Instytut Nauk Prawnych PAN

Prezentacja na temat: "Instytut Nauk Prawnych PAN"— Zapis prezentacji:

1 Instytut Nauk Prawnych PAN
V doroczna konferencja Poznańskiego Centrum Praw Człowieka INP PAN Prawo polskie a Konwencja ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami – główne wyzwania Założenia nowelizacji polskiego prawa o ubezwłasnowolnieniu dr Lechosław Kociucki Instytut Nauk Prawnych PAN Poznań, 24 października 2012 r.

2 art. 12 Konwencji ONZ o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami
Państwa ratyfikujące Konwencję powinny zapewnić osobom niepełnosprawnym pełnoprawne, samodzielne funkcjonowania w stosunkach prawnych

3 REKOMENDACJA 1999 (4) KOMITETU MINISTRÓW RADY EUROPY W SPRAWIE ZASAD DOTYCZĄCYCH PRAWNEJ OCHRONY DOROSŁYCH NIE MOGĄCYCH SAMODZIELNIE PROWADZIĆ SWYCH SPRAW uwzględnia : Konwencję Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r., szczególnie art. 5, 6, i 8 Konwencji oraz art. 1 protokołu nr 1 do konwencji, case law Europejskiej Komisji Praw Człowieka i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Konwencję bioetyczną z 4 kwietnia 1997 r, Zapoznanie z nowymi współpracownikami

4 Potrzeba zmian w przepisach o ubezwłasnowolnieniu wynika z:
Zmieniających się warunków społecznych Rozwoju nauk medycznych Rozwoju nauk społecznych Zmian w otoczeniu prawnym tych przepisów

5 Zmieniające się warunki społeczne:
Trzy kategorie osoby potrzebujące pomocy: Osoby cierpiące na zaburzenia psychiczne, Osoby z niepełnosprawnością intelektualną Osoby cierpiące na choroby wieku podeszłego, liczba takich osób będzie szybko rosła

6 Rozwój nauk medycznych
Rozwój rehabilitacji Zmiana metod leczenia - rozwój psycho- i farmakoterapii Rozwój metod diagnostycznych Pozostaje jednak wiele problemów wymagających zbadania (np. etiologia niektórych zaburzeń)

7 Rozwój nauk społecznych - Między innymi psychologia uprzedzeń i walki z nimi
dostarczanie prawdziwej informacji nie zapobiega powstawaniu uprzedzeń ani tym bardziej nie jest antidotum na uprzedzenia już istniejące Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że podstawą uprzedzeń są procesy emocjonalne procesy poznawcze są narażone na różnego rodzaju zniekształcenia rezygnacja z posiadanej dotychczas wiedzy, w tym kształtującej istniejące uprzedzenie, jest trudna

8 Przesłanki likwidacji uprzedzeń
działania w tym celu powinny być: podejmowane przez ludzi z jakiegoś powodu wzajemnie od siebie zależnych, podejmowane przez ludzi zmierzających do wspólnego celu, podejmowane przez ludzi o tym samym statusie (różnice w statusie już na starcie powodują podział na ‘my’ i ‘oni’), podejmowane w warunkach nieformalnych. Integracja musi być nie tylko zrozumiana, ale doceniona i polubiona.

9 Zmiany w otoczeniu prawnym przepisów o ubezwłasnowolnieniu
przenikanie do prawa cywilnego idei praw człowieka (via normy konstytucyjne i umowy międzynarodowe) harmonizacja prawa cywilnego krajów UE i członków Rady Europy Jurydyzacja i publicyzacja zagadnień dotąd uregulowanych ogólnie w prawie cywilnym bądź w ogóle nie uregulowanych

10 Nowe przepisy - pierwsza generacja
Nowelizacja francuskiego kc z 1968 r. wprowadzająca instytucję la sauvegarde de justice – pieczy prawnej nie powodującej ograniczenia zdolności do czynności prawnych W Anglii i Walii wprowadzono w 1983 r. Mental Health Act 1983 i Enduring Powers of Attorney Act 1985, pierwszy akt prawny dający możliwość udzielenia pełnomocnictwa opiekuńczego, całościowa nowelizacja austriackiego prawa opiekuńczego z r., która zniosła instytucję ubezwłasnowolnienia (Entmündigung) i opieki (Vormundschaft), wprowadzając w to miejsce instytucję Sachwalterschaft (określenie to można przetłumaczyć jako opieka); wprowadzono też zasadę pomocniczości opieki. Zasada pomocniczości opieki - tzn., że może być ona stosowana tylko wtedy, gdy inne formy pomocy nie dają wystarczających rezultatów, i tylko w zakresie dostosowanym do rzeczywistych potrzeb podopiecznego

11 Nowe przepisy - akty z lat dziewięćdziesiątych XX w
Nowe przepisy - akty z lat dziewięćdziesiątych XX w., wydane przed uchwaleniem R (99) 4: Całościowa nowelizacja niemieckiego prawa opiekuńczego z 12 grudnia 1990 r., Nowy rosyjski kodeks cywilny (część I z 1994 r.) Nowelizacja niemiecka, podobnie jak austriacka zniosła o instytucję ubezwłasnowolnienia (Entmündigung) i opieki (Vormundschaft), wprowadzając w to miejsce instytucję Betreuung (opieki), również i w tym wypadku wprowadzono zasadę pomocniczości opieki (Erfroderlichkeitprinzip); nowelizacja ta poszła dalej niż austriacka całkowicie uniezależniając ustanowienie opieki od posiadania albo nieposiadania przez podopiecznego zdolności do czynności prawnych, sąd opiekuńczy uzyskał pełną swobodę w dostosowywaniu zakresu obowiązków opiekuna do potrzeb podopiecznego. Doświadczenia tej nowelizacji, wraz z doświadczeniami austriackimi i ustawodawstw anglosaskich wpłynęły na kształt Rekomendacji (99) 4

12 Nowe przepisy – po roku 2000 Całościowe nowelizacje:
estońskie przepisy ogólne kodeksu cywilnego (od 1 lipca 2002 r.) Nowelizacja przepisów włoskiego kc dotyczących opieki (od 19 stycznia 2004 r.) Obowiązujący w Anglii i Walii Mental Capacity Act (od 1 stycznia 2007 r.)

13 Nowe przepisy – po roku 2007 francuski kc (od 1 stycznia 2009 r.)
szwajcarski kc (zmiana uchwalona w roku 2008, przewidywana data wejścia w życie – 1 stycznia r.), węgierski kc (projekt kc gotowy do zatwierdzenia przez parlament)

14 Nowelizacje ‘nowych’ przepisów
Daleko idąca nowelizacja prawa austriackiego z roku (obowiązuje od 1 lipca 2007 r.), Zmiana prawa niemieckiego z roku 2005; trwają prace nad kolejną nowelizacją

15 Pojęcie (in)capacity w R (99) 4
za ‘incapable adult’ jest uważana osoba dorosła, która z powodu osłabienia (impairment) lub niedostatku (insufficiency) jej zdolności osobistych (personal faculties) jest niezdolna do autonomicznego podejmowania decyzji w jej sprawach osobistych lub majątkowych, lub rozumienia, wyrażania lub działania zgodnie z tymi decyzjami, która z tego powodu potrzebuje ochrony Do tych osób zaliczyć można przykładowo: osobę całkowicie niezdolną do komunikowania lub wyrażenia decyzji. osobę, która może podejmować decyzje, ale z powodu określonych non-cognitive zaburzeń psychicznych, są one skrajnie irracjonalne, co powoduje, że nie może ona zarządzać swymi sprawami osobistymi czy majątkowymi osobę, która może podejmować decyzje, ale z powodu określonych zaburzeń psychicznych nie może ich zapamiętać co powoduje, że nie może ona zarządzać swymi sprawami osobistymi czy majątkowymi osobę, która może podejmować decyzje, ale z powodu określonych zaburzeń psychicznych nie może ich wykonywać osobę, która może podejmować decyzje, ale która jest skrajnie podatna na sugestie, i z tego powodu potrzebuje reprezentacji lub pomocy

16 Zdolność do czynności prawnych w doktrynie polskiej
nadana przez system prawny kompetencja do składania oświadczeń woli Przesłanką posiadania zdolności do czynności prawnych jest określony stan psychiczny jednostki

17 Zdolność do czynności prawnych jako legitymacja do uczestnictwa w obrocie prawnym nie tylko na gruncie prawa prywatnego Prawo spółek handlowych: art. 2 ksh Wszelkiego rodzaju procedury: art. 65 kpc, art. 30 § 1 kpa, art. 135 ordynacji podatkowej, Bierne i czynne prawo wyborcze: art. 10 i 11 kodeksu wyborczego, Przepisy o zasadach wykonywania zawodów prawniczych, medycznych i niektórych innych

18 Instytucje prawne ochrony dorosłych
R (99) 4: measures of adults’ protection szwajcarski kc: Erwachsenenschutz Francuski kc: mesures de protection juridique des majeurs kc węgierski: Legal institutions for protecting persons of legal age/ Rechtsinstitute zum Schutz volljähriger Personen

19 INSTYTUCJE PRAWNE OCHRONY DOROSŁYCH – TYPOLOGIE
Środki władcze, Środki ochrony skuteczne z mocy prawa, Środki ochrony podejmowane we własnym zakresie przez dorosłego, Środki władcze, rozumiane jako środki ustanawiane na podstawie orzeczenia sądu tworzącego nową sytuację podopiecznego. Środkami takimi są np. orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu, a następnie ustanowieniu opieki w prawie polskim

20 INSTYTUCJE PRAWNE OCHRONY DOROSŁYCH – TYPOLOGIE
Substytucyjne - opiekun działa zamiast podopiecznego (np. opieka nad ubezwłasnowolnionym całkowicie w prawie polskim) Asystencyjne opiekun działa obok podopiecznego (np. opieka asystencyjna w prawie szwajcarskim, wsparcie w podejmowaniu decyzji w prawie węgierskim

21 INSTYTUCJE PRAWNE OCHRONY DOROSŁYCH – TYPOLOGIE
ustanawiane na czas nieokreślony ustanawiane na czas określony, ustanawiane ad casum

22 Władcze instytucje prawne ochrony dorosłych - przykłady
Niemiecki kc: opieka (Betreuung, z zasady – asystencyjna, wyjątkowo - substytucyjna) Francuski kc: opieka, kuratela, la sauvegarde de justice Włoski kc: inabilitazione, interdizione, amministrazione di sostegno Szwajcarski kc: opieka (Beistandschaft) asystencyjna, przedstawicielska, towarzysząca, pełna oraz orzeczenie sądu ad casum Węgierski kc: wsparcie w podejmowaniu decyzji (asystencyjne) i opieka (substytucyjna);

23 Instytucje ochrony skuteczne z mocy prawa - przykłady
Szwajcarski kc: reprezentacja przez małżonka i zarejestrowanego partnera, reprezentacja przy czynnościach medycznych, przepisy ochronne regulujące zawieranie umów o pieczę austriacki kc: reprezentacja przez najbliższych krewnych przy ‘umowach zwykłych’ i pokrywaniu wynikłych z nich kosztów, dochodzeniu roszczeń służących utrzymaniu, leczeniu, zwolnieniu od wszelkiego rodzaju kosztów itd. niemiecki kc: Reprezentacja przez małżonka i krewnych przy czynnościach dotyczących zdrowia i majątku (jednak ustawodawca niemiecki zrezygnował z wprowadzenia tej instytucji z uwagi na ryzyko nadużyć) (Vertretung bei medizinischen Massnahmen - art. 377 – 381 ZGB Vertretung durch den Ehegatten, die eingetragene Partner(in) - Art. 374 – 376 ZGB Aufenthalt in Wohn- oder Pflegeeinrichtungen – (art. 382 – 387 ZGB) (Vertretungsbefugnis nächster Angehöriger)

24 Środki ochrony podejmowane we własnym zakresie przez dorosłego
Oparte na konstrukcji pełnomocnictwa: niemiecki kc, austriacki kc: Vorsorgevollmacht, prawo Anglii i Walii: Lasting power of attorney Oparte na konstrukcji zlecenia: kc węgierski (zlecenie opiekuńcze - rechtliche Vorabklärung/advance directive), kc szwajcarski: dyspozycja opiekuńcza, (Vorsorgeauftrag) i dyspozycja pacjenta (Patientenverfügung), kc francuski: zlecenie ochrony w przyszłości (mandat de protection future)

25 Zasada elastyczności środków prawnych
Środki prawne mają być szyte na miarę, tailor-made, stosownie do potrzeb danej osoby, stopnia jej niepełnosprawności itd., powinny być dostępne środki prawne do reagowania w sytuacjach nagłych

26 Zasada maksymalnej ochrony zdolności do czynności prawnych
wachlarz instrumentów prawnych powinien zawierać m.in.. taki, który pozwoli pozostawić nienaruszoną zdolność do czynności prawnych W wielu wypadkach podopieczny cierpi na zaburzenia psychiczne powodujące jego pasywność w takim stopniu, że nie ma ryzyka, że zdziała on jakiekolwiek czynności prawne.

27 środki prawne ochrony dorosłych winny być proste i tanie
R (99) 4 daje tu przykład zarządu środkami pieniężnym przez szpitale, lub ustanawiania opiekunów przez władze administracyjne, przy czym w obu przypadkach procedury nadania upoważnień mają być jak najbardziej uproszczone, ale też kompetencje mają być jak najściślej określone, i nie większe, niż rzeczywiste potrzeby. można tu zaliczyć też uprawnie rodziców czy innych bliskich do reprezentacji wachlarz instrumentów prawnych powinien też zawierać środek prawny ograniczający się do jednej określonej czynności.

28 R (99) 4: środki prawne ochrony dorosłych winny być proste i tanie
daje tu przykład zarządu środkami pieniężnym przez szpitale, lub ustanawiania opiekunów przez władze administracyjne, przy czym w obu przypadkach procedury nadania upoważnień mają być jak najbardziej uproszczone, ale też kompetencje mają być jak najściślej określone, i nie większe, niż rzeczywiste potrzeby. można tu zaliczyć też uprawnie rodziców czy innych bliskich do reprezentacji wśród instrumentów prawnych powinien też być środek prawny ograniczający się do jednej określonej czynności.

29 Problemy wskazywane w kolejnych nowelizacjach niemieckich i austriackich
Nowelizacja, która weszła w zycie 1 stycznia 1992 r. w prakltyce nie spełniła oczekiwań w wielu istotnych zakresach, m.in. : Liczba przyapdków opieki wzrosła nadmiernie, gdyż nie są przestrzegane zasady noweli\zacji (zasada konieczności) Znaczny jest nakład pracy konieczny dla sporządzenia i sprawdzenia wniosków o wynagrodzenie opiekunów Krewni i osoby bliskie podopiecznym narzekają na uciążliwe procedury ustanowienia ich opiekunem Dla wielu podopiecznych nowa opieka jest upokarzająxca podbnie jak poprzednio ubezwłasnowolnienie Koszty stsowania prawa opiekuńczego w przeliczeniu na pojedynczy przyapdek ‚ekspolodowały’ l. Źródło Bt.Ds 15/2494,

30 Problemy wskazywane w kolejnych nowelizacjach niemieckich i austriackich
Rozwiązanie: Pełne urzeczywistnienie zasad nowelizacji z 1992 r. (w tym zasady konieczności), w szczególności: Wzmocnienie roli pełnomocnictwa opiekuńczego jako instytucji respektującej autonomie jednostki; wprowadzenie ustawowego upoważnienia dla osób bliskich do reprezentacji podopiecznych (nie zrealizowano) Wprowadzenie zasady, że opieka nie może być ustanowiona wbrew wolnej woli osoby dorosłej skonkretyzowanie zasady rehabilitacji (nie zrealizowano) wprowadzenie ryczałtu godzinowego dla wynagrodzenia opiekunów (wprowadzono stawki 19,50€, 25 €, 32 €

31 Syntetyczny sposób redagowania przepisów
Przejrzyste i zwięzłe przepisy wywierają pozytywny wpływ na kulturę prawną, są zrozumiałe także dla nieprawników Możliwość reagowania przez organy stosujące prawo na zmiany stosunków

32 Miejsce instytucji prawnych ochrony dorosłych w systematyce prawa cywilnego
Czy przepisy o opiece winna znaleźć się w bezpośredniej sąsiedztwie przepisów o zdolności do czynności prawnych, czy w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym? odrębności między pieczą prawną nad małoletnimi i nad osobami dorosłymi powinny znaleźć odzwierciedlenie w przepisach Czy normy dotyczące zdolności do czynności o charakterze ściśle osobistym (np. zgoda na zbieg leczniczy, zgoda na przetwarzanie informacji o osobie) powinny być zawarte w przepisach kc, czy ustaw ‘kompleksowych’ (np. ustawy o zawodzie lekarza

33 Całkowite odejście od pojęcia „ubezwłasnowolnienie” Co zamiast?
Zdolność do czynności prawnych zależy od określonych cech jednostki , dlatego nie można jej ‘zabrać’ ani ‘nadać’ Zamiast ubezwłasnowolnienia - stwierdzenie przez sąd ograniczonej zdolności do czynności prawnych Uniezależnienie instytucji ochrony dorosłych od stwierdzenia ograniczonej zdolności do czynności prawnych Czy unormowanie zdolności do czynności prawnych powinno ‘sąsiadować z unormowaniem stanu wyłączającego świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli (art. 82 kc)

34 Propozycje nowych przepisów - założenia ogólne
Art. XX. § 1. Zdolność do czynności prawnych podlega ochronie prawnej. § 2. Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od posiadania lub nieposiadania zdolności do czynności prawnych, domniemywa się posiadanie zdolności do czynności prawnych.

35 Propozycje nowych przepisów – nabycie pełnej zdolności do czynności prawnych
Art. XX. § 1. Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa osoba fizyczna z chwilą uzyskania pełnoletniości. § 2. W zakresie czynności prawnych dotyczących dóbr osobistych pełną zdolność do czynności prawnych osoba fizyczna nabywa z chwilą ukończenia 16 roku życia [lub uzyskania rozeznania].

36 Propozycje nowych przepisów brak zdolności do czynności prawnych
Art. 13. § 1. Nie ma zdolności do czynności prawnych małoletni, który nie ukończył trzynastu lat. § 2. Nie ma zdolności do czynności prawnych osoba pełnoletnia dotknięta zaburzeniami psychicznymi, które w sposób trwały nie pozwalają jej kierować, w określonym zakresie lub w całości, swym postępowaniem. Obecnie art. 13 § 1 kc określa przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego w następujący sposób: § 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.

37 Propozycje nowych przepisów skutki braku zdolności do czynności prawnych
Art. 14. § 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do dokonania tej czynności prawnej jest nieważna. § 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę powszechnie zawierane w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (umowę drobną), umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.

38 Propozycje nowych przepisów środki ochrony dorosłych
Opieka Zarządzenie sądu Pełnomocnitwo opiekuńcze Uprawnienie osób bliskich do reprezentacji

39 Propozycje nowych przepisów opieka
Art. XX. § 1. Dla osoby pełnoletniej, która z powodu zaburzeń psychicznych potrzebuje pomocy do prowadzenia jej spraw ustanawia się opiekę. § 2. Jeżeli uzasadnia to dobro podopiecznego, sąd opiekuńczy może postanowić, że: dla dokonania określonych czynności prawnych podopieczny musi uzyskać zgodę opiekuna, przy określonych czynnościach prawnych opiekun reprezentuje podopiecznego.

40 Propozycje nowych przepisów opieka – zasada proporcjonalności
Ustanowienie opieki nie jest konieczne, jeżeli dobro podopiecznego jest należycie chronione w inny sposób, w szczególności gdy podopieczny udzielił pełnomocnictwa opiekuńczego. Sąd określa zakres opieki stosownie do potrzeb podopiecznego; zakres ten powinien być niezbędny i proporcjonalny. Zadania opiekuna mogą dotyczyć pieczy nad osobą, pieczy nad majątkiem podopiecznego bądź reprezentacji go w obrocie prawnym w sprawach osobistych lub majątkowych.

41 Propozycje nowych przepisów zarządzenia w sprawach indywidualnych
Jeżeli ustanowienie opieki jest z powodu zbyt małego zakresu zadań opiekuna w oczywisty sposób nieodpowiednie, sąd może sam przedsięwziąć konieczne kroki, miedzy innymi udzielić zezwolenia na dokonanie czynności prawnych lub zlecić osobie trzeciej wykonanie określonych zadań.

42 Propozycje nowych przepisów pełnomocnictwo opiekuńcze
Art. XX. § 1. Każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych może udzielić jednej lub więcej osobom pełnomocnictwa opiekuńczego, jeżeli z powodu niepełnosprawności fizycznej nie może ona prowadzić samodzielnie swoich spraw. § 2. Każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych może udzielić jednej lub więcej osobom pełnomocnictwa opiekuńczego, na wypadek, gdyby z powodu utraty zdolności do czynności prawnych nie mogła ona prowadzić samodzielnie swoich spraw.

43 Propozycje nowych przepisów pełnomocnictwo opiekuńcze – pełnomocnik, forma
Art. XX. § 1. Pełnomocnikiem opiekuńczym może być każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. § 2. Udzielenie pełnomocnictwa wymaga zgody pełnomocnika. § 3. Pełnomocnik opiekuńczy wykonuje pełnomocnictwo osobiście. Jednak może on udzielić osobie trzeciej umocowania do określonej indywidualnie bądź rodzajowo czynności majątkowej. Art. XX. Pełnomocnictwo opiekuńcze powinno być udzielone w formie aktu notarialnego. Art. XX. § 1. Pełnomocnictwo opiekuńcze powinno wskazywać zakres umocowania opiekuna co najmniej rodzajowo. § 2. Pełnomocnictwo opiekuńcze może upoważniać do dokonywania czynności majątkowych lub niemajątkowych.

44 Propozycje nowych przepisów upoważnienie osób bliskich do reprezentacji
Obecny stan prawny przewiduje takie upoważnienie, jednak ma ono ma charakter tylko tymczasowy i dotyczy tylko ściśle określonej sprawy: USTAWA O EMERYTURACH I RENTACH Z FUNDUSZU UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH z dnia 17 grudnia 1998 r. tj. z dnia 26 sierpnia 2009 r. (Dz. U. Nr 153, poz ze zm.) Art. 136b - dodany ustawą z dnia r. (Dz. U. Nr 75, poz. 398), wszedł w życie 1 maja r. 1. Jeżeli z akt sprawy [emerytalnej] wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna prawnego, do czasu jego ustanowienia świadczenia mogą być wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą, po uprzednim pouczeniu o konieczności poinformowania organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części oraz o obowiązku zwrotu świadczenia przez tę osobę, w przypadku gdy zostało pobrane nienależnie. 2. Świadczenie jest wypłacane osobie sprawującej faktyczną opiekę nad emerytem lub rencistą na podstawie oświadczenia o sprawowaniu tej opieki, potwierdzonego przez organ, który z racji wykonywanych zadań posiada informacje dotyczące sprawowania tej opieki.

45 Propozycje nowych przepisów upoważnienie osób bliskich do reprezentacji - zakres
Art § 1. Jeżeli osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych nie może z powodu niepełnosprawności prowadzić samodzielnie swoich spraw w zakresie zwykłego zarządu, a nie pełnomocnika opiekuńczego, może ona przy tych czynnościach prawnych być reprezentowana przez osoby bliskie. § 2. Do czynności zwykłego zarządu zalicza się w szczególności dochodzenia roszczeń, które związanych z wiekiem, chorobą, niepełnosprawnością lub ubóstwem podopiecznego , szczególnie świadczeń socjalnych, roszczeń o świadczenia pomocy społecznej oraz zwolnień od opłat czynności prawne podejmowane przed instytucjami finansowymi i ubezpieczeniowymi mające na celu pokrycie potrzeb podopiecznego. § 3. Przedstawicielstwo ustawowe osób bliskich obejmuje w szczególności upoważnienie do rozporządzania bieżącymi dochodami podopiecznego oraz podejmowanie czynności prawnych przed instytucjami ubezpieczeń społecznych, zakładami opieki zdrowotnej, pomocy społecznej, instytucjami finansowymi w takim zakresie, w jakim ​​jest to niezbędne do zaspokojenia potrzeb podopiecznego.

46 Propozycje nowych przepisów upoważnienie osób bliskich do reprezentacji – kto jest osobą bliską
Art. XX. § 1. Osobami bliskimi są rodzice, dorosłe dzieci i małżonek podopiecznego. § 2. Jeżeli przesłanki określone w § 1 spełnia kilka osób, o tym kto uzyskuje upoważnienie do reprezentacji decyduje podopieczny.

47 Propozycje nowych przepisów Upoważnienie osób bliskich do reprezentacji – forma
Art. XX. § 1. Osoba zamierzająca wykonywać upoważnienie przedstawiciela ustawowego winna, pod rygorem nieważności upoważnienia poinformować o tym w stosownej formie podopiecznego, i uzyskać jego zgodę [forma, rygor?] na wykonywanie upoważnienia. § 2. Osoba zamierzająca wykonywać upoważnienie przedstawiciela ustawowego winna to zgłosić we właściwym ośrodku pomocy społecznej. § 3. Ośrodek pomocy społecznej, po uzyskaniu stanowiska, podopiecznego wydaje zaświadczenie o przedstawicielstwie ustawowym osoby bliskiej. § 4. Osoba upoważniona może skutecznie powoływać się wobec osób trzecich na swe upoważnienie po otrzymaniu zaświadczenia .

48 Propozycje nowych przepisów Upoważnienie osób bliskich do reprezentacji – zasady.
Art. XX. Osoba upoważniona wykonuje swe upoważnienie kierując się dobrem podopiecznego. Art. XX. W zakresie nie uregulowanym przez dział niniejszy, do przedstawicielstwa ustawowego osób bliskich stosuje się odpowiednio przepisy opiece.

49 Propozycje nowych przepisów Upoważnienie osób bliskich do reprezentacji – wygaśnięcie
Art. XX. § 1.Upoważnienie wygasa wraz cofnięciem zgody przez podopiecznego, lub cofnięciem zaświadczenia przez właściwy ośrodek pomocy społecznej. § 2. Cofnięcie zgody przez podopiecznego może nastąpić w dowolnej formie, w szczególności przez oświadczenie złożone przed pracownikiem ośrodka pomocy społecznej Art. XX. Osoba upoważniona przechowuje dokumenty obrazujące wykonywanie przez nią jej obowiązków przez okres przynajmniej pięciu [?] lat od ich otrzymania.