, buława, tapczan Od Rosjan: robotny Od Anglików: brydż, komfort, pulower, rower, strajk Najwięcej jest jednak zapożyczeń z łaciny, z której czerpiemy słownictwo począwszy od X wieku. Za jej pośrednictwem zapożyczyliśmy też sporo słów z greki.

22 ą ć ę ł ń ó ś ź ż Litery charakterystyczne dla języka polskiego
to litery występujące tylko w języku polskim, a wyraz żółć jest złożony wyłącznie z polskich liter.

23 Czy język polski jest łatwy do nauki?
Ludzie na całym świecie władają około 6-7 tysiącami języków. Jest ich ogromna ilość. Są one zróżnicowane pod względem budowy np. obrazkowe, litery, ilości znaków i innych. Język polski, choć posiada stosunkowo niewielką liczbę znaków to jednak jest uznawany, jako język dość skomplikowany w nauce. Opinie na temat języka polskiego są bardzo różne. Niektórzy uważają go za język słodki oraz romantyczny. Jednak zdecydowana większość twierdzi, że jest on szalenie trudny szczególnie w wymowie. Ukształtowała się też opinia, iż język polski jest całkowicie niezrozumiały. Prawdą jest trudność nauki tego języka. Nie wynika to z ilości znaków, gdyż w wielu innych jest ich znacznie więcej. Język polski nie jest łatwy w nauce ze względu na szereg odmian czasowników, rzeczowników i innych. W innych językach też one występują, ale nie jest ich tak wiele. Kolejną rzeczą sprawiającą trudność w nauce jest ogromna ilość wyjątków oraz pisownia liter brzmiących tak samo typu ch:h. Zasady te niekiedy mają trudności z przyswojeniem Polacy, a co dopiero człowiek uczący się tego języka od podstaw. Pomimo wszelkich problemów związanych z nauką tego języka, znaczna część ludzi uważa go za piękny i chętnie podejmuje się jego nauki.

24 Skuteczne sposoby nauki polskiego
Język polski stanowi część rodziny języków indoeuropejskich Ma stosunkowo niewielką ilość znaków Alfabet składa się obecnie z 32 liter i oparty jest na alfabecie łacińskim W tej chwili szacuje się, że język polski jest ojczystym językiem dla około 44 mln ludzi na świecie, mieszkańców Polski i Polaków zamieszkałych za granicą. Coraz więcej ludzi pragnie opanować ten język. Jak więc skutecznie można się go nauczyć? Sposobów efektywnego uczenia się jest wiele. Najprostszym z nich i najbardziej znanym jest wizualizacja Jest ona świetną metodą dla osób mających pamięć wzrokową Wizualizacja polega na przyczepianiu różnych kartek do rozmaitych przedmiotów z ich nazwą Przez to kojarząc te przedmioty można w łatwy sposób zapamiętać ich nazwy. Innym sposobem skutecznej nauki są różnorodne rymowanki Piosenki te zazwyczaj przedstawiają jakieś reguły dotyczące np. ortografii. Wszelkiego rodzaju rymowanki są znacznie szybciej przyswajane przez ludzi niż suche definicje, które prędzej czy później ulecą z pamięci. Aby skutecznie uczyć się języka należy dobrać odpowiednią metodę do naszych predyspozycji.

25 Słownik młodzieżowy Beka - coś zabawnego
Elo - cześć Emilka - Flota - pieniądze Kolo - koleś Komarzyć się - denerwować się Kosa – nóż Kozacki - świetny Kwas - obciach Lajtowy - fajny, na luzie (też: lajcik) Lansik - podążanie za modą (co się tak lansujesz?) Narka - na razie (też: narki, narciarz, narty) Papatki - pa, pa Słownik młodzieżowy Real - w realu - w prawdziwym życiu Spox - spoko, wszystko w porządku Trybić - wiedzieć o co chodzi Wozić się - obnosić się z czymś Wyczesany - świetny (też: wyczes) Wypasiony - super (też: wypas, megawypas) Wymiatać - być najlepszym (coś wymiata - bije inne rzeczy na głowę) Yo – cześć Zapodać - puścić (muzykę, jakiś tekst) Zawiesić się - zastanowić się

26 Słownik skrótów internetowych...
3m się - trzymaj się 4U - dla ciebie (for you) bk - beka (coś zabawnego) bp - będę potem brb - be right back (zaraz wracam) btw - bo tak w ogóle (by the way) cu - see you, do zobaczenia cya - do zobaczenia (od see ya, see you later) cze - cześć do zo - do zobaczenia elo - witam jbc - jakby co jctk - jak co to kom (komórka) jj - już jestem kc - kocham cię kom - komórka komp - komputer lol - Lots of laught (szeroki uśmiech zaskoczenia) ly - Love Ya (kocham cię) nc - no comment nmm - nie ma mnie nmzc - nie ma za co np - No problem odp - odpisz omg - Oh my God, O mój Boże pzdr - pozdrawiam rotfl - tarzać się ze śmiechu po podłodze (rolling on the floor laughing) sql - szkoła (school) thx - dzięki (thank's) w8 - wait - poczekaj zw (z/w) - zaraz wracam

27 Mówić poprawnie, to mówić ze zwracaniem uwagi na przestrzeganie zachowania dbałości o stosowanie zasad poprawnego wyrażania się. Łamańce językowe

28 Czarna krowa w kropki bordo gryzła trawę kręcąc mordą.
Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego. Czarna krowa w kropki bordo gryzła trawę kręcąc mordą. Król królowi tarantulę włożył czule pod koszulę! Na wyścigach wyścigowych wyścigowa wyścigówka wyścignęła wyścigową wyścigówkę o numerze sześć. Mała Małgosia szła na służbę do Głuszyna przez gładką kładkę. Pchła pchłę pchła do wody a pchła płakała bo ją pchła popchała Na ulicy Żyła, żyła sobie żyła, żyle pękła żyła i żyła nie żyła. Spadł bąk na strąk, a strąk na pąk. Pękł pąk, pękł strąk, a bąk się zląkł. Stół z powyłamywanymi nogami. Nasza pani, proszę pani, prosi panią aby pani, pożyczyła naszej pani kredę. Niech Jadzia trzyma Jadzię, bo tramwaj jedzie i Jadzię przejedzie. Trąbka trębacza nie trąbi gdy trębacz siedzi na trąbie.

29 Czy poczciwy poczmistrz z Tczewa często tańczy czaczę?
Idzie Sasza suchą szosą, suszy sobie swoje szorty. I cóż, że ze Szwecji? Jerzy nie wierzy, że na wieży jest gniazdo jeży. Jola lojalna z nielojalną Jolą łajają jowialnego lokaja Warzy żaba smar, pełen smaru gar, z wnętrza gara bucha para, z pieca bucha żar, smar jest w garze, gar na żarze, wrze na żarze smar. Turlał goryl po Urlach kolorowe korale, rudy góral kartofle tarł na tarce wytrwale, gdy spotkali się w Urlach góral tarł, goryl turlał chociaż sensu nie było w tym wcale Szczebiot dzieci i skrzypienie drzwi przeszkadzało nieszczęsnej skrzypaczce w głośnym ćwiczeniu gry na skrzypcach.

30 W Pszczynie na szynie przejechało mysz, aż zazgrzytało.
Spadł bąk na strąk, a strąk na pąk. Pękł pąk, pękł strąk, a bąk się zląkł. Michał małpkę miał, którą mu ją Paweł dał. Małpka Michała gryzła, skakała i za kudły łba targała Mała muszka spod Łopuszki chciała mieć różowe nóżki – różdżką nóżki czarowała, lecz wciąż nóżki czarne miała. – Po cóż czary, moja muszko? Ruszże móżdżkiem, a nie różdżką! Wyrzuć wreszcie różdżkę wróżki i unurzaj w różu nóżki! Kurkiem kranu kręci kruk, kroplą tranu brudząc bruk, a przy kranie, robiąc pranie, królik gra na fortepianie. Na peronie w Poroninie pchła pląsała po pianinie. Przytupnęła, podskoczyła i pianino przewróciła. W Pszczynie na szynie przejechało mysz, aż zazgrzytało. Ząb – zupa zębowa, dąb – zupa dębowa. Za parkanem wśród kur na podwórku kroczył kruk w purpurowym kapturku, raptem strasznie zakrakał i zrobiła się draka, bo mu kura ukradła robaka.

31 Czy rak trzyma w szczypcach strzęp szczawiu, czy trzy części trzciny?
Żółta żaba żarła żur. Duży żuczek, z żółtym brzuchem, żwawo, z życiem żuł rzeżuchę. Żubr żuł żuchwą żurawinę. Grzegorz słuchał oszczerstw z wstrętem, patrząc przez szczelinę w strzelnicy. Wróbelek Walerek miał mały werbelek, werbelek Walerka miał mały felerek, felerek werbelka naprawił Walerek, Walerek wróbelek na werbelku swym grał. W trzęsawisku trzeszczą trzciny, trzmiel trze w Trzciance trzy trzmieliny a trzy byczki znad Trzebyczki z trzaskiem trzepią trzy trzewiczki. Chrząszcz brzmi w trzcinie w Szczebrzeszynie, W szczękach chrząszcza trzeszczy miąższ, Czcza szczypawka czka w Szczecinie, Chrząszcza szczudłem przechrzcił wąż, Strząsa skrzydła z dżdżu, A trzmiel w puszczy, tuż przy Pszczynie, Straszny wszczyna szum...

32 JĘZYK POSLKI POMIEŚCI RÓŻNE POMYSŁY...
Adam Mickiewicz wykończył szkolę w Nowogródku. Aleksander Głowacki to panieńskie nazwisko Bolesława Prusa. Analfabeta, w przeciwieństwie do alfabety, nie umie czytać ani pisać. Antek za młodych lat miał 4 lub 5 lat. Antek nie miał zbyt dużo narządów, tylko swój mały kozik. Antek w wolnych chwilach strugał sobie części. Amerykę odkrył niejaki Colombo. Austria została podpita przez Węgry. Autor w tym wierszu ukazuje nam swoje wnętrze i mówi, że jest mu niedobrze. Azja jest największym kontynentem na Ziemi, a nawet na świecie.

33 Bez drewna nie można robić mebli i palić w kaloryferach.
Bakterie rozmnażają się poprzez mikroskopy. Bakterie, które rozmnażają się przez kichanie, prowadzą tryb życia koczowniczy. Bandyci wpadli do sklepu i wymordowali samoobsługę. Barbarzyńcy byli bardzo miłymi i uprzejmymi ludźmi. Bardzo ciężka jest praca rolnika i górnika, chociaż jeden pracuje na wierzchu, a drugi pod spodem. Bez drewna nie można robić mebli i palić w kaloryferach. Białe motyle, których dzieci żrą kapustę, nazywają się kapuśniaki. Biegacze pokonali trasę w 3 godziny i 62 minuty. ”Bogurodzica” była napisana w języku polskim po łacinie. Bolesław Prus nie spał kilka nocy i potem urodziła się "Lalka". Bolesław Chrobry był mężny, wysoki, mocny i ciężarny. Bolesław Krzywousty dobrze mówił, ale źle usta składał.

34 Był on o twarzy groźnej, uzbrojonej od stóp do głów.
Boryna obudził się martwy. By chronić drzewa od pożarów spowodowanych słońcem, należy sadzić je w cieniu. Kain zamordował Nobla. Boryna miał samobójczy wąs. Bydło jak wracało z pola, to ryczało nieludzkim głosem. Był on o twarzy groźnej, uzbrojonej od stóp do głów. Chłop był wyciskany przez pana. Chłop pańszczyźniany musiał znosić panu jajka. Chopin umarł na zapalenie skrzeli. Dobry rosół ma na wierzchu oczy. Dzieci lubią banany, bo pochodzą one od małpy. Goryl jest bardzo nieprzystojny z budowy zewnętrznej. Gospodyni doiła krowę i ryczała w niebogłosy. Kazimierz Wielki chciał zamurować całą Polskę.

35 Kiedy nadchodzi wiosna, na drzewach lęgną się listki.
Kość słoniowa wyrasta z nosa. Lekarz przed operacja myje ręce i pielęgniarki. Małpa jest to człowiek, któremu się nie powiodło. Matka Helenki zmarła na chorobę, a ojciec spadł i zabił się na śmierć. Morze jest słone, ponieważ pływają w nim śledzie. Myszy zagryzły Popiela, jego żonę Popielicę i córkę Popielniczkę. Niektóre bakterie rozkładają obornik na kompot. Pierwszą pomoc dajemy omdlałemu kładąc go na tułów. Pingwiny nie mogą latać, bo nie mają śmigieł. Po zebraniu makulatury, sprzedaliśmy ją razem z panią. Ryby na wiosnę idą trzeć się w krzaki.

36 ... Rycerze urządzali teleturnieje.
Strażacy śpią w kalesonach i mają tam dzwonki alarmowe. Tatuś kupił stary samochód do spółki ze stryjem, którym dojeżdża do pracy. W zimie należy dokarmiać leśne zwierzęta, aby były smaczne na wiosnę. Chciałbym mieć taki zawód jak mój tata, który jest na rencie. Zając ma cztery nogi. Tylne ma dłuższe, a przednie krótsze i gdy leci to skacze. Żeby być zdrowym, należy jeść umyte bakterie. Wystarcza mi 7 godzin snu, ponieważ idę spać o 20.00, a wstaję o ... Żołnierze noszą zielone mundury, żeby udawać trawę. Pożyczyłam książkę od koleżanki, która była całkiem zniszczona.

37